"ગુજરાતમાં SWAGAT પહેલ દર્શાવે છે કે કેવી રીતે લોકોની ફરિયાદોના નિરાકરણ માટે ટેક્નોલોજીનો અસરકારક રીતે ઉપયોગ કરી શકાય છે"
“હું સ્પષ્ટ હતો કે હું ખુરશીના બંધનોનો ગુલામ નહીં બનીશ. હું લોકોની વચ્ચે રહીશ અને તેમની સાથે રહીશ.""સ્વાગત જીવનની સરળતા અને શાસનની પહોંચના વિચારને સમર્થન આપે છે""મારા માટે સૌથી મોટો પુરસ્કાર એ છે કે અમે SWAGAT દ્વારા ગુજરાતની જનતાની સેવા કરી શક્યા""અમે સાબિત કર્યું છે કે શાસન જૂના નિયમો અને કાયદાઓ પૂરતું મર્યાદિત નથી, પરંતુ શાસન નવીનતાઓ અને નવા વિચારોને કારણે થાય છે"“SWAGAT ગવર્નન્સના ઘણા ઉકેલો માટે પ્રેરણા બની. ઘણા રાજ્યો આ પ્રકારની સિસ્ટમ પર કામ કરી રહ્યા છે.“પ્રગતિએ છેલ્લા 9 વર્ષોમાં દેશના ઝડપી વિકાસમાં મોટી ભૂમિકા ભજવી છે. આ ખ્યાલ પણ SWAGAT ના વિચાર પર આધારિત છે”મારી સાથે સીધો સંવાદ કરશે. જૂના સમયના સાથીઓને મળી શક્યો એ મારા માટે સૌભાગ્યની વાત છે. ચાલો જોઈએ કે કોને પહેલા વાત કરવાની તક મળે છે.
પ્રધાનમંત્રી : તમારું નામ શું છે?
લાભાર્થી : સોલંકી બગતસંગ બચુજી
પ્રધાનમંત્રી : તો જ્યારે અમે 'સ્વગત' શરૂ કર્યું, ત્યારે શું તમે પ્રથમ આવ્યા હતા?
લાભાર્થી બચુજી : હા સાહેબ, હું પહેલો આવ્યો હતો.
પ્રધાનમંત્રી : તો તમે આટલા જાગૃત કેવી રીતે થઈ ગયા, તમને કેવી રીતે ખબર પડી કે તમે 'સ્વાગત' પર જાઓ તો માત્ર સરકારી અધિકારીને જ કંઈક કહેવું છે...
લાભાર્થી બચુજી : હા સર, એમાં એવું છે કે મને 20-11-2000ના રોજ સરકારી આવાસ યોજનાના હપ્તાનો વર્ક ઓર્ડર દહેગામ તાલુકામાંથી મળ્યો હતો. પણ મેં પ્લીન્ટ સુધી ઘરનું બાંધકામ કર્યું હતું અને ત્યારપછી મને કોઈ અનુભવ નહોતો કે 9ની દીવાલ બનાવવી કે 14ની દીવાલ બનાવવી, એ પછી ભૂકંપ આવ્યો એટલે મને ડર હતો કે હું ઘર બનાવીશ તો 9 ની દિવાલ સાથે ટકી શકશે કે નહીં. પછી મેં જાતે જ મહેનત કરીને 9ને બદલે 14ની દિવાલ બનાવી, જ્યારે મેં બીજા હપ્તા માટે પૂછ્યું ત્યારે તાલુકા વિકાસ અધિકારીએ મને કહ્યું કે તમે 9ને બદલે 14ની દિવાલ બનાવી છે, તેથી બીજો હપ્તો તમને મળશે નહીં, જે તમને પહેલા હપ્તો મળ્યો છે રૂ. 8253નો, તે હપ્તો તમારે તાલુકા વિકાસ અધિકારીની કચેરીમાં વ્યાજ સાથે તેને પરત ભરવો પડશે. જીલ્લામાં અને બ્લોકમાં પણ કેટલી વાર ફરિયાદ કરી, છતાં પણ મને કોઈ જવાબ ન મળ્યો એટલે મેં ગાંધીનગર જીલ્લામાં તપાસ કરી તો એક ભાઈએ મને કહ્યું કે તું રોજ કેમ અહીં આવે છે, તો મેં કહ્યું કે 9 ના બદલે , 14ની દિવાલ બનાવી દીધી છે, તેના કારણે, મને સરકારી આવાસનો હપ્તો મળવાનો બંધ થઈ ગયો છે. અને હું મારા પરિવાર સાથે રહું છું, જો મારી પાસે મારું ઘર નથી, તો મારે શું કરવું જોઈએ, હું ખૂબ મુશ્કેલીનો સામનો કરી રહ્યો છું, તેથી હું અહીં અને ત્યાં દોડી રહ્યો છું. તો એ ભાઈએ મને કહ્યું કે કાકા, એક કામ કરો, માનનીય શ્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીનો સચિવાલયમાં દર મહિને ગુરુવારે 'સ્વાગત' કાર્યક્રમ થાય છે, તો તમે ત્યાં જાવ. એટલે સાહેબ સીધો સચિવાલય પહોંચ્યા, અને મેં સીધી મારી ફરિયાદ કરી. તમને રૂબરૂ મળ્યો. તમે મારી વાત ખૂબ જ શાંતિથી સાંભળી અને તમે મને ખૂબ જ શાંતિથી જવાબ પણ આપ્યો. અને તમે જે પણ અધિકારીને આદેશ આપ્યો હતો અને તેમાંથી મેં 9ને બદલે 14ની દિવાલ બનાવી હતી, તેમ છતાં મને બાકીના હપ્તા મળવા લાગ્યા અને આજે હું મારા 6 બાળકોના પરિવાર સાથે મારા પોતાના ઘરમાં ખુશીથી રહું છું. તો સાહેબ તમારો ખુબ ખુબ આભાર.
પ્રધાનમંત્રી : ભરતભાઈ, તમારો આ પહેલો અનુભવ સાંભળીને મને જૂના દિવસો યાદ આવ્યા અને 20 વર્ષ પછી તમને મળવાનો મોકો મળ્યો, પરિવારમાં બધા બાળકો અભ્યાસ કરે છે કે શું કરે છે?
ભરતભાઈ : સર, 4 છોકરીઓના લગ્ન થઈ ગયા છે અને 2 છોકરીઓ હજુ પરણાઈ નથી, તેઓની ઉંમર હજુ 18 વર્ષથી ઓછી છે.
પ્રધાનમંત્રી : પણ તમારું ઘર હજી એ જ છે કે 20 વર્ષમાં બહુ જૂનું થઈ ગયું છે?
ભરતભાઈ : સાહેબ, અગાઉ છત પરથી પાણી પડતું હતું, પાણીની સમસ્યા પણ હતી, હજુ પણ છત પરથી માટી પડી રહી છે, છત મજબૂત કરવામાં આવી નથી.
પ્રધાનમંત્રી : તમને સારા જમાઈ મળ્યા છે, નહીં?
ભરતભાઈ : સાહેબ, બધા સારા મળ્યા છે.
પ્રધાનમંત્રી : ઠીક છે, ચાલો, ખુશ રહો. પરંતુ તમે લોકોને ‘સ્વાગત’ કાર્યક્રમની બાબતમાં કહો છો કે નહિં, બીજા લોકોને મોલકતા હતા કે નહિં ?
ભરતભાઈ : સાહેબ, હું મોકલતો હતો અને કહેતો હતો કે મુખ્યમંત્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ મને સંતોષકારક જવાબ આપ્યો અને મારી વાત શાંતિથી સાંભળી અને મારું કામ સંતોષકારક રીતે કર્યું, તેથી જો તમને કોઈ પ્રશ્ન હોય તો તમે 'સ્વાગત' કાર્યક્રમમાં જઈ શકો છો, અને તમે જો ન જઈ શકો તો હું સાથે આવીશ અને તમને ઓફિસ બતાવીશ.
પ્રધાનમંત્રી : ઠીક છે, ભરતભાઈ આનંદ થઈ ગયો.
હવે આપણી સાથે બીજો સજ્જન કોણ છે?
વિનયકુમાર : નમસ્તે સાહેબ, હું ચૌધરી વિનયકુમાર બાલુભાઈ છું, હું તાપી જિલ્લાના વાઘમેરા ગામનો છું.
પ્રધાનમંત્રી : વિનયભાઈ નમસ્કાર.
વિનયભાઈ : નમસ્તે સર.
પ્રધાનમંત્રી : તમે કેમ છો?
વિનયભાઈ : બસ સાહેબ, હું તમારા આશીર્વાદથી મજામાં છું.
પ્રધાનમંત્રી : શું તમે જાણો છો કે હવે અમે તમને બધાને દિવ્યાંગ કહીએ છીએ.
લોકો તમને ગામમાં પણ માનથી દિવ્યાંગ કહેતા હશે ને ?
વિનયભાઈ : હા કહે છે.
પ્રધાનમંત્રી : મને ચોક્કસ યાદ છે કે તે સમયે તમે તમારા અધિકારો માટે કેટલી લડાઈ લડી હતી, તે સમયે તમારી લડાઈ શું હતી તે બધાને જણાવો અને અંતે તમે મુખ્યમંત્રી સુધી ગયા અને તમારો હક્ક લઈ ને જ અટક્યા. તે બાબત દરેકને જણાવો.
વિનયભાઈ : સાહેબ, એ વખતે મારો સવાલ મારે પગભર થવાનો હતો. તે સમયે મેં લઘુમતિ નાણા પંચમાં લોન માટે અરજી કરી હતી, તે અરજી મંજૂર થઈ ગઈ હતી પરંતુ ચેક મને સમયસર આપવામાં આવ્યો ન હતો, હું ખૂબ જ પરેશાન હતો, તે પછી મને એક મિત્ર પાસેથી ખબર પડી કે તમારા પ્રશ્નોનું નિરાકરણ 'સ્વાગત' કાર્યક્રમ જ ગાંધીનગરમાં સચિવાલયમાં ચાલે છે ત્યાં મળશે, તેમાં તમારો પ્રશ્ન રજુ કરવાનો રહેશે. તો સાહેબ, તાપી જિલ્લાના વાઘમેરા ગામમાંથી હું બસમાં ગાંધીનગર આવ્યો અને તમારા કાર્યક્રમનો લાભ લીધો. તમે મારો પ્રશ્ન સાંભળ્યો અને તમે તરત જ મને રૂ.39245નો ચેક આપ્યો, એ ચેકથી મેં 2008માં મારા ઘરમાં એક જનરલ સ્ટોર ખોલ્યો, આજે પણ એ સ્ટોર ચાલે છે, એનાથી હું મારું ઘર ચલાવું છું. સર, સ્ટોર શરૂ કર્યાના બે વર્ષમાં મારા લગ્ન થઈ ગયા, આજે મારે બે દીકરીઓ છે, અને હું તેમને એ જ સ્ટોરમાંથી ભણાવી રહ્યો છું. મોટી છોકરી 8મા ધોરણમાં છે અને નાની 6મા ધોરણમાં છે. અને પરિવાર ખૂબ સારી રીતે આજે આત્મનિર્ભર બન્યો છે. અને બે વર્ષથી હું મારી પત્ની સાથે સ્ટોરની સાથે ખેતીનું કામ કરું છું અને સારી કમાણી કરું છું.
પ્રધાનમંત્રી : વિનયભાઈ, તમે સ્ટોરમાં શું વેચો છો?
વિનયભાઈ : અમે, તમામ અનાજ અને કરિયાણાની વસ્તુઓ વેચીએ છીએ.
પ્રધાનમંત્રી : જ્યારે અમે લોકલ માટે વોકલ કરીએ છીએ, ત્યારે શું બધા તમારા સ્ટોરમાં વોકલ ફોર લોકલ ખરીદવા આવે છે?
વિનયભાઈ : સાહેબ આવે છે. અનાજ, કઠોળ, ચોખા, ખાંડ બધું લેવા આવે છે.
પ્રધાનમંત્રી : હવે અમે 'શ્રી અન્ન'નું આંદોલન ચલાવીએ છીએ, બાજરો, જુવાર બધાએ ખાવું જોઈએ, શ્રી અન્ન તમારે ત્યાં વેચાય છે કે નહીં?
વિનયભાઈ : હા સાહેબ વેચાય છે.
પ્રધાનમંત્રી : શું તમે બીજાને રોજગાર આપો છો કે તમે પોતે તમારી પત્ની સાથે કામ કરો છો?
વિનયભાઈ : મજૂરો લેવા પડે.
પ્રધાનમંત્રી : અમારે મજૂરો લેવા પડે છે, તમે કારણે કેટલા લોકોને રોજગારી મળી છે.
વિનયભાઈ : મારા કારણે 4-5 લોકોને ખેતરમાં કામ કરવા માટે રોજગાર મળ્યો છે.
પ્રધાનમંત્રી : હવે આપણે દરેકને કહીએ છીએ કે ડિજિટલ પેમેન્ટ કરો, તો તમે ત્યાં ડિજિટલ પેમેન્ટ કરો છો, મોબાઈલ ફોનમાંથી પૈસા લેવા, QR કોડ માંગવો, તમે આવું કંઈક કરો છો.
વિનયભાઈ : હા સાહેબ, ઘણા લોકો આવે છે, તેઓ મારો QR કોડ માંગે છે અને મારા ખાતામાં પૈસા નાખે છે.
પ્રધાનમંત્રી : તે સારું છે, તેનો અર્થ એ છે કે બધું તમારા ગામમાં પહોંચી ગયું છે.
વિનયભાઈ : હા, બધું પહોંચી ગયું છે.
પ્રધાનમંત્રી : વિનયભાઈ, તમારી વિશેષતા એ છે કે તમે 'સ્વાગત' કાર્યક્રમને સફળ બનાવ્યો છે અને અન્ય લોકો તમને 'સ્વાગત' કાર્યક્રમથી જે કંઈ ફાયદો થયો તે વિશે પૂછતા જ હશે. તમે એટલી હિંમત બતાવી કે તમે મુખ્યમંત્રી સુધી પહોંચ્યા, હવે બધા અધિકારીઓને ખબર પડી ગઈ છે કે તમે ફરિયાદ લઈને આવ્યા છો તો તમને હેરાન કરશે, આવું પછીથી થયું હશે.
વિનયભાઈ : હા સર.
પ્રધાનમંત્રી : પાછળથી રસ્તો ખુલ્લો થયો ?
વિનયભાઈ : ખુલ્યો, સાહેબ.
પ્રધાનમંત્રી : હવે વિનયભાઈ ગામમાં દાદાગીરી કરતા હશે કે મારે મુખ્યમંત્રી સાથે સીધો સંબંધ છે. તમે એવું નથી કરતાં ને ?
વિનયભાઈ : ના, સાહેબ.
પ્રધાનમંત્રી : ઓકે વિનયભાઈ, તમને ખૂબ ખૂબ અભિનંદન, તમે છોકરીઓને ભણાવી રહ્યા છો, ઘણું શીખવી રહ્યા છો તે સારું કર્યું, ઠીક છે.
પ્રધાનમંત્રી : તમારું નામ શું છે?
લાભાર્થી : રાકેશભાઈ પારેખ
પ્રધાનમંત્રી : રાકેશભાઈ પારેખ, સુરત જિલ્લો, ક્યાંથી આવો છો ?
રાકેશભાઈ પારેખ : હા, હું સુરતથી આવું છું.
પ્રધાનમંત્રી : મતલબ તમે સુરતમાં રહો છો કે સુરતની આસપાસ ક્યાંક?
રાકેશભાઈ પારેખ : હું સુરતમાં એક એપાર્ટમેન્ટમાં રહું છું.
પ્રધાનમંત્રી : હા, મને કહો કે તમારો પ્રશ્ન શું છે?
રાકેશભાઈ પારેખ : પ્રશ્ન એ છે કે 2006માં જ્યારે ટ્રેન આવી ત્યારે આ ઈમારત તોડી પાડવામાં આવી હતી, તેમાં 8 માળની ઈમારત હતી, જેમાં 32 ફ્લેટ અને 8 દુકાનો હતી. તે જર્જરિત થઈ ગયું હતું, તેના કારણે ઈમારત તોડી પાડવામાં આવી હતી, અમને તેની પરવાનગી મળી ન હતી. અમે કોર્પોરેશનમાં જતા હતા, તેમાં પણ પરવાનગી આપવામાં આવી ન હતી. અમે બધા ભેગા થયા, તે સમયે અમને ખબર પડી કે તે સમયે નરેન્દ્ર મોદી સાહેબ મુખ્યમંત્રી હતા, મેં ફરિયાદ આપી, તે સમયે હું ગામિત સાહેબને મળ્યો, તેમણે મને કહ્યું કે તમારી ફરિયાદ મળી છે અને અમે તમને બોલાવીશું. શક્ય તેટલી વહેલી તકે, તેમણે કહ્યું કે હું દુઃખી છું કે તારી પાસે ઘર નથી, પછી બીજા દિવસે મને બોલાવ્યો. અને આપની સાથે વાત કરવાની તક મળી. તે સમયે તમે મને મંજૂરી આપી હતી. હું ભાડાના મકાનમાં રહેતો હતો. 10 વર્ષથી ભાડાના મકાનમાં રહેતો હતો. અને મંજુરી મળી, પછી અમે શરૂઆતથી આખી ઇમારત બનાવી લીધી. તેમાં તમે ખાસ કિસ્સામાં મંજુરી આપી હતી, અમે મીટીંગ કરી હતી અને મીટીંગમાં બધાને સામેલ કરીને આખી બિલ્ડીંગ ઉભી કરી દેવામાં આવી હતી. અને અમે બધા ફરી જીવવા લાગ્યા. 32 પરિવારો અને 8 દુકાનદારો તમારો આભાર વ્યક્ત કરી રહ્યા છે સાહેબ.
પ્રધાનમંત્રી : પારેખજી, તમે તમારી સાથે 32 પરિવારોનું ભલું કર્યું. અને આજે 32 લોકોના પરિવારોને ખુશીથી જીવવાનો મોકો મળ્યો હતો. આ 32 લોકો એક પરિવાર તરીકે કેવી રીતે જીવે છે, શું તેઓ બધા ખુશ છે ને?
રાકેશભાઈ પારેખ : બધા ખુશ છે અને હું થોડી મુશ્કેલીમાં છું, સાહેબ.
પ્રધાનમંત્રી : બધા સાથે રહે છે?
રાકેશભાઈ પારેખ : હા, બધા સાથે રહે છે.
પ્રધાનમંત્રી : અને તમે ફરીથી મુશ્કેલીમાં છો?
રાકેશભાઈ પારેખ : હા સાહેબ, તમે કહ્યું હતું કે તમને ક્યારેય કોઈ તકલીફ પડે તો મારા બંગલામાં આવીને રહો. તો તમે કહ્યું હતું કે જ્યાં સુધી બિલ્ડિંગ પૂરું ન થાય ત્યાં સુધી મારા બંગલામાં રહો, જ્યાં સુધી બિલ્ડિંગ પૂરું ન થાય ત્યાં સુધી હું ભાડાના મકાનમાં રહેતો હતો, હવે બિલ્ડિંગ બન્યા પછી હું મારા પરિવાર સાથે ઘરમાં શાંતિથી રહું છું, મારે બે છોકરાઓ છે, તે અને હું મારી પત્ની સાથે શાંતિથી રહીએ છીએ.
પ્રધાનમંત્રી : છોકરાઓ શું ભણે છે?
રાકેશભાઈ પારેખ : એક છોકરો નોકરી કરે છે અને બીજો છોકરો રસોઈનું કામ કરે છે. એને હોટેલ મેનેજમેન્ટનું કામ કહેવાય છે ને, અત્યારે એનાથી ઘર ચાલે છે, અત્યારે મને નસ દબાઈ ગયેલી છે, તેને કારણે દુઃખાવો થાય છે અને એ જતો નથી. હું દોઢ વર્ષથી તેનાથી પીડાઈ રહ્યો છું.
પ્રધાનમંત્રી : પણ તેમે યોગ વગેરે કરો છે કે નહીં?
રાકેશભાઈ પારેખ : હા સાહેબ, કસરત વગેરે ચાલે છે.
પ્રધાનમંત્રી : હા, ઓપરેશન માટે ઉતાવળ કરતા પહેલા ડોક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ, હવે આપણું આયુષ્માન કાર્ડ પણ બની ગયું છે, શું તમે આયુષ્માન કાર્ડ બનાવ્યું છે? અને પાંચ લાખ સુધીનો ખર્ચ પણ તેમાંથી નીકળે છે. અને ગુજરાત સરકાર પાસે પણ મા કાર્ડ યોજના જેવી સુંદર યોજનાઓ છે, તેનો લાભ લો અને એક વાર સમસ્યા દૂર કરો.
રાકેશભાઈ પારેખ : હા સાહેબ, ઠીક છે.
પ્રધાનમંત્રી : તમારી એટલી ઉંમર નથી કે તમે આ રીતે થાકી જાઓ.
પ્રધાનમંત્રી : સારું, રાકેશભાઈ, તમે ‘સ્વાગત’ થી ઘણા લોકોને મદદ કરી છે. એક જાગૃત નાગરિક કેવી રીતે મદદ કરી શકે. તમે તેનું ઉદાહરણ બની ગયા છો, મને પણ સંતોષ છે કે સરકારે તમારી અને તમારી વાતને ગંભીરતાથી લીધી છે. જે મુદ્દો વર્ષો પહેલા ઉકેલાઈ ગયો હતો, હવે તમારા બાળકો પણ સેટ થઈ ગયા છે. ચાલો મારા તરફથી આપ સૌ ભાઈઓને શુભકામનાઓ.
સાથીઓ,
આ સંવાદ પછી મને સંતોષ છે કે અમે જે ઉદ્દેશ્ય સાથે ‘સ્વાગત’ની શરૂઆત કરી હતી તે સંપૂર્ણ રીતે સફળ થઈ રહી છે. આના દ્વારા લોકોને તેમની સમસ્યાઓનું સમાધાન તો મળી રહ્યું છે પરંતુ રાકેશજી જેવા લોકો પોતાની સાથે સેંકડો પરિવારોના મુદ્દા ઉઠાવી રહ્યા છે. હું માનું છું કે સરકારનું વર્તન એવું હોવું જોઈએ કે સામાન્ય માણસ તેમની સાથે પોતાના વિચારો શેર કરે, તેમને મિત્ર ગણે અને તેમના થકી આપણે ગુજરાતમાં આગળ વધીએ, અને મને આનંદ છે કે ભૂપેન્દ્રભાઈ પણ આજે આપણી સાથે છે. હું જોઈ રહ્યો છું કે જિલ્લાઓમાં કેટલાક મંત્રીઓ છે, અધિકારીઓ પણ દેખાઈ રહ્યા છે, હવે ઘણા નવા ચહેરા છે, હું બહુ ઓછા લોકોને ઓળખું છું.
ગુજરાતના કરોડો નાગરિકોની સેવાને સમર્પિત 'સ્વાગત' 20 વર્ષ પૂર્ણ કરી રહી છે. અને મને હમણાં જ કેટલાક લાભાર્થીઓ પાસેથી જૂના અનુભવો સાંભળવાનો, જુની યાદો તાજી કરવાનો અને મારી આંખો સામે કેટલી બધી જૂની વાતો ફરી આંખો સામે આવી ગઈ. ‘સ્વાગત’ની સફળતામાં અનેક લોકોની સતત મહેનત, અનેક લોકોની નિષ્ઠા લગાવવામાં આવી છે. આ અવસર પર હું તે તમામ લોકોનો આભાર માનું છું અને તેમને અભિનંદન આપું છું.
સાથીઓ,
કોઈપણ પ્રણાલીનો જન્મ થાય છે, તે તૈયાર થાય છે, તો તેની પાછળ એક વિઝન અને ઈરાદો હોય છે. ભવિષ્યમાં એ વ્યવસ્થા કેટલી હદ સુધી પહોંચશે, એનું ભાગ્ય, અંતિમ પરિણામ એ આશયથી નક્કી થાય છે. 2003માં જ્યારે મેં 'સ્વાગત' શરૂ કરી ત્યારે મારે ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી તરીકે લાંબો સમય થયો ન હતો. તે પહેલા મારા જીવનના વર્ષો એક કાર્યકર તરીકે, સામાન્ય માનવીની વચ્ચે રહીને વિતાવ્યા હતા. મુખ્યમંત્રી બન્યા પછી સામાન્ય રીતે લોકો મને કહેતા હતા અને સામાન્ય રીતે એવું કહેવાય છે કે આપણા દેશમાં અનુભવના આધારે લોકો કહેતા રહે છે કે ભાઈ, એકવાર ખુરશી મળી જાય પછી બધું બદલાઈ જાય છે, લોકો પણ બદલાઈ જાય છે. આ સાંભળવા માટે વપરાય છે. પણ મેં મન બનાવી લીધું હતું કે લોકોએ મને બનાવ્યો છે તેમ હું રહીશ. હું તેમની પાસેથી જે શીખ્યો છું, તેમની પાસેથી જે અનુભવો મેળવ્યા છે, હું કોઈપણ સંજોગોમાં ખુરશીની મજબૂરીઓનો ગુલામ નહીં બનું. હું જનતા જનાર્દન વચ્ચે રહીશ, જનતા જનાર્દન માટે જીવીશ. આ નિર્ધાર સાથે, ટેક્નોલોજી એપ્લિકેશન દ્વારા ફરિયાદો પર રાજ્યવ્યાપી ધ્યાન, એટલે કે 'સ્વાગત'નો જન્મ થયો. ‘સ્વાગત’ પાછળની લાગણી હતી - લોકશાહી સંસ્થાઓમાં સામાન્ય માણસનું સ્વાગત! ‘સ્વાગત’ની લાગણી હતી - કાયદાનું સ્વાગત, ઉકેલનું સ્વાગત! અને, આજે 20 વર્ષ પછી પણ ‘સ્વાગત’નો અર્થ છે- જીવન જીવવાની સરળતા, શાસનની પહોંચ! કરેલા નિષ્ઠાવાન પ્રયાસોના પરિણામે ગુજરાતનું આ શાસન મોડલ સમગ્ર વિશ્વમાં પોતાની એક ઓળખ બની ગયું છે. સૌ પ્રથમ, આંતરરાષ્ટ્રીય ટેલિકોમ સંસ્થાએ તેને ઈ-પારદર્શિતા અને ઈ-જવાબદારીનું ઉત્તમ ઉદાહરણ ગણાવ્યું. જે બાદ સંયુક્ત રાષ્ટ્રે પણ ‘સ્વાગત’ની પ્રશંસા કરી હતી. તેને યુએનનો પ્રતિષ્ઠિત જાહેર સેવા પુરસ્કાર પણ મળ્યો હતો. 2011 માં, જ્યારે કોંગ્રેસની સરકાર હતી, ત્યારે ગુજરાતે ‘સ્વાગત’ને આભારી ઇ-ગવર્નન્સમાં ભારત સરકારનો ગોલ્ડ એવોર્ડ પણ જીત્યો હતો. અને આ પ્રક્રિયા સતત ચાલી રહી છે.
ભાઈઓ બહેનો,
મારા માટે ‘સ્વાગત’ની સફળતાનો સૌથી મોટો એવોર્ડ એ છે કે તેના દ્વારા અમે ગુજરાતની જનતાની સેવા કરી શક્યા. ‘સ્વાગત’ તરીકે, અમે એક પ્રેક્ટિકલ સિસ્ટમ તૈયાર કરી છે. બ્લોક અને તાલુકા સ્તરે જાહેર સુનાવણી માટે ‘સ્વાગત’ માટે પ્રથમ વ્યવસ્થા કરી. જે બાદ જિલ્લા કક્ષાએ જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટને જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી. અને, રાજ્ય સ્તરે, મેં જાતે આ જવાબદારી મારા ખભા પર લીધી છે. અને આનાથી મને ઘણો ફાયદો પણ થયો. જ્યારે હું ડાયરેક્ટ જનસુનાવણી કરતો હતો, ત્યારે મારી પાસે છેવાડાના લોકો બેઠા હોય છે, તેઓને સરકાર તરફથી ફાયદો થાય છે કે નહીં, લાભ તેમના સુધી પહોંચે છે કે નહીં, સરકારની નીતિઓને કારણે તેમને કોઈ તકલીફ વધી રહી નથી, તે કોઈ સ્થાનિક સરકારી અધિકારીના ઈરાદાથી નારાજ નથી, તે હકદાર છે પણ અન્ય કોઈ છીનવી રહ્યું છે, તે હકદાર છે પણ તેને મળી રહ્યો નથી. મને નીચેથી આ બધા ફીડબેક ખૂબ જ સરળતાથી મળવા લાગ્યા. અને ‘સ્વાગત’ની શક્તિ એટલી વધી ગઈ, તેમની પ્રતિષ્ઠા એટલી વધી ગઈ કે ગુજરાતનો એક સામાન્ય નાગરિક પણ સર્વોચ્ચ અધિકારી પાસે જતો અને જો કોઈ તેમની વાત ન સાંભળે, કોઈ કામ ન કરે તો તેઓ કહેતા – ઠીક છે તમારે સાંભળવું હોય તો સાંભળો, નહીં તો હું ‘સ્વાગત’માં જઈશ. જેવો તે કહેતો કે હું ‘સ્વાગત’માં જઈશ, અધિકારીઓ ઉભા થઈને બેસી જતા હતા અને તેની ફરિયાદ લેતા હતા.
‘સ્વાગત’એ એવી પ્રતિષ્ઠા મેળવી હતી. અને સામાન્ય લોકોની ફરિયાદો, સમસ્યાઓ અને મુશ્કેલીઓ વિશે સીધી માહિતી મેળવતો હતો. અને સૌથી વધુ તો મને પણ તેમની સમસ્યાઓનું નિરાકરણ કરીને મારી ફરજ બજાવી હોવાનો સંતોષ મળ્યો. અને મામલો અહીં અટક્યો ન હતો. ‘સ્વાગત’ કાર્યક્રમ મહિનામાં એકાદવાર યોજાતો પણ કામ આખા મહિના દરમિયાન કરવું પડતું કારણ કે સેંકડો ફરિયાદો આવતી અને હું તેનું વિશ્લેષણ કરતો. શું કોઈ એવો વિભાગ કે જેને વારંવાર ફરિયાદો મળી રહી છે, શું કોઈ એવો અધિકારી છે કે જેને વારંવાર ફરિયાદો મળી રહી છે, શું કોઈ એવો વિસ્તાર છે જે ફરિયાદોથી ભરેલો છે. શું તે નીતિઓની ગડબડને કારણે થઈ રહ્યું છે, શું તે કોઈ વ્યક્તિના ઈરાદાને કારણે થઈ રહ્યું છે. અમે દરેક વસ્તુનું વિશ્લેષણ કરતા હતા. જરૂર પડ્યે તે સામાન્ય માણસને નુકસાન ન થાય તે માટે નિયમોમાં ફેરફાર કરતો, નીતિઓમાં ફેરફાર કરતો. અને જો કોઈ વ્યકિતને કારણે કોઈ સમસ્યા આવી હોય તો તે વ્યક્તિ માટે પણ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી અને તેના કારણે સામાન્ય લોકોમાં અદ્ભુત વિશ્વાસ પેદા થયો હતો અને હું માનું છું કે લોકશાહી એ તેની સફળતાને માપવાનું સૌથી મોટું માપદંડ છે. લોકશાહી એક મહત્વપૂર્ણ સ્કેલ એ છે કે તે સિસ્ટમમાં જાહેર ફરિયાદનું નિવારણ કેવી રીતે થાય છે, જાહેર સુનાવણીની સિસ્ટમ શું છે, ઉપાયની સિસ્ટમ શું છે. આ લોકશાહીની કસોટી છે અને આજે જ્યારે હું જોઉં છું કે ‘સ્વાગત’ નામનું આ બીજ એક વિશાળ વટવૃક્ષ બની ગયું છે ત્યારે મને ગર્વ અને સંતોષ થાય છે. અને મને આનંદ છે કે મારા જૂના સાથીદાર જેઓ તે સમયે ‘સ્વાગત’નો હવાલો સંભાળતા હતા, મારી CM ઓફિસમાં એકે શર્માએ પણ આજે ઈકોનોમિક ટાઈમ્સમાં આ ‘સ્વાગત’ પર એક સારો લેખ લખ્યો છે, તે સમયના તેમના અનુભવો લખ્યા છે. આજકાલ તે અમારી દુનિયામાં પણ આવી ગયા છે, તેઓ રાજકારણમાં પણ આવ્યા છે, ઉત્તરપ્રદેશમાં મંત્રી બન્યા છે, પરંતુ તે સમયે તેઓ સરકારી અધિકારી તરીકે મારા ‘સ્વાગત’નો કાર્યક્રમ સંભાળતા હતા.
સાથીઓ,
આપણા દેશમાં દાયકાઓથી એવું માનવામાં આવતું હતું કે જે પણ સરકાર આવે તેણે બનાવેલી લાઈનમાં જ ચાલવાનું હોય છે, તે સમય પૂરો કરતા, વધુમાં વધુ જગ્યાએ રિબન કાપીને દીવા પ્રગટાવતા અને બસ. પરંતુ, ‘સ્વાગત’ દ્વારા ગુજરાતે આ વિચારને પણ બદલવાનું કામ કર્યું છે. અમે કહ્યું હતું કે શાસન માત્ર નિયમો, કાયદાઓ અને જૂની રેખાઓ પૂરતું મર્યાદિત નથી. શાસન થાય છે - નવીનતાઓ દ્વારા! શાસન નવા વિચારો દ્વારા થાય છે! શાસન એ નિર્જીવ વ્યવસ્થા નથી. શાસન એ જીવંત વ્યવસ્થા છે, શાસન એ એક સંવેદનશીલ વ્યવસ્થા છે, શાસન એ લોકોના જીવન, લોકોના સપના, લોકોના સંકલ્પો સાથે જોડાયેલી પ્રગતિશીલ વ્યવસ્થા છે. 2003માં જ્યારે સ્વાગતની શરૂઆત કરવામાં આવી ત્યારે સરકારોમાં ટેક્નોલોજી અને ઈ-ગવર્નન્સને વધુ પ્રાધાન્ય આપવામાં આવ્યું ન હતું. દરેક કામના પેપર્સ બનાવાયા, ફાઈલો ખસેડવામાં આવી. કોઈને ખબર ન હતી કે ફાઈલો ક્યાં સુધી પહોંચતી હતી અથવા ખસેડતી વખતે ક્યાં ખોવાઈ ગઈ હતી. મોટાભાગે, એકવાર અરજી આપવામાં આવ્યા પછી, ફરિયાદીની બાકીની જીંદગી તે કાગળ શોધવામાં પસાર થઈ જાય છે. લોકો વિડિયો કોન્ફરન્સિંગ જેવી સિસ્ટમથી પણ ઓછા પરિચિત હતા. આ સંજોગોમાં ગુજરાતે ભવિષ્યવાદી વિચારો પર કામ કર્યું. અને આજે ‘સ્વાગત’ જેવી પ્રણાલી અનેક શાસન ઉકેલો માટે પ્રેરણારૂપ બની છે. ઘણા રાજ્યો તેમના પોતાના દેશોમાં આ પ્રકારની સિસ્ટમ પર કામ કરી રહ્યા છે. મને યાદ છે કે રાજ્યના ઘણા પ્રતિનિધિમંડળો આવતા હતા, તેનો અભ્યાસ કરતા હતા અને પોતાના પ્રોજેક્ટ શરૂ કરતા હતા. જ્યારે તમે મને અહીં દિલ્હી મોકલ્યો હતો, ત્યારે કેન્દ્રમાં પણ અમે સરકારના કામકાજની સમીક્ષા કરવા માટે 'પ્રગતિ' નામની સિસ્ટમ બનાવી છે. છેલ્લા 9 વર્ષમાં દેશના ઝડપી વિકાસ પાછળ પ્રગતિની મોટી ભૂમિકા છે. આ ખ્યાલ પણ સ્વાગતના વિચાર પર આધારિત છે. પ્રધાનમંત્રી તરીકે પ્રગતિ બેઠકોમાં મેં લગભગ 16 લાખ કરોડ રૂપિયાના પ્રોજેક્ટ્સની સમીક્ષા કરી છે. તેણે દેશમાં સેંકડો પ્રોજેક્ટ્સને ઝડપી બનાવવાનું કામ કર્યું છે. હવે પ્રગતિની અસર એ છે કે જેવો કોઈ પ્રોજેક્ટ તેની સમીક્ષા માટે લિસ્ટમાં આવે છે કે તરત જ તમામ રાજ્યો તેને લગતા અવરોધોને દૂર કરી દે છે જેથી જ્યારે તે ખરેખર મારી સામે આવે છે ત્યારે કહે છે કે સાહેબ, તે કામ થઈ ગયું છે. 2 દિવસ પહેલા કર્યું..
સાથીઓ,
જેમ એક બીજ એક વૃક્ષને જન્મ આપે છે, તે વૃક્ષમાંથી સેંકડો શાખાઓ નીકળે છે, હજારો બીજ હજારો નવા વૃક્ષોને જન્મ આપે છે, તેવી જ રીતે, મને ખાતરી છે કે, ‘સ્વાગત’નો આ વિચાર હજારો નવી નવીનતાઓને જન્મ આપશે. તે લોકલક્ષી શાસનનું મોડેલ બનીને જનતાની સેવા કરવાનું ચાલુ રાખશે. આ વિશ્વાસ સાથે, 20 વર્ષની આ તારીખને યાદ કરીને, ફરી એકવાર તમે મને તમારા બધાની વચ્ચે આવવાની તક આપી, કારણ કે હું કામ કરતી વખતે આગળ વધતો રહ્યો, હવે આ કાર્યક્રમ માટે તમારું આમંત્રણ આવ્યાને 20 વર્ષ થઈ ગયા છે. પરંતુ મને ખુશી છે કે શાસનની પહેલ પણ એવી રીતે ઉજવવામાં આવી રહી છે કે તેને નવું જીવન મળે, નવી ચેતના મળે. મારો દ્રઢ વિશ્વાસ છે કે હવે ‘સ્વાગત’ કાર્યક્રમ વધુ જોશ, વધુ ઉત્સાહ અને વધુ વિશ્વસનીયતા સાથે આગળ વધશે. હું મારા ગુજરાતના તમામ વ્હાલા ભાઈઓ અને બહેનોને ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છાઓ પાઠવું છું. અને એક અઠવાડિયા પછી, 1લી મે ગુજરાતનો સ્થાપના દિવસ પણ હશે અને ગુજરાત પોતે જ સ્થાપના દિવસને વિકાસની તક બનાવે છે, જો વિકાસની ઉજવણી કરશે તો તૈયારીઓ જોરશોરથી ચાલશે. આપ સૌને મારી શુભકામનાઓ. ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છા.
