પ્રવેગક અને સમાવિષ્ટ વૃદ્ધિ માટે તકનીકી-સક્ષમ, સંકલિત, ખર્ચ-કાર્યક્ષમ, સ્થિતિસ્થાપક અને ટકાઉ લોજિસ્ટિક્સ ઇકોસિસ્ટમની ખાતરી કરવા માટેની નીતિ
લોજિસ્ટિક્સ ખર્ચ ઘટાડવા અને વૈશ્વિક બેન્ચમાર્ક હાંસલ કરવાનો, લોજિસ્ટિક્સ ક્ષેત્રમાં ભારતનું વૈશ્વિક રેન્કિંગ સુધારવા, વૈશ્વિક વેપારમાં મોટો હિસ્સો હાંસલ કરવામાં મદદ કરવાનો હેતુMSMEs, સુધારેલ લોજિસ્ટિક્સ કાર્યક્ષમતાને કારણે ખેડૂતોને ફાયદો થશેપ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે રાષ્ટ્રીય લોજિસ્ટિક્સ નીતિને મંજૂરી આપી છે. આ નીતિ લોજિસ્ટિક્સ સેક્ટર માટે સર્વોચ્ચ આંતરશાખાકીય, ક્રોસ-સેક્ટરલ, બહુ-અધિકારક્ષેત્ર અને વ્યાપક નીતિ માળખું મૂકે છે. આ નીતિ PM ગતિશક્તિ રાષ્ટ્રીય માસ્ટર પ્લાનને પૂરક બનાવે છે. જ્યારે PM ગતિશક્તિ રાષ્ટ્રીય માસ્ટર પ્લાનનો ઉદ્દેશ્ય સંકલિત માળખાગત વિકાસને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવ્યો છે, ત્યારે રાષ્ટ્રીય લોજિસ્ટિક્સ નીતિને સુવ્યવસ્થિત પ્રક્રિયાઓ, નિયમનકારી માળખું, કૌશલ્ય વિકાસ, ઉચ્ચ શિક્ષણમાં લોજિસ્ટિક્સને મુખ્ય પ્રવાહમાં લાવવા અને યોગ્ય તકનીકોને અપનાવવા દ્વારા લોજિસ્ટિક્સ સેવાઓ અને માનવ સંસાધનોમાં કાર્યક્ષમતા લાવવાની પરિકલ્પના કરવામાં આવી છે.
ત્વરિત અને સમાવિષ્ટ વૃદ્ધિ માટે તકનીકી રીતે સક્ષમ, સંકલિત, ખર્ચ-કાર્યક્ષમ, સ્થિતિસ્થાપક, ટકાઉ અને વિશ્વસનીય લોજિસ્ટિક્સ ઇકોસિસ્ટમ વિકસાવવાનું વિઝન છે.
નીતિ લક્ષ્યો નક્કી કરે છે અને તેમને હાંસલ કરવા માટે વિગતવાર કાર્ય યોજનાનો સમાવેશ કરે છે. લક્ષ્યો છે:
2030 સુધીમાં વૈશ્વિક માપદંડો સાથે સરખાવી શકાય તે માટે ભારતમાં લોજિસ્ટિક્સની કિંમત ઘટાડવા માટે,
લોજિસ્ટિક્સ પર્ફોર્મન્સ ઇન્ડેક્સ રેન્કિંગમાં સુધારો કરવો, 2030 સુધીમાં ટોચના 25 દેશોમાં સામેલ થવું, અને
કાર્યક્ષમ લોજિસ્ટિક્સ ઇકોસિસ્ટમ માટે ડેટા આધારિત નિર્ણય સપોર્ટ મિકેનિઝમ બનાવો.
રાષ્ટ્રીય લોજિસ્ટિક્સ નીતિ એક પરામર્શ પ્રક્રિયા દ્વારા વિકસાવવામાં આવી છે જેમાં ભારત સરકારના વિવિધ મંત્રાલયો/વિભાગો, ઉદ્યોગના હિસ્સેદારો અને શિક્ષણવિદો સાથે પરામર્શના ઘણા રાઉન્ડ યોજવામાં આવ્યા હતા અને વૈશ્વિક શ્રેષ્ઠ પ્રેક્ટિસને ધ્યાનમાં લેવામાં આવ્યા હતા.
નીતિના અમલીકરણ પર દેખરેખ રાખવા અને તમામ હિસ્સેદારોના પ્રયાસોને એકીકૃત કરવા માટે, નીતિ હાલના સંસ્થાકીય માળખાનો ઉપયોગ કરશે એટલે કે, PM ગતિશક્તિ NMP હેઠળ બનાવવામાં આવેલ સશક્તિકરણ જૂથ (EGoS) નો ઉપયોગ કરશે. EGoS નેટવર્ક પ્લાનિંગ ગ્રૂપ (NPG)ની પેટર્ન પર "સેવા સુધારણા જૂથ" (SIG) ની સ્થાપના પણ કરશે, પ્રક્રિયાઓ, નિયમનકારી અને લોજિસ્ટિક્સ ક્ષેત્રમાં ડિજિટલ સુધારણાઓને લગતા પરિમાણોની દેખરેખ માટે જે NPG ના ToR હેઠળ આવરી લેવામાં આવ્યાં નથી. .
આ નીતિ દેશમાં લોજિસ્ટિક્સ ખર્ચમાં ઘટાડો કરવાનો માર્ગ મોકળો કરે છે. શ્રેષ્ઠ અવકાશી આયોજન સાથે વેરહાઉસના પર્યાપ્ત વિકાસને સક્ષમ કરવા, ધોરણોને પ્રોત્સાહન આપવા, સમગ્ર લોજિસ્ટિક્સ મૂલ્ય સાંકળમાં ડિજિટાઇઝેશન અને ઓટોમેશન અને બહેતર ટ્રેક અને ટ્રેસ મિકેનિઝમ્સ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે.
વિવિધ હિસ્સેદારો વચ્ચે સીમલેસ સંકલન અને ઝડપી ઇશ્યુ રિઝોલ્યુશન, સુવ્યવસ્થિત એક્ઝિમ પ્રક્રિયાઓ, કુશળ માનવબળના રોજગારીયોગ્ય પૂલ બનાવવા માટે માનવ સંસાધન વિકાસની સુવિધા માટેના વધુ પગલાં પણ નીતિમાં નિર્ધારિત કરવામાં આવ્યા છે.
નીતિ સ્પષ્ટપણે વિવિધ પહેલોના ગ્રાઉન્ડ પર તાત્કાલિક અમલીકરણ માટે એક્શન એજન્ડા પણ દર્શાવે છે. હકીકતમાં, આ નીતિના લાભો મહત્તમ સંભવિત આઉટરીચ ધરાવે છે તેની ખાતરી કરવા માટે, યુનિફાઇડ લોજિસ્ટિક્સ ઇન્ટરફેસ પ્લેટફોર્મ (ULIP), લોજિસ્ટિક્સ સર્વિસિસ પ્લેટફોર્મની સરળતા, વેરહાઉસિંગ પર ઇ-હેન્ડબુક, PM ગતિશક્તિ પર તાલીમ અભ્યાસક્રમો અને i-Got પ્લેટફોર્મ પર લોજિસ્ટિક્સ, નેશનલ લોજિસ્ટિક્સ પોલિસીના લોન્ચ સાથે લોન્ચ કરવામાં આવી હતી. આથી જમીન પર તાત્કાલિક અમલીકરણ માટેની તૈયારી દર્શાવે છે.
ઉપરાંત, તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને સંપૂર્ણ રીતે ઓનબોર્ડ કરવામાં આવ્યા છે. ચૌદ રાજ્યોએ પહેલેથી જ રાષ્ટ્રીય લોજિસ્ટિક્સ નીતિની તર્જ પર તેમની સંબંધિત રાજ્ય લોજિસ્ટિક્સ નીતિઓ વિકસાવી છે અને 13 રાજ્યો માટે, તે ડ્રાફ્ટ તબક્કામાં છે. કેન્દ્ર અને રાજ્ય સ્તરે PM ગતિશક્તિ હેઠળના સંસ્થાકીય માળખા, જે નીતિના અમલીકરણ પર પણ દેખરેખ રાખશે, તે સંપૂર્ણ રીતે કાર્યરત છે. આનાથી તમામ હિતધારકોમાં નીતિને ઝડપી અને અસરકારક અપનાવવાની ખાતરી થશે.
આ નીતિ સૂક્ષ્મ, નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગો અને અન્ય ક્ષેત્રો જેમ કે કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્રો, ઝડપી મૂવિંગ કન્ઝ્યુમર ગુડ્સ અને ઈલેક્ટ્રોનિક્સની સ્પર્ધાત્મકતા વધારવાને સમર્થન આપે છે. વધુ અનુમાન, પારદર્શિતા અને વિશ્વસનીયતા સાથે, સપ્લાય ચેઇનમાં થતો બગાડ અને વિશાળ ઇન્વેન્ટરીની જરૂરિયાત ઘટશે.
વૈશ્વિક મૂલ્ય શૃંખલાઓનું વધુ એકીકરણ અને વૈશ્વિક વેપારમાં ઉચ્ચ હિસ્સેદારી ઉપરાંત દેશમાં ઝડપી આર્થિક વૃદ્ધિની સુવિધા એ પરિકલ્પિત અન્ય પરિણામ છે.
આનાથી વૈશ્વિક બેન્ચમાર્ક હાંસલ કરવા અને દેશના લોજિસ્ટિક્સ પર્ફોર્મન્સ ઇન્ડેક્સ રેન્કિંગ અને તેની વૈશ્વિક સ્થિતિ સુધારવા માટે લોજિસ્ટિક્સ ખર્ચમાં ઘટાડો થવાની અપેક્ષા છે. આ નીતિ ભારતના લોજિસ્ટિક્સ સેક્ટરમાં પરિવર્તન લાવવા, લોજિસ્ટિક્સ કાર્યક્ષમતામાં સુધારો કરવા, લોજિસ્ટિક્સ ખર્ચ ઘટાડવા અને વૈશ્વિક કામગીરીમાં સુધારો કરવા માટે સ્પષ્ટ દિશા નિર્ધારિત કરે છે.
