QuotePM urges IIT Guwahati to establish a Center for disaster management and risk reduction
QuoteNEP 2020 will establish India as a major global education destination: PM

നമസ്‌ക്കാരം!

കേന്ദ്ര വിദ്യാഭ്യാസ മന്ത്രി ശ്രീ രമേഷ് പൊക്രിയാല്‍ നിശാങ്ക്ജി, അസ്സമിന്റെ മുഖ്യമന്ത്രി ശ്രീ സര്‍ബാനന്ദ സോണ്‍വാള്‍ജി, കേന്ദ്ര മന്ത്രിസഭയിലെ എന്റെ സഹപ്രവര്‍ത്തകന്‍ കേന്ദ്ര വിദ്യാഭ്യാസ സഹമന്ത്രി ശ്രീ സജ്ഞയ് ദോത്രേജി, ബോര്‍ഡ് ഓഫ് ഗവര്‍ണേഴ്‌സിന്റെ ചെയര്‍മാന്‍, ഡോ: രാജീവ് മോദിജി, സെനറ്റ് അംഗങ്ങളെ, ഈ ബിരുദദാനചടങ്ങിലെ വിശീഷ്ടക്ഷണിതാക്കളെ, സ്റ്റാഫുകളെ, എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട വിദ്യാർത്ഥികളേ !

ഗോഹട്ടി ഐ.ഐ.ടിയുടെ 22-ാമത് ബിരുദദാനചടങ്ങില്‍ ഇന്ന് നിങ്ങളോടൊപ്പം ചേരാന്‍ കഴിഞ്ഞതില്‍ ഞാനിന്ന് സന്തോഷവാനാണ്. ബിരുദദാനം എന്നത് വിദ്യാര്‍ത്ഥികളുടെ ജീവിതത്തിലെ ഒരു സവിശേഷ ദിവസമാണെങ്കിലും ഇക്കുറി ബിരുദദാനചടങ്ങിന്റെ ഭാഗമായ വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ക്ക് ഇത് വ്യത്യസ്തമായ ഒരു അനുഭവമാണ്. മഹാമാരിമൂലം ബിരുദദാനത്തിലും വളരെയധികം മാറ്റമുണ്ടായി. ഇത് സാധാരണ സ്ഥിതിയിലാണ് സംഘടിപ്പിച്ചിരുന്നങ്കില്‍ ഇന്ന് വ്യക്തിപരമായി തന്നെ ഞാന്‍ നിങ്ങളോടൊപ്പം ഉണ്ടാകുമായിരുന്നു. എന്നാലും ഇപ്പോഴും ഈ ദിവസം, ഈ നിമിഷം തുല്യപ്രാധാന്യവും തുല്യമൂല്യവുമുള്ളതാണ്. എന്റെ യുവ സുഹൃത്തുക്കളെ നിങ്ങളെയൊക്കെ ഞാന്‍ അഭിനന്ദിക്കുന്നു! നിങ്ങളുടെ ഭാവി പ്രയത്‌നങ്ങള്‍ക്ക് നിങ്ങള്‍ക്കെല്ലാവര്‍ക്കും എന്റെ അഭിനന്ദനങ്ങള്‍!
  സുഹൃത്തുക്കളേ,  
ज्ञानम् विज्ञान सहितम् यत् ज्ञात्वा मोक्ष्यसे अशुभात्; എന്നാണ് പറയാറുള്ളത്, അതായത് ശാസ്ത്രം ഉള്‍പ്പെടുന്ന അറിവ്, എല്ലാ പ്രശ്‌നങ്ങളില്‍ നിന്നും എല്ലാ കഷ്ടപ്പാടുകളില്‍ നിന്നും രക്ഷപ്പെടാനുളള വഴിയാണെന്ന്. ജനങ്ങളെ സേവിക്കുന്നതായി എന്തെങ്കിലും പുതുമചെയ്യാനുള്ള ഈ ഉത്സാഹം, ഈ ഊര്‍ജ്ജമാണ് സഹ്രസാബ്ദങ്ങള്‍ നീണ്ട നമ്മുടെ യാത്രയെ സജീവമായി നിലനിര്‍ത്തുന്നത്. ഐ.ഐ.ടിപോലുള്ള നമ്മുടെ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ ഈ ആശയത്തെ ഇന്ന് മുന്നോട്ടുനയിക്കുന്നുവെന്നതില്‍ നാം അഭിമാനിക്കുന്നു. ഇവിടെ വന്നശേഷം എത്രത്തോളം പരിവര്‍ത്തനം നിങ്ങളിലുണ്ടായി, നിങ്ങളുടെ ചിന്താപ്രക്രിയ എത്രത്തോളം വികസിച്ചു എന്നിവയൊക്കെ നിങ്ങള്‍ക്ക് അനുഭവപ്പെടുന്നുണ്ടാകും! ഐ.ഐ.ടി. ഗോഹട്ടിയുമായുള്ള യാത്ര തുടങ്ങിയതുമുതല്‍ നിങ്ങള്‍ക്കുള്ളില്‍ ഒരു പുതിയ വ്യക്തിത്വം നിങ്ങള്‍ക്ക് കാണാനായിട്ടുണ്ട്. ഈ സ്ഥാപനത്തിലെ നിങ്ങളുടെ പ്രൊഫസര്‍മാരുടെ മൂല്യവത്തായ സമ്മാനമാണത്.
  സുഹൃത്തുക്കളേ, 

 
യുവത്വം ഇന്ന് എന്ത് ചിന്തിക്കുന്നു അതിലാണ് ഒരു രാഷ്ട്രത്തിന്റെ ഭാവിയെന്ന് വ്യക്തമായും ശക്തമായും ഞാന്‍ വിശ്വസിക്കുന്നു. നിങ്ങളുടെ സ്വപനങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയുടെ യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തെ രൂപകല്‍പ്പന ചെയ്യുന്നത്. അതുകൊണ്ട് ഇത് ഭാവിക്ക് വേണ്ടി തയാറെടുക്കാനുള്ള സമയമാണ്; ഭാവിക്ക് വേണ്ടി അനുരൂപമാകുന്നതിനുള്ള സമയമാണ്. സമ്പദ്ഘടനയും സമൂഹവും ഇന്ന് മാറുമ്പോള്‍, ആധുനികത കൊണ്ടുവരുമ്പോള്‍, ഇന്ത്യയുടെ ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതിക ഭൂദൃശ്യങ്ങളിലും നിരവധി പ്രധാനപ്പെട്ട മാറ്റങ്ങള്‍ അനിവാര്യമാണ്. ഐ.ഐ.ടി ഗോഹട്ടി ഇതിനകം തന്നെ ഇതിനുള്ള പ്രയത്‌നം തുടങ്ങിയെന്നതില്‍ ഞാന്‍ സന്തോഷവാനാണ്. ഇ-മൊബിലിറ്റിയെക്കുറിച്ച് ഒരു രണ്ടുവര്‍ഷ ഗവേഷണപരിപാടി ആദ്യമായി ആരംഭിച്ചത് ഐ.ഐ.ടി ഗോഹട്ടിയാണെന്ന് എനിക്ക് അറിയാന്‍ കഴിഞ്ഞു. എല്ലാ ബി.ടെക് തല പരിപാടികളിലും ഐ.ഐ.ടി ഗോഹട്ടി ശാസ്ത്രവും എഞ്ചിനീയറിംഗും സംയോജിപ്പിക്കുന്നതിന് നേതൃത്വം നല്‍കുന്നതായും എനിക്ക് അറിയാന്‍ കഴിഞ്ഞു. ഈ രണ്ടുപഠനമേഖലകള്‍ ചേര്‍ന്നുള്ള പഠനശാഖ നമ്മുടെ വിദ്യാഭ്യാസത്തെ സാര്‍വത്രികവും ഭാവിയധിഷ്ഠിതവുമാക്കും. ഒരു വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനം അത്തരം ഭാവിയധിഷ്ഠിത സമീപനവുമായി മുന്നോട്ടുപോകുമമ്പാള്‍ അതിന്റെ ഫലം വര്‍ത്തമാനകാലത്ത് തന്നെ കാണാന്‍ കഴിയും.

|

ഈ മഹാമാരിയുടെ കാലത്ത് വൈറല്‍ ട്രാന്‍സ്‌പോര്‍ട്ട് മീഡിയ, വൈറല്‍ ആര്‍.എന്‍.എ വേര്‍തിരിക്കല്‍ കിറ്റ്, ആര്‍.ടി.-പി.സി.ആര്‍ കിറ്റുകള്‍ തുടങ്ങികോവിഡ്-19 മായി ബന്ധപ്പെട്ട കിറ്റുകള്‍ വികസിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് ഐ.ഐ.ടി ഗോഹട്ടി ഇത് തെളിയിച്ചുകഴിഞ്ഞു. ഈ മഹാമാരിക്കാലത്ത് നിങ്ങളുടെ അക്കാദമിക സെഷനുകള്‍ സംഘടിപ്പിക്കുന്നതിനും ഗവേഷണങ്ങള്‍ പ്രര്‍ത്തനങ്ങള്‍ തുടരുന്നതിനും എത്രമാത്രം ബുദ്ധിമുട്ടുകള്‍ ഉണ്ടായിരിക്കുമെന്നത് എനിക്ക് നല്ലതുപോലെ മനസിലാകുന്നുണ്ട്. എന്നിട്ടും നിങ്ങള്‍ ഇത് വലിയ വിജയത്തോടെ നേടിയെടുത്തു. ഈ രാജ്യത്തെ സ്വാശ്രയമാക്കുന്നതിന് വേണ്ടിയുള്ള നിങ്ങളുടെ പരിശ്രമങ്ങളിലും സംഭാവനകളിലും ഞാന്‍ നിങ്ങളെ അഭിനന്ദിക്കുന്നു.
  സുഹൃത്തുക്കളേ,  
ഒരു സ്വാശ്രയ ഇന്ത്യയ്ക്കായി നമ്മുടെ വിദ്യാഭാസ  സംവിധാനത്തിന്റെ മഹത്തരമായ സവിശേഷതയെക്കുറിച്ച് നിങ്ങളെല്ലാം ബോധവാന്മാരായിരിക്കും. മുമ്പ് നിങ്ങള്‍ ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ നയത്തെക്കുറിച്ച് ധാരാളം വായിക്കുകയും ചര്‍ച്ചചെയ്യുകയും ചെയ്തിരിക്കും. ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസനയം ലോകത്തെ നയിക്കുന്ന യുവത്വത്തിനും ഇന്ത്യയെ ശാസ്ത്ര സാങ്കേതിക വിദ്യകളുടെ ആഗോള നേതാവാക്കുകയും ചെയ്യുന്ന നിങ്ങളെപ്പോലുള്ള 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ യുവത്വത്തിന് വേണ്ടി മാത്രമുള്ളതല്ല. അതിനുമപ്പുറത്ത്, മറ്റുപല കാര്യങ്ങളും വിദ്യാഭ്യാസ നയത്തില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്, നിങ്ങളെപ്പോലുള്ള വിദ്യാര്‍ത്ഥികളുടെ താല്‍പര്യപട്ടികയാണ് അതില്‍ ഏറ്റവും മുകളിലുള്ളത്.
  സുഹൃത്തുക്കളേ, 

 
നിങ്ങളുടെ പഠനയാത്രക്കിടയില്‍ പരീക്ഷകളും വിദ്യാഭ്യാസവും നമ്മുടെ വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ക്ക് ഒരു ഭാരമാകാന്‍ പാടില്ലെന്നതും; തങ്ങളുടെ ഇഷ്ടവിഷയങ്ങള്‍ വായിക്കാന്‍ വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ക്ക് കൂടുതല്‍ സമയം ലഭിക്കണമെന്നതും നിങ്ങള്‍ക്ക് ബോദ്ധ്യപ്പെട്ടിരിക്കുമെന്ന് ഞാന്‍ വിശ്വസിക്കുന്നു. അതുകൊണ്ട് ദേശീയവിദ്യാഭ്യാസത്തില്‍ വിഷയവൈവിദ്ധ്യവും, വിഷയങ്ങള്‍ക്ക് അയവും, വിവിധവിഷയങ്ങളില്‍ ചേരുന്നതിനും ഒഴിവാകുന്നതിനുമുള്ള അവസരങ്ങളുമൊക്കെ നല്‍കിയിട്ടുണ്ട്. ഏറ്റവും പ്രധാനമായി രാജ്യത്തിന്റെ പുതിയ വിദ്യാഭ്യാസ നയം വിദ്യാഭ്യാസത്തെ സാങ്കേതികവിദ്യയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുകയും സാങ്കേതികവിദ്യയെ നമ്മുടെ വിദ്യാര്‍ത്ഥികളുടെ ചിന്തയുടെ ആന്തരികഭാഗമാക്കുകയും ചെയ്യും. അതായത് വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ സാങ്കേതികവിദ്യയെക്കുറിച്ച് പഠിക്കുക മാത്രമല്ല, അവര്‍ സാങ്കേതികവിദ്യയിലൂടെ പഠിക്കും. വിദ്യാഭ്യാസത്തില്‍ നിര്‍മ്മിത ബുദ്ധിയുടെ ഉപയോഗവും ഓണ്‍ലൈന്‍ വിദ്യാഭ്യാസം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നതും ഉറപ്പാക്കുന്നതിനുള്ള പാത ദേശീയവിദ്യാഭ്യാസ നയം തുറന്നിട്ടുണ്ട്.

ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ സാങ്കേതികവിദ്യാ വേദി(നാഷണല്‍ എഡ്യൂക്കേഷന്‍ ടെക്‌നോളജി ഫോറം) രൂപീകരിച്ചതിലൂടെ അദ്ധ്യയനത്തിലും പഠനത്തിലും തുടങ്ങി ഭരണനിര്‍വഹണത്തിലും വിലയിരുത്തലിലും വരെ സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ പങ്ക് വര്‍ദ്ധിച്ചിട്ടുണ്ട്. നമ്മുടെ യുവത്വം സാങ്കേതികവിദ്യകളിലൂടെ പഠിക്കുകയും ബോധനത്തിനുള്ള പുതിയ സാങ്കേതികവിദ്യകള്‍ നവീകരിക്കുകയും ചെയ്യും. ഐ.ഐ.ടി സുഹൃത്തുക്കള്‍ക്ക് അനന്തമായ സാദ്ധ്യതകളാണുള്ളത്. വിദ്യാഭ്യാസ പ്രക്രിയയെ വിപ്ലകരമാക്കുന്നതിനുള്ള പുതിയ സോഫ്റ്റ്‌വെയറുകള്‍, പുതിയ ഉപകരണങ്ങളേയും സാമഗ്രികളേയും കുറിച്ച് നിങ്ങള്‍ ചിന്തിക്കണം. നിങ്ങളിലെ ഏറ്റവും മികച്ചത് പുറത്തുകൊണ്ടുവരുന്നതിനും അത് ഉപയോഗപ്രദമാക്കുന്നതിനും നിങ്ങള്‍ക്കെല്ലാമുള്ള അവസരമാണിത്.

|

  സുഹൃത്തുക്കളേ,

 

 നമ്മുടെ രാജ്യത്തെ ഗവേഷണ സംസ്കാരത്തെ സമ്പന്നമാക്കുന്നതിന് ഒരു ദേശീയ ഗവേഷണ  ഫൗണ്ടേഷൻ, അതായത് എൻ‌ആർ‌എഫ് വേണമെന്ന് ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ നയത്തിൽ (എൻ‌ഇ‌പി) നിർദ്ദേശിച്ചിട്ടുണ്ട്.  ഗവേഷണത്തിനു ധനസഹായം നൽകുന്നത് സംബന്ധിച്ച് എല്ലാ ഫണ്ടിംഗ് ഏജൻസികളുമായുള്ള ഏകോപനം എൻ‌ആർ‌എഫ് നിർവഹിക്കുകയും ശാസ്ത്രമോ മാനവികതയോ ആകട്ടെ എല്ലാ വിഭാഗങ്ങൾക്കും  സഹായം നൽകുകയും ചെയ്യും.  തുടർ പ്രായോഗിക നടപ്പാക്കലിനുള്ള സാധ്യതയുള്ള ഗവേഷണങ്ങൾ പരിശോോധിച്ചു നടപ്പാക്കും..  ഇതിനായി സർക്കാർ ഏജൻസികളും വ്യവസായവും തമ്മിൽ ഏകോപനവും അടുത്ത ബന്ധവും സ്ഥാപിക്കും.  ഈ സമ്മേളനത്തിൽ ഇന്ന് നമ്മടെ 300 ഓളം ചെറുപ്പക്കാർക്ക് പിഎച്ച്ഡി ലഭിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് അറിയിക്കുന്നതിൽ ഞാൻ സന്തുഷ്ടനാണ്, ഇത് വളരെ നല്ല പ്രവണതയാണ്.  നിങ്ങൾ എല്ലാവരും ഇവിടംകൊണ്ട് നിൽക്കില്ലെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു;  പകരം ഗവേഷണം നിങ്ങൾക്ക് ഒരു ശീലമായിത്തീരുകയും നിങ്ങളുടെ ചിന്താ പ്രക്രിയയുടെ ഭാഗമായി തുടരുകയും ചെയ്യും.

 

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 

 അറിവിന് അതിരുകളില്ലെന്ന് നമുക്കെല്ലാവർക്കും അറിയാം.  രാജ്യത്തിന്റെ വിദ്യാഭ്യാസ മേഖല തുറന്നിടുന്നതിനെക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ നയം സംസാരിക്കുന്നു.  വിദേശ സർവകലാശാലകളുടെ കാമ്പസുകളും രാജ്യത്ത് സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നും നമ്മുടെ വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് ആഗോള അവസരം ഇവിടെ ലഭിക്കുന്നുണ്ടെന്നും ഉറപ്പാക്കുകയാണ് ലക്ഷ്യം.  അതുപോലെ, ഇന്ത്യൻ, ആഗോള സ്ഥാപനങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള ഗവേഷണ സഹകരണവും വിദ്യാർത്ഥി കൈമാറ്റ പരിപാടികളും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കും.  വിദേശ സർവകലാശാലകളിൽ നമ്മുടെ വിദ്യാർത്ഥികൾ സാധ്യമാക്കുന്ന നേട്ടത്തിൻ്റെ ഗുണം നമ്മുടെ രാജ്യത്തെ സ്ഥാപനങ്ങളും കണക്കിലെടുക്കും.  മാത്രമല്ല, ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ നയം ഇന്ത്യയെ ആഗോള വിദ്യാഭ്യാസ ലക്ഷ്യസ്ഥാനമായി സ്ഥാപിക്കും.  ഞങ്ങളുടെ ഉയർന്ന പ്രവർത്തന സ്ഥാപനങ്ങളെ വിദേശത്ത് കാമ്പസുകൾ സ്ഥാപിക്കാൻ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കും.  അതിരുകൾക്കപ്പുറമുള്ള വിപുലീകരണത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ കാഴ്ചപ്പാടിൽ ഐഐടി ഗുവാഹത്തിക്ക് ഒരു പ്രധാന പങ്കുണ്ട്.  വടക്കുകിഴക്കൻ മേഖലയിലെ ഈ പ്രദേശം ഇന്ത്യയുടെ ആക്റ്റ് ഈസ്റ്റ് നയത്തിൻ്റെ കേന്ദ്രമാണ്.

 

 തെക്ക് കിഴക്കൻ ഏഷ്യയുമായുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ഗതാഗത്തിലേക്കും ബന്ധത്തിലേക്കും ഒരു കവാടം കൂടിയാണ് ഈ പ്രദേശം;  ഈ രാജ്യങ്ങളുമായുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ബന്ധത്തിന്റെ പ്രധാന ആകർഷണം സംസ്കാരം, വാണിജ്യം, ഗതാഗത, ശേഷി എന്നിവയാണ്.  ഇപ്പോൾ വിദ്യാഭ്യാസം നമ്മുടെഇടപഴകലിന്റെ മറ്റൊരു പുതിയ മാധ്യമമായി മാറുന്നു.  ഐ‌ഐ‌ടി ഗുവാഹത്തിക്ക് ഇതിന്റെ പ്രധാന കേന്ദ്രമായി മാറാൻ കഴിയും.  ഇത് വടക്കുകിഴക്കൻ മേഖലയ്ക്ക് പുതിയ ഒരു വ്യക്തിത്വം നൽകും, കൂടാതെ പുതിയ അവസരങ്ങളും ഇവിടെ സൃഷ്ടിക്കപ്പെടും.  ഇന്ന്, വടക്കുകിഴക്കൻ മേഖലയുടെ വികസനത്തിന് പ്രചോദനം നൽകുന്നതിനായി റെയിൽവേ, ഹൈവേ, ആകാശപാത, ജലപാത എന്നിവയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ ഇവിടെ നിർമ്മിക്കുന്നു.  ഇത് മുഴുവൻ വടക്കുകിഴക്കൻ പ്രദേശങ്ങൾക്കും പുതിയ അവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നു.  ഈ വികസന പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഗുവാഹത്തിക്കും പ്രധാന പങ്കുണ്ട്.

 

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 

 ഇന്ന് ഈ സമ്മേളനത്തിനുശേഷം ചില വിദ്യാർത്ഥികൾ ഇവിടെ തുടരും, ചിലർ പോകും.  ഐ‌ഐ‌ടി ഗുവാഹത്തിയിലെ മറ്റ് വിദ്യാർത്ഥികളും ഇപ്പോൾ, ഈ വേളയിൽ എന്നെ ശ്രദ്ധിക്കുന്നുണ്ട്.  ഈ പ്രത്യേക ദിവസം, ഞാൻ നിങ്ങളോട് അഭ്യർത്ഥിക്കുകയും ചില നിർദ്ദേശങ്ങൾ നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു.  സുഹൃത്തുക്കളേ, ഈ പ്രദേശവും നിങ്ങളുടെ ജീവിതത്തിൽ ഒരു സംഭാവന നൽകിയിട്ടുണ്ട്;  നിങ്ങൾ ഈ പ്രദേശം കണ്ടു, മനസ്സിലാക്കി, അനുഭവിച്ചു.  ഈ പ്രദേശത്തെ വെല്ലുവിളികളെക്കുറിച്ചും ഈ മേഖലയിലെ സാധ്യതകളുമായി നിങ്ങളുടെ ഗവേഷണം എങ്ങനെ ബന്ധിപ്പിക്കാമെന്നും നിങ്ങൾ ചിന്തിക്കണം.  ഉദാഹരണത്തിന്, സൗരോർജ്ജം, കാറ്റിൽ നിന്നുള്ള ഊർജ്ജം, ബയോ മാസ്, ജലവൈദ്യുതി എന്നിവയ്ക്കും ഇവിടെ ധാരാളം സാധ്യതകളുണ്ട്.  നമ്മുടെ ഏതെങ്കിലും പുതുമകൾ ഇവിടത്തെ ടൂറിസം വ്യവസായത്തെ ഉയർത്തുമോ അതോ അരി, ചായ, മുള എന്നിവയുടെ സമ്പത്താണോ സഹായിക്കുക?

 

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 

 സമ്പന്നമായ ജൈവ വൈവിധ്യവും ധാരാളം പരമ്പരാഗത അറിവും നൈപുണ്യവും ഈ പ്രദേശത്തിനുണ്ട്!  ഈ പരമ്പരാഗത ൈനൈപുണ്യം, അറിവ്, ശാസ്ത്ര സാങ്കേതിക വിദ്യ എന്നിവ പോലും പരമ്പരാഗത മാർഗ്ഗങ്ങളിലൂടെയാണ്.  ഒരു തലമുറ അറിവ് അടുത്ത തലമുറയിലേക്ക് മാറ്റി, ഈ പ്രവണത തുടരുകയാണ്.  നമുക്ക് അതിനെ ആധുനിക സാങ്കേതികവിദ്യയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കാൻ കഴിയുമോ?  ഈ സംയോജനത്തിലൂടെ നമുക്ക് പുതിയ സാങ്കേതികവിദ്യ സൃഷ്ടിക്കാൻ കഴിയുമോ?  ആധുനികവും ശാസ്ത്രീയവുമായ ഒരു പ്രക്രിയയിലൂടെ നമുക്ക് സാംസ്കാരിക പരിജ്ഞാനം, കഴിവുകൾ, വിശ്വാസങ്ങൾ എന്നിവ സമ്പന്നവും മികച്ചതുമായ പ്രൊഫഷണൽ വികസന പരിപാടികളായി വികസിപ്പിക്കാൻ കഴിയുമെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു.  ഐ‌ഐ‌ടി ഗുവാഹത്തി അതിൽ ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കണമെന്നും ഇന്ത്യൻ വിജ്ഞാന സംവിധാനങ്ങൾക്കായി ഒരു കേന്ദ്രം സ്ഥാപിക്കണമെന്നും ഞാൻ നിർദ്ദേശിക്കുന്നു.  ഇതിലൂടെ, വടക്കുകിഴക്കൻ മേഖലയ്ക്കും രാജ്യത്തിനും ലോകത്തിനും നമുക്ക് വളരെയധികം സംഭാവന നൽകാൻ കഴിയും, അത് വിലമതിക്കാനാവാത്തതാണ്.

|

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 

 അസമും വടക്കുകിഴക്കൻ പ്രദേശവും പൊതുവെ രാജ്യത്ത് സാധ്യതകൾ നിറഞ്ഞ പ്രദേശമാണ്.  എന്നാൽ പ്രദേശം വെള്ളപ്പൊക്കം, ഭൂകമ്പം, മണ്ണിടിച്ചിൽ, നിരവധി വ്യാവസായിക ദുരന്തങ്ങൾ എന്നിവയാൽ വലയുന്നു.  ഈ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഊർജ്ജവും പരിശ്രമവും ഈ ദുരന്തങ്ങളെ നേരിടാൻ ചെലവഴിക്കുന്നു.  ഈ പ്രശ്നങ്ങൾ ഫലപ്രദമായി കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിന്, ഉയർന്ന സാങ്കേതിക പിന്തുണയും ഇടപെടലും ആവശ്യമാണ്.  ദുരന്തനിവാരണത്തിനും അപകടസാധ്യത കുറയ്ക്കുന്നതിനുമായി ഒരു കേന്ദ്രം സ്ഥാപിക്കാൻ ഞാൻ ഗുവാഹത്തി ഐഐടിയോട് അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നു.  ഈ മേഖലയിലെ ദുരന്തങ്ങളെ നേരിടുന്നതിനുള്ള വൈദഗ്ധ്യവും ഈ കേന്ദ്രം നൽകും, മാത്രമല്ല ദുരന്തങ്ങളെ അവസരങ്ങളാക്കി മാറ്റുകയും ചെയ്യും.  ഐ‌ഐ‌ടി ഗുവാഹത്തിയും എല്ലാ ഐ‌ഐ‌ടി വിദ്യാർത്ഥികളും മുന്നോട്ട് പോകുമെന്നും ഈ ദൃഢനിശ്ചയം തെളിയിക്കപ്പെടുമെന്നും എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്.  സുഹൃത്തുക്കളേ, പ്രാദേശിക പ്രശ്നങ്ങളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നതിനുപുറമെ, ആഗോള സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെ വലിയ ക്യാൻവാസിലും നാം ശ്രദ്ധ പതിപ്പിക്കണം.  ഉദാഹരണത്തിന്, നമ്മുടെ ഗവേഷണ-സാങ്കേതിക മേഖലയിലെ പ്രധാന മേഖലകൾ കണ്ടെത്താൻ കഴിയുമോ?  രാജ്യം കൂടുതൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കേണ്ട വിഷയങ്ങൾ തിരിച്ചറിയാനും മുൻഗണന നൽകാനും നമുക്ക് കഴിയുമോ?

 

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 

 നിങ്ങൾ ലോകത്തെവിടെയും പോകുമ്പോൾ, നിങ്ങൾ അഭിമാനമുള്ള ഐഐടിയൻ ആയിരിക്കും!  ഐ‌ഐ‌ടി ഗുവാഹതിക്ക് നിങ്ങൾ‌ അതിന്റെ വിദ്യാർത്ഥിയാണെന്ന് അഭിമാനത്തോടെ പറയാൻ‌ കഴിയുന്ന തരത്തിൽ‌ നിങ്ങളുടെ വിജയം, ഗവേഷണ സംഭാവനകൾ‌ ആയിരിക്കുമെന്ന് ഞാൻ‌ നിങ്ങളിൽ‌ നിന്നും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.  ഈ അവസരം ഈ ഗുരുദക്ഷിണ,  നിങ്ങൾ ഐ ഐ ടി ഗുവാഹത്തിക്കും നിങ്ങളുടെ പ്രൊഫസർമാർക്കുമാണ് നൽകുകയെന്ന് എനിക്ക് ആത്മവിശ്വാസമുണ്ട്.  രാജ്യം മുഴുവൻ, 130 കോടി ജനങ്ങൾ നിങ്ങളെ വിശ്വസിക്കുന്നു.  നിങ്ങൾ ഇതേരീതിയിൽ വിജയിക്കുന്നത് തുടരട്ടെ, ഒപ്പം സ്വാശ്രയ ഇന്ത്യയുടെ വിജയത്തിന് നേതൃത്വം നൽകട്ടെ, നിങ്ങൾ നിരവധി പുതിയ ഉയരങ്ങളിൽ എത്തും. നിങ്ങൾ‌ ജീവിതത്തിൽ‌ കൊണ്ടുനടന സ്വപ്നങ്ങൾ‌, ആ സ്വപ്നങ്ങളെല്ലാം ദൃഢനിശ്ചയങ്ങളായി മാറട്ടെ. ദൃഢനിശ്ചയങ്ങൾ കഠിനാധ്വാനത്തിലൂടെ പൂർ‌ത്തിയാക്കട്ടെ, നിങ്ങൾ‌ മികച്ച വിജയങ്ങൾ‌ നേടുന്നത് തുടരുക!  അത്തരം നിരവധി ആശംസകളോടെ, നിങ്ങൾക്കും നിങ്ങളുടെ കുടുംബത്തിനും നല്ല ആരോഗ്യം നേരുന്നു.  ഏറ്റവും പ്രധാനമായി കൊറോണയുടെ ഈ സമയങ്ങളിൽ, നിങ്ങൾ നിങ്ങളെയും കുടുംബത്തെയും നിങ്ങളുടെ ചുറ്റുമുള്ള ആളുകളെയും സുഹൃത്തുക്കളെയും പരിപാലിക്കണം.  ആരോഗ്യത്തോടെ തുടരാൻ എല്ലാവരേയും സഹായിക്കുക, നിങ്ങളും ആരോഗ്യത്തോടെയിരിക്കുക!

 

 നിങ്ങൾക്കെല്ലാവർക്കും എന്റെ ആശംസകൾ!

 

 വളരെ നന്ദി,

 

 എല്ലാവർക്കും നന്ദി!

Explore More
ഓരോ ഭാരതീയന്റെയും രക്തം തിളയ്ക്കുന്നു: മൻ കി ബാത്തിൽ പ്രധാനമന്ത്രി മോദി

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

ഓരോ ഭാരതീയന്റെയും രക്തം തിളയ്ക്കുന്നു: മൻ കി ബാത്തിൽ പ്രധാനമന്ത്രി മോദി
How India’s ‘Digital Lifeline’ UPI Is Transforming Payments At Home & Abroad

Media Coverage

How India’s ‘Digital Lifeline’ UPI Is Transforming Payments At Home & Abroad
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Our government is making the vision of women-led development the axis of development: PM Modi in Bhopal, Madhya Pradesh
May 31, 2025
QuotePM inaugurates, lays foundation stone of multiple development projects in Bhopal
QuoteThe name of Lokmata Devi Ahilyabai Holkar fills us with reverence, Words fall short to speak about her great personality: PM
QuoteDevi Ahilyabai was a great guardian of India's heritage: PM
QuoteMata Ahilyabai is a symbol of invaluable contribution of our women power in nation building: PM
QuoteOur government is making the vision of women-led development the axis of development: PM
QuoteThe Namo Drone Didi campaign is encouraging the rural women, increasing their income: PM
QuoteToday, a large number of women scientists are working in all our major space missions: PM
QuoteOperation Sindoor has also become a symbol of the strength of our women power: PM

मध्य प्रदेश के राज्यपाल श्रीमान मंगुभाई पटेल, हमारे लोकप्रिय मुख्यमंत्री श्रीमान मोहन यादव जी, टेक्नोलॉजी के माध्यम से हमारे साथ जुड़े हुए केंद्रीय मंत्री, इंदौर से तोखन साहू जी, दतिया से राम मोहन नायडू जी, सतना से मुरलीधर मोहोल जी, यहां मंच पर उपस्थित राज्य के उपमुख्यमंत्री जगदीश देवड़ा जी, राजेंद्र शुक्ला जी, लोकसभा में मेरे साथी वी डी शर्मा जी, अन्य मंत्रिगण, जनप्रतिनिधिगण और विशाल संख्या में आए हुए मेरे प्यारे भाइयों और बहनों।

सबसे पहले मैं मां भारती को भारत की मातृशक्ति को प्रणाम करता हूं। आज यहां इतनी बड़ी संख्या में माताएं-बहनें-बेटियां हमें आशीर्वाद देने आई हैं। मैं आप सभी बहनों के दर्शन पाकर धन्य हो गया हूं।

भाइयों और बहनों,

आज लोकमाता देवी अहिल्याबाई होल्कर जी की तीन सौवीं जन्म जयंती है।140 करोड़ भारतीयों के लिए ये अवसर प्रेरणा का है, राष्ट्र निर्माण के लिए हो रहे भागीरथ प्रयासों में अपना योगदान देने का है। देवी अहिल्याबाई कहती थीं, कि शासन का सही अर्थ जनता की सेवा करना और उनके जीवन में सुधार लाना होता है। आज का कार्यक्रम, उनकी इस सोच को आगे बढ़ाता है। आज इंदौर मेट्रो की शुरुआत हुई है। दतिया और सतना भी अब हवाई सेवा से जुड़ गए हैं। ये सभी प्रोजेक्ट मध्य प्रदेश में सुविधाएं बढ़ाएंगे, विकास को गति देंगे और रोजगार के अनेक नए अवसर बनाएंगे। मैं आज इस पवित्र दिवस पर विकास के इन सारे कामों के लिए आप सबको, पूरे मध्य प्रदेश को बहुत-बहुत बधाई देता हूं।

|

साथियों,

लोकमाता देवी अहिल्याबाई होलकर, ये नाम सुनते ही मन में श्रद्धा का भाव उमड़ पड़ता है। उनके महान व्यक्तित्व के बारे में बोलने के लिए शब्द कम पड़ जाते हैं। देवी अहिल्याबाई प्रतीक हैं, कि जब इच्छाशक्ति होती है, दृढ़ प्रतिज्ञा होती है, तो परिस्थितियां कितनी ही विपरीत क्यों ना हों, परिणाम लाकर दिखाया जा सकता है। ढाई-तीन सौ साल पहले, जब देश गुलामी की जंजीरों में जकड़ा हुआ था, उस समय ऐसे महान कार्य कर जाना, कि आने वाली अनेक पीढ़ियां उसकी चर्चा करें, ये कहना तो आसान है, करना आसान नहीं था।

साथियों,

लोकमाता अहिल्याबाई ने प्रभु सेवा और जन सेवा, इसे कभी अलग नहीं माना। कहते हैं, वे हमेशा शिवलिंग अपने साथ लेकर चलती थीं। उस चुनौतीपूर्ण कालखंड में एक राज्य का नेतृत्व कांटों से भरा ताज, कोई कल्पना कर सकता है, कांटों से भरा ताज पहनने जैसा वो काम, लेकिन लोकमाता अहिल्याबाई ने अपने राज्य की समृद्धि को नई दिशा दी। उन्होंने गरीब से गरीब को समर्थ बनाने के लिए काम किया। देवी अहिल्याबाई भारत की विरासत की बहुत बड़ी संरक्षक थीं। जब देश की संस्कृति पर, हमारे मंदिरों, हमारे तीर्थ स्थलों पर हमले हो रहे थे, तब लोकमाता ने उन्हें संरक्षित करने का बीड़ा उठाया, उन्होंने काशी विश्वनाथ सहित पूरे देश में हमारे अनेकों मंदिरों का, हमारे तीर्थों का पुनर्निर्माण किया। औऱ ये मेरा सौभाग्य है कि जिस काशी में लोकमाता अहिल्याबाई ने विकास के इतने काम किए, उस काशी ने मुझे भी सेवा का अवसर दिया है। आज अगर आप काशी विश्वनाथ महादेव के दर्शन करने जाएंगे, तो वहां आपको देवी अहिल्याबाई की मूर्ति भी वहाँ पर मिलेगी।

|

साथियों,

माता अहिल्याबाई ने गवर्नेंस का एक ऐसा उत्तम मॉडल अपनाया, जिसमें गरीबों और वंचितों को सबसे ज्यादा प्राथमिकता दी गई। रोजगार के लिए, उद्यम बढ़ाने के लिए उन्होंने अनेक योजनाओं को शुरू किया। उन्होंने कृषि और वन-उपज आधारित कुटीर उद्योग और हस्तकला को प्रोत्साहित किया। खेती को बढ़ावा देने के लिए, छोटी-छोटी नहरों की जाल बिछाई, उसे विकसित किया, उस जमाने में आप सोचिए 300 साल पहले। जल संरक्षण को बढ़ावा देने के लिए उन्होंने कितने ही तालाब बनवाए और आज तो हम लोग भी लगातार कह रहे हैं, catch the rain, बारिश के एक एक बूंद पानी को बचाओ। देवी अहिल्या जी ने ढाई सौ-तीन सौ साल पहले हमें ये काम बताया था। किसानों की आय बढ़ाने के लिए उन्होंने कपास और मसालों की खेती को प्रोत्साहित किया। आज ढाई सौ-तीन सौ साल के बाद भी हमें बार बार किसानों को कहना पड़ता है, कि crop diversification बहुत जरूरी है। हम सिर्फ धान की खेती करके या गन्ने की खेती करके अटक नहीं सकते, देश की जरूरतों को, सारी चीजों को हमें diversify करके उत्पादित करना चाहिए। उन्होंने आदिवासी समाज के लिए, घुमन्तु टोलियों के लिए, खाली पड़ी जमीन पर खेती की योजना बनाई। ये मेरा सौभाग्य है, कि मुझे एक आदिवासी बेटी, आज जो भारत के राष्ट्रपति पद पर विराजमान है, उनके मार्गदर्शन में मेरे आदिवासी भाई-बहनों की सेवा करने का मौका मिला है। देवी अहिल्या ने विश्व प्रसिद्ध माहेश्वरी साड़ी के लिए नए उद्योग लगाए और बहुत कम लोगों को पता होगा, कि देवी अहिल्या जी हूनर की पारखी थी और वो जूनागढ़ से गुजरात में, जूनागढ़ से कुछ परिवारों को माहेश्वर लाईं और उनको साथ जोड़कर के, आज से ढाई सौ-तीन सौ साल पहले ये माहेश्वरी साड़ी का काम आगे बढ़ाया, जो आज भी अनेक परिवारों को वो गहना बन गया है, और जिससे हमारे बुनकरों को बहुत फायदा हुआ।

साथियों,

देवी अहिल्याबाई को कई बड़े सामाजिक सुधारों के लिए भी हमेशा याद रखा जाएगा। आज अगर बेटियों की शादी की उम्र की चर्चा करें, तो हमारे देश में कुछ लोगों को सेक्यूलरिज्म खतरे में दिखता है, उनको लगता है ये हमारे धर्म के खिलाफ है। ये देवी अहिल्या जी देखिए, मातृशक्ति के गौरव के लिए उस जमाने में बेटियों की शादी की उम्र के विषय में सोचती थीं। उनकी खुद की शादी छोटी उम्र में हुई थी, लेकिन उनको सब पता था, बेटियों के विकास के लिए कौन सा रास्ता होना चाहिए। ये देवी अहिल्या जी थीं, उन्होंने महिलाओं का भी संपत्ति में अधिकार हो, जिन स्त्रियों के पति की असमय मृत्यु हो गई हो, वो फिर विवाह कर सकें, उस कालखंड में ये बातें करना भी बहुत मुश्किल होता था। लेकिन देवी अहिल्याबाई ने इन समाज सुधारों को भरपूर समर्थन दिया। उन्होंने मालवा की सेना में महिलाओं की एक विशेष टुकड़ी भी बनाई थी। ये पश्चिम की दुनिया के लोगों को पता नहीं है। हमें कोसते रहते हैं, हमारी माताओं बहनों के अधिकारों के नाम पर हमें नीचा दिखाने की कोशिश करते हैं। ढाई सौ-तीन सौ साल पहले हमारे देश में सेना में महिलाओं का होना, साथियों महिला सुरक्षा के लिए उन्होंने गांवों में नारी सुरक्षा टोलियां, ये भी बनाने का काम किया था। यानी माता अहिल्याबाई, राष्ट्र निर्माण में हमारी नारीशक्ति के अमूल्य योगदान का प्रतीक हैं। मैं, समाज में इतना बड़ा परिवर्तन लाने वाली देवी अहिल्या जी को आज श्रद्धापूर्वक नमन करता हूं, उनके चरणों में प्रणाम करता हूं और मैं उनसे प्रार्थना करता हूं, कि आप जहां भी हों, हम सभी पर अपना आशीर्वाद बरसाए।

साथियों,

देवी अहिल्या का एक प्रेरक कथन है, जो हम कभी भूल नहीं सकते। और उस कथन का अगर मोटे-मोटे शब्दों में मैं कहूं, उसका भाव यही था, कि जो कुछ भी हमें मिला है, वो जनता द्वारा दिया ऋण है, जिसे हमें चुकाना है। आज हमारी सरकार लोकमाता अहिल्याबाई के इन्हीं मूल्यों पर चलते हुए काम कर रही है। नागरिक देवो भव:- ये आज गवर्नेंस का मंत्र है। हमारी सरकार, वीमेन लेड डवलपमेंट के विजन को विकास की धुरी बना रही है। सरकार की हर बड़ी योजना के केंद्र में माताएं-बहनें-बेटियां हैं। आप भी जानती हैं, गरीबों के लिए 4 करोड़ घर बनाए जा चुके हैं और इनमें से अधिकतर घर हमारी माताओं-बहनों के नाम पर हैं, मालिकाना हक मेरी माताओं-बहनों को दिया है। इनमें से ज्यादातर महिलाएं ऐसी हैं, जिनके नाम पर पहली बार कोई संपत्ति दर्ज हुई है। यानी देश की करोड़ों बहनें पहली बार घर की मालकिन बनी हैं।

|

साथियों,

आज सरकार, हर घर तक नल से जल पहुंचा रही है, ताकि हमारी माताओं-बहनों को असुविधा न हो, बेटियां अपनी पढ़ाई में ध्यान दे सकें। करोड़ों बहनों के पास पहले, बिजली, एलपीजी गैस और टॉयलेट जैसी सुविधाएं भी नहीं थीं। ये सुविधाएं भी हमारी सरकार ने पहुंचाईं। और ये सिर्फ सुविधाएं नहीं हैं, ये माताओं-बहनों के सम्मान का हमारी तरफ से एक नम्र प्रयास है। इससे गांव की, गरीब परिवारों की माताओं-बहनों के जीवन से अनेक मुश्किलें कम हुईं हैं।

साथियों,

पहले माताएं-बहनें अपनी बीमारियां छुपाने पर मजबूर थीं। गर्भावस्था के दौरान अस्पताल जाने से बचती थीं। उनको लगता था, कि इससे परिवार पर बोझ पड़ेगा और इसलिए दर्द सहती थीं, लेकिन परिवार में किसी को बताती नहीं थीं। आयुष्मान भारत योजना ने उनकी इस चिंता को भी खत्म किया है। अब वो भी अस्पताल में 5 लाख रुपए तक का मुफ्त इलाज करा सकती हैं।

साथियों,

महिलाओं के लिए पढ़ाई और दवाई के साथ ही जो बहुत जरूरी चीज है, वो कमाई भी है। जब महिला की अपनी आय होती है, तो घर में उसका स्वाभिमान और बढ़ जाता है, घर के निर्णयों में उसकी सहभागिता और बढ़ जाती है। बीते 11 वर्षों में हमारी सरकार ने देश की महिलाओं को आर्थिक रूप से सशक्त करने के लिए निरंतर काम किया है। आप कल्पना कर सकते है, 2014 से पहले, आपने मुझे सेवा करने का मौका दिया उसके पहले, 30 करोड़ से ज्यादा बहनें ऐसी थीं, जिनका कोई बैंक खाता तक नहीं था। हमारी सरकार ने इन सभी के बैंक में जनधन खाते खुलवाए, इन्हीं खातों में अब सरकार अलग-अलग योजनाओं का पैसा सीधा उनके खाते में भेज रही है। अब वे गांव हो या शहर अपना कुछ ना कुछ काम कर रही हैं, आर्थिक उपार्जन कर रही हैं, स्वरोजगार कर रही हैं। उन्हें मुद्रा योजना से बिना गारंटी का लोन मिल रहा है। मुद्रा योजना की 75 प्रतिशत से ज्यादा लाभार्थी, ये हमारी माताएं-बहनें-बेटियां हैं।

|

साथियों,

आज देश में 10 करोड़ बहनें सेल्फ हेल्प ग्रुप्स से जुड़ी हैं, जो कोई न कोई आर्थिक गतिविधि करती हैं। ये बहनें अपनी कमाई के नए साधन बनाएं, इसके लिए सरकार लाखों रुपयों की मदद कर रही है। हमने ऐसी 3 करोड़ बहनों को लखपति दीदी बनाने का संकल्प लिया है। मुझे संतोष है कि अब तक डेढ़ करोड़ से ज्यादा बहनें, लखपति दीदी बन भी चुकी हैं। अब गांव-गांव में बैंक सखियां लोगों को बैंकिंग से जोड़ रही हैं। सरकार ने बीमा सखियां बनाने का अभियान भी शुरु किया है। हमारी बहनें-बेटियां अब देश को बीमा की सुरक्षा देने में भी बहुत बड़ी भूमिका निभा रही हैं।

साथियों,

एक समय था, जब नई टेक्नोलॉजी आती थी, तो उससे महिलाओं को दूर रखा जाता था। हमारा देश आज उस दौर को भी पीछे छोड़ रहा है। आज सरकार का प्रयास है कि आधुनिक टेक्नॉलॉजी में भी हमारी बहनें, हमारी बेटियां आगे बढ़कर के नेतृत्व दें। अब जैसे आज खेती में ड्रोन क्रांति आ रही है। इसको हमारी गांव की बहनें ही नेतृत्व दे रही हैं। नमो ड्रोन दीदी अभियान से गांव की बहनों का हौसला बढ़ रहा है, उनकी कमाई बढ़ रही है और गांव में उनकी एक नई पहचान बन रही है।

साथियों,

आज बहुत बड़ी संख्या में हमारी बेटियां वैज्ञानिक बन रही हैं, डॉक्टर-इंजीनियर और पायलट बन रही हैं। हमारे यहां साइंस और मैथ्स पढ़ने वाली बेटियों की संख्या लगातार बढ़ रही है। आज जितने भी हमारे बड़े स्पेस मिशन हैं, उनमें बड़ी संख्या में वैज्ञानिक के नाते हमारी माताएं-बहनें-बेटियां काम कर रही हैं। चंद्रयान थ्री मिशन, पूरा देश गौरव कर रहा है। चंद्रयान थ्री मिशन में तो 100 से अधिक महिला वैज्ञानिक और इंजीनियर शामिल थीं। ऐसे ही जमाना स्टार्ट अप्स का है, स्टार्ट अप्स के क्षेत्र में भी हमारी बेटियां अदभुत काम कर रही हैं। देश में लगभग पैंतालीस परसेंट स्टार्ट अप्स की, उसमे कम से कम एक डायरेक्टर कोई न कोई हमारी बहन है, कोई न कोई हमारी बेटी है, महिला है। और ये संख्या लगातार बढ़ रही है।

साथियों,

हमारा प्रयास है, कि नीति निर्माण में बेटियों की भागीदारी लगातार बढ़े। बीते एक दशक में इसके लिए एक के बाद एक अनेक कदम उठाए गए हैं। हमारी सरकार में पहली बार पूर्ण कालिक महिला रक्षामंत्री बनीं। पहली बार देश की वित्तमंत्री, एक महिला बनीं। पंचायत से लेकर पार्लियामेंट तक, महिलाओं की संख्या लगातार बढ़ रही है। इस बार 75 सांसद महिलाएं हैं। लेकिन हमारा प्रयास है कि ये भागीदारी और बढ़े। नारीशक्ति वंदन अधिनियम के पीछे भी यही भावना है। सालों तक इस कानून को रोका गया, लेकिन हमारी सरकार ने इसे पारित करके दिखाया। अब संसद और विधानसभाओं में महिला आरक्षण पक्का हो गया है। कहने का अर्थ ये है कि भाजपा सरकार, बहनों-बेटियों को हर स्तर पर, हर क्षेत्र में सशक्त कर रही है।

|

साथियों,

भारत संस्कृति और संस्कारों का देश है। और सिंदूर, ये हमारी परंपरा में नारीशक्ति का प्रतीक है। राम भक्ति में रंगे हनुमान जी भी सिंदूर को ही धारण किए हुए हैं। शक्ति पूजा में हम सिंदूर का अर्पण करते हैं। और यही सिंदूर अब भारत के शौर्य का प्रतीक बना है।

साथियों,

पहलगाम में आतंकियों ने सिर्फ भारतीयों का खून ही नहीं बहाया, उन्होंने हमारी संस्कृति पर भी प्रहार किया है। उन्होंने हमारे समाज को बांटने की कोशिश की है। और सबसे बड़ी बात, आतंकवादियों ने भारत की नारीशक्ति को चुनौती दी है। ये चुनौती, आतंकवादियों और उनके आकाओं के लिए काल बन गई है काल। ऑपरेशन सिंदूर, आतंकवादियों के खिलाफ भारत के इतिहास का सबसे बड़ा और सफल ऑपरेशन है। जहां पाकिस्तान की सेना ने सोचा तक नहीं था, वहां आतंकी ठिकानों को हमारी सेनाओं ने मिट्टी में मिला दिया। सैंकड़ों किलोमीटर अंदर घुसकर के मिट्टी में मिला दिया। ऑपरेशन सिंदूर ने डंके की चोट पर कह दिया है, कि आतंकवादियों के जरिए छद्म युद्ध, proxy war नहीं चलेगा। अब घर में घुसकर भी मारेंगे और जो आतंकियों की मदद करेगा, उसको भी इसकी भारी कीमत चुकानी पड़ेगी। अब भारत का एक-एक नागरिक कह रहा है, 140 करोड़ देशवासियों की बुलंद आवाज कह रही है- अगर, अगर तुम गोली चलाओगे, तो मानकर चलों गोली का जवाब गोले से दिया जाएगा।

साथियों,

ऑपरेशन सिंदूर हमारी नारीशक्ति के सामर्थ्य का भी प्रतीक बना है। हम सभी जानते हैं, कि BSF का इस ऑपरेशन में कितना बड़ा रोल रहा है। जम्मू से लेकर पंजाब, राजस्थान और गुजरात की सीमा तक बड़ी संख्या में BSF की हमारी बेटियां मोर्चे पर रही थीं, मोर्चा संभाल रही थीं। उन्होंने सीमापार से होने वाली फायरिंग का मुंहतोड़ जवाब दिया। कमांड एंड कंट्रोल सेंटर्स से लेकर दुश्मन की पोस्टों को ध्वस्त करने तक, BSF की वीर बेटियों ने अद्भुत शौर्य दिखाया है।

|

साथियों,

आज दुनिया, राष्ट्ररक्षा में भारत की बेटियों का सामर्थ्य देख रही है। इसके लिए भी बीते दशक में सरकार ने अनेक कदम उठाए हैं। स्कूल से लेकर युद्ध के मैदान तक, आज देश अपनी बेटियों के शौर्य पर अभूतपूर्व भरोसा कर रहा है। हमारी सेना ने पहली बार सैनिक स्कूलों के दरवाज़े बेटियों के लिए खोले हैं। 2014 से पहले एनसीसी में सिर्फ 25 प्रतिशत कैडेट्स ही बेटियां होती थीं, आज उनकी संख्या 50 प्रतिशत की तरफ आगे बढ़ रही है। कल के दिन देश में एक औऱ नया इतिहास बना है। आज अखबार में देखा होगा आपने, नेशनल डिफेंस एकेडमी यानी NDA से महिला कैडेट्स का पहला बैच पास आउट हुआ है। आज सेना, नौसेना और वायुसेना में बेटियां अग्रिम मोर्चे पर तैनात हो रही हैं। आज फाइटर प्लेन से लेकर INS विक्रांत युद्धपोत तक, वीमेन ऑफीसर्स अपनी जांबाजी दिखा रही हैं।

साथियों,

हमारी नौसेना की वीर बेटियों के साहस का ताज़ा उदाहरण भी देश के सामने है। आपको मैं नाविका सागर परिक्रमा के बारे में बताना चाहता हूं। नेवी की दो वीर बेटियों ने करीब ढाई सौ दिनों की समुद्री यात्रा पूरी की है, धरती का चक्कर लगाया है। हज़ारों किलोमीटर की ये यात्रा, उन्होंने ऐसी नाव से की जो मोटर से नहीं बल्कि हवा से चलती है। सोचिए, ढाई सौ दिन समंदर में, इतने दिनों तक समंदर में रहना, कई कई हफ्ते तक जमीन के दर्शन तक नहीं होना और ऊपर से समंदर का तूफान कितना तेज होता है, हमें पता है, खराब मौसम, भयानक तूफान, उन्होंने हर मुसीबत को हराया है। ये दिखाता है, कि चुनौती कितनी भी बड़ी हो, भारत की बेटियां उस पर विजय पा सकती हैं।

साथियों,

नक्सलियों के खिलाफ ऑपरेशन हों या फिर सीमापार का आतंक हो, आज हमारी बेटियां भारत की सुरक्षा की ढाल बन रही हैं। मैं आज देवी अहिल्या की इस पवित्र भूमि से, देश की नारीशक्ति को फिर से सैल्यूट करता हूं

|

साथियों,

देवी अहिल्या ने अपने शासनकाल में विकास के कार्यों के साथ साथ विरासत को भी सहेजा। आज का भारत भी विकास और विरासत, दोनों को साथ लेकर चल रहा है। आधुनिक इंफ्रास्ट्रक्चर के निर्माण को देश कैसे गति दे रहे है, आज का कार्यक्रम इसका उदाहरण है। आज मध्य प्रदेश को पहली मेट्रो सुविधा मिली है। इंदौर पहले ही स्वच्छता के लिए दुनिया में अपनी पहचान बना चुका है। अब इंदौर की पहचान उसकी मेट्रो से भी होने जा रही है। यहां भोपाल में भी मेट्रो का काम तेज़ी से चल रहा है। मध्य प्रदेश में, रेलवे के क्षेत्र में व्यापक काम हो रहा है। कुछ दिन पहले ही केंद्र सरकार ने रतलाम-नागदा रूट को चार लाइनों में बदलने के लिए स्वीकृति दे दी है। इससे इस क्षेत्र में और ज्यादा ट्रेनें चल पाएंगी, भीड़भाड़ कम होगी। केंद्र सरकार ने इंदौर–मनमाड रेल परियोजना को भी मंजूरी दे दी है।

साथियों,

आज मध्य प्रदेश के दतिया और सतना भी हवाई यात्रा के नेटवर्क से जुड़ गए हैं। इन दोनों हवाई अड्डों से बुंदेलखंड और विंध्य क्षेत्र में एयर कनेक्टिविटी बेहतर होगी। अब माँ पीतांबरा, मां शारदा देवी और पवित्र चित्रकूट धाम के दर्शन करना और सुलभ हो जाएगा।

|

साथियों,

आज भारत, इतिहास के उस मोड़ पर है, जहां हमें अपनी सुरक्षा, अपने सामर्थ्य और अपनी संस्कृति, हर स्तर पर काम करना है। हमें अपना परिश्रम बढ़ाना है। इसमें हमारी मातृशक्ति, हमारी माताओं-बहनों-बेटियों की भूमिका बहुत बड़ी है। हमारे सामने लोकमाता देवी अहिल्याबाई जी की प्रेरणा है। रानी लक्ष्मीबाई, रानी दुर्गावती, रानी कमलापति, अवंतीबाई लोधी, कित्तूर की रानी चेनम्मा, रानी गाइडिन्ल्यू, वेलु नाचियार, सावित्री बाई फुले, ऐसे हर नाम हमें गौरव से भर देते हैं। लोकमाता अहिल्याबाई की ये तीन सौवीं जन्मजयंती, हमें निरंतर प्रेरित करती रहे, आने वाली सदियों के लिए हम एक सशक्त भारत की नींव मजबूत करें, इसी कामना के साथ आप सभी को फिर से एक बार बहुत-बहुत शुभकामनाएं देता हूं। अपना तिरंगा ऊपर उठाकर के मेरे साथ बालिए –

भारत माता की जय!

भारत माता की जय!

भारत माता की जय!

वंदे मातरम!

वंदे मातरम!

वंदे मातरम!

वंदे मातरम!

वंदे मातरम!

वंदे मातरम!

वंदे मातरम!

वंदे मातरम!

वंदे मातरम!