આજે, ભારત વૈશ્વિક અવકાશ-ઉડ્ડયન સંકલનમાં એક અગ્રણી શક્તિ તરીકે ઉભરી રહ્યું છે: પીએમ
ભારત આજે વિશ્વનું ત્રીજું સૌથી મોટું સ્થાનિક ઉડ્ડયન બજાર છે: પીએમ
UDAN યોજનાની સફળતા ભારતીય નાગરિક ઉડ્ડયનમાં એક સુવર્ણ પ્રકરણ છે: પીએમ
વિશ્વની અગ્રણી ઉડ્ડયન કંપનીઓ માટે, ભારત રોકાણ માટે એક ઉત્તમ તક રજૂ કરે છે: પ્રધાનમંત્રી

કેન્દ્રમાં મારા સાથીઓ, રામ મોહન નાયડુજી, મુરલીધર મોહોલજી, IATA બોર્ડ ઓફ ગવર્નર્સના અધ્યક્ષ, પીટર આલ્બર્સજી, IATAના ડિરેક્ટર જનરલ વીલી વોલ્શજી, ઇન્ડિગોના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર રાહુલ ભાટિયાજી, અન્ય તમામ મહાનુભાવો, દેવીઓ અને સજ્જનો!

હું IATAની 81મી વાર્ષિક સામાન્ય સભા અને વર્લ્ડ એર ટ્રાન્સપોર્ટ સમિટમાં આપ સૌનું ભારતમાં સ્વાગત કરું છું, શુભેચ્છાઓ પાઠવું છું. આ કાર્યક્રમ 4 દાયકા પછી ભારતમાં થઈ રહ્યો છે. આ 4 દાયકામાં, ભારતમાં ઘણું બદલાયું છે. આજનું ભારત પહેલા કરતાં વધુ આત્મવિશ્વાસપૂર્ણ છે. ગ્લોબલ એવિએશન ઇકો-સિસ્ટમમાં, આપણે માત્ર એક વિશાળ બજાર જ નથી, પરંતુ પોલિસી લીડરશીપ, ઇનોવેશન અને ઇન્ક્લુઝિવ ડેવલપમેન્ટનું પ્રતીક પણ છીએ. આજે ભારત ગ્લોબલ સ્પેસ-એવિએશન કન્વર્જન્સમાં ઉભરતો નેતા છે. છેલ્લા દાયકામાં નાગરિક ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં ભારતની ઐતિહાસિક ઉડાનથી તમે બધા સારી રીતે વાકેફ છો.

મિત્રો,

આ સમિટ, આ સંવાદ, ઉડ્ડયન સાથે વૈશ્વિક સહયોગ, આબોહવા પ્રતિબદ્ધતાઓ અને સમાન વિકાસના સહિયારા એજન્ડાને આગળ વધારવાનું એક માધ્યમ છે. આ સમિટમાં તમે જે ચર્ચાઓ કરી રહ્યા છો તે વૈશ્વિક ઉડ્ડયનને એક નવી દિશા આપશે. મને ખાતરી છે કે આપણે આ ક્ષેત્રની અનંત શક્યતાઓનો ઉપયોગ કરી શકીશું અને તેનો વધુ સારી રીતે ઉપયોગ કરી શકીશું.

મિત્રો,

આજે આપણે સેંકડો કિલોમીટરનું અંતર, આંતર-ખંડીય યાત્રાઓ, ફક્ત થોડા કલાકોમાં જ પૂર્ણ કરી લઈશું. પરંતુ 21મી સદીના વિશ્વના સપના, આપણી અનંત કલ્પનાઓ અટકી નથી. આજે નવીનતા અને ટેકનોલોજી અપગ્રેડેશનની ગતિ પહેલા કરતાં વધુ ઝડપી છે. અને જેમ જેમ આપણી ગતિ વધી છે, આપણે દૂરના સ્થળોને આપણું ભાગ્ય બનાવ્યું છે. આજે આપણે એવા તબક્કે ઉભા છીએ જ્યાં આપણી મુસાફરી યોજનાઓ ફક્ત પૃથ્વીના શહેરો સુધી મર્યાદિત નથી. આજે, માનવીઓ અવકાશ ઉડ્ડયન અને આંતર-ગ્રહીય મુસાફરીઓનું વ્યાપારીકરણ કરવાનું, તેમને નાગરિક ઉડ્ડયન માટે ખોલવાનું સ્વપ્ન જોઈ રહ્યા છે. તે સાચું છે કે તેમાં થોડો સમય લાગશે. પરંતુ, આ દર્શાવે છે કે આવનારા સમયમાં ઉડ્ડયન ક્ષેત્ર કેટલું મોટું પરિવર્તન અને નવીનતા બનવાનું છે. ભારત આ બધી શક્યતાઓ માટે તૈયાર છે. હું ભારતમાં આના ત્રણ મજબૂત સ્તંભોને આધાર તરીકે ટાંકું છું. પ્રથમ, ભારત પાસે એક બજાર છે, આ બજાર ફક્ત ગ્રાહકોનો સમૂહ નથી, તે ભારતના મહત્વાકાંક્ષી સમાજનું પ્રતિબિંબ છે. બીજું, આપણી પાસે ટેકનોલોજી અને નવીનતા માટે વસ્તી વિષયક અને પ્રતિભા છે, આપણા યુવાનો નવા યુગના સંશોધકો છે, જે કૃત્રિમ બુદ્ધિ, રોબોટિક્સ અને સ્વચ્છ ઉર્જા જેવા ક્ષેત્રોમાં સફળતા લાવી રહ્યા છે. ત્રીજું, આપણી પાસે ઉદ્યોગ માટે એક ખુલ્લું અને સહાયક નીતિ ઇકોસિસ્ટમ છે. આ ત્રણ શક્તિઓના આધારે, આપણે ભારતના ઉડ્ડયન ક્ષેત્રને એકસાથે નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જવું પડશે.

 

મિત્રો,

છેલ્લા વર્ષોમાં, ભારતમાં નાગરિક ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં અભૂતપૂર્વ પરિવર્તન જોવા મળ્યું છે. આજે ભારત વિશ્વનું ત્રીજું સૌથી મોટું સ્થાનિક ઉડ્ડયન બજાર છે. આપણી ઉડાન યોજનાની સફળતા ભારતીય નાગરિક ઉડ્ડયનનો સુવર્ણ અધ્યાય છે. આ યોજના હેઠળ, 15 મિલિયનથી વધુ મુસાફરોને સસ્તી હવાઈ મુસાફરીની સુવિધા મળી છે, ઘણા નાગરિકો પહેલીવાર હવાઈ મુસાફરી કરી શક્યા છે. આપણી એરલાઇન્સ પણ સતત બે આંકડાની વૃદ્ધિ હાંસલ કરી રહી છે. દર વર્ષે, ભારતમાં લગભગ 240 મિલિયન મુસાફરો અને વિદેશી એરલાઇન્સ ઉડાન ભરે છે. એટલે કે, વિશ્વના મોટાભાગના દેશોની કુલ વસ્તી કરતાં વધુ. અને 2030 સુધીમાં, આ સંખ્યા 50 કરોડ, પાંચસો મિલિયન મુસાફરો સુધી પહોંચવાની ધારણા છે. આજે, ભારતમાં 3.5 મિલિયન મેટ્રિક ટન માલ હવાઈ-કાર્ગો દ્વારા પરિવહન થાય છે, આ દાયકાના અંત સુધીમાં, તે પણ વધીને 10 મિલિયન મેટ્રિક ટન થવાનું છે.

મિત્રો,

આ ફક્ત આંકડા નથી, આ નવા ભારતની સંભાવનાની ઝલક છે, અને ભારત આ સંભાવનાને મહત્તમ બનાવવા માટે ભવિષ્યવાદી રોડમેપ પર કામ કરી રહ્યું છે. અમે વિશ્વ કક્ષાના એરપોર્ટ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં રોકાણ કરી રહ્યા છીએ. જેમ શ્રી નાયડુએ કહ્યું હતું કે, 2014 સુધી, ભારતમાં 74 કાર્યરત એરપોર્ટ હતા. આજે, તેમની સંખ્યા વધીને 162 થઈ ગઈ છે. ભારતીય કેરિયર્સે 2000થી વધુ નવા વિમાનો માટે ઓર્ડર આપ્યા છે. અને આ ફક્ત શરૂઆત છે. ભારતનું ઉડ્ડયન ક્ષેત્ર એક એવા ટેક ઓફ પોઇન્ટ પર ઊભું છે જ્યાંથી તેને સૌથી લાંબી અને સૌથી વધુ ઉડાન ભરવાની છે. અને આ ફ્લાઇટ ફક્ત ભૌગોલિક સીમાઓ પાર કરશે જ નહીં, પરંતુ તે વિશ્વને ટકાઉપણું, ગ્રીન મોબિલિટી અને સમાન ઍક્સેસની દિશામાં પણ લઈ જશે.

મિત્રો,

આજે આપણા એરપોર્ટની હેન્ડલિંગ ક્ષમતા દર વર્ષે પાંચસો મિલિયન મુસાફરો સુધી પહોંચી ગઈ છે. આજે, ભારત વિશ્વના એવા થોડા દેશોમાંનો એક છે જે ટેકનોલોજી દ્વારા વપરાશકર્તા અનુભવના નવા ધોરણો સ્થાપિત કરી રહ્યું છે. અમે સલામતી, કાર્યક્ષમતા અને ટકાઉપણું પર સમાન રીતે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છીએ. અમે ટકાઉ ઉડ્ડયન ઇંધણ તરફ આગળ વધી રહ્યા છીએ, ગ્રીન ટેકનોલોજીમાં રોકાણ કરી રહ્યા છીએ, કાર્બન ફૂટપ્રિન્ટ ઘટાડી રહ્યા છીએ, અમે ગ્રહની પ્રગતિ અને સલામતી બંને સુનિશ્ચિત કરી રહ્યા છીએ.

મિત્રો,

અહીં અમારા વિદેશી મહેમાનોને મારી વિનંતી છે કે તમારે ડિજી યાત્રા એપ વિશે જાણવું જોઈએ, ડિજી યાત્રા એપ ડિજિટલ એવિએશનનું ઉદાહરણ છે. ફેશિયલ વેરિફિકેશન ટેકનોલોજી દ્વારા એરપોર્ટ એન્ટ્રીથી બોર્ડિંગ ગેટ સુધી સીમલેસ મુસાફરી માટે તે એક સંપૂર્ણ ઉકેલ છે. ક્યાંય પણ કાગળના દસ્તાવેજો અથવા ID બતાવવાની જરૂર નથી. મને લાગે છે કે ભારતના આ ઈનોવેશન્સ આટલી મોટી વસ્તીને વધુ સારી સેવાઓ પૂરી પાડવાના અનુભવ સાથે, તે ઘણા દેશો માટે ઉપયોગી થઈ શકે છે. તે સુરક્ષિત અને સ્માર્ટ ઉકેલોનું એક એવું મોડેલ છે જે ગ્લોબલ સાઉથ માટે પ્રેરણા પણ બની શકે છે.

 

મિત્રો,

ભારતના ઝડપથી વિસ્તરતા ઉડ્ડયન ક્ષેત્ર પાછળનું બીજું એક મોટું કારણ સતત સુધારા છે! અમે ભારતને વૈશ્વિક ઉત્પાદન કેન્દ્ર બનાવવા માટે દરેક શક્ય પગલાં લઈ રહ્યા છીએ. આ વર્ષના બજેટમાં, અમે મિશન મેન્યુફેક્ચરિંગ જાહેર કર્યું છે. આ વર્ષે, જેમ શ્રી નાયડુએ હમણાં જ કહ્યું હતું, અમે ભારતની સંસદમાં એરક્રાફ્ટ ઓબ્જેક્ટ્સમાં હિતનું રક્ષણ બિલ પસાર કર્યું છે. આનાથી ભારતમાં કેપ ટાઉન કન્વેન્શનને કાનૂની મજબૂતી મળી છે. હવે ભારતમાં વિમાન ભાડે આપતી વૈશ્વિક કંપનીઓ માટે એક નવી તક ખુલી રહી છે. તમે બધા ગિફ્ટ સિટીમાં આપવામાં આવતી ડિસ્કાઉન્ટથી પણ વાકેફ છો. ગિફ્ટ સિટીના પ્રોત્સાહનોએ ભારતને વિમાન ભાડે આપવા માટે એક આકર્ષક સ્થળ બનાવ્યું છે.

મિત્રો,

નવો ભારતીય વિમાન કાયદો આપણા ઉડ્ડયન કાયદાઓને વૈશ્વિક શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓ સાથે સુસંગત બનાવી રહ્યો છે. એટલે કે, ભારતમાં ઉડ્ડયન ક્ષેત્રના કાયદા સરળ છે, નિયમો સરળ છે અને કર માળખું સરળ છે. તેથી, વિશ્વની મોટી ઉડ્ડયન કંપનીઓ માટે ભારતમાં રોકાણ કરવાની આ એક મોટી તક છે.

મિત્રો,

ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં વૃદ્ધિ એટલે નવી ફ્લાઇટ્સ, નવી નોકરીઓ અને નવી શક્યતાઓ. ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં પાઇલોટ્સ, ક્રૂ, એન્જિનિયરો, ગ્રાઉન્ડ સ્ટાફ માટે નવી તકો ઉભી થઈ છે. બીજું એક નવું સૂર્યોદય ક્ષેત્ર ઉભરી રહ્યું છે, MRO, એટલે કે જાળવણી, સમારકામ અને ઓવર-હૉલ. અમારી નવી MRO નીતિઓએ ભારતને વિમાન જાળવણીનું વૈશ્વિક કેન્દ્ર બનાવવાની પ્રક્રિયાને ઝડપી બનાવી છે. 2014માં, ભારતમાં 96 MRO સુવિધાઓ હતી, આજે તેમની સંખ્યા વધીને 154 થઈ ગઈ છે. ઓટોમેટિક રૂટ હેઠળ 100% FDI, GSTમાં ઘટાડો, ટેક્સ રેશનલાઇઝેશન, આવા પગલાંએ MRO ક્ષેત્રને નવી ઉર્જા આપી છે. હવે અમારું લક્ષ્ય 2030 સુધીમાં ભારતને ચાર અબજ ડોલરનું MRO હબ બનાવવાનું છે.

મિત્રો,

અમે ઇચ્છીએ છીએ કે વિશ્વ ભારતને માત્ર ઉડ્ડયન બજાર તરીકે જ નહીં પરંતુ મૂલ્ય-સાંકળના નેતા તરીકે પણ જુએ. ડિઝાઇનથી લઈને ડિલિવરી સુધી, ભારત વૈશ્વિક ઉડ્ડયન સપ્લાય ચેઇનનો એક અભિન્ન ભાગ બની રહ્યું છે. આપણી દિશા સાચી છે, આપણી ગતિ સાચી છે, તેથી અમને વિશ્વાસ છે કે આપણે ઝડપથી આગળ વધીશું. હું બધી ઉડ્ડયન કંપનીઓને મેક ઇન ઇન્ડિયાની સાથે ભારતમાં ડિઝાઇન કરવા વિનંતી કરું છું.

 

મિત્રો,

ભારતના ઉડ્ડયન ક્ષેત્રનો બીજો મજબૂત પાસું તેનું સમાવેશી મોડેલ છે. આજે ભારતમાં 15% થી વધુ પાઇલટ્સ મહિલાઓ છે, જે વૈશ્વિક સરેરાશ કરતા ત્રણ ગણી વધારે છે. વિશ્વભરમાં કેબિન ક્રૂમાં મહિલાઓની સરેરાશ ભાગીદારી લગભગ 70% છે, આપણી પાસે 86% છે. ભારતના MRO ક્ષેત્રમાં મહિલા એન્જિનિયરોની સંખ્યા પણ વૈશ્વિક સરેરાશ કરતા આગળ વધી રહી છે.

મિત્રો,

આજે ઉડ્ડયન ક્ષેત્રનો બીજો મુખ્ય ઘટક ડ્રોન ટેકનોલોજી છે. ભારત ટેકનોલોજીકલ પ્રગતિ માટે ડ્રોન ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે, અને અમે તેને નાણાકીય અને સામાજિક સમાવેશ માટે એક સાધન પણ બનાવ્યું છે. ડ્રોન દ્વારા, અમે મહિલા સ્વ-સહાય જૂથોને સશક્ત બનાવી રહ્યા છીએ. આનાથી કૃષિ, ડિલિવરી અને સેવાઓમાં મહિલાઓની ભાગીદારી વધી છે.

 

મિત્રો,

અમે હંમેશા ઉડ્ડયનમાં સલામતીને ટોચની પ્રાથમિકતા તરીકે રાખી છે. ભારતે તેના નિયમોને I-Kao ના વૈશ્વિક ધોરણો સાથે સંરેખિત કર્યા છે. તાજેતરમાં, I-Kao ના સેફ્ટી ઓડિટમાં અમારા પ્રયાસોની પ્રશંસા કરવામાં આવી છે. એશિયા-પેસિફિક મંત્રી પરિષદમાં દિલ્હી ઘોષણાપત્ર અપનાવવું એ ભારતની પ્રતિબદ્ધતાનો પુરાવો છે. ભારત હંમેશા ખુલ્લા આકાશ અને વૈશ્વિક જોડાણના સમર્થનમાં ઉભું રહ્યું છે. અમે શિકાગો સંમેલનના સિદ્ધાંતોને સમર્થન આપીએ છીએ. ચાલો સાથે મળીને એક એવું ભવિષ્ય બનાવીએ જ્યાં હવાઈ મુસાફરી બધા માટે સુલભ, સસ્તું અને સુરક્ષિત હોય. મને વિશ્વાસ છે કે તમે બધા ઉડ્ડયન ક્ષેત્રને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જવા માટે નવા ઉકેલો શોધી કાઢશો. હું તમને બધાને શુભકામનાઓ પાઠવું છું.

ખૂબ ખૂબ આભાર.

 

Explore More
શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર ધ્વજારોહણ ઉત્સવ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર ધ્વજારોહણ ઉત્સવ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનનો મૂળપાઠ
World Exclusive | Almost like a miracle: Putin praises India's economic rise since independence

Media Coverage

World Exclusive | Almost like a miracle: Putin praises India's economic rise since independence
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
India–Russia friendship has remained steadfast like the Pole Star: PM Modi during the joint press meet with Russian President Putin
December 05, 2025

Your Excellency, My Friend, राष्ट्रपति पुतिन,
दोनों देशों के delegates,
मीडिया के साथियों,
नमस्कार!
"दोबरी देन"!

आज भारत और रूस के तेईसवें शिखर सम्मेलन में राष्ट्रपति पुतिन का स्वागत करते हुए मुझे बहुत खुशी हो रही है। उनकी यात्रा ऐसे समय हो रही है जब हमारे द्विपक्षीय संबंध कई ऐतिहासिक milestones के दौर से गुजर रहे हैं। ठीक 25 वर्ष पहले राष्ट्रपति पुतिन ने हमारी Strategic Partnership की नींव रखी थी। 15 वर्ष पहले 2010 में हमारी साझेदारी को "Special and Privileged Strategic Partnership” का दर्जा मिला।

पिछले ढाई दशक से उन्होंने अपने नेतृत्व और दूरदृष्टि से इन संबंधों को निरंतर सींचा है। हर परिस्थिति में उनके नेतृत्व ने आपसी संबंधों को नई ऊंचाई दी है। भारत के प्रति इस गहरी मित्रता और अटूट प्रतिबद्धता के लिए मैं राष्ट्रपति पुतिन का, मेरे मित्र का, हृदय से आभार व्यक्त करता हूँ।

Friends,

पिछले आठ दशकों में विश्व में अनेक उतार चढ़ाव आए हैं। मानवता को अनेक चुनौतियों और संकटों से गुज़रना पड़ा है। और इन सबके बीच भी भारत–रूस मित्रता एक ध्रुव तारे की तरह बनी रही है।परस्पर सम्मान और गहरे विश्वास पर टिके ये संबंध समय की हर कसौटी पर हमेशा खरे उतरे हैं। आज हमने इस नींव को और मजबूत करने के लिए सहयोग के सभी पहलुओं पर चर्चा की। आर्थिक सहयोग को नई ऊँचाइयों पर ले जाना हमारी साझा प्राथमिकता है। इसे साकार करने के लिए आज हमने 2030 तक के लिए एक Economic Cooperation प्रोग्राम पर सहमति बनाई है। इससे हमारा व्यापार और निवेश diversified, balanced, और sustainable बनेगा, और सहयोग के क्षेत्रों में नए आयाम भी जुड़ेंगे।

आज राष्ट्रपति पुतिन और मुझे India–Russia Business Forum में शामिल होने का अवसर मिलेगा। मुझे पूरा विश्वास है कि ये मंच हमारे business संबंधों को नई ताकत देगा। इससे export, co-production और co-innovation के नए दरवाजे भी खुलेंगे।

दोनों पक्ष यूरेशियन इकॉनॉमिक यूनियन के साथ FTA के शीघ्र समापन के लिए प्रयास कर रहे हैं। कृषि और Fertilisers के क्षेत्र में हमारा करीबी सहयोग,food सिक्युरिटी और किसान कल्याण के लिए महत्वपूर्ण है। मुझे खुशी है कि इसे आगे बढ़ाते हुए अब दोनों पक्ष साथ मिलकर यूरिया उत्पादन के प्रयास कर रहे हैं।

Friends,

दोनों देशों के बीच connectivity बढ़ाना हमारी मुख्य प्राथमिकता है। हम INSTC, Northern Sea Route, चेन्नई - व्लादिवोस्टोक Corridors पर नई ऊर्जा के साथ आगे बढ़ेंगे। मुजे खुशी है कि अब हम भारत के seafarersकी polar waters में ट्रेनिंग के लिए सहयोग करेंगे। यह आर्कटिक में हमारे सहयोग को नई ताकत तो देगा ही, साथ ही इससे भारत के युवाओं के लिए रोजगार के नए अवसर बनेंगे।

उसी प्रकार से Shipbuilding में हमारा गहरा सहयोग Make in India को सशक्त बनाने का सामर्थ्य रखता है। यह हमारेwin-win सहयोग का एक और उत्तम उदाहरण है, जिससे jobs, skills और regional connectivity – सभी को बल मिलेगा।

ऊर्जा सुरक्षा भारत–रूस साझेदारी का मजबूत और महत्वपूर्ण स्तंभ रहा है। Civil Nuclear Energy के क्षेत्र में हमारा दशकों पुराना सहयोग, Clean Energy की हमारी साझा प्राथमिकताओं को सार्थक बनाने में महत्वपूर्ण रहा है। हम इस win-win सहयोग को जारी रखेंगे।

Critical Minerals में हमारा सहयोग पूरे विश्व में secure और diversified supply chains सुनिश्चित करने के लिए महत्वपूर्ण है। इससे clean energy, high-tech manufacturing और new age industries में हमारी साझेदारी को ठोस समर्थन मिलेगा।

Friends,

भारत और रूस के संबंधों में हमारे सांस्कृतिक सहयोग और people-to-people ties का विशेष महत्व रहा है। दशकों से दोनों देशों के लोगों में एक-दूसरे के प्रति स्नेह, सम्मान, और आत्मीयताका भाव रहा है। इन संबंधों को और मजबूत करने के लिए हमने कई नए कदम उठाए हैं।

हाल ही में रूस में भारत के दो नए Consulates खोले गए हैं। इससे दोनों देशों के नागरिकों के बीच संपर्क और सुगम होगा, और आपसी नज़दीकियाँ बढ़ेंगी। इस वर्ष अक्टूबर में लाखों श्रद्धालुओं को "काल्मिकिया” में International Buddhist Forum मे भगवान बुद्ध के पवित्र अवशेषों का आशीर्वाद मिला।

मुझे खुशी है कि शीघ्र ही हम रूसी नागरिकों के लिए निशुल्क 30 day e-tourist visa और 30-day Group Tourist Visa की शुरुआत करने जा रहे हैं।

Manpower Mobility हमारे लोगों को जोड़ने के साथ-साथ दोनों देशों के लिए नई ताकत और नए अवसर create करेगी। मुझे खुशी है इसे बढ़ावा देने के लिए आज दो समझौतेकिए गए हैं। हम मिलकर vocational education, skilling और training पर भी काम करेंगे। हम दोनों देशों के students, scholars और खिलाड़ियों का आदान-प्रदान भी बढ़ाएंगे।

Friends,

आज हमने क्षेत्रीय और वैश्विक मुद्दों पर भी चर्चा की। यूक्रेन के संबंध में भारत ने शुरुआत से शांति का पक्ष रखा है। हम इस विषय के शांतिपूर्ण और स्थाई समाधान के लिए किए जा रहे सभी प्रयासों का स्वागत करते हैं। भारत सदैव अपना योगदान देने के लिए तैयार रहा है और आगे भी रहेगा।

आतंकवाद के विरुद्ध लड़ाई में भारत और रूस ने लंबे समय से कंधे से कंधा मिलाकर सहयोग किया है। पहलगाम में हुआ आतंकी हमला हो या क्रोकस City Hall पर किया गया कायरतापूर्ण आघात — इन सभी घटनाओं की जड़ एक ही है। भारत का अटल विश्वास है कि आतंकवाद मानवता के मूल्यों पर सीधा प्रहार है और इसके विरुद्ध वैश्विक एकता ही हमारी सबसे बड़ी ताक़त है।

भारत और रूस के बीच UN, G20, BRICS, SCO तथा अन्य मंचों पर करीबी सहयोग रहा है। करीबी तालमेल के साथ आगे बढ़ते हुए, हम इन सभी मंचों पर अपना संवाद और सहयोग जारी रखेंगे।

Excellency,

मुझे पूरा विश्वास है कि आने वाले समय में हमारी मित्रता हमें global challenges का सामना करने की शक्ति देगी — और यही भरोसा हमारे साझा भविष्य को और समृद्ध करेगा।

मैं एक बार फिर आपको और आपके पूरे delegation को भारत यात्रा के लिए बहुत बहुत धन्यवाद देता हूँ।