પ્રધાનમંત્રી ડૉ. નવીનચંદ્ર રામગુલામ જી,

બંને દેશોના પ્રતિનિધિઓ,

મીડિયાના મિત્રો,

નમસ્કાર.

મારા માટે ગર્વની વાત છે કે મને મારા સંસદીય ક્ષેત્રમાં તમારું સ્વાગત કરવાની તક મળી રહી છે. કાશી અનાદિ કાળથી ભારતની સભ્યતા અને સાંસ્કૃતિક આત્માનું પ્રતીક રહ્યું છે.

આપણી સંસ્કૃતિ અને પરંપરાઓ સદીઓ પહેલાં ભારતથી મોરેશિયસ પહોંચી હતી અને ત્યાંના દૈનિક જીવનનો એક અભિન્ન અંગ બની ગઈ. કાશીમાં માતા ગંગાના અવિરત પ્રવાહની જેમ ભારતીય સંસ્કૃતિનો અવિરત પ્રવાહ મોરેશિયસને સમૃદ્ધ બનાવી રહ્યો છે. અને આજે, જ્યારે આપણે કાશીમાં મોરેશિયસના મિત્રોનું સ્વાગત કરી રહ્યા છીએ, ત્યારે તે ફક્ત ઔપચારિકતા નથી, પરંતુ એક આધ્યાત્મિક જોડાણ છે. તેથી જ હું ગર્વથી કહું છું કે ભારત અને મોરેશિયસ ફક્ત ભાગીદાર નથી, પરંતુ એક પરિવાર છે.

 

મિત્રો,

મોરિશિયસ ભારતની 'પડોશી પ્રથમ' નીતિ અને 'MAHASAGAR'ના વિઝનનો એક મહત્વપૂર્ણ આધારસ્તંભ છે. માર્ચમાં, મને મોરિશિયસના રાષ્ટ્રીય દિવસ ઉજવણીમાં હાજરી આપવાનું સૌભાગ્ય મળ્યું. તે સમયે અમે અમારા સંબંધોને 'ઉન્નત વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી'નો દરજ્જો આપ્યો હતો. આજે અમે દ્વિપક્ષીય સહયોગના તમામ પાસાઓની વિગતવાર સમીક્ષા કરી. અમે પ્રાદેશિક અને વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર પણ  વિચાર-વિમર્શ કર્યા.

મિત્રો,

ચાગોસ કરારના નિષ્કર્ષ પર હું પ્રધાનમંત્રી રામગુલામજી અને મોરિશિયસના લોકોને હૃદયપૂર્વક અભિનંદન આપું છું. આ મોરિશિયસના સાર્વભૌમત્વ માટે એક ઐતિહાસિક વિજય છે. ભારતે હંમેશા ડિકોલોનાઇઝેશન અને મોરિશિયસના સાર્વભૌમત્વને સંપૂર્ણ માન્યતા આપવાનું સમર્થન કર્યું છે. અને આમાં, ભારત મોરિશિયસની સાથે મજબૂત રીતે ઊભું રહ્યું છે.

મિત્રો,

મોરિશિયસના વિકાસમાં વિશ્વસનીય અને પ્રાથમિક ભાગીદાર બનવું ભારત માટે ગર્વની વાત છે. આજે અમે મોરિશિયસની જરૂરિયાતો અને પ્રાથમિકતાઓને ધ્યાનમાં રાખીને એક ખાસ આર્થિક પેકેજ નક્કી કર્યું છે.

આનાથી માળખાગત સુવિધાઓ મજબૂત થશે, રોજગારીની નવી તકો ઊભી થશે અને આરોગ્ય સુવિધાઓ મજબૂત થશે.

ભારતની બહાર પ્રથમ જન ઔષધિ કેન્દ્ર હવે મોરેશિયસમાં સ્થાપિત થયું છે. આજે, અમે નક્કી કર્યું છે કે ભારત આયુષ સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સ, 500-બેડ સર શિવસાગર રામગુલામ નેશનલ હોસ્પિટલ અને મોરેશિયસમાં વેટરનરી સ્કૂલ અને એનિમલ હોસ્પિટલના નિર્માણમાં સહયોગ આપશે.

અમે ચાગોસ મરીન પ્રોટેક્ટેડ એરિયા; SSR ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટનો ATC ટાવર; અને હાઇવે અને રિંગ રોડના વિસ્તરણ જેવા પ્રોજેક્ટ્સને પણ આગળ ધપાવીશું.

આ પેકેજ સહાય નથી. તે આપણા સહિયારા ભવિષ્યમાં રોકાણ છે.

મિત્રો,

ગયા વર્ષે, મોરેશિયસમાં UPI અને RuPay કાર્ડ શરૂ કરવામાં આવ્યા હતા. હવે અમે સ્થાનિક ચલણમાં વેપારને સક્ષમ બનાવવા માટે કામ કરીશું.

ઉર્જા સુરક્ષા અમારી ભાગીદારીનો એક મહત્વપૂર્ણ આધારસ્તંભ છે. ભારત તેના ઉર્જા સંક્રમણમાં મોરેશિયસને ટેકો આપી રહ્યું છે. મોરેશિયસને 100 ઇલેક્ટ્રિક બસો આપવામાં આવી રહી છે, જેમાંથી 10 પહેલાથી જ આવી ગઈ છે. ઉર્જા ક્ષેત્રમાં પૂર્ણ થયેલ વ્યાપક ભાગીદારી કરાર તેને વધુ મજબૂતી આપશે. અમે '; ‘ટામરિન્ડ ફોલ્સ' ખાતે 17.5 મેગાવોટના ફ્લોટિંગ સૌર ઉર્જા પ્લાન્ટના નિર્માણમાં સહયોગ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે.

 

અમે લાંબા સમયથી માનવ સંસાધન વિકાસમાં સહયોગ કરી રહ્યા છીએ. અત્યાર સુધીમાં, 5000થી વધુ મોરેશિયસ નાગરિકોએ ભારતમાં તાલીમ મેળવી છે. મારી માર્ચ મુલાકાત દરમિયાન, 500 સિવિલ સેવકોને તાલીમ આપવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું. મને ખૂબ આનંદ છે કે તેની પહેલી બેચ હાલમાં મસૂરીમાં તાલીમ લઈ રહી છે.

આજે અમે નક્કી કર્યું છે કે મોરેશિયસમાં એક નવું વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી નિર્દેશાલય સ્થાપિત કરવામાં આવશે. અને, ટૂંક સમયમાં અમે મોરેશિયસમાં મિશન કર્મયોગીના તાલીમ મોડ્યુલ પણ શરૂ કરીશું.

ભારતના IIT મદ્રાસ અને ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ પ્લાન્ટેશન મેનેજમેન્ટે મોરેશિયસ યુનિવર્સિટી સાથે કરાર કર્યા છે. આ કરારો સંશોધન, શિક્ષણ અને નવીનતામાં પરસ્પર ભાગીદારીને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જશે.

મિત્રો,

મુક્ત, ખુલ્લું, સુરક્ષિત, સ્થિર અને સમૃદ્ધ હિંદ મહાસાગર આપણી સંયુક્ત પ્રાથમિકતા છે. આ સંદર્ભમાં ભારત મોરેશિયસના વિશિષ્ટ આર્થિક ક્ષેત્રની સુરક્ષા અને દરિયાઈ ક્ષમતાને મજબૂત કરવા માટે સંપૂર્ણપણે પ્રતિબદ્ધ છે.

ભારત હંમેશા હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં પ્રથમ પ્રતિભાવ આપનાર અને ચોખ્ખી સુરક્ષા પ્રદાતા તરીકે ઊભું રહ્યું છે.

ભારતમાં મોરેશિયસ કોસ્ટ ગાર્ડ જહાજને સમારકામ થકી સુસજ્જ કરવામાં આવી રહ્યું છે. તેમના 120 અધિકારીઓને પણ ભારતમાં તાલીમ આપવામાં આવી રહી છે.

આજે, હાઇડ્રોગ્રાફી ક્ષેત્રમાં સહયોગ અંગે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. અને, આગામી 5 વર્ષ સુધી EEZ, નેવિગેશન ચાર્ટ અને હાઇડ્રોગ્રાફિક ડેટાના સંયુક્ત સર્વેક્ષણમાં સહયોગ કરીશું.

મહામહિમ,

ભારત અને મોરેશિયસ બે રાષ્ટ્રો છે, પરંતુ આપણા સપના અને ભાગ્ય એક છે.

આ વર્ષે અમે સર શિવસાગર રામગુલામની 125મી જન્મજયંતિ ઉજવી રહ્યા છીએ. તેઓ માત્ર મોરેશિયસના રાષ્ટ્રપિતા જ નહોતા પરંતુ ભારત અને મોરેશિયસ વચ્ચેના અતૂટ સેતુના સ્થાપક પણ હતા. તેમની જન્મજયંતિ આપણને આપણા સંબંધોને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જવા માટે પ્રેરણા આપતી રહેશે.

ફરી એકવાર, હું પ્રતિનિધિમંડળનું હૃદયપૂર્વક સ્વાગત કરું છું.

આપ સૌનો ખૂબ ખૂબ આભાર.

 

Explore More
શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર ધ્વજારોહણ ઉત્સવ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર ધ્વજારોહણ ઉત્સવ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનનો મૂળપાઠ
Exclusive: Just two friends in a car, says Putin on viral carpool with PM Modi

Media Coverage

Exclusive: Just two friends in a car, says Putin on viral carpool with PM Modi
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
India–Russia friendship has remained steadfast like the Pole Star: PM Modi during the joint press meet with Russian President Putin
December 05, 2025

Your Excellency, My Friend, राष्ट्रपति पुतिन,
दोनों देशों के delegates,
मीडिया के साथियों,
नमस्कार!
"दोबरी देन"!

आज भारत और रूस के तेईसवें शिखर सम्मेलन में राष्ट्रपति पुतिन का स्वागत करते हुए मुझे बहुत खुशी हो रही है। उनकी यात्रा ऐसे समय हो रही है जब हमारे द्विपक्षीय संबंध कई ऐतिहासिक milestones के दौर से गुजर रहे हैं। ठीक 25 वर्ष पहले राष्ट्रपति पुतिन ने हमारी Strategic Partnership की नींव रखी थी। 15 वर्ष पहले 2010 में हमारी साझेदारी को "Special and Privileged Strategic Partnership” का दर्जा मिला।

पिछले ढाई दशक से उन्होंने अपने नेतृत्व और दूरदृष्टि से इन संबंधों को निरंतर सींचा है। हर परिस्थिति में उनके नेतृत्व ने आपसी संबंधों को नई ऊंचाई दी है। भारत के प्रति इस गहरी मित्रता और अटूट प्रतिबद्धता के लिए मैं राष्ट्रपति पुतिन का, मेरे मित्र का, हृदय से आभार व्यक्त करता हूँ।

Friends,

पिछले आठ दशकों में विश्व में अनेक उतार चढ़ाव आए हैं। मानवता को अनेक चुनौतियों और संकटों से गुज़रना पड़ा है। और इन सबके बीच भी भारत–रूस मित्रता एक ध्रुव तारे की तरह बनी रही है।परस्पर सम्मान और गहरे विश्वास पर टिके ये संबंध समय की हर कसौटी पर हमेशा खरे उतरे हैं। आज हमने इस नींव को और मजबूत करने के लिए सहयोग के सभी पहलुओं पर चर्चा की। आर्थिक सहयोग को नई ऊँचाइयों पर ले जाना हमारी साझा प्राथमिकता है। इसे साकार करने के लिए आज हमने 2030 तक के लिए एक Economic Cooperation प्रोग्राम पर सहमति बनाई है। इससे हमारा व्यापार और निवेश diversified, balanced, और sustainable बनेगा, और सहयोग के क्षेत्रों में नए आयाम भी जुड़ेंगे।

आज राष्ट्रपति पुतिन और मुझे India–Russia Business Forum में शामिल होने का अवसर मिलेगा। मुझे पूरा विश्वास है कि ये मंच हमारे business संबंधों को नई ताकत देगा। इससे export, co-production और co-innovation के नए दरवाजे भी खुलेंगे।

दोनों पक्ष यूरेशियन इकॉनॉमिक यूनियन के साथ FTA के शीघ्र समापन के लिए प्रयास कर रहे हैं। कृषि और Fertilisers के क्षेत्र में हमारा करीबी सहयोग,food सिक्युरिटी और किसान कल्याण के लिए महत्वपूर्ण है। मुझे खुशी है कि इसे आगे बढ़ाते हुए अब दोनों पक्ष साथ मिलकर यूरिया उत्पादन के प्रयास कर रहे हैं।

Friends,

दोनों देशों के बीच connectivity बढ़ाना हमारी मुख्य प्राथमिकता है। हम INSTC, Northern Sea Route, चेन्नई - व्लादिवोस्टोक Corridors पर नई ऊर्जा के साथ आगे बढ़ेंगे। मुजे खुशी है कि अब हम भारत के seafarersकी polar waters में ट्रेनिंग के लिए सहयोग करेंगे। यह आर्कटिक में हमारे सहयोग को नई ताकत तो देगा ही, साथ ही इससे भारत के युवाओं के लिए रोजगार के नए अवसर बनेंगे।

उसी प्रकार से Shipbuilding में हमारा गहरा सहयोग Make in India को सशक्त बनाने का सामर्थ्य रखता है। यह हमारेwin-win सहयोग का एक और उत्तम उदाहरण है, जिससे jobs, skills और regional connectivity – सभी को बल मिलेगा।

ऊर्जा सुरक्षा भारत–रूस साझेदारी का मजबूत और महत्वपूर्ण स्तंभ रहा है। Civil Nuclear Energy के क्षेत्र में हमारा दशकों पुराना सहयोग, Clean Energy की हमारी साझा प्राथमिकताओं को सार्थक बनाने में महत्वपूर्ण रहा है। हम इस win-win सहयोग को जारी रखेंगे।

Critical Minerals में हमारा सहयोग पूरे विश्व में secure और diversified supply chains सुनिश्चित करने के लिए महत्वपूर्ण है। इससे clean energy, high-tech manufacturing और new age industries में हमारी साझेदारी को ठोस समर्थन मिलेगा।

Friends,

भारत और रूस के संबंधों में हमारे सांस्कृतिक सहयोग और people-to-people ties का विशेष महत्व रहा है। दशकों से दोनों देशों के लोगों में एक-दूसरे के प्रति स्नेह, सम्मान, और आत्मीयताका भाव रहा है। इन संबंधों को और मजबूत करने के लिए हमने कई नए कदम उठाए हैं।

हाल ही में रूस में भारत के दो नए Consulates खोले गए हैं। इससे दोनों देशों के नागरिकों के बीच संपर्क और सुगम होगा, और आपसी नज़दीकियाँ बढ़ेंगी। इस वर्ष अक्टूबर में लाखों श्रद्धालुओं को "काल्मिकिया” में International Buddhist Forum मे भगवान बुद्ध के पवित्र अवशेषों का आशीर्वाद मिला।

मुझे खुशी है कि शीघ्र ही हम रूसी नागरिकों के लिए निशुल्क 30 day e-tourist visa और 30-day Group Tourist Visa की शुरुआत करने जा रहे हैं।

Manpower Mobility हमारे लोगों को जोड़ने के साथ-साथ दोनों देशों के लिए नई ताकत और नए अवसर create करेगी। मुझे खुशी है इसे बढ़ावा देने के लिए आज दो समझौतेकिए गए हैं। हम मिलकर vocational education, skilling और training पर भी काम करेंगे। हम दोनों देशों के students, scholars और खिलाड़ियों का आदान-प्रदान भी बढ़ाएंगे।

Friends,

आज हमने क्षेत्रीय और वैश्विक मुद्दों पर भी चर्चा की। यूक्रेन के संबंध में भारत ने शुरुआत से शांति का पक्ष रखा है। हम इस विषय के शांतिपूर्ण और स्थाई समाधान के लिए किए जा रहे सभी प्रयासों का स्वागत करते हैं। भारत सदैव अपना योगदान देने के लिए तैयार रहा है और आगे भी रहेगा।

आतंकवाद के विरुद्ध लड़ाई में भारत और रूस ने लंबे समय से कंधे से कंधा मिलाकर सहयोग किया है। पहलगाम में हुआ आतंकी हमला हो या क्रोकस City Hall पर किया गया कायरतापूर्ण आघात — इन सभी घटनाओं की जड़ एक ही है। भारत का अटल विश्वास है कि आतंकवाद मानवता के मूल्यों पर सीधा प्रहार है और इसके विरुद्ध वैश्विक एकता ही हमारी सबसे बड़ी ताक़त है।

भारत और रूस के बीच UN, G20, BRICS, SCO तथा अन्य मंचों पर करीबी सहयोग रहा है। करीबी तालमेल के साथ आगे बढ़ते हुए, हम इन सभी मंचों पर अपना संवाद और सहयोग जारी रखेंगे।

Excellency,

मुझे पूरा विश्वास है कि आने वाले समय में हमारी मित्रता हमें global challenges का सामना करने की शक्ति देगी — और यही भरोसा हमारे साझा भविष्य को और समृद्ध करेगा।

मैं एक बार फिर आपको और आपके पूरे delegation को भारत यात्रा के लिए बहुत बहुत धन्यवाद देता हूँ।