Quote"ਜੇ ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਸੋਚਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪੁਲਾਂਘ ਪੁੱਟਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਪਿੱਛੇ 10 ਸਾਲ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਲਾਂਚਪੈਡ ਹੈ"
Quote“ਅੱਜ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਛੋਟਾ ਸੋਚਣਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਜੋ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਬਿਹਤਰੀਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ"
Quote"ਭਾਰਤ 'ਚ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ"
Quote'ਸਰਕਾਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਹੁਣ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾ ਰਹੇ, ਸਗੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ'
Quote"ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ 'ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ"
Quote"ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਾ ਕੇ, ਅਸੀਂ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਲਾਭ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਵੰਡੇ ਜਾਣ"
Quote"ਅਸੀਂ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ 'ਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਨਾ ਕਿ ਘਾਟ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ"
Quote"ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ 'ਰਾਸ਼ਟਰ ਪਹਿਲਾਂ' ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਸਰਬਉੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ"
Quote"ਸਾਨੂੰ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਲਈ ਅੱਜ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ"
Quote"ਭਾਰਤ ਭਵਿੱਖ ਹੈ"

ਮੇਰੇ ਇੱਥੇ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਬਹੁਤ ਜੋਰੋ ਦੀ ਡੁਗਡੁਗੀ ਵਜਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਵੱਡੇ ਬਿਗੁਲ ਵਜਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਤਾਕਿ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਜ਼ਰਾ ਜੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਾਵੇ, ਥੈਕਿਉਂ ਦਾਸ! TV Nine ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਨਮਸਕਾਰ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਆਪ ਸਭ ਨੂੰ ਵੀ...ਮੈਂ ਅਕਸਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਡਾਇਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਡਾਇਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ TV Nine ਦਾ ਨਿਊਜ਼ਰੂਮ,  ਤੁਹਾਡੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਬਖੂਬੀ ਉਹ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਰਿਪ੍ਰੇਜੈਂਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। TV Nine ਦੀਆਂ ਕਈ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮੀਡੀਆ ਪਲੈਟਫਾਰਮਸ ਹਨ।ਤੁਸੀਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਾਈਬ੍ਰੈਂਟ ਡੇਮੋਕ੍ਰੇਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਵੀ ਹੋ। ਮੈਂ ਅਲਗ-ਅਲਗ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਲਗ-ਅਲਗ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ, TV Nine ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਾਥਿਆਂ ਦਾ, ਤੁਹਾਡੀ ਟੈਕਨੀਕਲ ਟੀਮ ਦਾ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਅਭਿਨੰਦਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ TV Nine ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਇਸ ਸਮਿਟ ਦੇ ਲਈ ਬੜਾ Interesting Topic ਚੁਣਿਆ ਹੈ। India: Poised For The Next Big ਲੀਪ, ਅਤੇ Big ਲੀਪ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਤਦ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਜੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਕੋਈ ਹਤਾਸ਼-ਨਿਰਾਸ਼ ਦੇਸ਼ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀ Big ਲੀਪ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਥੀਮ ਹੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੱਸਣ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਿਸ ਉਂਚਾਈ ‘ਤੇ ਹੈ, ਆਕਾਂਖਿਆ ਕੀ ਹੈ? ਅਗਰ ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਲੀਪ ਲੈਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ 10 ਸਾਲ ਦਾ ਇੱਕ ਪਾਵਰਫੁੱਲ ਲਾਂਚਪੈਡ ਹੈ। ਤਾਂ 10 ਸਾਲਾ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਬਦਲਿਆ,ਕਿ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ ਹਾਂ? ਇਹ ਬਦਲਾਅ Mindset ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ Self-Confidence ਅਤੇ Trust ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ Good Governance ਦਾ, ਸੁਸ਼ਾਸਨ ਦਾ।

 

|

ਸਾਥੀਓ,

ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੀ ਕਹਾਵਤ ਹੈ-ਮਨ ਕੇ ਹਾਰੇ ਹਾਰ ਹੈ, ਮਨ ਕੇ ਜੀਤੇ ਜਿੱਤ। ਅਭੀ ਦਾਸ ਦਾ ਮੈਂ quote ਸੁਣਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਲੇਕਿਨ ਮੈਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹਾ differ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਮਹਾਨੁਭਾਵਾਂ ਦੀ ਬਾਇਓਗ੍ਰਾਫੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੱਛਮ ਦੀ ਸੋਚ ਹੋਵੇ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਬਾਇਓਗ੍ਰਾਫੀ, ਉੱਥੇ ਇਤਿਹਾਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹੀ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸੱਚਾ ਸਾਮਰੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਵੱਡੇ ਲੋਕ ਆਏ, ਚਲੇ ਗਏ...ਦੇਸ਼ ਅਜਰ-ਅਮਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਹਾਰੇ ਹੋਏ ਮਨ ਤੋਂ ਜਿੱਤ ਮਿਲਣੀ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ Mindset ਵਿੱਚ ਜੋ ਬਦਲਾਅ ਆਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਲੀਪ ਅਸੀਂ ਲਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਵਾਕਈ ਅਦਭੁੱਤ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਰਤੀਤਾ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ‘ਤੇ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ Underestimate ਕੀਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਕੇ ਆਂਕਿਆ । ਤਦ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹਾਂ, ਪਰਾਜਯ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਾਂ। ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਤੋਂ ਹੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਲਸੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ, ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਜੀ ਚੁਰਾਉਣ ਵਾਲਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਸ਼ਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ? ਇਸ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਧਿਕਾਂਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਹ ਮੰਨ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਤਾਂ ਹੁਣ ਐਵੇ ਹੀ ਚਲੇਗਾ! ਉੱਪਰ ਤੋਂ ਕਰਪਸ਼ਨ, ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਦੇ ਘੁਟਾਲੇ, ਪਾਲਿਸੀ ਪੈਰਾਲਿਸਿਸ, ਪਰਿਵਾਰਵਾਦ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨੀਂਹ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

ਪਿਛਲੇ 10 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਉਸ ਭਿਆਨਕ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਕੱਢ ਕੇ ਇੱਥੇ ਲਿਆਏ ਹਾਂ। ਸਿਰਫ਼ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ, ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਟੌਪ ਫਾਇਵ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨੀਤੀਆਂ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਫੈਸਲੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹੀਂ ਹੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। Mindset ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਨੇ ਕਮਾਲ ਕਰਕੇ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਛੋਟਾ ਸੋਚਣਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਜੋ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਉਹ Best ਅਤੇ  Biggest ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਉਪਲਬਧੀਆਂ ਦੇਖ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਹੈਰਾਨ ਹੈ।

ਦੁਨੀਆ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਚਲਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਫਾਇਦਾ ਦੇਖ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਰੇ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਰ ਲਿਆ-ਇਹ ਰਿਐਕਸ਼ਨ, ਅੱਛਾ ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਹ ਕਰ ਲਿਆ ? ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹੋ ਗਿਆ ? ਇਹ ਰਿਐਕਸ਼ਨ, ਅੱਜ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਨਿਊ ਨਾਰਮਲ ਹੈ। ਵਧਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ, ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ 10 ਸਾਲ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੇ FDI ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੇਖੋ। ਪਿਛਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ 300 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ FDI ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਈ। ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ 640 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ FDI ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਈ। 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਜੋ ਡਿਜੀਟਲ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆਈ ਹੈ, ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੈਕਸੀਨ ‘ਤੇ ਜੋ ਭਰੋਸਾ ਬੈਠਾ ਹੈ, ਅੱਜ ਟੈਕਸ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਹੋਈ ਸੰਖਿਆ ਹੋਵੇ, ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੱਸ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ ‘ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ  ਇੱਕ ਹੋਰ ਅੰਕੜਾ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਇੱਥੇ ਇਸ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਹੋਣਗੇ ਜੋ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡ ਵਿੱਚ ਇਨਵੈਸਟ ਕਰਦੇ ਹੋਣਗੇ। ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਰੀਬ 9 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡ ਵਿੱਚ ਇਨਵੈਸਟ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖੇ ਸਨ। ਅਗਰ ਮੈਂ ਸਾਲ 2024 ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਾਂ ਤਾਂ ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ 52 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ  ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਊਚੁਅਲ ਫੰਡ ਵਿੱਚ ਇਨਵੈਸਟ ਕਰ ਰੱਖੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।

 

|

ਅਤੇ ਜਿਤਨਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ‘ਤੇ ਹੈ, ਉਤਨਾ ਹੀ ਖੁਦ ‘ਤੇ ਵੀ ਹੈ। ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਇਹ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਹੈ-ਮੈਂ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਅਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਹ ਗੱਲ TV Nine ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨੋਟ ਕਰਦੇ ਹੋਣਗੇ ਕਿ ਅਨੇਕ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਿਡਿਕਸ਼ਨ ਜਿੱਥੇ ਅਟਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਿਹਤਰ ਪਰਫਾਰਮ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ ਇਸ Mindset ਅਤੇ Trust ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ, ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ Work-Culture ਹੈ, ਗਵਰਨੈਂਸ ਹੈ। ਉਹੀ ਅਫ਼ਸਰ ਹਨ, ਉਹੀ ਆਫਿਸ ਹਨ, ਉਹੀ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਹਨ, ਉਹੀ ਫਾਈਲਾਂ ਹਨ, ਲੇਕਿਨ ਨਤੀਜੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਅੱਜ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ, ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਵਸਥਾ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲਈ ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੇ ਨਵੇਂ ਆਦਰਸ਼ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਗਤੀ ਦੇਣ ਲਈ, Big ਲੀਪ ਲੈਣ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ਕਿ ਜਿਸ ਗੀਅਰ ‘ਤੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤ ਚਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸ ਗੀਅਰ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਪਹਿਲੇ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਿਵਰਸ ਗੀਅਰ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਝ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਯੂਪੀ ਵਿੱਚ 80 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਰਯੂ ਨਹਿਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਚਾਰ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਅਟਕਿਆ ਰਿਹਾ। 2014 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। ਸਰਦਾਰ ਸਰੋਵਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ, ਉਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਤਾਂ ਪੰਡਿਤ ਨੇਹਰੂ ਨੇ 60 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। 60 ਸਾਲ ਤੱਕ ਸਰਦਾਰ ਸਰੋਵਰ ਡੈਮ ਦਾ ਕੰਮ ਐਵੇ ਹੀ ਲਟਕਿਆ ਰਿਹਾ। ਸਰਕਾਰ ਬਣਨ ਦੇ ਬਾਅਦ 2017 ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਸ ਡੈਮ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦਾ ਲੋਕਅਰਪਨ ਕੀਤਾ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਾ ਕੋਯਨਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵੀ 80 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਾਲ 2014 ਤੱਕ ਇਹ ਵੀ ਐਵੇ ਹੀ ਲਟਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਡੈਮ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਸਾਡੀ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪੂਰਾ ਕਰਵਾਇਆ।

ਸਾਥੀਓ,

ਬੀਤੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਅਟਲ ਟਨਲ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਬਰਫਬਾਰੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੇਖੀਆਂ ਹਨ। ਅਟਲ ਟਨਲ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ 2022 ਵਿੱਚ। 2014 ਤੱਕ ਇਹ ਟਨਲ ਵੀ ਅਧੂਰੀ ਲਟਕੀ ਹੋਈ ਰਹੀ। ਇਸ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਪੂਰਾ ਕਰਵਾਇਆ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਦਾ 2020 ਵਿੱਚ ਲੋਕਅਰਪਣ ਕੀਤਾ। ਅਸਾਮ ਦਾ ਬੋਗੀਬੀਲ ਬ੍ਰਿਜ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਬ੍ਰਿਜ ਵੀ 1998 ਵਿੱਚ ਮਨਜ਼ੂਰ ਹੋਇਆ। ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ 20 ਸਾਲ ਬਾਅਦ 2018 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਲੋਕਅਰਪਣ ਕੀਤਾ। Eastern Dedicated Fright Corridor, ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ. ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵੀ ਲਟਕਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ 15 ਸਾਲ ਬਾਅਦ, 2023 ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਵਾਇਆ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 500 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਗਿਣ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਅਜਿਹੇ ਸੈਕੜਿਆਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ 2014 ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਆਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ-ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ। ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਮੈਂ ਖੁਦ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਫਾਈਲ ਲੈ ਕੇ ਬੈਠਦਾ ਹਾਂ, ਸਾਰਾ ਡੇਟਾ ਲੈ ਕੇ ਬੈਠਦਾ ਹਾਂ, ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਅਟਕੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਸ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਔਨਲਾਈਨ, ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਕੱਤਰ ਪੂਰਾ ਸਮਾਂ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ-ਇੱਕ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਉੱਥੇ analysis ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ....17 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਸ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ। 17 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ....ਤਦ ਜਾ ਕੇ ਇਹ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪੂਰੇ ਹੋਏ ਹਨ।

 

|

ਆਓ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸੋ, ਜਿਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਉਸ ਸਪੀਡ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹੋਣ, ਤਾਂ ਦੇਸ਼ Big ਲੀਪ ਕਿਵੇਂ ਲੱਗ ਪਾਉਂਦਾ? ਅੱਜ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਲਟਕਾਉਣੇ-ਭੜਕਾਉਣੇ ਵਾਲੀ ਉਸ ਪੁਰਾਣੀ ਅਪ੍ਰੋਚ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਉਦਾਹਰਣ ਦੇਵਾਂਗਾਂ। ਮੁੰਬਈ ਦਾ ਅਟਲ ਬ੍ਰਿਜ, ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬ੍ਰਿਜ, ਸੀ ਬ੍ਰਿਜ। ਇਸ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ। ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਸਪਤਾਹ ਪਹਿਲੇ ਇਸ ਦਾ ਲੋਕਅਰਪਣ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸੰਸਦ ਦੀ ਨਵੀਂ ਬਿਲਡਿੰਗ। ਇਸ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ। ਪਿਛਲੇ ਹੀ ਸਾਲ ਇਸ ਦਾ ਲੋਕਅਰਪਣ ਹੋ ਗਿਆ। ਜੰਮੂ ਏਮਸ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਸਪਤਾਹ 20 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਲੋਕਅਰਪਣ ਵੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਜਕੋਟ ਏਮਸ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਅਜੇ ਕੱਲ੍ਹ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਵੀ ਲੋਕਅਰਪਣ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, IIM ਸੰਭਲਪੁਰ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ.... ਅਤੇ ....ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਲੋਕਅਰਪਣ ਹੋ ਗਿਆ। ਤਰਿਚੀ ਏਅਰਪੋਰਟ ਦੇ ਨਵੇਂ ਟਰਮੀਨਲ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ 2019 ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਪਤਾਹ ਪਹਿਲੇ ਇਸ ਦਾ ਲੋਕਅਰਪਣ ਵੀ ਹੋ ਗਿਆ। IIT ਭਿਲਾਈ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਾ ਵੀ ਲੋਕਅਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਗੋਆ ਦੇ ਨਵੇਂ ਏਅਰਪੋਰਟ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ 2016 ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ 2022 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਲੋਕਅਰਪਣ ਵੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਲਕਸ਼ਦ੍ਵੀਪ ਤੱਕ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਔਪਟੀਕਲ ਫਾਈਬਰ ਵਿਛਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਚੈਲੇਜਿੰਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਪਤਾਹ ਪਹਿਲੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਬਨਾਰਸ ਦੀ ਬਨਾਸ ਡੇਅਰੀ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਦਾ ਲੋਕਅਰਪਣ ਹੋਇਆ। ਕੱਲ੍ਹ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਦਵਾਰਕਾ ਵਿੱਚ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਬ੍ਰਿਜ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੇਖੀਆਂ ਹਨ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਕੇਬਲ ਬ੍ਰਿਜ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਵੀ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਲ 2017 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਜੋ ਮੋਦੀ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਨਾ, ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਵੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਪੀਡ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ...ਜਦੋਂ ਟੈਕਸਪੇਅਰਸ ਦੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ...ਤਦ ਦੇਸ਼ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਤਦ ਦੇਸ਼ Big ਲੀਪ ਦੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਭਾਰਤ ਅੱਜ ਜਿਸ ਸਕੇਲ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਪ੍ਰਤੱਖ, ਕਲਪਨਾ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਬੀਤੇ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਕੁਝ ਉਦਾਹਰਣ ਅਤੇ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ...ਇੱਕ week ਦੇ.. 20 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਮੈਂ ਜੰਮੂ ਤੋਂ ਇਕੱਠੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦਰਜਨਾਂ IIT-IIM, ਟ੍ਰਿਪਲ IT ਜਿਹੇ Higher Education Institutes ਦਾ ਲੋਕਅਰਪਣ ਕੀਤਾ। 24 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਮੈਂ ਰਾਜਕੋਟ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ 5 ਏਮਸ ਦਾ ਇਕੱਠੇ ਲੋਕਅਰਪਣ ਕੀਤਾ। ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਮੈਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ 27 ਰਾਜਾਂ ਦੇ 500 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨਸ ਦੇ ਰੀ-ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਕੀਤਾ। ਅੱਜ ਦੇ ਉਸੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਡੇਢ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਓਵਰਬ੍ਰਿਜ ਅਤੇ ਅੰਡਰਪਾਸ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਸਾਈਟ-ਐਕਸ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਥ੍ਰੈੱਡ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 2 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਕੱਲ੍ਹ ਸਵੇਰੇ ਕੇਰਲਾ, ਤਮਿਲ ਨਾਡੂ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਹਾਂ। ਉੱਥੇ ਸਪੇਸ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹਨ...MSME ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹਨ, ਪੋਰਟ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹਨ, ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹਨ...ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹਨ...ਭਾਰਤ ਅਜਿਹੇ ਸਕੇਲ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਹੀ Big ਲੀਪ ਲਗਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪਹਿਲੀ, ਦੂਸਰੀ, ਤੀਸਰੀ ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਹੁਣ ਸਾਨੂੰ ਚੌਥੀ ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹੋ ਰਹੇ ਵਿਕਾਸ ਕਾਰਜਾਂ ਨਾਲ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਿਨ, ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਦਿਮਾਗ ਜਰਾ ਅਲਰਟ ਰੱਖੋ... ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਿਨ ਦੋ ਨਵੇਂ ਕਾਲਜ ਖੁਲ੍ਹੇ ਹਨ, ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਇੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਖੁਲ੍ਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਿਨ 55 ਪੇਟੈਂਟਸ ਅਤੇ 600 ਟ੍ਰੇਡਮਾਰਕ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਿਨ ਕਰੀਬ ਡੇਢ ਲੱਖ ਮੁਦਰਾ ਲੋਨ ਵੰਡੇ ਗਏ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਿਨ ਸੈਂਤੀ ਨਵੇਂ ਸਟਾਰਟਅਪ ਬਣੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਿਨ ਸੋਲ੍ਹਾ ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਯੂਪੀਆਈ ਟ੍ਰਾਂਜ਼ੈਕਸ਼ਨ ਹੋਏ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਿਨ 3 ਨਵੇਂ ਜਨ ਔਸ਼ਧੀ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਿਨ ਚੌਦਾਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਰੇਲਵੇ ਟ੍ਰੈਕ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਿਨ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਐੱਲਪੀਜੀ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸੈਕੰਡ, ਹਰ ਸੈਕੰਡ... ਇੱਕ ਨਲ ਸੇ ਜਲ ਦਾ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਦਿਨ 75 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ਰੀਬੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਹਮੇਸਾ ਤੋਂ ਹੀ ਗ਼ਰੀਬੀ ਹਟਾਓ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ ਨਾਰੇ ਸੁਣੇ ਸਨ। ਕਿਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਸੀ ਕਿ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ 25 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਗ਼ਰੀਬੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਉਣਗੇ। ਲੇਕਿਨ ਇਹ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ।

 

|

ਸਾਥੀਓ,

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ consumption ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਆਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਟ੍ਰੇਂਡ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗ਼ਰੀਬੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪੱਧਰ...ਯਾਨੀ single digit ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਡੇਟਾ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ, ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ Consumption ਢਾਈ ਗੁਣਾ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਭਿੰਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੋਰ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ, ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ consumption ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਤੋਂ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਸੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਵੇਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਇਹ ਸਾਡੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਯਤਨਾਂ ਦਾ ਪਰਿਣਾਮ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫੋਕਸ ਪਿੰਡ, ਗ਼ਰੀਬ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਹੈ।

2014 ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ। ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਰਮਿਆਨ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਬਿਹਤਰ ਹੋਈ, ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਨਵੇਂ ਅਵਸਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਇਸ ਮਾਡਲ ਨਾਲ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਭਾਰਤ ਸਸ਼ਕਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਆਂਕੜਾ ਦਵਾਂਗਾ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਕੁੱਲ ਖਰਚ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਖਰਚ 50 ਪਰਸੈਂਟ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ, ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਭੋਜਨ ਜੁਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਖਰਚ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਉਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਰ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਸਾਥੀਓ,

ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸੋਚ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਕਮੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਕਮੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਇਹ ਲੋਕ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਥੋੜਾ-ਬਹੁਤ ਦੇ ਕੇ, ਆਪਣਾ ਸੁਆਰਥ ਸਿੱਧ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਚਲਦੇ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਪੌਲੀਟਿਕਸ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਯਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਕੇਵਲ ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦਿੰਦਾ ਸੀ।

ਲੇਕਿਨ ਸਾਥੀਓ,

ਬੀਤੇ 10 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਇਸ Scarcity Mindset ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧ ਚਲਿਆ ਹੈ। ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ‘ਤੇ ਲਗਾਮ ਲਗਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਲਾਭ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਅਸੀਂ Politics of Scarcity ਨਹੀਂ, Governance of Saturation ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਣ ਨਾ ਕਰਕੇ, ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀਕਰਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਚੁਣਿਆ ਹੈ। ਬੀਤੇ 10 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਸਾਡਾ ਇੱਕਮਾਤਰ ਮੰਤਰ ਹੈ, ਇਹੀ ਸਾਡੀ ਸੋਚ ਹੈ। ਇਹੀ ਸਬਕਾ ਸਾਥ-ਸਬਕਾ ਵਿਕਾਸ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਵੋਟਬੈਂਕ ਪੌਲੀਟਿਕਸ ਨੂੰ ਪੌਲੀਟਿਕਸ ਆਵ੍ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਰੱਪਸ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਭੇਦਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸੈਚੁਰੇਸ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਸਦਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਅੱਜ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੀ ਤਰਫ਼ ਤੋਂ, ਘਰ-ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਲਾਭਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ. ਆਪਣੇ ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮੋਦੀ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਵਾਲੀ ਗੱਡੀ ਬਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਫ਼ਸਰ ਗੱਡੀ ਲੈ ਕੇ ਪਿੰਡ-ਪਿੰਡ ਜਾਣ ਅਤੇ ਪੁੱਛਣ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ? ਅੱਜ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਖ਼ੁਦ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਕਹਿ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾਓ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਜਦੋਂ ਸੈਚੁਰੇਸ਼ਨ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਨ ਬਣ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਭੇਦਭਾਵ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨਹੀਂ ਰਾਸ਼ਟਰਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਹਾਂ।

 

|

ਸਾਥੀਓ,

ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ Nation First ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਸਰਵੋਪਰਿ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਲਈ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ... ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਸਾਨ ਕੰਮ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਵਰਕ-ਕਲਚਰ ਨਾਲ ਨਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਦੇਸ਼ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਹਿਤ ਵਿੱਚ ਫ਼ੈਸਲੇ ਲਏ, ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਕੀਤਾ। ਆਰਟੀਕਲ 370 ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ...ਮੈਂ Movie ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਆਰਟੀਕਲ 370 ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਮ ਮੰਦਿਰ ਨਿਰਮਾਣ ਤੱਕ, ਟ੍ਰਿਪਲ ਤਲਾਕ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਹਿਲਾ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਤੱਕ, ਵਨ ਰੈਂਕ ਵਨ ਪੈਂਨਸ਼ਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਚੀਫ਼ ਆਵ੍ ਡਿਫੈਂਸ ਸਟਾਫ ਅਹੁੱਦੇ ਤੱਕ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ Nation First ਦੀ ਸੋਚ ਦੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹੇ ਹਰ ਅਧੂਰੇ ਕੰਮ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ।

ਸਾਥੀਓ,

21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਅੱਜ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਪੇਸ ਤੋਂ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਤੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਤੋਂ ਡ੍ਰੋਨ ਤੱਕ AI ਤੋਂ ਕਲੀਨ ਐਨਰਜੀ ਤੱਕ 5G ਤੋਂ Fintech ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਅਗਲੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅੱਜ, ਗਲੋਬਲ ਵਰਲਡ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅੱਜ, Fintech Adoption Rate ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅੱਜ, ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ ‘ਤੇ ਉਤਰਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਭਾਰਤ, ਅੱਜ, Solar Installed Capacity ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਅਗ੍ਰਣੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅੱਜ, 5ਜੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੇ ਵਿਸਾਤਰ ਵਿੱਚ ਯੂਰੋਪ ਨੂੰ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅੱਜ, ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅੱਜ, ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਜਿਹੇ ਫਿਊਚਰ ਦੇ ਫਿਊਲ ‘ਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਉੱਜਵਲ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਲਈ ਦਿਨ ਰਾਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ Futuristic ਹੈ। ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਸਭ ਲੋਕ ਕਹਿਣ ਲਗੇ ਹਨ- India is the Future. ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਮਾਂ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ 5 ਸਾਲ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਹ ਸਭ ਜੋ audience ਇੱਥੇ ਬੈਠੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ – ਸਾਡੇ ਤੀਸਰੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ... ਸਾਡੇ ਤੀਸਰੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਉਚਾਈ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਹੈ। ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਕਲਪ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਸਿਤ ਦੇ ਵਰ੍ਹੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਕਾਮਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸੈਮੀਨਾਰ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂ ਨਾ ਹੁੰਦਾ , Big ਲੀਪ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦਾ। ਇੰਨਾ ਫਾਇਦਾ ਜ਼ਰੂਰ ਹੋਇਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ Big ਲੀਪ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਰੱਖਿਆ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਲਿਪ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ। ਤੁਸੀਂ ਲੋਕ ਸਵੇਰੇ ਤੋਂ ਬੈਠ ਕੇ Brainstorming ਕਰਦੇ ਹੋਵੋਗੇ ਤਾਂ ਕੁਝ ਹਸੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਵੀ ਹੋ ਗਈ।

 ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ!

 

  • Dheeraj Thakur March 13, 2025

    जय श्री राम।
  • Dheeraj Thakur March 13, 2025

    जय श्री राम
  • कृष्ण सिंह राजपुरोहित भाजपा विधान सभा गुड़ामा लानी November 21, 2024

    जय श्री राम 🚩
  • कृष्ण सिंह राजपुरोहित भाजपा विधान सभा गुड़ामा लानी November 21, 2024

    जय श्री राम 🚩 वन्दे मातरम् जय भाजपा विजय भाजपा
  • Devendra Kunwar October 08, 2024

    BJP
  • दिग्विजय सिंह राना September 20, 2024

    हर हर महादेव
  • krishangopal sharma Bjp July 10, 2024

    नमो नमो 🙏 जय भाजपा 🙏
  • krishangopal sharma Bjp July 10, 2024

    नमो नमो 🙏 जय भाजपा 🙏
  • krishangopal sharma Bjp July 10, 2024

    नमो नमो 🙏 जय भाजपा 🙏
  • Kapil Sora June 15, 2024

    Paharganj state mein viroli Pani Ki pareshani hai bahut jyada Pani Ki Barsat Hui
Explore More
ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਦਾ ਖੂਨ ਖੌਲ ਰਿਹਾ ਹੈ: ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ

Popular Speeches

ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਦਾ ਖੂਨ ਖੌਲ ਰਿਹਾ ਹੈ: ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ
Indian economy remains positive amid global turbulence: Finance Ministry

Media Coverage

Indian economy remains positive amid global turbulence: Finance Ministry
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
India is going to open doors of new possibilities of space for the world: PM Modi
June 28, 2025
QuoteI extend my heartiest congratulations and best wishes to you for hoisting the flag of India in space: PM
QuoteScience and Spirituality, both are our Nation’s strength: PM
QuoteThe success of Chandrayaan mission and your historic journey renew interest in science among the children and youth of the country: PM
QuoteWe have to take Mission Gaganyaan forward, we have to build our own space station and also land Indian astronauts on the Moon: PM
QuoteYour historic journey is the first chapter of success of India's Gaganyaan mission and will give speed and new vigour to our journey of Viksit Bharat: PM
QuoteIndia is going to open doors of new possibilities of space for the world: PM

प्रधानमंत्रीशुभांशु नमस्कार!

शुभांशु शुक्लानमस्कार!

प्रधानमंत्रीआप आज मातृभूमि से, भारत भूमि से, सबसे दूर हैं, लेकिन भारतवासियों के दिलों के सबसे करीब हैं। आपके नाम में भी शुभ है और आपकी यात्रा नए युग का शुभारंभ भी है। इस समय बात हम दोनों कर रहे हैं, लेकिन मेरे साथ 140 करोड़ भारतवासियों की भावनाएं भी हैं। मेरी आवाज में सभी भारतीयों का उत्साह और उमंग शामिल है। अंतरिक्ष में भारत का परचम लहराने के लिए मैं आपको हार्दिक बधाई और शुभकामनाएं देता हूं। मैं ज्यादा समय नहीं ले रहा हूं, तो सबसे पहले तो यह बताइए वहां सब कुशल मंगल है? आपकी तबीयत ठीक है?

|

शुभांशु शुक्ला: जी प्रधानमंत्री जी! बहुत-बहुत धन्यवाद, आपकी wishes का और 140 करोड़ मेरे देशवासियों के wishes का, मैं यहां बिल्कुल ठीक हूं, सुरक्षित हूं। आप सबके आशीर्वाद और प्यार की वजह से… बहुत अच्छा लग रहा है। बहुत नया एक्सपीरियंस है यह और कहीं ना कहीं बहुत सारी चीजें ऐसी हो रही हैं, जो दर्शाती है कि मैं और मेरे जैसे बहुत सारे लोग हमारे देश में और हमारा भारत किस दिशा में जा रहा है। यह जो मेरी यात्रा है, यह पृथ्वी से ऑर्बिट की 400 किलोमीटर तक की जो छोटे सी यात्रा है, यह सिर्फ मेरी नहीं है। मुझे लगता है कहीं ना कहीं यह हमारे देश के भी यात्रा है because जब मैं छोटा था, मैं कभी सोच नहीं पाया कि मैं एस्ट्रोनॉट बन सकता हूं। लेकिन मुझे लगता है कि आपके नेतृत्व में आज का भारत यह मौका देता है और उन सपनों को साकार करने का भी मौका देता है। तो यह बहुत बड़ी उपलब्धि है मेरे लिए और मैं बहुत गर्व feel कर रहा हूं कि मैं यहां पर अपने देश का प्रतिनिधित्व कर पा रहा हूं। धन्यवाद प्रधानमंत्री जी!

प्रधानमंत्रीशुभ, आप दूर अंतरिक्ष में हैं, जहां ग्रेविटी ना के बराबर है, पर हर भारतीय देख रहा है कि आप कितने डाउन टू अर्थ हैं। आप जो गाजर का हलवा ले गए हैं, क्या उसे अपने साथियों को खिलाया?

शुभांशु शुक्ला: जी प्रधानमंत्री जी! यह कुछ चीजें मैं अपने देश की खाने की लेकर आया था, जैसे गाजर का हलवा, मूंग दाल का हलवा और आम रस और मैं चाहता था कि यह बाकी भी जो मेरे साथी हैं, बाकी देशों से जो आए हैं, वह भी इसका स्वाद लें और चखें, जो भारत का जो rich culinary हमारा जो हेरिटेज है, उसका एक्सपीरियंस लें, तो हम सभी ने बैठकर इसका स्वाद लिया साथ में और सबको बहुत पसंद आया। कुछ लोग कहे कि कब वह नीचे आएंगे और हमारे देश आएं और इनका स्वाद ले सकें हमारे साथ…

प्रधानमंत्री: शुभ, परिक्रमा करना भारत की सदियों पुरानी परंपरा है। आपको तो पृथ्वी माता की परिक्रमा का सौभाग्य मिला है। अभी आप पृथ्वी के किस भाग के ऊपर से गुजर रहे होंगे?

शुभांशु शुक्ला: जी प्रधानमंत्री जी! इस समय तो मेरे पास यह इनफॉरमेशन उपलब्ध नहीं है, लेकिन थोड़ी देर पहले मैं खिड़की से, विंडो से बाहर देख रहा था, तो हम लोग हवाई के ऊपर से गुजर रहे थे और हम दिन में 16 बार परिक्रमा करते हैं। 16 सूर्य उदय और 16 सनराइज और सनसेट हम देखते हैं ऑर्बिट से और बहुत ही अचंभित कर देने वाला यह पूरा प्रोसेस है। इस परिक्रमा में, इस तेज गति में जिस हम इस समय करीब 28000 किलोमीटर प्रति घंटे की रफ्तार से चल रहे हैं आपसे बात करते वक्त और यह गति पता नहीं चलती क्योंकि हम तो अंदर हैं, लेकिन कहीं ना कहीं यह गति जरूर दिखाती है कि हमारा देश कितनी गति से आगे बढ़ रहा है।

प्रधानमंत्रीवाह!

शुभांशु शुक्ला: इस समय हम यहां पहुंचे हैं और अब यहां से और आगे जाना है।

प्रधानमंत्री: अच्छा शुभ अंतरिक्ष की विशालता देखकर सबसे पहले विचार क्या आया आपको?

शुभांशु शुक्ला: प्रधानमंत्री जी, सच में बोलूं तो जब पहली बार हम लोग ऑर्बिट में पहुंचे, अंतरिक्ष में पहुंचे, तो पहला जो व्यू था, वह पृथ्वी का था और पृथ्वी को बाहर से देख के जो पहला ख्याल, वो पहला जो thought मन में आया, वह ये था कि पृथ्वी बिल्कुल एक दिखती है, मतलब बाहर से कोई सीमा रेखा नहीं दिखाई देती, कोई बॉर्डर नहीं दिखाई देता। और दूसरी चीज जो बहुत noticeable थी, जब पहली बार भारत को देखा, तो जब हम मैप पर पढ़ते हैं भारत को, हम देखते हैं बाकी देशों का आकार कितना बड़ा है, हमारा आकार कैसा है, वह मैप पर देखते हैं, लेकिन वह सही नहीं होता है क्योंकि वह एक हम 3D ऑब्जेक्ट को 2D यानी पेपर पर हम उतारते हैं। भारत सच में बहुत भव्य दिखता है, बहुत बड़ा दिखता है। जितना हम मैप पर देखते हैं, उससे कहीं ज्यादा बड़ा और जो oneness की फीलिंग है, पृथ्वी की oneness की फीलिंग है, जो हमारा भी मोटो है कि अनेकता में एकता, वह बिल्कुल उसका महत्व ऐसा समझ में आता है बाहर से देखने में कि लगता है कि कोई बॉर्डर एक्जिस्ट ही नहीं करता, कोई राज्य ही नहीं एक्जिस्ट करता, कंट्रीज़ नहीं एक्जिस्ट करती, फाइनली हम सब ह्यूमैनिटी का पार्ट हैं और अर्थ हमारा एक घर है और हम सबके सब उसके सिटीजंस हैं।

प्रधानमंत्रीशुभांशु स्पेस स्टेशन पर जाने वाले आप पहले भारतीय हैं। आपने जबरदस्त मेहनत की है। लंबी ट्रेनिंग करके गए हैं। अब आप रियल सिचुएशन में हैं, सच में अंतरिक्ष में हैं, वहां की परिस्थितियां कितनी अलग हैं? कैसे अडॉप्ट कर रहे हैं?

शुभांशु शुक्ला: यहां पर तो सब कुछ ही अलग है प्रधानमंत्री जी, ट्रेनिंग की हमने पिछले पूरे 1 साल में, सारे systems के बारे में मुझे पता था, सारे प्रोसेस के बारे में मुझे पता था, एक्सपेरिमेंट्स के बारे में मुझे पता था। लेकिन यहां आते ही suddenly सब चेंज हो गया, because हमारे शरीर को ग्रेविटी में रहने की इतनी आदत हो जाती है कि हर एक चीज उससे डिसाइड होती है, पर यहां आने के बाद चूंकि ग्रेविटी माइक्रोग्रेविटी है absent है, तो छोटी-छोटी चीजें भी बहुत मुश्किल हो जाती हैं। अभी आपसे बात करते वक्त मैंने अपने पैरों को बांध रखा है, नहीं तो मैं ऊपर चला जाऊंगा और माइक को भी ऐसे जैसे यह छोटी-छोटी चीजें हैं, यानी ऐसे छोड़ भी दूं, तो भी यह ऐसे float करता रहा है। पानी पीना, पैदल चलना, सोना बहुत बड़ा चैलेंज है, आप छत पर सो सकते हैं, आप दीवारों पर सो सकते हैं, आप जमीन पर सो सकते हैं। तो पता सब कुछ होता है प्रधानमंत्री जी, ट्रेनिंग अच्छी है, लेकिन वातावरण चेंज होता है, तो थोड़ा सा used to होने में एक-दो दिन लगते हैं but फिर ठीक हो जाता है, फिर normal हो जाता है।

|

प्रधानमंत्री: शुभ भारत की ताकत साइंस और स्पिरिचुअलिटी दोनों हैं। आप अंतरिक्ष यात्रा पर हैं, लेकिन भारत की यात्रा भी चल रही होगी। भीतर में भारत दौड़ता होगा। क्या उस माहौल में मेडिटेशन और माइंडफूलनेस का लाभ भी मिलता है क्या?

शुभांशु शुक्ला: जी प्रधानमंत्री जी, मैं बिल्कुल सहमत हूं। मैं कहीं ना कहीं यह मानता हूं कि भारत already दौड़ रहा है और यह मिशन तो केवल एक पहली सीढ़ी है उस एक बड़ी दौड़ का और हम जरूर आगे पहुंच रहे हैं और अंतरिक्ष में हमारे खुद के स्टेशन भी होंगे और बहुत सारे लोग पहुंचेंगे और माइंडफूलनेस का भी बहुत फर्क पड़ता है। बहुत सारी सिचुएशंस ऐसी होती हैं नॉर्मल ट्रेनिंग के दौरान भी या फिर लॉन्च के दौरान भी, जो बहुत स्ट्रेसफुल होती हैं और माइंडफूलनेस से आप अपने आप को उन सिचुएशंस में शांत रख पाते हैं और अपने आप को calm रखते हैं, अपने आप को शांत रखते हैं, तो आप अच्छे डिसीजंस ले पाते हैं। कहते हैं कि दौड़ते हो भोजन कोई भी नहीं कर सकता, तो जितना आप शांत रहेंगे उतना ही आप अच्छे से आप डिसीजन ले पाएंगे। तो I think माइंडफूलनेस का बहुत ही इंपॉर्टेंट रोल होता है इन चीजों में, तो दोनों चीजें अगर साथ में एक प्रैक्टिस की जाएं, तो ऐसे एक चैलेंजिंग एनवायरमेंट में या चैलेंजिंग वातावरण में मुझे लगता है यह बहुत ही यूज़फुल होंगी और बहुत जल्दी लोगों को adapt करने में मदद करेंगी।

प्रधानमंत्री: आप अंतरिक्ष में कई एक्सपेरिमेंट कर रहे हैं। क्या कोई ऐसा एक्सपेरिमेंट है, जो आने वाले समय में एग्रीकल्चर या हेल्थ सेक्टर को फायदा पहुंचाएगा?

शुभांशु शुक्ला: जी प्रधानमंत्री जी, मैं बहुत गर्व से कह सकता हूं कि पहली बार भारतीय वैज्ञानिकों ने 7 यूनिक एक्सपेरिमेंट्स डिजाइन किए हैं, जो कि मैं अपने साथ स्टेशन पर लेकर आया हूं और पहला एक्सपेरिमेंट जो मैं करने वाला हूं, जो कि आज ही के दिन में शेड्यूल्ड है, वह है Stem Cells के ऊपर, so अंतरिक्ष में आने से क्या होता है कि ग्रेविटी क्योंकि एब्सेंट होती है, तो लोड खत्म हो जाता है, तो मसल लॉस होता है, तो जो मेरा एक्सपेरिमेंट है, वह यह देख रहा है कि क्या कोई सप्लीमेंट देकर हम इस मसल लॉस को रोक सकते हैं या फिर डिले कर सकते हैं। इसका डायरेक्ट इंप्लीकेशन धरती पर भी है कि जिन लोगों का मसल लॉस होता है, ओल्ड एज की वजह से, उनके ऊपर यह सप्लीमेंट्स यूज़ किए जा सकते हैं। तो मुझे लगता है कि यह डेफिनेटली वहां यूज़ हो सकता है। साथ ही साथ जो दूसरा एक्सपेरिमेंट है, वह Microalgae की ग्रोथ के ऊपर। यह Microalgae बहुत छोटे होते हैं, लेकिन बहुत Nutritious होते हैं, तो अगर हम इनकी ग्रोथ देख सकते हैं यहां पर और ऐसा प्रोसेस ईजाद करें कि यह ज्यादा तादाद में हम इन्हें उगा सके और न्यूट्रिशन हम प्रोवाइड कर सकें, तो कहीं ना कहीं यह फूड सिक्योरिटी के लिए भी बहुत काम आएगा धरती के ऊपर। सबसे बड़ा एडवांटेज जो है स्पेस का, वह यह है कि यह जो प्रोसेस है यहां पर, यह बहुत जल्दी होते हैं। तो हमें महीनों तक या सालों तक वेट करने की जरूरत नहीं होती, तो जो यहां के जो रिजल्‍ट्स होते हैं वो हम और…

प्रधानमंत्री: शुभांशु चंद्रयान की सफलता के बाद देश के बच्चों में, युवाओं में विज्ञान को लेकर एक नई रूचि पैदा हुई, अंतरिक्ष को explore करने का जज्बा बढ़ा। अब आपकी ये ऐतिहासिक यात्रा उस संकल्प को और मजबूती दे रही है। आज बच्चे सिर्फ आसमान नहीं देखते, वो यह सोचते हैं, मैं भी वहां पहुंच सकता हूं। यही सोच, यही भावना हमारे भविष्य के स्पेस मिशंस की असली बुनियाद है। आप भारत की युवा पीढ़ी को क्या मैसेज देंगे?

शुभांशु शुक्ला: प्रधानमंत्री जी, मैं अगर मैं अपनी युवा पीढ़ी को आज कोई मैसेज देना चाहूंगा, तो पहले यह बताऊंगा कि भारत जिस दिशा में जा रहा है, हमने बहुत बोल्ड और बहुत ऊंचे सपने देखे हैं और उन सपनों को पूरा करने के लिए, हमें आप सबकी जरूरत है, तो उस जरूरत को पूरा करने के लिए, मैं ये कहूंगा कि सक्सेस का कोई एक रास्ता नहीं होता कि आप कभी कोई एक रास्ता लेता है, कोई दूसरा रास्ता लेता है, लेकिन एक चीज जो हर रास्ते में कॉमन होती है, वो ये होती है कि आप कभी कोशिश मत छोड़िए, Never Stop Trying. अगर आपने ये मूल मंत्र अपना लिया कि आप किसी भी रास्ते पर हों, कहीं पर भी हों, लेकिन आप कभी गिव अप नहीं करेंगे, तो सक्सेस चाहे आज आए या कल आए, पर आएगी जरूर।

प्रधानमंत्री: मुझे पक्का विश्वास है कि आपकी ये बातें देश के युवाओं को बहुत ही अच्छी लगेंगी और आप तो मुझे भली-भांति जानते हैं, जब भी किसी से बात होती हैं, तो मैं होमवर्क जरूर देता हूं। हमें मिशन गगनयान को आगे बढ़ाना है, हमें अपना खुद का स्पेस स्टेशन बनाना है, और चंद्रमा पर भारतीय एस्ट्रोनॉट की लैंडिंग भी करानी है। इन सारे मिशंस में आपके अनुभव बहुत काम आने वाले हैं। मुझे विश्वास है, आप वहां अपने अनुभवों को जरूर रिकॉर्ड कर रहे होंगे।

शुभांशु शुक्ला: जी प्रधानमंत्री जी, बिल्कुल ये पूरे मिशन की ट्रेनिंग लेने के दौरान और एक्सपीरियंस करने के दौरान, जो मुझे lessons मिले हैं, जो मेरी मुझे सीख मिली है, वो सब एक स्पंज की तरह में absorb कर रहा हूं और मुझे यकीन है कि यह सारी चीजें बहुत वैल्युएबल प्रूव होंगी, बहुत इंपॉर्टेंट होगी हमारे लिए जब मैं वापस आऊंगा और हम इन्हें इफेक्टिवली अपने मिशंस में, इनके lessons अप्लाई कर सकेंगे और जल्दी से जल्दी उन्हें पूरा कर सकेंगे। Because मेरे साथी जो मेरे साथ आए थे, कहीं ना कहीं उन्होंने भी मुझसे पूछा कि हम कब गगनयान पर जा सकते हैं, जो सुनकर मुझे बहुत अच्छा लगा और मैंने बोला कि जल्द ही। तो मुझे लगता है कि यह सपना बहुत जल्दी पूरा होगा और मेरी तो सीख मुझे यहां मिल रही है, वह मैं वापस आकर, उसको अपने मिशन में पूरी तरह से 100 परसेंट अप्लाई करके उनको जल्दी से जल्दी पूरा करने की कोशिश करेंगे।

प्रधानमंत्री: शुभांशु, मुझे पक्का विश्वास है कि आपका ये संदेश एक प्रेरणा देगा और जब हम आपके जाने से पहले मिले थे, आपके परिवारजन के भी दर्शन करने का अवसर मिला था और मैं देख रहा हूं कि आपके परिवारजन भी सभी उतने ही भावुक हैं, उत्साह से भरे हुए हैं। शुभांशु आज मुझे आपसे बात करके बहुत आनंद आया, मैं जानता हूं आपकी जिम्मे बहुत काम है और 28000 किलोमीटर की स्पीड से काम करने हैं आपको, तो मैं ज्यादा समय आपका नहीं लूंगा। आज मैं विश्वास से कह सकता हूं कि ये भारत के गगनयान मिशन की सफलता का पहला अध्याय है। आपकी यह ऐतिहासिक यात्रा सिर्फ अंतरिक्ष तक सीमित नहीं है, ये हमारी विकसित भारत की यात्रा को तेज गति और नई मजबूती देगी। भारत दुनिया के लिए स्पेस की नई संभावनाओं के द्वार खोलने जा रहा है। अब भारत सिर्फ उड़ान नहीं भरेगा, भविष्य में नई उड़ानों के लिए मंच तैयार करेगा। मैं चाहता हूं, कुछ और भी सुनने की इच्छा है, आपके मन में क्योंकि मैं सवाल नहीं पूछना चाहता, आपके मन में जो भाव है, अगर वो आप प्रकट करेंगे, देशवासी सुनेंगे, देश की युवा पीढ़ी सुनेगी, तो मैं भी खुद बहुत आतुर हूं, कुछ और बातें आपसे सुनने के लिए।

|

शुभांशु शुक्ला: धन्यवाद प्रधानमंत्री जी! यहां यह पूरी जर्नी जो है, यह अंतरिक्ष तक आने की और यहां ट्रेनिंग की और यहां तक पहुंचने की, इसमें बहुत कुछ सीखा है प्रधानमंत्री जी मैंने लेकिन यहां पहुंचने के बाद मुझे पर्सनल accomplishment तो एक है ही, लेकिन कहीं ना कहीं मुझे ये लगता है कि यह हमारे देश के लिए एक बहुत बड़ा कलेक्टिव अचीवमेंट है। और मैं हर एक बच्चे को जो यह देख रहा है, हर एक युवा को जो यह देख रहा है, एक मैसेज देना चाहता हूं और वो यह है कि अगर आप कोशिश करते हैं और आप अपना भविष्य बनाते हैं अच्छे से, तो आपका भविष्य अच्छा बनेगा और हमारे देश का भविष्य अच्छा बनेगा और केवल एक बात अपने मन में रखिए, that sky has never the limits ना आपके लिए, ना मेरे लिए और ना भारत के लिए और यह बात हमेशा अगर अपने मन में रखी, तो आप आगे बढ़ेंगे, आप अपना भविष्य उजागर करेंगे और आप हमारे देश का भविष्य उजागर करेंगे और बस मेरा यही मैसेज है प्रधानमंत्री जी और मैं बहुत-बहुत ही भावुक और बहुत ही खुश हूं कि मुझे मौका मिला आज आपसे बात करने का और आप के थ्रू 140 करोड़ देशवासियों से बात करने का, जो यह देख पा रहे हैं, यह जो तिरंगा आप मेरे पीछे देख रहे हैं, यह यहां नहीं था, कल के पहले जब मैं यहां पर आया हूं, तब हमने यह यहां पर पहली बार लगाया है। तो यह बहुत भावुक करता है मुझे और बहुत अच्छा लगता है देखकर कि भारत आज इंटरनेशनल स्पेस स्टेशन पहुंच चुका है।

प्रधानमंत्रीशुभांशु, मैं आपको और आपके सभी साथियों को आपके मिशन की सफलता के लिए बहुत-बहुत शुभकामनाएं देता हूं। शुभांशु, हम सबको आपकी वापसी का इंतजार है। अपना ध्यान रखिए, मां भारती का सम्मान बढ़ाते रहिए। अनेक-अनेक शुभकामनाएं, 140 करोड़ देशवासियों की शुभकामनाएं और आपको इस कठोर परिश्रम करके, इस ऊंचाई तक पहुंचने के लिए बहुत-बहुत धन्यवाद देता हूं। भारत माता की जय!

शुभांशु शुक्ला: धन्यवाद प्रधानमंत्री जी, धन्यवाद और सारे 140 करोड़ देशवासियों को धन्यवाद और स्पेस से सबके लिए भारत माता की जय!