Quoteपाक्योंग विमानतळामुळे देशांत विमानतळामुळे देशांत विमानतळांचे शतक पूर्ण झाले: पंतप्रधान मोदी
Quoteपाक्योंग विमानतळ सिक्कीमशी संपर्क वाढवेल आणि पर्यटनाला प्रोत्साहन देऊन व्यापार वाढवेल : पंतप्रधान मोदी
Quoteदेशातल्या 100 विमानतळांपैकी 35 विमानतळं गेल्या चार वर्षात कार्यान्वित करण्यात आली : पंतप्रधान मोदी

सिक्कीमचे राज्यपाल गंगाप्रसाद जी, राज्याचे मुख्यमंत्री पवन चामलिंग, केंद्रीय मंत्रीमंडळातले माझे सहकारी सुरेश प्रभू,जितेंद्र सिंह, एस एस अहलुवालिया, राज्य विधानसभेचे अध्यक्ष के. एन .राय, राज्याचे  मंत्री दोरजी शेरिंग लेपच्या, उपस्थितइतर  मान्यवर आणि माझ्या प्रिय बंधू– भगिनीनो,

मित्रहो, गेले तीन दिवस मी हिंदुस्तानच्या पुर्वेकडच्या भागात दौरा करत आहे आणि या दरम्यान पायाभूत क्षेत्र आणि मानवसेवेशी संबंधित अनेक मोठे– मोठे प्रकल्प देशाला समर्पित करण्याची संधी मला लाभली आहे.

 झारखंड मधे काल प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजना पी.एम.जे.ए.वायची सुरवात आयुष्मान  भारत योजनेचा प्रारंभ केल्यानंतरकाल संध्याकाळी मी सिक्कीममधे आलो.आज सकाळी सिक्कीम मधे, सिक्कीमची सकाळ, उगवणारा सूर्य, थंड हवा,डोंगर– दऱ्याचे  नैसर्गिक सौंदर्य,  हे सर्व पाहिल्यावर माझाही हात कॅमेऱ्या कडे वळला . इथले नैसर्गिक सौंदर्य, भव्यताकोणाला आवडणार नाही ? प्रत्येकाला ते नक्कीच आवडणार. निसर्गाने आपल्यावर जी उधळण केली आहे तीअनुभवण्यासाठी प्रत्येक जण इथे धाव घेतो.

बंधू–भगिनीनो, आपल्या संस्कृती मधे पूर्व दिशेची  काय महती आहे हे आपण सर्व जाणताच आणि देशही जाणतो.  

पुर्वेतही ईशान्य दिशेचे वेगळेच महत्व आहे. पूर्वेकडच्या या सुंदर राज्यात राहणाऱ्या आपणा सर्वाना मी आदरपूर्वक नमनकरतो आणि सिक्कीमचा, आपणा सर्वांचा  पहिला पाक्योंग  विमानतळ आपल्याला भेट देतो. 

आजचा दिवस सिक्किमसाठी ऐतिहासिक दिवस आहेच  त्याच बरोबर देशासाठीही महत्वाचा आहे. पाक्योंग विमानतळ सुरुहोताच आपणा सर्वानाही अभिमान वाटेल. क्रिकेटमधे  खेळाडू शतक झळकवतात, आज हिंदुस्तानने शतक झळकवलेआहे. हा विमानतळ सुरु होताच संपूर्ण हिंदुस्तान मधे,100 विमानतळ कार्यरत राहतील, या अर्थाने देशाने आज शतकलावले आहे. देशात कसा बदल होत आहे हे पहा, सिक्कीम फुटबॉलसाठी ओळखले जाते.  इथे प्रत्येक जण फुटबॉल खेळतो.मात्र याच सिक्कीम मधे आता  क्रिकेटही रुजू लागले आहे.   

 आज वर्तमानपत्रात मी वाचले की, इथला कर्णधार निलेश लामिछा याने शतक झळकवले आहे.   फुटबॉल प्रेमी सिक्कीममधे  इथला निलेश शतक लावत क्रिकेट मधे शतक झळकावणारा पहिला  सिक्कीमवासी बनला आहे तर इथला  विमानतळदेशाच्या विमानतळाचे शतक पूर्ण  करत आहे.

बंधू–भगिनीनो, हा विमानतळ आपले जीवन अधिक सुकर करण्यात मोठी भूमिका बजावणार आहे. आतापर्यंत आपणासर्वाना देशाच्या दुसऱ्या भागातून सिक्कीम मधे यायचे असेल तर किंवा  सिक्कीम मधून दुसऱ्या भागात जायचे असेल तरकिती कठीण होते हे इथले लोकही जाणतात आणि इथे येणाराही जाणतो.

आधि  पश्चिम बंगालमधल्या बागडोरा पर्यंत विमानाने यायचे त्यानंतर साधारतः सव्वाशे किलोमीटर पर्यंत उंच सखलरस्त्यावरून 5-6 तासाचा थकवणारा प्रवास केल्यानंतर आपण गंगटोकला पोहोचत होतो. मात्र आता पाक्योंग विमानतळ, याथकवणाऱ्या प्रवासाचे अंतर  मिनिटामध्ये आणणार आहे. 

बंधू–भगिनीनो,यामुळे प्रवास सुलभआणि कमी तर झाला आहेच त्याचबरोबर सरकारने याकडेही लक्ष दिले आहे की,  इथूनप्रवास हा सामान्य जनतेच्या आवाक्यात असावा. यासाठी, हा विमानतळ उडान  योजनेशी जोडला गेला आहे. या योजनेअंतर्गत,  2500- 2600 रुपयेच द्यावे लागतात. साधारणतः  अडीच हजार रुपये.

सरकारच्या या दृष्टीकोन आणि प्रयत्नामुळे आज विमानाचा प्रवास, रेल्वेच्या वातानुकुलीत प्रवासा इतका स्वस्त झाला आहे.,वेळ हा पैशाप्रमाणे असतो, टाईम इज  मनी  असे आपण ऐकत आलो आहोत. विमानाने प्रवास केल्याने वेळेची बचत होतेम्हणजे पैसा वाचतो. या कारणाने आज देशातली लाखो मध्यम वर्गीय कुटुंबे विमानाने प्रवास करण्यासाठीच्या परीस्थितीतआहेत, या प्र्वासासाठी  सक्षम ठरत आहेत.

मित्रहो, आज विमानतळाची सुरवात झाली आहे. आताच मला विमानतळाचे उद्घाटन करण्याची संधी मिळाली आहे. मात्रएक–दोन आठवड्यात इथून गुवाहाटी आणि कोलकात्यासाठी नियमित विमान सेवा सुरु केली जाईल. येत्या काळातदेशाच्या दुसऱ्या भागांना आणि शेजारी राष्ट्रांशीही इथून विमान सेवा देण्यासाठी प्रयत्न केले जाणार आहेत. 

|

मित्रहो, पाक्योंग विमानतळ सुंदरतेबरोबरच आपल्या अभियांत्रिकी कौशल्याचेही प्रतिक आहे. सोशल मिडियावर असणाऱ्यालोकांनी गेले तीन दिवस या विमानतळाची छायाचित्रे आणि निसर्गाच्या कुशीत विमान कसे उतरत आहे याची छायाचित्रेपाहिली असतील, ही  छायाचित्रे सोशल मिडीयावर व्हायरल झाली आहेत. उद्घाटन तर आज झाले आहे मात्र लोकांनी याचाजयजयकार तर सतत सुरु केला आहे.

साडे पाचशे कोटी खर्चाचा हा विमानतळ आपले अभियंते,  कामगार, यांच्या क्षमतेचे दर्शन घडवणारा एक महत्वपूर्ण पैलूआहे. डोंगर तोडून त्याच्यातून दरीत भराव घातला गेला, मुसळधार पावसाचा मुकाबला कसा करण्यात आला. इथून जाणाऱ्याजलधाराना  विमानतळाखालून नेण्यात आले. हा खरेच अभियांत्रिकी क्षेत्रातला चमत्कार आहे.

आज या प्रसंगी,या विमानतळाचा आराखडा ,नियोजन आणि निर्मितीशी संबंधित सर्व अभियंते, सर्व कामगारांचे, याअद्भूतकार्यासाठी, मी मनःपूर्वक अभिनंदन करतो. आपण सर्वांनी खरेच कमाल केली आहे.

बंधू–भगिनीनो, सिक्कीम आणि ईशान्य भागात पायाभूत आणि भावनिक अशा दोनही बाजूनी संपर्क विस्तार करण्याचे कामवेगानं सुरु आहे. गेल्या चार वर्षात अनेक वेळा ईशान्येकडच्या राज्यात आपणा सर्वांचा आशीर्वाद घेण्यासाठी, इथल्याविकास कामांची माहिती घेण्यासाठी  मी स्वतः आलो आहे.

इतकेच नव्हे तर दर एक दोन आठवड्यात  कोणता ना कोणता केंद्रीय मंत्री ईशान्येकडच्या एखाद्या राज्यात भ्रमण करतो,माहिती घेतो, कामकाजाचा आढावा घेतो. याचा परिणाम काय आहे हे आपण सर्व जण आज इथे पाहत आहात.

सिक्कीम असो, अरुणाचल प्रदेश असो, मेघालय असो, मणिपूर असो, नागालॅंड असो, आसाम असो, त्रिपुरा असो, मिझोरमअसो ईशान्येकडच्या सर्व राज्यात अनेक कामे ही स्वातंत्र्यानंतर पहिल्यांदाच होत आहेत. विमान पहिल्यांदाच पोहोचलेआहे,  रेल्वे संपर्क पहिल्यांदाच झाला आहे अनेक  भागात तर  वीजही पहिल्यांदाच पोहोचली आहे. 

रुंद राष्ट्रीय महामार्ग बनत आहेत, गावात रस्ते निर्माण होत आहेत, नद्यांवर मोठे–मोठे पूल बनत आहेत. डिजिटल इंडियाचाविस्तार होत आहे. सबका साथ–सबका विकास हा मूल मंत्र घेऊन त्यानुसार काम करणारे आमचे सरकार प्रादेशिकअसंतुलन दूर करण्यासाठी आणि ईशान्य भारताला देशाच्या विकासाचे इंजिन बनवण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करत आहेआणि आम्ही त्यासाठी कटीबद्ध आहोत.

याच दृष्टीकोनातून सिक्कीमला स्वतःचा विमानतळ देण्याच्या कामाला आम्ही गती दिली.  अडचणी दूर केल्या आणि आजआपले स्वप्न पूर्ण होत आहे. आपण हे जाणताच की, सहा  दशकापूर्वी इथून एका छोट्या विमानाने उड्डाण केले होते त्यानंतरसहा दशके आपणाला आपल्या विमानतळासाठी प्रतीक्षा करावी लागली.

मित्रहो, सिक्कीमच नव्हे तर अरुणाचल समवेत देशाच्या अनेक राज्यात नवे विमानतळ निर्माण झाले आहेत. मी आधीचसांगितल्याप्रमाणे आज आपले 100 विमानतळ सुरु झाले आहेत. आपल्याला ऐकून आश्चर्य वाटेल यातले 35 विमानतळगेल्या चार वर्षात निर्माण आले आहेत. 

स्वातंत्र्यानंतर 2014 पर्यंत वेगाने काम करणे म्हणजे काय, चहुबाजूने विकास म्हणजे काय, दृष्टीकोन समोर ठेवून कामकरणे म्हणजे काय हे या उदाहरणावरून आपल्या लक्षात येईल.  स्वातंत्र्यानंतर 2014पर्यंत म्हणजे 67 वर्षे , 67 वर्षात 65विमानतळ निर्मिती, म्हणजे सुमारे एका वर्षात एक विमानतळ. आपल्या लक्षात आले का ? एका वर्षात एक विमान तळ.हीत्यांची गती होती, हा त्यांचा विचार होता.गेल्या चार वर्षामधे, एका वर्षात नऊ विमानतळ उड्डाणासाठी सज्ज आहेत. नऊ पटगती. म्हणजे हे काम पूर्ण करण्यासाठी त्यांना चाळीस वर्षे लागली असती. आम्ही हे काम चार वर्षात करून दाखवले आहे.

बंधू–भगिनीनो, आज देशांतर्गत विमान उड्डाणात भारत, जगातली तिसरी सर्वात मोठी बाजारपेठ बनली आहे. भारतात हवाईसेवा देणाऱ्या कंपन्यांना विमाने कमी पडत आहेत. नव्या विमानासाठी ऑर्डर नोंदवली जात आहे.आपल्याला आणखी एकआकडेवारी सादर करतो.त्यामुळे आपल्याला आश्चर्य वाटेल.स्वातंत्र्यानंतर 70 वर्षात देशात सुमारे 400 विमाने सेवा देतहोती ,400 विमाने. सत्तर वर्षात चारशे विमाने. आता विमान सेवा देणाऱ्या कंपन्यांनी या एका वर्षात 1000 नव्याविमानांसाठी ऑर्डर नोंदवली आहे. 70 वर्षात 400 आणि एका वर्षात 1000 नवी विमाने. आपण कल्पना करूशकता.यावरूनच आपण जाणू शकतो की हवाई चप्पल घालणाऱ्या  सामान्य व्यक्तीला, विमान प्रवास घडवण्याचे आमचेस्वप्न किती झपाट्याने पूर्ण होत आहे.

बंधू–भगिनीनो, आपल्याला स्वतःचा विमानतळ मिळाल्याने आपणा सर्वाना देशाच्या दुसऱ्या भागात ये–जा करण्यासाठीसुविधा तर मिळेलच, आपले उत्पन्नही वाढेल . सिक्कीम तर देश आणि विदेशी पर्यटकांसाठीही आवडते ठिकाण नेहमीचराहिले आहे.इथल्या लोकसंख्येपेक्षा जास्त पर्यटक इथे येतात. विमानतळ नसतानाही, राज्याच्या लोकसंख्येच्या दीडपटपर्यटक इथे येतात अशी माहिती मला देण्यात आली आहे.

आता हा विमानतळ झाल्यावर,पर्यटकांची संख्या इतकीच मर्यादित राहणार नाही हे निश्चित. या दिवाळीतच दिसेल. दुर्गापुजेदरम्यान दिसेल की पर्यटकांच्या प्रमाणात कशी वाढ झाली आहे.

हा विमानतळ सिक्कीमच्या युवकांसाठी रोजगारचे एक नवे द्वार ठरणार आहे.यामुळे,हॉटेल ,मोटेल, गेस्ट हाउस, घरगुतीनिवासाची व्यवस्था, पर्यटन, गाईड, रेस्टांरंट यांना चालना मिळणार आहे.  पर्यटन असा व्यवसाय आहे, गरिबातला गरीबमाणूसही कमवू शकतो, चणे–शेंगदाणे विकणाराही कमाई करू शकतो, फुलझाडे विकणाराही पैसे कमवू शकतो,ऑटोरिक्षा चालवणाऱ्याचीही कमाई होते, गेस्ट हाउस वालाही कमवेल आणि चहा विकणाराही कमवू शकेल.           

  मित्रहो, वाहतूक आणि पर्यटन क्षेत्राला सरकारने परिवर्तनाचे साधन बनवले आहे. श्रद्धा, अध्यात्माशी जोडलेली ठिकाणेअसोत, आदिवासी संस्कृतीशी निगडीत भाग असो, या सर्व क्षेत्रावर विशेष लक्ष दिले जात आहे. भक्त, पर्यटकांसाठी सुविधानिर्माण केल्या जात आहेत. या भागात तर सर्वात उंच कांचनजंगा शिखर आहे आणि नाथुला खिंडही आहे आणि आमच्यासरकारने कैलास मानसरोवर यात्रेसाठी ती खुली केली आहे.

भाविकांसाठी सुविधा निर्माण करण्यासाठी 40 कोटीपेक्षा जास्त निधी स्वीकृत करण्यात आला आहे. इथले पर्यावरण सुरक्षितठेवण्यासाठी,सिक्कीम हिरवेगार राखण्यासाठी राज्यसरकार समवेत अनेक प्रयत्न करण्यात येत आहेत.   

केंद्र सरकारने राष्ट्रीय नद्या संरक्षण आराखड्या अंतर्गत  350 कोटीपेक्षा जास्त निधीला मंजुरी दिली आहे. या अंतर्गत जे नऊआराखडे मंजूर करण्यात आले आहेत त्यात आठ   गंगटोक आणि सिंगटमसाठी आहेत.सुमारे दीडशे कोटी रुपयांचे प्रकल्परानिचू नदीचे प्रदुषणापासून रक्षण करण्यासाठी आहेत. याशिवाय पर्यावरण रक्षणासाठी देशाच्या संपूर्ण ईशान्य भागासाठीसव्वाशे कोटी रुपयांच्या निधीला मंजुरी देण्यात आली आहे, त्यापैकी 50 कोटी पेक्षा जास्त निधी वितरीतही करण्यात आलाआहे. 

मित्रहो, पर्यावरण,परिवहन आणि पर्यटन यांच्या समवेत आपले घनिष्ट नाते आहे.म्हणूनच सिक्किमसाठी केवळ हवाई दळणवळणावर भर  न देता दुसरी साधनेही मजबूत करण्यात येत आहेत.सुमारे 1500 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त रुपयांच्या राष्ट्रीयमहामार्ग प्रकल्पावरही काम सुरु आहे.याशिवाय सुमारे 250 कोटी रुपये खर्चून छोटे मार्ग बनवण्यात येत आहेत, रस्ते रुंदकरण्यात येत आहेत.  

रस्त्यांबरोबरच सिक्कीम मधे रेल्वेही मजबूत करण्यात येत आहे. गंगटोकला ब्रॉडगेजने जोडण्याचे काम वेगाने सुरु आहे.

सिक्कीम मधे वीज व्यवस्था सुधारण्यासाठी पारेषण वाहिन्या सुधारण्यासाठी 1500 कोटी पेक्षा जास्त निधीचे सहाय्यराज्याला देण्यात आले आहे.  या डिसेंबर पर्यंत हे काम पूर्ण करण्याचा प्रयत्न करण्यात येत आहे अशी माहिती मला देण्यातआली आहे.  

याशिवाय वीज निर्मितीतही सिक्कीमचा, देशातल्या अग्रस्थानी असलेल्या राज्यात समावेश व्हावा या दिशेने वाटचाल सुरुआहे. सुमारे 14 हजार कोटी रुपये खर्चाच्या सहा जल विद्युत योजनांवर काम सुरु आहे. 

बंधू– भगिनीनो,आपणा सर्व सिक्कीमवासियांना, इथल्या सरकारला आणि विशेष करून इथल्या शेतकऱ्यांचे  मी अभिनंदनकरतो की सेंद्रिय शेती संदर्भात आपण देशासमोर आदर्श म्हणून सामोरे आला आहात. सिक्कीम, संपूर्णतः सेंद्रिय शेतीकरणारे देशातले पहिले राज्य ठरले आहे.

सेंद्रिय शेतीला देशभरात प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकार अनेक प्रयत्न करत आहे. यासाठी पारंपारिक कृषी विकास योजनेअंतर्गत काम करण्यात येत आहे. केवळ सेंद्रिय शेतीवर भर न देता त्यासाठी मूल्यवर्धन आणि विपणन व्यवस्थाही करण्यातयेत आहे. हा विमानतळ आहे तो आज प्र्वाश्यांसाठी आहे, मात्र तो दिवस दूर नाही जेव्हा इथून फळे–फुले तासाभरातदिल्लीतल्या बाजारपेठेत पोहोचतील.

 हिन्दुस्तानमधल्या अनेक देवस्थानांतल्या देवाच्या चरणी, सिक्कीम मधल्या शेतकऱ्याची  फुले अर्पण होणार आहेत.ईशान्येकडच्या राज्यांसाठी सरकारने,’ ईशान्य भागासाठी सेंद्रिय मूल्य विकास अभियान’ या नावाची एक विशेष योजना सुरुकेली आहे, त्यासाठी 400 कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे.

मित्रहो, सेंद्रिय उत्पादने आपल्या पर्यावरण आणि धरतीसाठी सुरक्षित आहेतच त्याच बरोबर आपल्याला आजारा पासुनहीदूर ठेवतात. देशवासीयांच्या आरोग्याला  सरकारचे सर्वोच्च प्राधान्य आहे. काल मुख्यमंत्री मला सांगत होते की गेल्या दहावर्षात या सेंद्रिय शेतीचा परिणाम दिसत आहे की, इथले आयुर्मान वाढत आहे. याआधीपेक्षा गेल्या दहा वर्षात इथल्या जनतेचेआयुष्यमान वेगाने वाढत आहे आणि त्यातही पुरुषांपेक्षा महिलांचे आयुष्य वाढत आहे.      

रासायनिक खत मुक्त जीवन चांगल्या पद्धतीने कसे जगता येते हे देशवासीय, सिक्कीमकडून नक्कीच शिकतील, समजूनघेतील असा मला विश्वास आहे.

‘स्वच्छता ही सेवा’ अभियानाला सिक्कीमवासियांनी मनापासून अंगिकारले आहे याची मला माहिती आहे.आपले प्रयत्न,आपली जागरूकता यामुळे 2016 मधे सिक्कीमला हागणदारी मुक्त राज्य म्हणून म्हणून सर्व प्रथम जाहीर करण्यात आलेहोते. एवढेच नव्हे तर प्लास्टिक कचऱ्यापासून मुक्तीसाठीही आपणा सर्वांनी प्रशंसनीय कामगिरी केली आहे. 

बंधू–भगिनीनो, आयुष्मान भारत  योजनेच्या रूपाने काल जगातल्या सर्वात मोठ्या आरोग्य विषयक योजनेचा प्रारंभ झाल्याचेमी आधी सांगितले आहे. सिक्कीमही या योजनेशी जोडलेले आहे. यामुळे सिक्कीम मधल्या गरीब कुटुंबाना वार्षिक 5 लाख रुपयांपर्यंतचा आजारासाठीचा, गंभीर आजारासाठीचा खर्च आता सरकारकडून दिला जाईल. इथला नागरिक हिंदुस्तानच्याकोणत्याही भागात  गेला  आणि त्याला रुग्णालयात जाण्याची गरज भासली तरी तिथेही हे पैसे दिले जाणार आहेत. आजारीव्यक्ती कुठेही गेली तरी आयुष्मान भारताचे हे सुरक्षा कवच त्याच्या सोबत राहणार आहे.

मित्रहो, गेल्या चार वर्षात जनसामान्यांचा जीवन स्तर उंचावण्यासाठी, केंद्र सरकार अनेक योजना चालवत आहे, त्याचासिक्किमलाही  लाभ मिळत आहे. जन–धन योजनेमुळे इथल्या सुमारे एक लाख लोकांची बँक खाती उघडण्यात आलीआहेत. सुमारे 80 हजार बंधू–भगिनींना मासिक केवळ एक रुपया आणि 90 पैसे  प्रतिदिन सुरक्षा विमा योजनेशी जोडण्यातआले आहे.

उज्वला योजने अंतर्गत, सुमारे 38 हजार गरीब कुटुंबाना  मोफत गॅस जोडणी देण्यात आली आहे.

मित्रहो, पूर्व भारत, ईशान्य भारतातल्या जनतेचे जीवन सुखकर करण्यासाठी, इथली परिस्थिती सुलभ करण्यासाठी,जीवनमान सुकर करण्यासाठी रालोआ सरकार  कटीबद्धतेसह वाटचाल करत आहे. विकासासाठी या क्षेत्राला, नव्यायुगाबरोबर आम्ही जोडू इच्छितो.

या विमानतळामुळे इथे अनेक सुविधा विकसित होतील,ज्या सिक्कीमच्या विकासाला नवा आयाम देतील.आपणा सर्वांचे,आपल्या पहिल्या विमानतळासाठी मी पुन्हा एकदा मनःपूर्वक अभिनंदन करतो.

मुख्यमंत्र्यांनी अनेक विषयांचा उल्लेख केला आहे,या सर्व विषयांवर त्यांच्याशी माझी व्यक्तिगत चर्चा होत असते.  त्यामुळे,त्याविषयांचा सार्वजनिक रूपाने वेगळा उल्लेख करण्याची आवश्यकता नाही.मात्र आपणा सर्वाना मी विश्वास देऊ इच्छितो कीदेशाला नव्या उंचीवर न्यायचे आहे,सिक्कीमलाही पुढे न्यायचे आहे,सिक्कीम मधल्या प्रत्येक समाज, प्रत्येक व्यक्ती,प्रत्येकयुवकाचे स्वप्न पूर्ण करण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न केले जातील.

या विश्वासासह मी पुन्हा एकदा आपणा सर्वाना खूप–खूप शुभेच्छा देतो,अभिनंदन करतो.

धन्यवाद !.

Explore More
प्रत्येक भारतीयाचं रक्त तापलं आहेः पंतप्रधान मोदी मन की बातमध्ये

लोकप्रिय भाषण

प्रत्येक भारतीयाचं रक्त तापलं आहेः पंतप्रधान मोदी मन की बातमध्ये
PM Modi’s blueprint for economic reforms: GST2.0 and employment scheme to deepwater exploration and desi jet engines

Media Coverage

PM Modi’s blueprint for economic reforms: GST2.0 and employment scheme to deepwater exploration and desi jet engines
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM’s speech at inauguration of Delhi section of UER-II and Dwarka Expressway
August 17, 2025
QuoteWe are making Delhi a model of growth that reflects the spirit of a developing India: PM
QuoteThe constant endeavour is to ease people's lives, a goal that guides every policy and every decision: PM
QuoteFor us, reform means the expansion of good governance: PM
QuoteNext-generation GST reforms are set to bring double benefits for citizens across the country: PM
QuoteTo make India stronger, we must take inspiration from Chakradhari Mohan (Shri Krishna), to make India self-reliant, we must follow the path of Charkhadhari Mohan (Mahatma Gandhi): PM
QuoteLet us be vocal for local, let us trust and buy products made in India: PM

केंद्रीय मंत्रिमंडल में मेरे साथी नितिन गडकरी जी, हरियाणा के मुख्यमंत्री नायब सिंह सैनी जी, दिल्ली के उपराज्यपाल विनय सक्सेना जी, दिल्ली की मुख्यमंत्री बहन रेखा गुप्ता जी, केंद्र में मंत्री परिषद के मेरे साथी अजय टम्टा जी, हर्ष मल्होत्रा जी, दिल्ली और हरियाणा के सांसद गण, उपस्थित मंत्री गण, अन्य जनप्रतिनिधिगण और मेरे प्यारे भाइयों और बहनों,

एक्सप्रेसवे का नाम द्वारका, जहां यह कार्यक्रम हो रहा है उस स्थान का नाम रोहिणी, जन्माष्टमी का उल्लास और संयोग से मैं भी द्वारकाधीश की भूमि से हूं, पूरा माहौल बहुत कृष्णमय हो गया है।

साथियों,

अगस्त का यह महीना, आजादी के रंग में, क्रांति के रंग में रंगा होता है। आज़ादी के इसी महोत्सव के बीच आज देश की राजधानी दिल्ली, देश में हो रही विकास क्रांति की साक्षी बन रही है। थोड़ी देर पहले, दिल्ली को द्वारका एक्सप्रेसवे और अर्बन एक्सटेंशन रोड की कनेक्टिविटी मिली है। इससे दिल्ली के, गुरुग्राम के, पूरे NCR के लोगों की सुविधा बढ़ेगी। दफ्तर आना-जाना, फैक्ट्री आना-जाना और आसान होगा, सभी का समय बचेगा। जो व्यापारी-कारोबारी वर्ग है, जो हमारे किसान हैं, उनको विशेष लाभ होने वाला है। दिल्ली-NCR के सभी लोगों को इन आधुनिक सड़कों के लिए, आधुनिक इंफ्रास्ट्रक्चर के लिए बहुत-बहुत बधाई देता हूं।

साथियों,

परसों 15 अगस्त को लाल किले से मैंने, देश की अर्थव्यवस्था, देश की आत्मनिर्भरता, और देश के आत्मविश्वास पर विश्वास से बात की है। आज का भारत क्या सोच रहा है, उसके सपने क्या हैं, संकल्प क्या हैं, ये सब कुछ आज पूरी दुनिया अनुभव कर रही है।

|

और साथियों,

दुनिया जब भारत को देखती है, परखती है, तो उसकी पहली नज़र हमारी राजधानी पर पड़ती है, हमारी दिल्ली पर पड़ती है। इसलिए, दिल्ली को हमें विकास का ऐसा मॉडल बनाना है, जहां सभी को महसूस हो कि हां, यह विकसित होते भारत की राजधानी है।

साथियों,

बीते 11 साल से केन्‍द्र में भारतीय जनता पार्टी की सरकार ने इसके लिए अलग-अलग स्तरों पर निरंतर काम किया है। अब जैसे कनेक्टिविटी का विषय ही है। दिल्ली-NCR की कनेक्टिविटी में बीते दशक में अभूतपूर्व सुधार हुआ है। यहां आधुनिक और चौड़े एक्सप्रेसवे हैं, दिल्ली-NCR मेट्रो नेटवर्क के मामले में, दुनिया के सबसे बड़े नेटवर्क इलाकों में से एक है। यहां नमो भारत जैसा, आधुनिक रैपिड रेल सिस्टम है। यानी बीते 11 वर्षों में दिल्ली-NCR में आना-जाना पहले के मुकाबले आसान हुआ है।

साथियों,

दिल्ली को बेहतरीन शहर बनाने का जो बीड़ा हमने उठाया है, वो निरंतर जारी है। आज भी हम सभी इसके साक्षी बने हैं। द्वारका एक्सप्रेसवे हो या फिर अर्बन एक्सटेंशन रोड, दोनों सड़कें शानदार बनी हैं। पेरिफेरल एक्सप्रेसवे के बाद अब अर्बन एक्सटेंशन रोड से दिल्ली को बहुत मदद मिलने वाली है।

|

साथियों,

अर्बन एक्सटेंशन रोड की एक और विशेषता है। यह दिल्ली को कूड़े के पहाड़ों से भी मुक्त करने में मदद कर रही हैं। अर्बन एक्सटेंशन रोड को बनाने में लाखों टन कचरा काम में लाया गया है। यानी कूड़े के पहाड़ को कम करके, उस वेस्ट मटेरियल का इस्तेमाल सड़क बनाने में किया गया है और वैज्ञानिक तरीके से किया गया है। यहां पास में ही भलस्वा लैंडफिल साइट है। यहां आसपास जो परिवार रहते हैं, उनके लिए ये कितनी समस्या है, यह हम सभी जानते हैं। हमारी सरकार, ऐसी हर परेशानी से दिल्ली वालों को मुक्ति दिलाने में जुटी हुई है।

साथियों,

मुझे खुशी है कि रेखा गुप्ता जी के नेतृत्व में दिल्ली की भाजपा सरकार, यमुना जी की सफाई में भी लगातार जुटी हुई है। मुझे बताया गया कि यमुना से इतने कम समय में 16 लाख मीट्रिक टन सिल्ट हटाई जा चुकी है। इतना ही नहीं, बहुत कम समय में ही, दिल्ली में 650 देवी इलेक्ट्रिक बसें शुरू की गई हैं और इतना ही नहीं, भविष्य में भी इलेक्ट्रिक बसें एक बहुत बड़ी मात्रा में करीब-करीब दो हज़ार का आंकड़ा पार कर जाएगी। यह ग्रीन दिल्ली-क्लीन दिल्ली के मंत्र को और मजबूत करता है।

साथियों,

राजधानी दिल्ली में कई बरसों के बाद भाजपा सरकार बनी है। लंबे अरसे तक हम दूर-दूर तक भी सत्ता में नहीं थे और हम देखते हैं कि पिछली सरकारों ने दिल्‍ली को जिस प्रकार से बर्बाद किया, दिल्‍ली को ऐसे गड्ढे में गिरा दिया था, मैं जानता हूं, भाजपा की नई सरकार को लंबे अरसे से मुसीबतें बढ़ती जो गई थी, उसमें से दिल्‍ली को बाहर निकालना कितना कठिन है। पहले तो वो गड्ढा भरने में ताकत जाएगी और फिर बड़ी मुश्किल से कुछ काम नजर आएगा। लेकिन मुझे भरोसा है, दिल्ली में जिस टीम को आपको चुना है, वह मेहनत करके पिछली कई दशकों से जो समस्याओं से गुजरे रहे हैं, उसमें से दिल्ली को बाहर निकाल के रहेंगे।

|

साथियों,

यह संयोग भी पहली बार बना है, जब दिल्‍ली में, हरियाणा में, यूपी और राजस्थान, चारों तरफ भाजपा सरकार है। यह दिखाता है कि इस पूरे क्षेत्र का कितना आशीर्वाद भाजपा पर है, हम सभी पर है। इसलिए हम अपना दायित्व समझकर, दिल्ली-NCR के विकास में जुटे हैं। हालांकि कुछ राजनीतिक दल हैं, जो जनता के इस आशीर्वाद को अभी भी पचा नहीं पा रहे। वो जनता के विश्वास और जमीनी सच्चाई, दोनों से बहुत कट चुके हैं, दूर चले गए हैं। आपको याद होगा, कुछ महीने पहले किस तरह दिल्ली और हरियाणा के लोगों को एक दूसरे के खिलाफ खड़ा करने की, दुश्मनी बनाने की साजिशें रची गईं, यह तक कह दिया गया कि हरियाणा के लोग दिल्ली के पानी में जहर मिला रहे हैं, इस तरह की नकारात्मक राजनीति से दिल्ली और पूरे एनसीआर को मुक्ति मिली है। अब हम NCR के कायाकल्प का संकल्प लेकर चल रहे हैं। और मुझे विश्वास है, यह हम करके दिखाएंगे।

साथियों,

गुड गवर्नेंस, भाजपा सरकारों की पहचान है। भाजपा सरकारों के लिए जनता-जनार्दन ही सर्वोपरि है। आप ही हमारा हाई कमांड हैं, हमारी लगातार कोशिश रहती है कि जनता का जीवन आसान बनाएं। यही हमारी नीतियों में दिखता है, हमारे निर्णयों में दिखता है। हरियाणा में एक समय कांग्रेस सरकारों का था, जब बिना खर्ची-पर्ची के एक नियुक्ति तक मिलना मुश्किल था। लेकिन हरियाणा में भाजपा सरकार ने लाखों युवाओं को पूरी पारदर्शिता के साथ सरकारी नौकरी दी है। नायब सिंह सैनी जी के नेतृत्व में ये सिलसिला लगातार चल रहा है।

साथियों,

यहां दिल्ली में भी जो झुग्गियों में रहते थे, जिनके पास अपने घर नहीं थे, उनको पक्के घर मिल रहे हैं। जहां बिजली, पानी, गैस कनेक्शन तक नहीं था, वहां यह सारी सुविधाएं पहुंचाई जा रही हैं। और अगर मैं देश की बात करूं, तो बीते 11 सालों में रिकॉर्ड सड़कें, देश में बनी हैं, हमारे रेलवे स्टेशनों का कायाकल्प हो रहा है। वंदे भारत जैसी आधुनिक ट्रेनें, गर्व से भर देती हैं। छोटे-छोटे शहरों में एयरपोर्ट बन रहे हैं। NCR में ही देखिए, कितने सारे एयरपोर्ट हो गए। अब हिंडन एयरपोर्ट से भी फ्लाइट कई शहरों को जाने लगी है। नोएडा में एयरपोर्ट भी बहुत जल्द बनकर तैयार होने वाला है।

|

साथियों,

ये तभी संभव हुआ है, जब बीते दशक में देश ने पुराने तौर-तरीकों को बदला है। देश को जिस स्तर का इंफ्रास्ट्रक्चर चाहिए था, जितनी तेजी से बनना चाहिए था, वो अतीत में नहीं हुआ। अब जैसे, हमारा ईस्टर्न और वेस्टर्न पेरिफेरल एक्सप्रेसवे हैं। दिल्ली-NCR को इसकी जरूरत कई दशकों से महसूस हो रही थी। यूपीए सरकार के दौरान, इसको लेकर फाइलें चलनी शुरु हुईं। लेकिन काम, तब शुरू हुआ जब आपने हमें सेवा करने का अवसर दिया। जब केंद्र और हरियाणा में भाजपा सरकारें बनीं। आज ये सड़कें, बहुत बड़ी शान से सेवाएं दे रही हैं।

साथियों,

विकास परियोजनाओं को लेकर उदासीनता का यह हाल सिर्फ दिल्ली-एनसीआर का नहीं था, पूरे देश का था। एक तो पहले इंफ्रास्ट्रक्चर पर बजट ही बहुत कम था, जो प्रोजेक्ट सेंक्शन होते भी थे, वो भी सालों-साल तक पूरे नहीं होते थे। बीते 11 सालों में हमने इंफ्रास्ट्रक्चर का बजट 6 गुना से अधिक बढ़ा दिया है। अब योजनाओं को तेजी से पूरा करने पर जोर है। इसलिए आज द्वारका एक्सप्रेसवे जैसे प्रोजेक्ट तैयार हो रहे हैं।

और भाइयों और बहनों.

यह जो इतना सारा पैसा लग रहा है, इससे सिर्फ सुविधाएं नहीं बन रही हैं, यह परियोजनाएं बहुत बड़ी संख्या में रोजगार भी बना रही हैं। जब इतना सारा कंस्ट्रक्शन होता है, तो इसमें लेबर से लेकर इंजीनियर तक, लाखों साथियों को काम मिलता है। जो कंस्ट्रक्शन मटेरियल यूज़ होता है, उससे जुड़ी फैक्ट्रियों में, दुकानों में नौकरियां बढ़ती हैं। ट्रांसपोर्ट और लॉजिस्टिक्‍स में रोजगार बनते हैं।

|

साथियों,

लंबे समय तक जिन्होंने सरकारें चलाई हैं, उनके लिए जनता पर शासन करना ही सबसे बड़ा लक्ष्य था। हमारा प्रयास है कि जनता के जीवन से सरकार का दबाव और दखल, दोनों समाप्त करें। पहले क्या स्थिति थी, इसका एक और उदाहरण मैं आपको देता हूं, दिल्ली में, यह सुनकर के आप चौंक जाएंगे, दिल्‍ली में हमारे जो स्वच्छता मित्र हैं, साफ-सफाई के काम में जुटे साथी हैं, यह सभी दिल्ली में बहुत बड़ा दायित्व निभाते हैं। सुबह उठते ही सबसे पहले उनको थैंक यू करना चाहिए। लेकिन पहले की सरकारों ने इन्हें भी जैसे अपना गुलाम समझ रखा था, मैं इन छोटे-छोटे मेरे सफाई बंधुओं की बात कर रहा हूं। यह जो लोग सर पर संविधान रखकर के नाचते हैं ना, वो संविधान को कैसे कुचलते थे, वह बाबा साहब की भावनाओं को कैसे दगा देते थे, मैं आज वो सच्चाई आपको बताने जा रहा हूं। आप मैं कहता हूं, सुनकर सन्न रह जाएंगे। मेरे सफाईकर्मी भाई-बहन, जो दिल्ली में काम करते हैं, उनके लिए एक खतरनाक कानून था इस देश में, दिल्ली में, दिल्ली म्युनिसिपल कारपोरेशन एक्ट में एक बात लिखी थी, यदि कोई सफाई मित्र बिना बताए काम पर नहीं आता, तो उसे एक महीने के लिए जेल में डाला जा सकता था। आप बताइए, खुद सोचिए, सफाई कर्मियों को ये लोग क्या समझते थे। क्‍या आप उन्हें जेल में डाल देंगे, वह भी एक छोटी सी गलती के कारण। आज जो सामाजिक न्याय की बड़ी-बड़ी बातें करते हैं, उन्होंने ऐसे कई नियम-कानून देश में बनाए रखे हुए थे। यह मोदी है, जो इस तरह के गलत कानूनों को खोद कर-कर, खोज-खोज करके खत्म कर रहा है। हमारी सरकार ऐसे सैकड़ों कानूनों को समाप्त कर चुकी है और ये अभियान लगातार जारी है।

साथियों,

हमारे लिए रिफॉर्म का मतलब है, सुशासन का विस्तार। इसलिए, हम निरंतर रिफॉर्म पर बल दे रहे हैं। आने वाले समय में, हम अनेक बड़े-बड़े रिफॉर्म्स करने वाले हैं, ताकि जीवन भी और बिजनेस भी, सब कुछ और आसान हो।

साथियों,

इसी कड़ी में अब GST में नेक्स्ट जनरेशन रिफॉर्म होने जा रहा है। इस दिवाली, GST रिफॉर्म से डबल बोनस देशवासियों को मिलने वाला है। हमने इसका पूरा प्रारूप राज्यों को भेज दिया है। मैं आशा करता हूं कि सभी राज्‍य भारत सरकार के इस इनिशिएटिव को सहयोग करेंगे। जल्‍द से जल्‍द इस प्रक्रिया को पूरा करेंगे, ताकि यह दिवाली और ज्यादा शानदार बन सके। हमारा प्रयास GST को और आसान बनाने और टैक्स दरों को रिवाइज करने का है। इसका फायदा हर परिवार को होगा, गरीब और मिडिल क्लास को होगा, छोटे-बड़े हर उद्यमी को होगा, हर व्यापारी-कारोबारी को होगा।

|

साथियों,

भारत की बहुत बड़ी शक्ति हमारी प्राचीन संस्कृति है, हमारी प्राचीन धरोहर है। इस सांस्कृतिक धरोहर का, एक जीवन दर्शन है, जीवंत दर्शन भी है और इसी जीवन दर्शन में हमें चक्रधारी मोहन और चरखाधारी मोहन, दोनों का परिचय होता है। हम समय-समय पर चक्रधारी मोहन से लेकर चरखाधारी मोहन तक दोनों की अनुभूति करते हैं। चक्रधारी मोहन यानी सुदर्शन चक्रधारी भगवान श्रीकृष्ण, जिन्होंने सुदर्शन चक्र के सामर्थ्य की अनुभूति कराई और चरखाधारी मोहन यानी महात्मा, गांधी जिन्होंने चरखा चलाकर देश को स्वदेशी के सामर्थ्य की अनुभूति कराई।

साथियों,

भारत को सशक्त बनाने के लिए हमें चक्रधारी मोहन से प्रेरणा लेकर आगे बढ़ना है और भारत को आत्मनिर्भर बनाने के लिए, हमें चरखाधारी मोहन के रास्ते पर चलना है। हमें वोकल फॉर लोकल को अपना जीवन मंत्र बनाना है।

साथियों,

यह काम हमारे लिए मुश्किल नहीं है। जब भी हमने संकल्प लिया है, तब-तब हमने करके दिखाया है। मैं छोटा सा उदाहरण देता हूं खादी का, खादी विलुप्त होने की कगार पर पहुंच चुकी थी, कोई पूछने वाला नहीं था, आपने जब मुझे सेवा का मौका दिया, मैंने देश को आहवान किया, देश ने संकल्प लिया और इसका नतीजा भी दिखा। एक दशक में खादी की बिक्री करीब-करीब 7 गुना बढ़ गई है। देश के लोगों ने वोकल फॉर लोकल के मंत्र के साथ खादी को अपनाया है। इसी तरह देश ने मेड इन इंडिया फोन पर भी भरोसा जताया। 11 साल पहले हम अपनी जरूरत के ज्यादातर फोन इंपोर्ट करते थे। आज ज्यादातर भारतीय मेड इन इंडिया फोन ही इस्तेमाल करते हैं। आज हम हर साल 30-35 करोड़ मोबाइल फोन बना रहे हैं, 30-35 करोड़, 30-35 करोड़ मोबाइल फोन बना रहे हैं और एक्सपोर्ट भी कर रहे हैं।

|

साथियों,

हमारा मेड इन इंडिया, हमारा UPI, आज दुनिया का सबसे बड़ा रियल टाइम डिजिटल पेमेंट प्लेटफॉर्म बन चुका है, दुनिया का सबसे बड़ा। भारत में बने रेल कोच हों या फिर लोकोमोटिव, इनकी डिमांड अब दुनिया के दूसरे देशों में भी बढ़ रही है।

साथियों,

जब यह रोड इंफ्रास्ट्रक्चर की बात आती है, इंफ्रास्ट्रक्चर की बात आती है, भारत ने एक गति शक्ति प्‍लेटफॉर्म बनाया है, 1600 लेयर, वन थाउजेंड सिक्स हंड्रेड लेयर डेटा के हैं उसमें और किसी भी प्रोजेक्ट को वहां पर कैसी-कैसी परिस्थितियों से गुजरना पड़ेगा, किन नियमों से गुजरना पड़ेगा, वाइल्ड लाइफ है कि जंगल है कि क्या है, नदी है, नाला है क्या है, सारी चीजें मिनटों में हाथ लग जाती हैं और प्रोजेक्ट तेज गति से आगे बढ़ते हैं। आज गति शक्ति की एक अलग यूनिवर्सिटी बनाई गई है और देश की प्रगति के लिए गति शक्ति एक बहुत बड़ा सामर्थ्यवान मार्ग बन चुका है।

साथियों,

एक दशक पहले तक हम खिलौने तक बाहर से इंपोर्ट करते थे। लेकिन हम भारतीयों ने संकल्प लिया वोकल फॉर लोकल का, तो ना सिर्फ बड़ी मात्रा में खिलौने भारत में ही बनने लगे, लेकिन बल्कि आज हम दुनिया के 100 से ज्यादा देशों को खिलौने निर्यात भी करने लगे हैं।

|

साथियों,

इसलिए मैं फिर आप सभी से, सभी देशवासियों से आग्रह करूंगा, भारत में बने सामान पर हम भरोसा करें। भारतीय हैं, तो भारत में बना ही खरीदें, अब त्योहारों का सीजन चल रहा है। अपनों के साथ, अपने लोकल उत्पादों की खुशियां बांटें, आप तय करें, गिफ्ट वही देना है, जो भारत में बना हो, भारतीयों द्वारा बनाया हुआ हो।

साथियों,

मैं आज व्यापारी वर्ग से, दुकानदार बंधुओं से भी एक बात कहना चाहता हूं, होगा कोई समय, विदेश में बना सामान आपने इसलिए बेचा हो, ताकि शायद आपको लगा हो, प्रॉफिट थोड़ा ज्यादा मिल जाता है। अब आपने जो किया सो किया, लेकिन अब आप भी वोकल फॉर लोकल के मंत्र पर मेरा साथ दीजिए। आपके इस एक कदम से देश का तो फायदा होगा, आपके परिवार का, आपके बच्चों का भी फायदा होगा। आपकी बेची हुई हर चीज से, देश के किसी मजदूर का, किसी गरीब का फायदा होगा। आपकी बेची गई हर चीज़ का पैसा, भारत में ही रहेगा, किसी न किसी भारतीय को ही मिलेगा। यानी यह भारतीयों की खरीद शक्ति को ही बढ़ाएगा, अर्थव्यवस्था को मजबूती देगा और इसलिए यह मेरा आग्रह है, आप मेड इन इंडिया सामान को पूरे गर्व के साथ बेचें।

|

साथियों,

दिल्ली, आज एक ऐसी राजधानी बन रही है, जो भारत के अतीत का भविष्य के साथ साक्षात्कार भी कराती है। कुछ दिन पहले ही देश को नया सेंट्रल सेक्रेटरिएट, कर्तव्य भवन मिला है। नई संसद बन चुकी है। कर्तव्य पथ नए रूप में हमारे सामने है। भारत मंडपम और यशोभूमि जैसे आधुनिक कॉन्फ्रेंस सेंटर्स आज दिल्ली की शान बढ़ा रहे हैं। यह दिल्ली को, बिजनेस के लिए, व्यापार-कारोबार के लिए बेहतरीन स्थान बना रहे हैं। मुझे विश्वास है, इन सभी के सामर्थ्य और प्रेरणा से हमारी दिल्ली दुनिया की बेहतरीन राजधानी बनकर उभरेगी। इसी कामना के साथ, एक बार फिर इन विकास कार्यों के लिए आप सबको, दिल्ली को, हरियाणा को, राजस्थान को, उत्तर प्रदेश को, पूरे इस क्षेत्र का विकास होने जा रहा है, मैं बहुत-बहुत शुभकामनाएं देता हूं, बहुत-बहुत बधाई देता हूं। आप सबका बहुत-बहुत धन्यवाद!