ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘਾ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਅਹਿਮ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਅੱਜ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਮਨ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਆਇਆ ਹਾਂ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਕੱਲ੍ਹ ਸ਼ਾਮ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਭਿਆਨਕ ਘਟਨਾ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁਖੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਸਾਡੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਇਸ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦੀ ਤਹਿ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣਗੀਆਂ, ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਜਿਸ ਦਾ ਵੀ ਹੱਥ ਹੋਵੇਗਾ ਉਸ ਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ, ਸਾਰੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ "ਵਸੁਧੈਵ ਕੁਟੁੰਬਕਮ" ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਮਹਾਮਹਿਮ ਵੱਲੋਂ "ਸਮੁੱਚੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ" ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਵਿਚਾਰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਹਿਮ ਮਾਪਦੰਡ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਸਿਰਫ਼ ਸਰਹੱਦਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜੁੜੇ ਹਨ, ਇਹ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੇ ਹਨ, ਸਾਡਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਹੈ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਅੱਜ ਭੂਟਾਨ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਬਨ-ਨੈਗੇਟਿਵ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਇੱਕ ਅਸਧਾਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਭੂਟਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੀ 100 ਫ਼ੀਸਦ ਬਿਜਲੀ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅੱਜ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਸੰਪਰਕ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਕੇ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਸਾਂਝੀ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਰਹਿਣ: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ

Your Majesty ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਰਾਜਾ

Your Majesty ਚੌਥੇ ਰਾਜਾ

ਰਾਇਲ ਫੈਮਲੀ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਮੈਂਬਰ

ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੀ

ਹੋਰ ਪਤਵੰਤੇ ਸੱਜਣ

ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਮੇਰੇ ਭਾਈਓ ਅਤੇ ਭੈਣੋ!

ਕੁਜੂਜਾਂਗਪੋ ਲਾ!

ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਲਈ, ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਰਾਜ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਿੱਚ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮ ਹੈ।

ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘਾ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਅਹਿਮ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਕਮਿਟਮੈਂਟ ਸੀ।

ਪਰ ਅੱਜ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਮਨ ਨਾਲ ਆਇਆ ਹਾਂ। ਕੱਲ੍ਹ ਸ਼ਾਮ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਭਿਆਨਕ ਘਟਨਾ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਦੁੱਖ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ।

 

ਮੈਂ ਕੱਲ੍ਹ ਰਾਤ ਭਰ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਜੁੜੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਾਰੇ ਅਹਿਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਜਾਰੀ ਸਨ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਤਾਰ ਜੋੜੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ।

ਸਾਡੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਇਸ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦੀ ਤਹਿ ਤੱਕ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੇ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ।

ਸਾਰੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਆਂ ਦੇ ਕਟਹਿਰੇ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਗੁਰੂ ਪਦਮਸੰਭਵ ਦੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਉਤਸਵ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਭਗਵਾਨ ਬੁੱਧ ਦੇ ਪਿਪਰਾਹਵਾ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਦੇ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ His Majesty The Fourth King ਦੇ 70ਵੇਂ ਜਨਮ ਦਿਨ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਗਵਾਹ ਬਣ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਇਹ ਆਯੋਜਨ, ਇੰਨੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਣਮੱਤੀ ਮੌਜੂਦਗੀ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਹੈ – ਵਸੁਧੈਵ ਕੁਟੁੰਬਕਮ, ਯਾਨੀ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ।

ਅਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ - ਸਰਵੋ ਭਵੰਤੁ ਸੁਖਿਨ: ਮਤਲਬ ਇਸ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਸਾਰੇ ਸੁਖੀ ਰਹਿਣ…

ਅਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ –

ਦਯੋ: ਸ਼ਾਂਤੀ: (द्यौः शान्तिः)

ਅੰਤਰਿਕਸ਼ਮ ਸ਼ਾਂਤੀ: (अन्तरिक्षम् शान्तिः)

ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਸ਼ਾਂਤੀ: (पृथिवी शान्तिः)

ਆਪ: ਸ਼ਾਂਤੀ: (आपः शान्तिः)

ਔਸ਼ਧਯ: ਸ਼ਾਂਤੀ: (ओषधयः शान्तिः)

ਮਤਲਬ ਸੰਪੂਰਨ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ, ਆਕਾਸ਼, ਪੁਲਾੜ, ਧਰਤੀ, ਪਾਣੀ, ਔਸ਼ਦੀਆਂ, ਬਨਸਪਤੀਆਂ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਜਿਊਂਦੇ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣੀ ਰਹੇ। ਆਪਣੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵੀ ਅੱਜ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਉਤਸਵ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਤੋਂ ਆਏ ਸੰਤ, ਇਕੱਠੇ, ਸੰਸਾਰਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 140 ਕਰੋੜ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾਵਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।

ਵੈਸੇ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ, ਵਡਨਗਰ ਜਿੱਥੇ ਮੇਰਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ, ਬੋਧੀ ਰਵਾਇਤ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਧਰਤੀ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਰਾਣਸੀ, ਜੋ ਮੇਰੀ ਕਰਮਭੂਮੀ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਬੋਧੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦਾ ਇੱਕ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਖ਼ਾਸ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਇਹ ਦੀਵਾ, ਭੂਟਾਨ ਦੇ, ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਹਰ ਘਰ ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕਰੇ।

ਸਾਥੀਓ,

ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਮਹਾਮਹਿਮ ਚੌਥੇ ਰਾਜਾ ਦਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ, ਸਿਆਣਪ, ਸਾਦਗੀ, ਹਿੰਮਤ, ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸੈਲਫਲੈਸ ਸਰਵਿਸ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ।

 

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲੀ। ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਿਤਾ ਜਿਹਾ ਪਿਆਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਜ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ। 34 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲੇ।

ਭੂਟਾਨ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰਿਕ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਬਾਰਡਰ ਏਰੀਏ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਾਉਣ ਤੱਕ ਮਹਾਮਹਿਮ ਨੇ ਇੱਕ ਨਿਰਨਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।

ਤੁਸੀਂ, “ਗਰੌਸ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਪੀਨੈੱਸ” ਦਾ ਜੋ ਵਿਚਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਉਹ ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੋਥ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਪੈਰਾਮੀਟਰ ਬਣ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਨੇਸ਼ਨ ਬਿਲਡਿੰਗ ਸਿਰਫ਼ ਜੀਡੀਪੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਹੈ, ਉਸ ’ਤੇ ਸਾਡੇ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਦੋਸਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ-ਫੁਲ ਰਹੀ ਹੈ।

ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮਹਾਮਹਿਮ ਨੂੰ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਹੋਣ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

ਸਾਥੀਓ,

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ, ਸਿਰਫ਼ ਸਰਹੱਦਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੇ ਹਨ। ਸਾਡਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਵੈਲਿਊਜ਼ ਦਾ ਹੈ, ਇਮੋਸ਼ਨਸ ਦਾ ਹੈ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਹੈ, ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਹੈ।

2014 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਭੂਟਾਨ ਆਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਅੱਜ ਵੀ, ਉਸ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮਨ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਇੰਨੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਕੱਠੇ ਸੀ, ਅਸੀਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਵੀ ਮਿਲ ਕੇ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ, ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ ਵੱਲ ਚੱਲ ਪਏ ਹਾਂ, ਓਦੋਂ ਵੀ ਸਾਡਾ ਸਾਥ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਮਹਾਮਹਿਮ, ਰਾਜਾ ਜੀ ਭੂਟਾਨ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਭਰੋਸੇ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਜੋ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਮਾਡਲ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਸ ਗ੍ਰੋਥ ਨੂੰ, ਸਾਡੀ ਊਰਜਾ ਭਾਈਵਾਲ ਹੋਰ ਗਤੀ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ-ਭੂਟਾਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋ-ਪਾਵਰ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਵੀ ਮਹਾਮਹਿਮ ਚੌਥੇ ਰਾਜਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ।

ਮਹਾਮਹਿਮ ਚੌਥੇ ਰਾਜਾ ਅਤੇ ਮਹਾਮਹਿਮ ਪੰਜਵੇਂ ਰਾਜਾ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਹੀ ਭੂਟਾਨ ਵਿੱਚ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਵਿਜ਼ਨ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਇਸ ਵਿਜ਼ਨ ਦੀ ਨੀਂਹ ’ਤੇ, ਅੱਜ ਭੂਟਾਨ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਬਨ ਨੈਗਟਿਵ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਸਧਾਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਪ੍ਰਤੀ-ਵਿਅਕਤੀ ਰੀ-ਨਿਊਏਬਲ ਐਨਰਜੀ ਜਨਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭੂਟਾਨ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਰਬਉੱਚ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।

 

ਸਾਥੀਓ,

ਭੂਟਾਨ ਅੱਜ ਆਪਣੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸਿਟੀ 100 ਫ਼ੀਸਦੀ ਰੀ-ਨਿਊਏਬਲ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅੱਜ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਭੂਟਾਨ ਵਿੱਚ 1000 ਮੈਗਾਵਾਟ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਹਾਈਡ੍ਰੋਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਾਂਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਹਾਈਡ੍ਰੋਪਾਵਰ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ 40 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਰੁਕੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਾਈਡ੍ਰੋਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ’ਤੇ ਵੀ ਫਿਰ ਤੋਂ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਇਹ ਭਾਈਵਾਲੀ ਹਾਈਡ੍ਰੋਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਸੋਲਰ ਐਨਰਜੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਕੱਠੇ ਵੱਡੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਹਿਮ ਸਮਝੌਤੇ ਵੀ ਹੋਏ ਹਨ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ ਐਨਰਜੀ ਕੋ-ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਵਧਾਉਣ ’ਤੇ ਵੀ ਸਾਡਾ ਫੋਕਸ ਹੈ।

ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ

ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ

ਅਤੇ ਮੌਕੇ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਟੀਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਗੇਲੇਫੁ ਅਤੇ ਸਾਮਤਸੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਡੇ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਦੀ ਇੰਡਸਟਰੀ ਦਾ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੱਡੀ ਮਾਰਕਿਟ ਤੱਕ ਅਕਸੈਸ ਹੋਰ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।

ਸਾਥੀਓ,

ਰੇਲ ਅਤੇ ਰੋਡ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਬਾਰਡਰ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ’ਤੇ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਮਹਾਮਹਿਮ ਨੇ ਜਿਸ ਗੇਲੇਫੁ ਮਾਇੰਡਫੁਲਨੈਸ ਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਜ਼ਨ ’ਤੇ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਵੀ, ਹਰ ਸੰਭਵ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਅੱਜ ਇਸ ਮੰਚ ਤੋਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਹਿਮ ਐਲਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਗੇਲੇਫੁ ਦੇ ਕੋਲ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਚੈੱਕਪੁਆਇੰਟ ਵੀ ਬਣਾਉਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਜ਼ਿਟਰਸ ਅਤੇ ਇਨਵੈਸਟਰਸ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਹੋਰ ਸਹੂਲਤ ਮਿਲ ਸਕੇ।

 

ਸਾਥੀਓ,

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਅਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਅਤੇ ਇਸ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਭੂਟਾਨ ਦੀ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਯੋਜਨਾ ਲਈ, 10 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਫੰਡ, ਸੜਕਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੱਕ, ਫਾਈਨਾਂਸਿੰਗ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੈਲਥਕੇਅਰ ਤੱਕ, ਅਜਿਹੇ ਹਰ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਈਜ਼ ਆਫ਼ ਲਿਵਿੰਗ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ।

ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਸਪਲਾਈ ਮਿਲਦੀ ਰਹੇ।

ਅਤੇ ਹੁਣ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਯੂਪੀਆਈ ਪੇਮੈਂਟਸ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰਤ ਆਉਣ ’ਤੇ ਯੂਪੀਆਈ ਸਹੂਲਤ ਮਿਲੇ।

ਸਾਥੀਓ,

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦੀ ਇਸ ਮਜ਼ਬੂਤ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫ਼ਾਇਦਾ ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਹਾਮਹਿਮ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਰਵਿਸ, ਵਲੰਟਰੀ ਸਰਵਿਸ ਅਤੇ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਿਹਤਰੀਨ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਮਹਾਮਹਿਮ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਜੋ ਵਿਜ਼ਨ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜੋ ਸੋਚ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਭੂਟਾਨ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ, ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ, ਸਕਿੱਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ, ਸਪੋਰਟਸ, ਸਪੇਸ, ਕਲਚਰ, ਅਜਿਹੇ ਅਨੇਕਾਂ ਸੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨ, ਇਕੱਠੇ ਮਿਲ ਕੇ, ਇੱਕ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਵੀ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਗੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਭੂਟਾਨੀ ਮੰਦਿਰ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ ਯਤਨ ਦਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

 

ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸੀ ਕਿ ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਭੂਟਾਨੀਜ਼ ਟੈਂਪਲ ਅਤੇ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਬਣੇ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੰਦਿਰਾਂ ਜ਼ਰੀਏ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬਹੁ-ਕੀਮਤੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਸਾਥੀਓ,

ਮੇਰੀ ਕਾਮਨਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਸਾਂਝੀ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਰਾਹ ‘ਤੇ ਐਵੇਂ ਹੀ ਚਲਦੇ ਰਹਿਣ। ਭਗਵਾਨ ਬੁੱਧ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਰਿਨਪੋਛੇ ਦਾ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਸਾਡੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਤੇ ਬਣਿਆ ਰਹੇ।

ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਫਿਰ ਤੋਂ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ।

ਧੰਨਵਾਦ !!!

 

Explore More
ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਜਨਮ-ਭੂਮੀ ਮੰਦਿਰ ਧਵਜਾਰੋਹਣ ਉਤਸਵ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ

Popular Speeches

ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਜਨਮ-ਭੂਮੀ ਮੰਦਿਰ ਧਵਜਾਰੋਹਣ ਉਤਸਵ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ
World Exclusive | Almost like a miracle: Putin praises India's economic rise since independence

Media Coverage

World Exclusive | Almost like a miracle: Putin praises India's economic rise since independence
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
India–Russia friendship has remained steadfast like the Pole Star: PM Modi during the joint press meet with Russian President Putin
December 05, 2025

Your Excellency, My Friend, राष्ट्रपति पुतिन,
दोनों देशों के delegates,
मीडिया के साथियों,
नमस्कार!
"दोबरी देन"!

आज भारत और रूस के तेईसवें शिखर सम्मेलन में राष्ट्रपति पुतिन का स्वागत करते हुए मुझे बहुत खुशी हो रही है। उनकी यात्रा ऐसे समय हो रही है जब हमारे द्विपक्षीय संबंध कई ऐतिहासिक milestones के दौर से गुजर रहे हैं। ठीक 25 वर्ष पहले राष्ट्रपति पुतिन ने हमारी Strategic Partnership की नींव रखी थी। 15 वर्ष पहले 2010 में हमारी साझेदारी को "Special and Privileged Strategic Partnership” का दर्जा मिला।

पिछले ढाई दशक से उन्होंने अपने नेतृत्व और दूरदृष्टि से इन संबंधों को निरंतर सींचा है। हर परिस्थिति में उनके नेतृत्व ने आपसी संबंधों को नई ऊंचाई दी है। भारत के प्रति इस गहरी मित्रता और अटूट प्रतिबद्धता के लिए मैं राष्ट्रपति पुतिन का, मेरे मित्र का, हृदय से आभार व्यक्त करता हूँ।

Friends,

पिछले आठ दशकों में विश्व में अनेक उतार चढ़ाव आए हैं। मानवता को अनेक चुनौतियों और संकटों से गुज़रना पड़ा है। और इन सबके बीच भी भारत–रूस मित्रता एक ध्रुव तारे की तरह बनी रही है।परस्पर सम्मान और गहरे विश्वास पर टिके ये संबंध समय की हर कसौटी पर हमेशा खरे उतरे हैं। आज हमने इस नींव को और मजबूत करने के लिए सहयोग के सभी पहलुओं पर चर्चा की। आर्थिक सहयोग को नई ऊँचाइयों पर ले जाना हमारी साझा प्राथमिकता है। इसे साकार करने के लिए आज हमने 2030 तक के लिए एक Economic Cooperation प्रोग्राम पर सहमति बनाई है। इससे हमारा व्यापार और निवेश diversified, balanced, और sustainable बनेगा, और सहयोग के क्षेत्रों में नए आयाम भी जुड़ेंगे।

आज राष्ट्रपति पुतिन और मुझे India–Russia Business Forum में शामिल होने का अवसर मिलेगा। मुझे पूरा विश्वास है कि ये मंच हमारे business संबंधों को नई ताकत देगा। इससे export, co-production और co-innovation के नए दरवाजे भी खुलेंगे।

दोनों पक्ष यूरेशियन इकॉनॉमिक यूनियन के साथ FTA के शीघ्र समापन के लिए प्रयास कर रहे हैं। कृषि और Fertilisers के क्षेत्र में हमारा करीबी सहयोग,food सिक्युरिटी और किसान कल्याण के लिए महत्वपूर्ण है। मुझे खुशी है कि इसे आगे बढ़ाते हुए अब दोनों पक्ष साथ मिलकर यूरिया उत्पादन के प्रयास कर रहे हैं।

Friends,

दोनों देशों के बीच connectivity बढ़ाना हमारी मुख्य प्राथमिकता है। हम INSTC, Northern Sea Route, चेन्नई - व्लादिवोस्टोक Corridors पर नई ऊर्जा के साथ आगे बढ़ेंगे। मुजे खुशी है कि अब हम भारत के seafarersकी polar waters में ट्रेनिंग के लिए सहयोग करेंगे। यह आर्कटिक में हमारे सहयोग को नई ताकत तो देगा ही, साथ ही इससे भारत के युवाओं के लिए रोजगार के नए अवसर बनेंगे।

उसी प्रकार से Shipbuilding में हमारा गहरा सहयोग Make in India को सशक्त बनाने का सामर्थ्य रखता है। यह हमारेwin-win सहयोग का एक और उत्तम उदाहरण है, जिससे jobs, skills और regional connectivity – सभी को बल मिलेगा।

ऊर्जा सुरक्षा भारत–रूस साझेदारी का मजबूत और महत्वपूर्ण स्तंभ रहा है। Civil Nuclear Energy के क्षेत्र में हमारा दशकों पुराना सहयोग, Clean Energy की हमारी साझा प्राथमिकताओं को सार्थक बनाने में महत्वपूर्ण रहा है। हम इस win-win सहयोग को जारी रखेंगे।

Critical Minerals में हमारा सहयोग पूरे विश्व में secure और diversified supply chains सुनिश्चित करने के लिए महत्वपूर्ण है। इससे clean energy, high-tech manufacturing और new age industries में हमारी साझेदारी को ठोस समर्थन मिलेगा।

Friends,

भारत और रूस के संबंधों में हमारे सांस्कृतिक सहयोग और people-to-people ties का विशेष महत्व रहा है। दशकों से दोनों देशों के लोगों में एक-दूसरे के प्रति स्नेह, सम्मान, और आत्मीयताका भाव रहा है। इन संबंधों को और मजबूत करने के लिए हमने कई नए कदम उठाए हैं।

हाल ही में रूस में भारत के दो नए Consulates खोले गए हैं। इससे दोनों देशों के नागरिकों के बीच संपर्क और सुगम होगा, और आपसी नज़दीकियाँ बढ़ेंगी। इस वर्ष अक्टूबर में लाखों श्रद्धालुओं को "काल्मिकिया” में International Buddhist Forum मे भगवान बुद्ध के पवित्र अवशेषों का आशीर्वाद मिला।

मुझे खुशी है कि शीघ्र ही हम रूसी नागरिकों के लिए निशुल्क 30 day e-tourist visa और 30-day Group Tourist Visa की शुरुआत करने जा रहे हैं।

Manpower Mobility हमारे लोगों को जोड़ने के साथ-साथ दोनों देशों के लिए नई ताकत और नए अवसर create करेगी। मुझे खुशी है इसे बढ़ावा देने के लिए आज दो समझौतेकिए गए हैं। हम मिलकर vocational education, skilling और training पर भी काम करेंगे। हम दोनों देशों के students, scholars और खिलाड़ियों का आदान-प्रदान भी बढ़ाएंगे।

Friends,

आज हमने क्षेत्रीय और वैश्विक मुद्दों पर भी चर्चा की। यूक्रेन के संबंध में भारत ने शुरुआत से शांति का पक्ष रखा है। हम इस विषय के शांतिपूर्ण और स्थाई समाधान के लिए किए जा रहे सभी प्रयासों का स्वागत करते हैं। भारत सदैव अपना योगदान देने के लिए तैयार रहा है और आगे भी रहेगा।

आतंकवाद के विरुद्ध लड़ाई में भारत और रूस ने लंबे समय से कंधे से कंधा मिलाकर सहयोग किया है। पहलगाम में हुआ आतंकी हमला हो या क्रोकस City Hall पर किया गया कायरतापूर्ण आघात — इन सभी घटनाओं की जड़ एक ही है। भारत का अटल विश्वास है कि आतंकवाद मानवता के मूल्यों पर सीधा प्रहार है और इसके विरुद्ध वैश्विक एकता ही हमारी सबसे बड़ी ताक़त है।

भारत और रूस के बीच UN, G20, BRICS, SCO तथा अन्य मंचों पर करीबी सहयोग रहा है। करीबी तालमेल के साथ आगे बढ़ते हुए, हम इन सभी मंचों पर अपना संवाद और सहयोग जारी रखेंगे।

Excellency,

मुझे पूरा विश्वास है कि आने वाले समय में हमारी मित्रता हमें global challenges का सामना करने की शक्ति देगी — और यही भरोसा हमारे साझा भविष्य को और समृद्ध करेगा।

मैं एक बार फिर आपको और आपके पूरे delegation को भारत यात्रा के लिए बहुत बहुत धन्यवाद देता हूँ।