ബഹുമാനപ്പെട്ട രാഷ്ട്രപതി, ഉപരാഷ്ട്രപതി, സ്പീക്കര്, വേദിയിലുള്ള മുതിര്ന്ന വിശിഷ്ട വ്യക്തികള്, സഭയില് സന്നിഹിതരായിരി ക്കുന്ന ഭരണഘടനയോട് പ്രതിജ്ഞാബദ്ധരായ മുഴുവന് സഹോദരീസഹോദരന്മാരേ,
ബാബാസാഹേബ് അംബേദ്കര്, ഡോ. രാജേന്ദ്ര പ്രസാദ് തുടങ്ങിയ ദീര്ഘവീക്ഷണമുള്ള മഹദ് വ്യക്തിത്വങ്ങള്ക്ക് ആദരാഞ്ജലികള് അര്പ്പിക്കുന്ന ദിനമാണ് ഇന്ന്. ഇന്ന് ഈ സഭയെ അഭിവാദ്യം ചെയ്യാനുള്ള ദിവസമാണ്, കാരണം രാജ്യത്തിന്റെ ശോഭനമായ ഭാവിക്ക് അടിത്തറ പാകാന് ഇന്ത്യയിലെ പണ്ഡിതന്മാരും പ്രവര്ത്തകരും ഈ പുണ്യസ്ഥലത്ത് മാസങ്ങളോളം മസ്തിഷ്കപ്രക്ഷോഭം നടത്തിയിരുന്നു. ഇത്രയും നീണ്ട സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനു ശേഷം ഭരണഘടനയുടെ രൂപത്തിലുള്ള അമൃതാണ് നമ്മെ ഇവിടെ എത്തിച്ചത്. ഇന്ന് നമുക്ക് ബഹുമാന്യനായ ബാപ്പുവിനും ആദരാഞ്ജലികള് അര്പ്പിക്കേണ്ടതുണ്ട്. സ്വാതന്ത്ര്യസമരത്തില് ജീവന് ബലിയര്പ്പിച്ചവര്ക്ക് ആദരാഞ്ജലികള് അര്പ്പിക്കുന്ന സന്ദര്ഭം കൂടിയാണ് ഇന്ന്. രാജ്യത്തിന്റെ ശത്രുക്കള് മുംബൈയില് ക്രൂരമായ ഭീകരാക്രമണം നടത്തിയ 26/11നമുക്ക് ദുഃഖകരമായ ദിനമാണ്. ഇന്ത്യന് ഭരണഘടനയില് നിര്വചിച്ചിരിക്കുന്ന രാജ്യത്തെ സാധാരണക്കാരെ സംരക്ഷിക്കാന് ഉത്തരവാദിത്തപ്പെട്ട നമ്മുടെ ധീരരായ നിരവധി സൈനികര് ആ തീവ്രവാദികളോട് പോരാടുമ്പോള് സ്വയം ത്യാഗം ചെയ്തു. പരമോന്നത ത്യാഗം സഹിച്ച എല്ലാവരെയും ഞാന് ആദരവോടെ വണങ്ങുന്നു.
ശ്രേഷ്ഠരേ, ഇന്ന് ഭരണഘടന എഴുതാനുള്ള ചുമതല നമ്മെ ഏല്പ്പിച്ചിരുന്നെങ്കില് എന്ത് സംഭവിക്കുമായിരുന്നുവെന്ന് സങ്കല്പ്പിക്കുക. സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിന്റെ നിഴലും ദേശസ്നേഹത്തിന്റെ ജ്വാലയും ഇന്ത്യാ വിഭജനത്തിന്റെ ഭീകരതയും ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, ദേശീയ താല്പ്പര്യം പരമോന്നതമായിരുന്നു, അത് എല്ലാവരുടെയും ഹൃദയത്തിലെ ഏക മന്ത്രമായിരുന്നു. ഇന്നത്തെ സാഹചര്യത്തില്, വൈവിധ്യങ്ങളും നിരവധി ഭാഷകളും ഉപഭാഷകളും വിഭാഗങ്ങളും നാട്ടുരാജ്യങ്ങളും നിറഞ്ഞ രാജ്യത്തെ മുഴുവന് ഭരണഘടനയിലൂടെ ബന്ധിപ്പിച്ച് മുന്നോട്ട് പോകാനുള്ള തന്ത്രം രൂപപ്പെടുത്താന്, നമുക്ക് ഭരണഘടനയുടെ ഒരു പേജ് പോലും എഴുതാന് കഴിയുമോ എന്ന് എനിക്കറിയില്ല. കാലക്രമേണ, രാഷ്ട്രീയം വളരെയധികം സ്വാധീനം ചെലുത്തിയിട്ടുണ്ട്, ചില സമയങ്ങളില് ദേശീയ താല്പ്പര്യം പോലും പിന്നാക്കം പോകുന്നു. വ്യത്യസ്ത ചിന്താധാരകളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും ദേശീയ താല്പ്പര്യമാണ് പരമോന്നതമെന്ന വിശ്വാസത്തോടെ അവര് ഒരുമിച്ചിരുന്ന് ഒരു ഭരണഘടന നല്കിയതിനാല് ആ മഹത് വ്യക്തികളെ ഞാന് അഭിവാദ്യം ചെയ്യാന് ആഗ്രഹിക്കുന്നു.
സുഹൃത്തുക്കളേ,
നമ്മുടെ ഭരണഘടന അനേകം അനുച്ഛേദങ്ങളുടെ ഒരു സമാഹാരം മാത്രമല്ല. സഹസ്രാബ്ദങ്ങളുടെ മഹത്തായ പാരമ്പര്യത്തിന്റെ തടസ്സമില്ലാത്ത പ്രവാഹത്തിന്റെ ആധുനിക ആവിഷ്കാരമാണ്. അതിനാല്, ഭരണഘടനയെ അക്ഷരത്തിലും ആത്മാവിലും നാം അര്പ്പിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഗ്രാമപഞ്ചായത്ത് മുതല് പാര്ലമെന്റ് വരെയുള്ള ജനപ്രതിനിധികള് എന്ന നിലയില് ഈ ഭരണഘടനാ സംവിധാനം നിറവേറ്റുമ്പോള്, ഭരണഘടനയോട് അക്ഷരത്തിലും ആത്മാവിലും നാം എപ്പോഴും പ്രതിബദ്ധത പുലര്ത്തേണ്ടതുണ്ട്. അങ്ങനെ ചെയ്യുമ്പോള്, ഭരണഘടനയുടെ ആശയത്തെ വ്രണപ്പെടുത്തുന്നത് അവഗണിക്കാനാവില്ല. അതിനാല്, എല്ലാ വര്ഷവും ഭരണഘടനാ ദിനം ആഘോഷിക്കണം, കാരണം നമ്മുടെ പ്രവര്ത്തനങ്ങള് ശരിയാണോ തെറ്റാണോ എന്ന് ഭരണഘടനയുടെ വെളിച്ചത്തില് വിലയിരുത്തണം. സ്വാതന്ത്ര്യലബ്ധിക്ക് ശേഷം, 1950 26 ജനുവരിന് ഇന്ത്യന് ഭരണഘടന നിലവില് വന്നതിന് ശേഷവും നവംബര് 26 ഭരണഘടനാ ദിനമായി ആചരിക്കുന്ന പാരമ്പര്യം രാജ്യത്ത് നിലനില്ക്കുന്നത് നല്ല കാര്യമാണ്. അങ്ങനെ നമ്മുടെ ഭരണഘടന എങ്ങനെയാണ് നിര്മ്മിച്ചതെന്ന് നമ്മുടെ തലമുറകള്ക്ക് മനസ്സിലാകും. അതിന് പിന്നില് പ്രവര്ത്തിച്ചവര് ആരായിരുന്നു, ഏത് സാഹചര്യത്തിലാണ് ഇത് നിര്മ്മിച്ചത്, എന്തിനാണ് ഇത് നിര്മ്മിച്ചത്, എവിടെ, എങ്ങനെ, ആര്ക്കുവേണ്ടിയാണ് ഭരണഘടന നമ്മെ കൊണ്ടുപോകുന്നത്. എല്ലാ വര്ഷവും ഈ കാര്യങ്ങളെല്ലാം ചര്ച്ച ചെയ്യപ്പെട്ടിരുന്നെങ്കില്, ലോകത്തിലെ ജീവജാലമായും സാമൂഹിക രേഖയായും കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന ഭരണഘടന തലമുറകളായി വൈവിധ്യമാര്ന്ന രാജ്യത്തിന് വലിയ ശക്തിയായി മാറാമായിരുന്നു. എന്നാല് ചിലര്ക്ക് അവസരം നഷ്ടമായി. ഭരണഘടനാ ദിനം ആഘോഷിക്കാന് ബാബാസാഹെബ് അംബേദ്കറുടെ 150-ാം ജന്മവാര്ഷികമായ ഇതിലും വലിയ പുണ്യ സന്ദര്ഭം എന്തായിരിക്കാം. ബാബാസാഹേബ് അംബേദ്കര് മഹത്തായ ഒരു സമ്മാനമാണ് നല്കിയത്. ഈ ഗ്രന്ഥത്തിന്റെ രൂപത്തില് നാം അദ്ദേഹത്തെ എന്നും സ്മരിക്കുകയും വേണം. പ്രതിഷേധം (ഈ ദിവസത്തിനെതിരെ) ഇന്ന് മാത്രമല്ല നടക്കുന്നത്. 2015-ല് ബാബാസാഹേബ് അംബേദ്കറുടെ 125-ാം വാര്ഷികത്തില് ഞാന് സഭയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുമ്പോഴും ഈ പ്രഖ്യാപനം നടത്തുമ്പോഴും ചെറുത്തുനില്പ്പ് ഉണ്ടായത് ഞാന് ഓര്ക്കുന്നു. നിങ്ങള് നവംബര് 26 എവിടെ നിന്നാണ് കൊണ്ടുവന്നത്? എന്തുകൊണ്ടാണ് നിങ്ങള് ഇത് ചെയ്യുന്നത്, എന്തായിരുന്നു ആവശ്യം? നിങ്ങള്ക്ക് ഈ തോന്നല് ഉള്ളപ്പോള്, ബാബാസാഹേബ് അംബേദ്കറുടെ പേര് ചേര്ത്തുവച്ച ഭരണഘടന അംഗീകരിച്ച് ആഘോഷിക്കാന് ഒരു ദിവസം മാറ്റിവെക്കേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യകതയെ കേള്ക്കാന് ഈ രാജ്യം തയ്യാറല്ല. ബാബാസാഹേബ് അംബേദ്കറെപ്പോലുള്ളവരെ തുറന്ന മനസ്സോടെ രാജ്യത്തിന് നല്കിയവരെ ഓര്ക്കാതിരിക്കുന്നത് ആശങ്കാജനകമാണ്.
സുഹൃത്തുക്കളേ,
ഇന്ത്യ ഒരു ഭരണഘടനാപരമായ ജനാധിപത്യ പാരമ്പര്യമാണ്. രാഷ്ട്രീയ പാര്ട്ടികള്ക്ക് അവരുടേതായ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. നമ്മുടെ ഭരണഘടനയുടെ വികാരങ്ങള് ജനങ്ങളിലെത്തിക്കാനുള്ള ഒരു പ്രധാന മാധ്യമം കൂടിയാണ് രാഷ്ട്രീയ പാര്ട്ടികള്. പക്ഷേ, ഭരണഘടനയുടെ വികാരം വ്രണപ്പെട്ടു. ഭരണഘടനയിലെ എല്ലാ അനുച്ഛേദങ്ങളും മുറിവേറ്റിട്ടുണ്ട്. ജനാധിപത്യ സ്വഭാവം നഷ്ടപ്പെട്ട പാര്ട്ടികള്ക്ക് എങ്ങനെ ജനാധിപത്യം സംരക്ഷിക്കാനാകും? കശ്മീര് മുതല് കന്യാകുമാരി വരെ, ഇന്ത്യ ഒരു പ്രതിസന്ധിയിലേക്കാണ് നീങ്ങുന്നത്, അത് ഭരണഘടനയോട് പ്രതിബദ്ധതയുള്ളവര്ക്കും ജനാധിപത്യത്തില് വിശ്വസിക്കുന്നവര്ക്കും ആശങ്കാകുലരാണ്, അതാണ് 'പരിവാരിക്' (രാജാധിപത്യ) പാര്ട്ടികള്, ഒരു രാഷ്ട്രീയ പാര്ട്ടി, കുടുംബത്തിന് വേണ്ടിയുള്ള പാര്ട്ടി, കുടുംബത്താല്... കൂടുതല് പറയേണ്ടതില്ലല്ലോ... കാശ്മീര് മുതല് കന്യാകുമാരി വരെയുള്ള എല്ലാ രാഷ്ട്രീയ പാര്ട്ടികളെയും നോക്കൂ, ഇത് ജനാധിപത്യത്തിനും ഭരണഘടനയ്ക്കും എതിരാണ്. രാജവംശങ്ങള് എന്ന് പറയുമ്പോള്, ഒരു കുടുംബത്തിലെ പലര്ക്കും രാഷ്ട്രീയം ചെയ്യാന് കഴിയില്ലെന്ന് ഞാന് അര്ത്ഥമാക്കുന്നില്ല. മെറിറ്റിലും ജനങ്ങളുടെ അനുഗ്രഹത്തിലും ഒരു കുടുംബത്തില് നിന്ന് നിരവധി അംഗങ്ങള്ക്ക് രാഷ്ട്രീയത്തില് ചേരാനാകും. ഇത് ഒരു പാര്ട്ടി രാജവംശത്തെ ഉണ്ടാക്കുന്നില്ല. എന്നാല് ഒരു പാര്ട്ടിയെ പല തലമുറകളായി ഒരു കുടുംബം നയിക്കുകയും പാര്ട്ടിയുടെ എല്ലാ മേഖലകളെയും കുടുംബം നിയന്ത്രിക്കുകയും ചെയ്യുമ്പോള്, അത് ആരോഗ്യകരമായ ജനാധിപത്യത്തിന് ഏറ്റവും വലിയ ഭീഷണിയായി മാറുന്നു. ഭരണഘടനാ ദിനമായ ഇന്ന്, ഭരണഘടനയില് വിശ്വാസമര്പ്പിക്കുന്ന, ഭരണഘടനയോട് പ്രതിബദ്ധതയുള്ള എല്ലാ പൗരന്മാരോടും രാജ്യത്ത് അവബോധം സൃഷ്ടിക്കേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യകതയെക്കുറിച്ച് അഭ്യര്ത്ഥിക്കാന് ആഗ്രഹിക്കുന്നു.
ജപ്പാനില് ഒരു പരീക്ഷണം നടന്നിരുന്നു. വിരലിലെണ്ണാവുന്ന രാഷ്ട്രീയ കുടുംബങ്ങള് ഈ സംവിധാനത്തില് ആധിപത്യം പുലര്ത്തുന്നതായി ജപ്പാനില് കണ്ടു. പൗരന്മാരെ തയ്യാറാക്കാനും രാഷ്ട്രീയ കുടുംബങ്ങള്ക്ക് പുറത്തുള്ള ആളുകളെ ഈ വ്യവസ്ഥിതിയിലേക്ക് കൊണ്ടുവരാനും ആരെയോ ചുമതലപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. 30-40 വര്ഷമെടുത്തെങ്കിലും അത് വിജയമായിരുന്നു. നമ്മുടെ രാജ്യത്ത് ജനാധിപത്യം പുഷ്ടിപ്പെടണമെങ്കില് നമ്മളും പലതും അറിയേണ്ടതുണ്ട്, ആശങ്കപ്പെടേണ്ടതുണ്ട്, നാട്ടുകാരെ ഉണര്ത്തേണ്ടതുണ്ട്. അതുപോലെ നമ്മുടെ ഭരണഘടന അഴിമതി അനുവദിക്കുന്നുണ്ടോ? നിയമങ്ങളും നിയമങ്ങളും ഉണ്ട്, എന്നാല് അഴിമതിക്കാരനായി പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെടുകയും ജുഡീഷ്യറി ശിക്ഷിക്കുകയും ചെയ്ത ഒരാള് രാഷ്ട്രീയ താല്പ്പര്യങ്ങള്ക്കായി മഹത്വവല്ക്കരിക്കപ്പെടുന്നത് തുടരുമ്പോഴാണ് ഏറ്റവും ആശങ്കാകുലരാകുന്നത്. ജനങ്ങള് തങ്ങള്ക്കെതിരെയുള്ള അഴിമതി ആരോപണങ്ങളെ അവഗണിക്കുകയും രാഷ്ട്രീയ താല്പ്പര്യങ്ങള്ക്കായി അവരുമായി ഇടപഴകാന് തുടങ്ങുകയും ചെയ്യുമ്പോള്, രാഷ്ട്രീയരംഗത്തുള്ളവര് അഴിമതിക്കാരെ പ്രകീര്ത്തിക്കുന്നത് കാണുമ്പോള് ഇത് രാജ്യത്തെ യുവാക്കളെയും ബാധിക്കുന്നു. അഴിമതിയില് ഒരു തെറ്റുമില്ലെന്ന് അവരും വിശ്വസിക്കാന് തുടങ്ങുന്നു, രണ്ട് നാല് വര്ഷത്തിന് ശേഷം ആളുകള് അവരെ അംഗീകരിക്കാന് തുടങ്ങുന്നു. അങ്ങനെയൊരു സാമൂഹിക വ്യവസ്ഥിതി ഉണ്ടാക്കേണ്ടതുണ്ടോ? അതെ, അഴിമതിക്കേസ് തെളിയിക്കപ്പെട്ടാല് ഒരാളെ പരിഷ്കരിക്കാന് അവസരം നല്കണം. എന്നാല് പൊതുജീവിതത്തില് അത്തരക്കാരെ വാഴ്ത്താനുള്ള ഈ മത്സരം ചിലരെ അഴിമതി വഴികളിലേക്ക് ആകര്ഷിക്കുന്നുവെന്നും അത് ആശങ്കാജനകമാണെന്നും ഞാന് കരുതുന്നു. ഇത് സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ പുണ്യയുഗമാണ്, സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ 75 വര്ഷം. ഇന്ത്യയിലെ പൗരന്മാരുടെ അവകാശങ്ങള് തകര്ക്കുന്നതില് ബ്രിട്ടീഷുകാര് ഏര്പ്പെട്ടിരുന്നു. ഇന്ത്യയിലെ പൗരന്മാരുടെ അവകാശങ്ങള്ക്കായി പോരാടേണ്ടത് സ്വാഭാവികവും അനിവാര്യ വുമാണ്.
മഹാത്മാഗാന്ധി ഉള്പ്പെടെ എല്ലാവരും ഇന്ത്യയിലെ പൗരന്മാരുടെ അവകാശങ്ങള്ക്കായി പോരാടി. സ്വാതന്ത്ര്യസമര കാലത്ത് അവകാശങ്ങള്ക്കുവേണ്ടി പോരാടുമ്പോഴും രാജ്യത്തെ കടമകള്ക്ക് സജ്ജമാക്കാന് മഹാത്മാഗാന്ധി നിരന്തരം ശ്രമിച്ചിരുന്നു എന്നതും സത്യമാണ്. ശുചിത്വം, മുതിര്ന്നവര്ക്കുള്ള വിദ്യാഭ്യാസം, സ്ത്രീകളോടുള്ള ആദരവ്, സ്ത്രീ ശാക്തീകരണം, ഖാദിയുടെ ഉപയോഗം, സ്വദേശി, സ്വാശ്രയത്വം എന്നിവയുടെ വിത്ത് രാജ്യത്തെ ജനങ്ങളില് വിതയ്ക്കാന് അദ്ദേഹം തുടര്ച്ചയായി ശ്രമിച്ചു. പക്ഷേ, മഹാത്മാഗാന്ധി പാകിയ കടമകളുടെ വിത്തുകള് സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരം ഒരു ആല്മരമായി മാറേണ്ടതായിരുന്നു. എന്നാല് നിര്ഭാഗ്യവശാല്, അവര് (രാഷ്ട്രീയ പാര്ട്ടികള്) ഉള്ളിടത്തോളം കാലം ജനങ്ങളുടെ അവകാശങ്ങള് ഉറപ്പാക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ച് മാത്രം സംസാരിക്കുന്ന അത്തരമൊരു ഭരണസംവിധാനം വികസിച്ചു. രാജ്യം സ്വാതന്ത്ര്യം നേടിയ ശേഷം കടമയ്ക്ക് ഊന്നല് നല്കിയിരുന്നെങ്കില്, അവകാശങ്ങള് സ്വയമേവ സംരക്ഷിക്കപ്പെടുമായിരുന്നു. കര്ത്തവ്യം ഉത്തരവാദിത്തബോധവും കടമ സമൂഹത്തോടുള്ള ഉത്തരവാദിത്തബോധവും നല്കുന്നു. അവകാശങ്ങള് ചിലപ്പോള് 'എനിക്ക് എന്റെ അവകാശങ്ങള് ലഭിക്കണം' എന്ന പ്രവണതയിലേക്ക് നയിക്കുകയും സമൂഹത്തെ നിരാശപ്പെടുത്താനുള്ള ശ്രമമുണ്ടാവുകയും ചെയ്യുന്നു. കര്ത്തവ്യബോധത്തോടെ, ഇത് ഞാന് നിറവേറ്റേണ്ട എന്റെ ഉത്തരവാദിത്തമാണ് എന്ന തോന്നല് ഒരു സാധാരണക്കാരനില് ഉണ്ട്. ഞാന് ചുമതല നിര്വഹിക്കുമ്പോള്, ഒരാളുടെ അവകാശം യാന്ത്രികമായി സംരക്ഷിക്കപ്പെടുകയും ബഹുമാനിക്കപ്പെടുകയും ബഹുമാനിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. കര്ത്തവ്യങ്ങളുടെയും അവകാശങ്ങളുടെയും ഫലമായാണ് ആരോഗ്യമുള്ള സമൂഹം സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുന്നത്.
സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ ഈ അമൃത് മഹോല്സവത്തില് കടമകളിലൂടെ അവകാശങ്ങള് സംരക്ഷിക്കുന്നതിന്റെ പാതയിലൂടെ നാം സഞ്ചരിക്കേണ്ടത് വളരെ അത്യാവശ്യമാണ്. അത് കടമയുടെ പാതയാണ്, അതില് അവകാശങ്ങള് ഉറപ്പുനല്കുന്നു, മറ്റുള്ളവരുടെ അവകാശങ്ങളെ ബഹുമാനത്തോടെ അംഗീകരിക്കുകയും അവര്ക്ക് അര്ഹത നല്കുകയും ചെയ്യുന്ന കടമയുടെ പാതയാണിത്. നമ്മള് ഭരണഘടനാ ദിനം ആഘോഷിക്കുമ്പോള്, കടമയുടെ പാതയില് കൂടുതല് ഭക്തിയോടും കര്ക്കശതയോടും കൂടി നടന്നാല് എല്ലാവരുടെയും അവകാശങ്ങള് സംരക്ഷിക്കപ്പെടുമെന്ന ഈ മനോഭാവം നമുക്ക് എപ്പോഴും ഉണ്ടായിരിക്കണം. സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനികള് ഇന്ത്യയെ രൂപപ്പെടുത്തിയ സ്വപ്നങ്ങള് സാക്ഷാത്കരിക്കാന് ഇന്ന് നമുക്ക് ഭാഗ്യമുണ്ട്. ആ സ്വപ്നങ്ങള് സാക്ഷാത്കരിക്കാന് നാം ഒരു കല്ലും ഉപേക്ഷിക്കരുത്. ഈ സുപ്രധാന ചടങ്ങ് സംഘടിപ്പിച്ചതിന് ശ്രീ സ്പീക്കര് സാറിനെ ഞാന് ഒരിക്കല് കൂടി അഭിനന്ദിക്കുന്നു. ഈ ചടങ്ങ് ഏതെങ്കിലും ഗവണ്മെന്റിന്റെയോ ഏതെങ്കിലും രാഷ്ട്രീയ പാര്ട്ടിയുടെയോ ഏതെങ്കിലും പ്രധാനമന്ത്രിയുടെയോ അല്ല. സ്പീക്കര് സഭയുടെ അഭിമാനമാണ്. ആദരണീയമായ ഒരു പദവിയാണ്. ഇത് ബാബാസാഹെബ് അംബേദ്കറുടെ അന്തസ്സിന്റെയും ഭരണഘടനയുടെ മഹത്വത്തിന്റെയും കാര്യമാണ്. ബാബാസാഹേബ് അംബേദ്കറുടെയും ഭരണഘടനയുടെയും അഭിമാനം കാത്തുസൂക്ഷിക്കുന്നതിനും സ്പീക്കര് പദവിയുടെ മഹത്വം എപ്പോഴും കാത്തുസൂക്ഷിക്കുന്നതിനും നമ്മെ പ്രബുദ്ധരാക്കാന് ആ മഹാരഥന്മാരോട് നമുക്കെല്ലാം പ്രാര്ത്ഥിക്കാം. ഈ പ്രതീക്ഷയോടെ, നിങ്ങള്ക്കെല്ലാവര്ക്കും വളരെ നന്ദി.
