"ഇന്ത്യൻ ദേശീയതയുടെ കോട്ടയാണ് തമിഴ്നാട്"
"അധീനത്തിന്റെയും രാജാജിയുടെയും മാർഗനിർദേശപ്രകാരം, നമ്മുടെ പവിത്രമായ പ്രാചീന തമിഴ് സംസ്കാരത്തിൽ നിന്ന് അനുഗ്രഹീതമായ ഒരു പാത ഞങ്ങൾ കണ്ടെത്തി - ചെങ്കോൽ മാധ്യമത്തിലൂടെയുള്ള അധികാര കൈമാറ്റത്തിന്റെ പാത"
“1947-ൽ തിരുവടുതുറൈ അധീനം ഒരു പ്രത്യേക ചെങ്കോൽ സൃഷ്ടിച്ചു. ഇന്ന്, ആ കാലഘട്ടത്തിലെ ചിത്രങ്ങൾ തമിഴ് സംസ്കാരവും ആധുനിക ജനാധിപത്യം എന്ന നിലയിൽ ഇന്ത്യയുടെ ഭാഗധേയവും തമ്മിലുള്ള ആഴത്തിലുള്ള വൈകാരിക ബന്ധത്തെക്കുറിച്ച് നമ്മെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു.
"നൂറുകണക്കിനു വർഷത്തെ അടിമത്തത്തിന്റെ എല്ലാ പ്രതീകങ്ങളിൽ നിന്നും ഇന്ത്യയെ മോചിപ്പിക്കുന്നതിന്റെ തുടക്കമായിരുന്നു അധീനത്തിന്റെ ചെങ്കോൽ"
"അടിമത്തത്തിന് മുമ്പ് നിലനിന്നിരുന്ന രാഷ്ട്രത്തിന്റെ യുഗത്തിലേക്ക് സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയെ കൂട്ടിച്ചേർത്തത് ചെങ്കോലാണ്"
"ജനാധിപത്യത്തിന്റെ ശ്രീകോവിലിൽ ചെങ്കോലിന് അർഹമായ സ്ഥാനം ലഭിക്കുന്നു"

ഏവർക്കും നമസ്ക്കാരം 

 

ഓം നമഃ ശിവായ! ശിവായ നമഃ!

 

ഹര  ഹര മഹാദേവ്! 

നിങ്ങളെപ്പോലുള്ള വിവിധ 'അദീന'ങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലാ ബഹുമാന്യരായ ജ്ഞാനികളെയും ഞാൻ ആദ്യമേ  തല കുനിച്ച് അഭിനന്ദിക്കുന്നു. നിങ്ങൾ  ഇന്ന് എന്റെ വസതിയിൽ വന്നത്   അതിയായ ഭാഗ്യമായി ഞാൻ കരുതുന്നു. നിങ്ങളെപ്പോലുള്ള എല്ലാ ശിവഭക്തരെയും ഒരുമിച്ചു ദർശിക്കാൻ എനിക്ക് അവസരം ലഭിച്ചത് ശിവന്റെ അനുഗ്രഹം കൊണ്ടാണ്. നാളെ പുതിയ പാർലമെന്റ് മന്ദിരത്തിന്റെ ഉദ്ഘാടന വേളയിൽ നിങ്ങളെല്ലാവരും വ്യക്തിപരമായി വന്ന് അനുഗ്രഹം ചൊരിയാൻ പോകുന്നതിൽ എനിക്ക് അതിയായ സന്തോഷമുണ്ട്.

ബഹുമാനപ്പെട്ട ദർശകരെ,


നമ്മുടെ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ തമിഴ്‌നാട് വഹിച്ച പങ്ക് എന്താണെന്ന് നമുക്കെല്ലാവർക്കും അറിയാം. വീരമംഗൈ വേലു നാച്ചിയാർ മുതൽ മരുതു സഹോദരന്മാർ വരെ, സുബ്രഹ്മണ്യ ഭാരതി മുതൽ നേതാജി സുഭാഷ് ചന്ദ്രബോസുമായി കൈകോർത്ത നിരവധി തമിഴർ വരെ, തമിഴ്‌നാട് കാലങ്ങളായി ഇന്ത്യൻ ദേശീയതയുടെ കോട്ടയാണ്. ഭാരതമാതാവിനോടും ഇന്ത്യയുടെ ക്ഷേമത്തിനുവേണ്ടിയും തമിഴ് ജനതയ്ക്ക് എപ്പോഴും സേവന മനോഭാവമുണ്ട്. ഇതൊക്കെയാണെങ്കിലും, ഇന്ത്യയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിൽ തമിഴ് ജനതയുടെ സംഭാവനകൾക്ക് നൽകേണ്ട പ്രാധാന്യം നൽകപ്പെടുന്നില്ല എന്നത് വളരെ ഖേദകരമാണ്. ഇപ്പോഴിതാ ബിജെപി ഈ വിഷയം പ്രാധാന്യത്തോടെ ഉന്നയിക്കാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. മഹത്തായ തമിഴ് പാരമ്പര്യത്തിന്റെയും ദേശസ്‌നേഹത്തിന്റെയും പ്രതീകമായ തമിഴ്‌നാടിനോട് എന്ത് സമീപനമാണ് സ്വീകരിച്ചതെന്ന് ഇപ്പോൾ രാജ്യത്തെ ജനങ്ങൾ തിരിച്ചറിയുന്നു.


സ്വാതന്ത്ര്യസമയത്ത്, അധികാര കൈമാറ്റത്തിന്റെ ചിഹ്നത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ചോദ്യം ഉയർന്നു. ഇതിനായി നമ്മുടെ നാട്ടിൽ വ്യത്യസ്തമായ ആചാരങ്ങളുണ്ട്. വ്യത്യസ്തമായ ആചാരങ്ങളും ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ അക്കാലത്ത് രാജാജിയുടെയും ആദീനത്തിന്റെയും മാർഗനിർദേശപ്രകാരം നമ്മുടെ പ്രാചീന തമിഴ് സംസ്ക്കാരത്തിൽ നിന്ന് ഒരു പുണ്യമാർഗ്ഗം ഞങ്ങൾ കണ്ടെത്തിയിരുന്നു. ഇതായിരുന്നു സെൻഗോൾ വഴിയുള്ള അധികാര കൈമാറ്റം. തമിഴ് പാരമ്പര്യത്തിൽ, ഭരണാധികാരിക്ക് സെങ്കോൾ നൽകി. അത് കൈവശമുള്ള വ്യക്തി രാജ്യത്തിന്റെ ക്ഷേമത്തിന് ഉത്തരവാദിയാണെന്നും കടമയുടെ പാതയിൽ നിന്ന് ഒരിക്കലും വ്യതിചലിക്കില്ലെന്നതിന്റെ പ്രതീകമായിരുന്നു സെൻഗോൾ. അധികാര കൈമാറ്റത്തിന്റെ പ്രതീകമായി, 1947-ൽ വിശുദ്ധ തിരുവടുതുറൈ ആദീനം ഒരു പ്രത്യേക സെങ്കോൽ നിർമ്മിച്ചു. ആ കാലഘട്ടത്തിലെ ഫോട്ടോഗ്രാഫുകൾ തമിഴ് സംസ്കാരവും ആധുനിക ജനാധിപത്യ രാജ്യമെന്ന നിലയിൽ ഇന്ത്യയുടെ വിധിയും തമ്മിലുള്ള ആവേശകരവും ഉറ്റവുമായ ബന്ധത്തെക്കുറിച്ച് നമ്മെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു. ഇന്ന്, ആ ആഴത്തിലുള്ള ബന്ധങ്ങളുടെ ഇതിഹാസം ചരിത്രത്തിന്റെ കുഴിച്ചിട്ട താളുകളിൽ നിന്ന് വീണ്ടും ജീവൻ പ്രാപിച്ചിരിക്കുന്നു. അക്കാലത്തെ സംഭവങ്ങൾ മനസ്സിലാക്കാനുള്ള ശരിയായ കാഴ്ചപ്പാടും ഇത് നൽകുന്നു. അതേ സമയം, അധികാര കൈമാറ്റത്തിന്റെ ഈ ഏറ്റവും വലിയ ചിഹ്നത്തിന് എന്ത് സംഭവിച്ചു എന്നതിനെക്കുറിച്ച്  നാം പഠിച്ചു.

എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട നാട്ടുകാരേ,


രാജാജിയുടെ ദർശനത്തിനും വിവിധ ആദീനങ്ങൾക്കും ഇന്ന് ഞാൻ പ്രത്യേക അഭിവാദ്യങ്ങൾ അർപ്പിക്കും. അധീനത്തിന്റെ ഒരു സെൻഗോൾ, നൂറുകണക്കിന് വർഷത്തെ അടിമത്തത്തിന്റെ എല്ലാ പ്രതീകങ്ങളിൽ നിന്നും ഇന്ത്യയെ മോചിപ്പിക്കാൻ തുടങ്ങി. ഇന്ത്യയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ ആദ്യ നിമിഷത്തിൽ തന്നെ, കൊളോണിയലിനു മുമ്പുള്ള കാലഘട്ടത്തെ സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയുടെ പ്രാരംഭ നിമിഷവുമായി സെൻഗോൾ മനോഹരമായി ബന്ധിപ്പിച്ചു. അതിനാൽ, 1947 ലെ അധികാര കൈമാറ്റത്തിന്റെ പ്രതീകമായി മാറിയതിനാൽ മാത്രമല്ല, സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയുടെ ഭാവിയെ കൊളോണിയൽ ഭരണത്തിന് മുമ്പുള്ള മഹത്തായ ഇന്ത്യയുമായി, അതിന്റെ പാരമ്പര്യങ്ങളുമായി ബന്ധിപ്പിച്ചതിനാലും ഈ വിശുദ്ധ സെങ്കോൾ പ്രധാനമാണ്. സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരം ഈ പവിത്രമായ സെൻഗോളിന് മതിയായ ബഹുമാനവും അഭിമാനവും നൽകിയാൽ നന്നായിരുന്നു. എന്നാൽ ഈ സെൻഗോൾ പ്രയാഗ്‌രാജിലെ ആനന്ദഭവനിൽ ഒരു വാക്കിംഗ് സ്റ്റിക്ക് ആയിട്ടാണ് പ്രദർശനത്തിന് വെച്ചത്. നിങ്ങളുടെയും ഞങ്ങളുടെ സർക്കാരിന്റെയും ഈ സേവകൻ ഇപ്പോൾ ആ സെൻഗോലിനെ ആനന്ദഭവനിൽ നിന്ന് കൊണ്ടുവന്നു. പുതിയ പാർലമെന്റ് മന്ദിരത്തിൽ സെൻഗോൾ സ്ഥാപിച്ച് സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ ആദ്യ പ്രാരംഭ നിമിഷം പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കാനുള്ള അവസരം ഇന്ന് നമുക്ക് ലഭിച്ചിരിക്കുന്നു. ജനാധിപത്യത്തിന്റെ ആലയത്തിൽ സെൻഗോളിന് ഇന്ന് അർഹമായ സ്ഥാനം ലഭിക്കുന്നുണ്ട്. ഇന്ത്യയുടെ മഹത്തായ പാരമ്പര്യത്തിന്റെ പ്രതീകമായ അതേ സെൻഗോൾ പുതിയ പാർലമെന്റ് മന്ദിരത്തിൽ സ്ഥാപിക്കപ്പെടുന്നതിൽ ഞാൻ സന്തോഷവാനാണ്. കടമയുടെ പാതയിൽ നടക്കണമെന്നും ജനങ്ങളോട് ഉത്തരവാദിത്തത്തോടെ നിലകൊള്ളണമെന്നും ഈ സെൻഗോൾ നമ്മെ ഓർമ്മിപ്പിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കും.

ബഹുമാനപ്പെട്ട ദർശകരെ,


അദീനത്തിന്റെ മഹത്തായ പ്രചോദനാത്മകമായ പാരമ്പര്യം യഥാർത്ഥ സാത്വിക ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രതിരൂപമാണ്. നിങ്ങളെല്ലാവരും ശൈവ പാരമ്പര്യം പിന്തുടരുന്നവരാണ്. നിങ്ങളുടെ തത്ത്വചിന്തയിലെ ഏക് ഭാരത് ശ്രേഷ്ഠ ഭാരതത്തിന്റെ ആത്മാവ് ഇന്ത്യയുടെ തന്നെ ഐക്യത്തിന്റെയും അഖണ്ഡതയുടെയും പ്രതിഫലനമാണ്. നിങ്ങളുടെ പല ആദീനങ്ങളുടെയും പേരുകളിൽ ഇത് പ്രതിഫലിക്കുന്നു. നിങ്ങളുടെ ചില ആദീനങ്ങളുടെ പേരുകളിൽ ‘കൈലാഷ്’ പരാമർശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഈ പവിത്രമായ പർവ്വതം ഹിമാലയത്തിലെ തമിഴ്‌നാട്ടിൽ നിന്ന് വളരെ അകലെയാണ്, എന്നിട്ടും ഇത് നിങ്ങളുടെ ഹൃദയത്തോട് അടുത്താണ്. ശൈവമതത്തിലെ പ്രശസ്ത ഋഷിമാരിൽ ഒരാളായ തിരുമൂലർ, ശൈവമതം പ്രചരിപ്പിക്കുന്നതിനായി കൈലാസ പർവതത്തിൽ നിന്ന് തമിഴ്‌നാട്ടിൽ എത്തിയതായി പറയപ്പെടുന്നു. ഇന്നും അദ്ദേഹത്തിന്റെ രചനയായ തിരുമന്തിരത്തിലെ ശ്ലോകങ്ങൾ പരമശിവനുവേണ്ടി ചൊല്ലാറുണ്ട്. അപ്പർ, സംബന്ദർ, സുന്ദരർ, മാണിക്കവസാഗർ തുടങ്ങിയ പല മഹാന്മാരും ഉജ്ജയിനി, കേദാർനാഥ്, ഗൗരികുണ്ഡ് എന്നിവയെ പരാമർശിച്ചിട്ടുണ്ട്. ജനങ്ങളുടെ അനുഗ്രഹത്താൽ ഇന്ന് ഞാൻ മഹാദേവന്റെ നഗരമായ കാശിയുടെ എംപിയാണ്; അതുകൊണ്ട് കാശിയെ കുറിച്ച് ഞാൻ നിങ്ങളോട് ചില കാര്യങ്ങൾ പറയാം. ധർമ്മപുരം ആദീനത്തിലെ സ്വാമി കുമാരഗുരുപാറ തമിഴ്നാട്ടിൽ നിന്ന് കാശിയിലേക്ക് പോയിരുന്നു. ബനാറസിലെ കേദാർഘട്ടിൽ അദ്ദേഹം കേദാരേശ്വര ക്ഷേത്രം സ്ഥാപിച്ചു. തമിഴ്‌നാട്ടിലെ തിരുപ്പനന്തലിലെ കാശി മഠത്തിനും കാശിയുടെ പേരാണ് നൽകിയിരിക്കുന്നത്. ഈ മഠത്തെക്കുറിച്ചുള്ള രസകരമായ ഒരു വിവരവും ഞാൻ അറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. തിരുപ്പനന്താളിലെ കാശി മഠം തീർത്ഥാടകർക്ക് ബാങ്കിംഗ് സേവനങ്ങൾ നൽകിയിരുന്നതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. തമിഴ്‌നാട്ടിലെ കാശി മഠത്തിൽ പണം നിക്ഷേപിച്ച ശേഷം ഒരു തീർത്ഥാടകന് കാശിയിലെ സർട്ടിഫിക്കറ്റ് കാണിച്ച് പണം പിൻവലിക്കാം. ഇത്തരത്തിൽ ശൈവസിദ്ധാന്തത്തിന്റെ അനുയായികൾ ശൈവമതം പ്രചരിപ്പിക്കുക മാത്രമല്ല നമ്മെ  പരസ്പരം അടുപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു.

ബഹുമാനപ്പെട്ട ദർശകരെ,


നൂറുകണക്കിനു വർഷത്തെ അടിമത്തത്തിനു ശേഷവും തമിഴ്‌നാടിന്റെ സംസ്‌കാരം ഊർജസ്വലവും സമൃദ്ധവുമായി തുടരുന്നത് ആദീനം പോലുള്ള മഹത്തായ ദൈവിക പാരമ്പര്യം വഹിച്ച നിർണായക പങ്ക് കൊണ്ടാണ്. ഋഷിമാർ തീർച്ചയായും ഈ പാരമ്പര്യം ജീവനോടെ നിലനിർത്തിയിട്ടുണ്ട്, എന്നാൽ അതേ സമയം അതിനെ സംരക്ഷിച്ച് മുന്നോട്ട് നയിച്ച എല്ലാ ചൂഷണത്തിനും നിരാലംബർക്കും അവകാശമുണ്ട്. നിങ്ങളുടെ എല്ലാ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കും രാജ്യത്തിനുള്ള സംഭാവനയുടെ കാര്യത്തിൽ മഹത്തായ ചരിത്രമുണ്ട്. ആ ചരിത്രത്തെ കൂടുതൽ മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകാനും അതിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട് വരും തലമുറകൾക്കായി പ്രവർത്തിക്കാനുമുള്ള സമയമാണിത്.

ബഹുമാനപ്പെട്ട ദർശകരെ,


അടുത്ത 25 വർഷത്തേക്ക് രാജ്യം ചില ലക്ഷ്യങ്ങൾ നിശ്ചയിച്ചിട്ടുണ്ട്. സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ 100 വർഷം പൂർത്തിയാകുമ്പോൾ ശക്തവും സ്വാശ്രയവും എല്ലാവരെയും ഉൾക്കൊള്ളുന്നതുമായ വികസിത ഇന്ത്യ കെട്ടിപ്പടുക്കുക എന്നതാണ് ഞങ്ങളുടെ ലക്ഷ്യം. 1947-ലെ നിങ്ങളുടെ സുപ്രധാന പങ്കിനെക്കുറിച്ച് കോടിക്കണക്കിന് രാജ്യവാസികൾ വീണ്ടും പരിചയപ്പെട്ടു. ഇന്ന്, 2047-ലെ ബൃഹത്തായ ലക്ഷ്യങ്ങളുമായി രാജ്യം മുന്നോട്ട് പോകുമ്പോൾ, നിങ്ങളുടെ പങ്ക് കൂടുതൽ പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു. നിങ്ങളുടെ സ്ഥാപനങ്ങൾ എല്ലായ്‌പ്പോഴും സേവനത്തിന്റെ മൂല്യങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. ആളുകളെ പരസ്പരം ബന്ധിപ്പിക്കുന്നതിനും അവർക്കിടയിൽ സമത്വബോധം സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനുമുള്ള മികച്ച ഉദാഹരണമാണ് നിങ്ങൾ അവതരിപ്പിച്ചത്. ഇന്ത്യ എത്രത്തോളം ഐക്യമുള്ളതാണോ അത്രയും ശക്തമാകും. അതുകൊണ്ടാണ് നമ്മുടെ പുരോഗതിക്ക് തടസ്സം സൃഷ്ടിക്കുന്നവർ പലതരത്തിലുള്ള വെല്ലുവിളികൾ ഉയർത്തുന്നത്. ഇന്ത്യയുടെ പുരോഗതിയെ തടസ്സപ്പെടുത്തുന്നവർ ആദ്യം നമ്മുടെ ഐക്യം തകർക്കാൻ ശ്രമിക്കും. എന്നാൽ നിങ്ങളുടെ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ നിന്ന് രാജ്യത്തിന് ലഭിക്കുന്ന ആത്മീയതയുടെയും സാമൂഹിക സേവനത്തിന്റെയും കരുത്ത് കൊണ്ട് ഞങ്ങൾ എല്ലാ വെല്ലുവിളികളും നേരിടുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്. ഒരിക്കൽ കൂടി, നിങ്ങൾ ഇവിടെ വന്ന് എന്നെ അനുഗ്രഹിച്ചതിൽ ഞാൻ ഭാഗ്യവാനാണെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു. അതിനാൽ, ഒരിക്കൽ കൂടി നിങ്ങൾക്കെല്ലാവർക്കും എന്റെ ഹൃദയംഗമമായ നന്ദി അറിയിക്കുന്നു, നിങ്ങളെ എല്ലാവരെയും ഞാൻ അഭിവാദ്യം ചെയ്യുന്നു. പുതിയ പാർലമെന്റ് മന്ദിരത്തിന്റെ ഉദ്ഘാടന വേളയിൽ നിങ്ങളെല്ലാവരും ഇവിടെ വന്ന് ഞങ്ങളെ അനുഗ്രഹിച്ചു. ഞങ്ങൾ എല്ലാവരും അങ്ങേയറ്റം ഭാഗ്യവാന്മാരാണെന്ന് തോന്നുന്നു, അതിനാൽ എനിക്ക് നിങ്ങളോട് എത്ര നന്ദി പറഞ്ഞാലും മതിയാകില്ല. ഒരിക്കൽ കൂടി ഞാൻ നിങ്ങളെ എല്ലാവരെയും അഭിവാദ്യം ചെയ്യുന്നു.


ഓം നമഃ ശിവായ!


വണക്കം!

 

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
PM Modi hails ‘important step towards a vibrant democracy’ after Cabinet nod for ‘One Nation One Election’

Media Coverage

PM Modi hails ‘important step towards a vibrant democracy’ after Cabinet nod for ‘One Nation One Election’
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
PM Modi to visit the United States of America from September 21 to 23
September 19, 2024

Prime Minister Shri Narendra Modi will be visiting the United States of America during 21-23 September 2024. During the visit, Prime Minister will take part in the fourth Quad Leaders’ Summit in Wilmington, Delaware, which is being hosted by the President of the United States of America, H.E. Joseph R. Biden, Jr. on 21 September 2024. Following the request of the US side to host the Quad Summit this year, India has agreed to host the next Quad Summit in 2025.

At the Quad Summit, the leaders will review the progress achieved by the Quad over the last one year and set the agenda for the year ahead to assist the countries of the Indo-Pacific region in meeting their development goals and aspirations.

 ⁠On 23 September, Prime Minister will address the ‘Summit of the Future’ at the United Nations General Assembly in New York. The theme of the Summit is ‘Multilateral Solutions for a Better Tomorrow’. A large number of global leaders are expected to participate in the Summit. On the sidelines of the Summit, Prime Minister would be holding bilateral meetings with several world leaders and discuss issues of mutual interest.

While in New York, Prime Minister will address a gathering of the Indian community on 22 September. Prime Minister would also be interacting with CEOs of leading US-based companies to foster greater collaborations between the two countries in the cutting-edge areas of AI, quantum computing, semiconductors and biotechnology. Prime Minister is also expected to interact with thought leaders and other stakeholders active in the India-US bilateral landscape.