PM interacts in an innovative manner, personally engages with participants in a freewheeling conversation
PM highlights the message of Ek Bharat Shreshtha Bharat, urges participants to interact with people from other states
PM exhorts youth towards nation-building, emphasises the importance of fulfilling duties as key to achieving the vision of Viksit Bharat

കേഡറ്റ് – സർ, ഇന്ന് അങ്ങയെ കണ്ടതിലൂടെ എന്റെ സ്വപ്നം സാക്ഷാത്കരിക്കപ്പെട്ടു.

പ്രധാനമന്ത്രി - വളരെ നല്ലത്, അതെ നിങ്ങൾ ഇപ്പോൾ ഉറങ്ങുകയായിരുന്നു.

കേഡറ്റ് – ഇല്ല, താങ്കളെ നോക്കുമ്പോൾ ഞങ്ങൾ ഏറ്റവും വലിയ നായകനെ കണ്ടുമുട്ടിയതായി തോന്നുന്നു.

കേഡറ്റ് – ഇവിടെ വന്ന് എല്ലാ സേനകളെയും കാണുക എന്നത് എന്റെ ഏറ്റവും വലിയ സ്വപ്നമായിരുന്നു. ഞാൻ പ്രത്യേകിച്ചും അങ്ങയെ കാണാനായി വന്നതാണ്.

പ്രധാനമന്ത്രി – അതെ, അതെ.

കേഡ‍റ്റ് – അതിനാൽ ഞാൻ അങ്ങയോട് നേരിട്ട് സംസാരിക്കുകയാണെന്ന് എനിക്ക് ഇപ്പോഴും വിശ്വസിക്കാൻ കഴിയുന്നില്ല.

പ്രധാനമന്ത്രി – ഇതാണ് ഇന്ത്യൻ ജനാധിപത്യത്തിന്റെ ശക്തി.

കേഡറ്റ് – വളരെ നന്ദി സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - മറ്റൊരു സംസ്ഥാനത്തു നിന്നുള്ള ഒരു സുഹൃത്തിന് സ്വയം പരിചയപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ട്, നിങ്ങൾ ആ സംസ്ഥാനത്തെ അറിയാൻ ശ്രമിച്ചു, ആ ഭാഷയിൽ രണ്ട് വാചകങ്ങൾ സംസാരിക്കാൻ പോലും പഠിച്ചു. ഇവിടെ ആരൊക്കെയാണ് അത്തരക്കാർ?

കേഡറ്റ് - സർ, ഞങ്ങൾ ഇവിടെ എത്തി‌യിരിക്കുന്നത് പശ്ചിമ ബംഗാളിൽ നിന്നുമാണ്, ഞാൻ അവരിൽ നിന്ന് അറിയാൻ ശ്രമിച്ചു. ഞങ്ങൾ ചോറു കഴിക്കുമ്പോൾ, അരിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഒരു വാചകം ഉണ്ടായിരുന്നു. അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു, എക്തോ എക്തോ ഭാത് ഖാവെ.

പ്രധാനമന്ത്രി: നാം ചോറു കഴിക്കണം. അദ്ദേഹം കഴിക്കണമെന്ന് പറഞ്ഞോ? 

കേഡറ്റ് - ഖാബോ.

പ്രധാനമന്ത്രി - കഴിക്കുക.

കേഡറ്റ് - സർ ജോൾ ഖാബോ, മറ്റെന്തായിരുന്നു? ആമി കെമോ നാച്ചോ അമി ഭാലോ ആച്ചിക്ക് (രണ്ടാം ഭാഷ)

കേഡറ്റ് - ഞാൻ മുൻഗറിൽ നിന്നുള്ളയാളാണ്, മുൻഗറിലെ എല്ലാ ജനങ്ങളുടെയും പേരിൽ ഞാൻ നിങ്ങളെ സല്യൂട്ട് ചെയ്യുന്നു.

പ്രധാനമന്ത്രി - മുൻഗേർ ദേശത്തിന് എന്റെ അഭിവാദ്യങ്ങൾ. മുൻഗർ ദേശം യോഗയുടെ പേരിൽ ലോകമെമ്പാടും അറിയപ്പെടുന്നു.

 

പങ്കാളി - അതെ സർ, അതെ സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - അപ്പോൾ നിങ്ങൾ ഇവിടെ എല്ലാവരുടെയും യോഗ ഗുരുവായി മാറിയിരിക്കുന്നു അല്ലേ.

കേഡറ്റ് - അതായത് എനിക്ക് എല്ലാവരുടെയും പങ്കാളിയാകാൻ കഴിഞ്ഞില്ല സർ, പക്ഷേ ഞങ്ങളുടെ സർക്കിളിലുണ്ടായിരുന്നവർക്ക്, എനിക്ക് ചില ടീമുകളുടെ ഭാഗമാകാൻ കഴിഞ്ഞു.

പ്രധാനമന്ത്രി - ഇപ്പോൾ ലോകം മുഴുവൻ യോഗയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.

കേഡറ്റ് - സർ സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - അതെ.

കേഡറ്റ് - ഇന്നലെ നാഷണൽ സ്റ്റേഡിയം ക്യാമ്പിൽ ഞങ്ങൾ താങ്കൾക്കായി രണ്ട് വരികൾ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്, ഭാരതമാതാവിന് ജയ് ഹോ, ജയ് ഹോ,  ഇന്ത്യൻ ജനതയ്ക്ക് ജയ് ഹോ, പറക്കുന്ന പുതിയ പതാകയ്ക്ക് ജയ് ഹോ, ജയ് ഹോ, ജയ് ഹോ, ഭീകരതയെ ഭയപ്പെടാതിരിക്കട്ടെ, ശത്രുക്കളെ ഇല്ലായ്മ ചെയ്യട്ടെ, എല്ലാവരുടെയും ഹൃദയത്തിൽ സ്നേഹവും വിനയവും ഉണ്ടാകട്ടെ, ജയ് ഹോ, ജയ് ഹോ, ജയ് ഹോ.

പ്രധാനമന്ത്രി - ജയ് ഹോ.

കേഡറ്റ്- ജയ് ഹോ, വളരെ നന്ദി.

കേഡറ്റ് - ക്ലീൻ ഇന്ത്യ മിഷൻ, ഹെൽത്തി ഇന്ത്യ മിഷൻ തുടങ്ങി താങ്കൾ ആരംഭിച്ച യാത്രകൾ തീർച്ചയായും രാജ്യത്തിന്റെ പുരോഗതിക്ക് സഹായകമായിട്ടുണ്ട്. അതോടൊപ്പം, യുവാക്കൾ നിങ്ങളിലേക്ക് വളരെയധികം ആകർഷിക്കപ്പെടുന്നു, എല്ലാവരും താങ്കളിലേക്ക്  ഒരു കാന്തം പോലെ ആകർഷിക്കപ്പെടുന്നു, എല്ലാവരും താങ്കളെ കാണാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. നമ്മുടെ പ്രധാനമന്ത്രി നിങ്ങളെപ്പോലുള്ള ഒരു വ്യക്തിത്വമാണെന്നത് നമുക്കെല്ലാവർക്കും വളരെയധികം അഭിമാനകരമാണ്.

പ്രധാനമന്ത്രി - ശുചിത്വമുള്ള ഇന്ത്യ കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നതിന് നമുക്ക് ഏതെങ്കിലും ഒരു തത്വം നടപ്പിലാക്കേണ്ടിവന്നാൽ, അത് ഏതാണ്?

കേഡറ്റ് - നവരാത്രി സമയത്ത് ഞാൻ ക്ഷേത്രത്തിൽ പോയതുപോലെ മറ്റുള്ളവരെയും പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ഞങ്ങൾ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.

പ്രധാനമന്ത്രി - നോക്കൂ, നിങ്ങൾ പറഞ്ഞത് ശരിയാണ്, ഇന്ത്യയെ ശുചിത്വമുള്ളതാക്കുക, 140 കോടി ആളുകൾ അഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കില്ലെന്ന് തീരുമാനിച്ചാൽ, ആരാണ് അഴുക്ക് സൃഷ്ടിക്കുക? അതോടെ രാജ്യം ശുദ്ധമാകും.

കേഡറ്റ് - ജയ് ഹിന്ദ് സർ, സർ ഞാൻ ഒഡീഷയിൽ നിന്നുള്ള സുഷ്മിത രോഹിദാഷ് ആണ്.

പ്രധാനമന്ത്രി - ജഗ് ജഗന്നാഥ്.

കേഡറ്റ് - ജഗ് ജഗന്നാഥ് സർ. നിങ്ങളാണ് എന്റെ പ്രചോദനം, അതിനാൽ ജീവിതത്തിൽ വിജയിക്കാൻ ഞാൻ എന്തുചെയ്യണമെന്നും വിജയത്തിന്റെ യഥാർത്ഥ നിർവചനം എന്താണെന്നും ഞാൻ നിങ്ങളോട് ചോദിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.

 

പ്രധാനമന്ത്രി - പരാജയം ഒരിക്കലും അംഗീകരിക്കപ്പെടരുത്. പരാജയത്തെ സ്വീകരിച്ച് പരാജയത്തിൽ അഭയം തേടുന്നവർ ഒരിക്കലും വിജയം നേടുന്നില്ല, പക്ഷേ പരാജയത്തിൽ നിന്ന് പഠിക്കുന്നവർ മുകളിലെത്തുന്നു, അതിനാൽ ഒരാൾ ഒരിക്കലും പരാജയത്തെ ഭയപ്പെടരുത്, പരാജയത്തിൽ നിന്ന് പഠിക്കാനുള്ള അഭിനിവേശം ഉണ്ടായിരിക്കണം, പരാജയത്തിൽ നിന്ന് പഠിക്കുന്നയാൾ മുകളിലെത്തുകയും വേണം.

കേഡറ്റ്: സർ, എന്റെ ചോദ്യം, നിങ്ങൾക്ക് മൂന്നോ നാലോ മണിക്കൂർ മാത്രമേ വിശ്രമം ലഭിക്കുന്നുള്ളൂ എന്ന് ഞാൻ കേട്ടിട്ടുണ്ട്, അപ്പോൾ ഈ പ്രായത്തിൽ നിങ്ങൾക്ക് എവിടെ നിന്ന് പ്രചോദനവും ശക്തിയും ലഭിക്കും?

പ്രധാനമന്ത്രി - ഇപ്പോൾ ഇത് ഒരു ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള ചോദ്യമാണ്. നിങ്ങളെപ്പോലുള്ള ചെറുപ്പക്കാരെ കാണുമ്പോൾ എനിക്ക് ഊർജ്ജം ലഭിക്കും. നിങ്ങളെയെല്ലാം കാണുമ്പോൾ എനിക്ക് പ്രചോദനം ലഭിക്കും. രാജ്യത്തെ കർഷകരെ ഓർക്കുമ്പോൾ, അവർ എത്ര മണിക്കൂർ ജോലി ചെയ്യുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ച് ഞാൻ ചിന്തിക്കുന്നു. രാജ്യത്തെ സൈനികരെ ഓർക്കുമ്പോൾ, അവർ എത്ര മണിക്കൂർ അതിർത്തിയിൽ നിൽക്കുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ച് ഞാൻ ചിന്തിക്കുന്നു. അതായത് എല്ലാവരും വളരെ കഠിനാധ്വാനം ചെയ്യുന്നു. നമ്മൾ അവരെ ഒന്ന് നോക്കിയാൽ, അവരുടെ ജീവിതം നയിക്കാൻ ശ്രമിച്ചാൽ, അവരെ അറിയാൻ ശ്രമിച്ചാൽ, നമുക്ക് ഉറങ്ങാൻ അവകാശമില്ലെന്നും വിശ്രമിക്കാൻ അവകാശമില്ലെന്നും നമുക്ക് തോന്നുന്നു. അവൻ തന്റെ കടമകൾക്കായി വളരെ കഠിനാധ്വാനം ചെയ്യുന്നു, അതിനാൽ 140 കോടി നാട്ടുകാർ എനിക്ക് ഒരു കടമയും നൽകിയിട്ടുണ്ട്. ശരി, വീട്ടിലേക്ക് മടങ്ങിയ ശേഷം, അവരിൽ എത്ര പേർ പുലർച്ചെ 4 മണിക്ക് ഉണരുമെന്ന് തീരുമാനിച്ചു? നിങ്ങൾ പുലർച്ചെ 4 മണിക്ക് ഉണരണോ അതോ നിങ്ങൾ ഉണരണോ?

കേഡറ്റ്: എനിക്ക് എഴുന്നേൽക്കണം സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - ഇല്ല ഇല്ല, ഇപ്പോൾ ആരെങ്കിലും വിസിൽ ചെയ്യുന്നുണ്ടാകും, പോയി 5 മിനിറ്റ് ചെലവഴിക്കണമെന്ന് അയാൾ ചിന്തിക്കുന്നുണ്ടാകും. പക്ഷേ നോക്കൂ, നേരത്തെ എഴുന്നേൽക്കുന്ന ശീലം ജീവിതത്തിൽ വളരെ ഉപയോഗപ്രദമാണ്, ഞാനും നിങ്ങളെപ്പോലെ ഒരു എൻ‌സിസി കേഡറ്റായിരുന്നുവെന്ന് എനിക്ക് പറയാൻ കഴിയും, അതിനാൽ ഇത് ഇതുവരെ എനിക്ക് വളരെ ഉപയോഗപ്രദമായിരുന്നു, കാരണം ഞങ്ങൾ ക്യാമ്പിൽ പോകുമ്പോൾ വളരെ നേരത്തെ എഴുന്നേൽക്കേണ്ടിവന്നു, അതിനാൽ അച്ചടക്കവും വന്നു, പക്ഷേ വളരെ നേരത്തെ എഴുന്നേൽക്കുന്ന എന്റെ ശീലം ഇപ്പോഴും എനിക്ക് ഒരു വലിയ നേട്ടമാണ്. ലോകം ഉണരുന്നതിനു മുമ്പ് ഞാൻ എന്റെ പല ജോലികളും പൂർത്തിയാക്കും. നിങ്ങളും നേരത്തെ എഴുന്നേൽക്കുന്ന ശീലം നിലനിർത്തിയാൽ, അത് നിങ്ങൾക്ക് വളരെ ഉപകാരപ്രദമായിരിക്കും സുഹൃത്തുക്കളേ.

കേഡറ്റ് - ഒരു കാര്യം മാത്രം പറയാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു, ഛത്രപതി ശിവാജി മഹാരാജിനെപ്പോലെ സ്വരാജ് സൃഷ്ടിക്കാൻ കഴിയുന്ന ആരെങ്കിലും ഉണ്ടെങ്കിൽ, അത് നരേന്ദ്ര മോദിയാണ്.

പ്രധാനമന്ത്രി - നമ്മൾ എല്ലാവരിൽ നിന്നും പഠിക്കണം. ഛത്രപതി ശിവാജി മഹാരാജിൽ നിന്നും നമ്മൾ പഠിക്കണം, നിങ്ങൾ ഇവിടെ എന്താണ് പഠിച്ചതെന്ന് ഞങ്ങളോട് പറയാമോ?

 

കേഡറ്റ് - സർ, ഇവിടെ വ്യത്യസ്ത ഡയറക്ടറേറ്റുകളുമായി സൗഹൃദം സ്ഥാപിക്കുമ്പോൾ, അവരോട് സംസാരിക്കുമ്പോൾ, അവരുമായി ഇടപഴകുമ്പോൾ, അതിനർത്ഥം ഇന്ത്യ മുഴുവൻ ഒത്തുചേരുന്നു എന്നാണ്.

പ്രധാനമന്ത്രി - നിങ്ങൾ വീട്ടിലായിരുന്നപ്പോൾ, നിങ്ങൾ ഒരിക്കലും ഒരു പച്ചക്കറി പോലും തൊടില്ലായിരുന്നു, നിങ്ങൾ നിങ്ങളുടെ അമ്മയുമായി വഴക്കിടുമായിരുന്നു, ഇവിടെ നിങ്ങൾ പച്ചക്കറികൾ കഴിക്കാൻ പഠിച്ചിരിക്കണം, അത് അങ്ങനെയാണ്, സഹോദരാ, അത്തരമൊരു പുതിയ കാര്യം നിങ്ങളുടെ ജീവിതത്തിലേക്ക് വന്നിരിക്കുന്നു.

കേഡറ്റ്: ഞാൻ എല്ലാത്തരം വിട്ടുവീഴ്ച്ചകളും ചെയ്യാൻ പഠിച്ചു.

കേഡറ്റ് - സർ, ഞാൻ അടിസ്ഥാനപരമായി ഒരു കശ്മീരി പണ്ഡിറ്റ് കുടുംബത്തിൽ പെട്ടയാളാണ്. ഞാൻ ഒൻപതാം ക്ലാസിലാണ്, വീട്ടുജോലികളൊന്നും ചെയ്തിട്ടില്ല, കാരണം ഞാൻ വീട്ടിലായിരിക്കുമ്പോഴെല്ലാം സ്കൂളിൽ പോകണം. പിന്നീട് തിരിച്ചെത്തിയ ശേഷം ഞാൻ പഠിക്കും, ട്യൂഷനും മറ്റും പോകും. എന്നാൽ ഇവിടെ വന്നതിനുശേഷം ഞാൻ പഠിച്ച ഏറ്റവും വലിയ കാര്യം സ്വയം പര്യാപ്തത കൈവരിക്കുക എന്നതാണ്. ഞാൻ ഇവിടെ എല്ലാ ജോലികളും പഠിച്ചു, ഞാൻ വീട്ടിൽ പോയാലുടൻ, പഠനത്തോടൊപ്പം എന്റെ അമ്മയെയും സഹായിക്കും.

പ്രധാനമന്ത്രി - നോക്കൂ, നിങ്ങളുടെ ഈ വീഡിയോ നിങ്ങളുടെ അമ്മയുടെ അടുത്തെത്തും, നിങ്ങൾ പിടിക്കപ്പെടും.

കേഡറ്റ് - ഇവിടെ വന്നതിനുശേഷം ഞാൻ ആദ്യം പഠിച്ചത് കുടുംബം എല്ലായ്പ്പോഴും നമ്മുടെ വീട്ടിൽ താമസിക്കുന്ന ആളുകളല്ല, നമ്മുടെ സുഹൃത്തുക്കളായ ആളുകൾ, ഇവിടുത്തെ മുതിർന്നവർ, അവരെല്ലാം വളരെ വലിയ ഒരു കുടുംബമാണ്, ഇത് ഞാൻ എപ്പോഴും ഓർമ്മിക്കുന്ന ഒരു കാര്യമാണ്, ഇവിടെ വന്നതിനുശേഷം ഞാൻ പഠിച്ചു.

പ്രധാനമന്ത്രി- ഒരു ഇന്ത്യ, മഹത്തായ ഇന്ത്യ.

കേഡറ്റ് - അതെ സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - ശരി, ഈ 30 ദിവസങ്ങളിൽ, ചിലർക്ക് പരേഡിൽ പങ്കെടുക്കാൻ അവസരം ലഭിക്കുമായിരുന്നു, ചിലർക്ക് അത് ലഭിക്കുമായിരുന്നില്ല, ശരിയല്ലേ? അപ്പോൾ നിങ്ങൾ എന്താണ് ചിന്തിക്കുന്നത്, നിങ്ങൾക്ക് തീർച്ചയായും എന്തെങ്കിലും തോന്നണം?

കേഡറ്റ് - സർ, തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടണോ വേണ്ടയോ എന്നത് വ്യത്യസ്തമായ കാര്യമാണ്, പക്ഷേ അതിനായി ശ്രമിക്കുന്നത് വളരെ വലിയ കാര്യമാണ് സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി- ഇതാണ് ഏറ്റവും വലിയ കാര്യം, നമ്മൾ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടാലും ഇല്ലെങ്കിലും, പക്ഷേ ഞാൻ എന്റെ പരമാവധി ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. അപ്പോൾ അത് എൻ‌സി‌സി ആണോ?

കേഡറ്റ് - അതെ സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - അപ്പോൾ, നിങ്ങൾ യൂണിഫോം ധരിക്കുന്നത് ആസ്വദിക്കുന്നുണ്ടോ അതോ സാംസ്കാരിക പരിപാടികൾ ആസ്വദിക്കുന്നുണ്ടോ?

പങ്കെടുക്കുന്നവർ - രണ്ടും.

 

പ്രധാനമന്ത്രി - അപ്പോൾ നിങ്ങൾ ഒരു മാസമായി ഇവിടെയുണ്ട്, അതിനാൽ നിങ്ങൾ വീട്ടിൽ വീഡിയോ കോൺഫറൻസിംഗ് നടത്തുന്നുണ്ടാകണം?

കേഡറ്റ് - അതെ സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - സുഹൃത്തുക്കളുമായി വീഡിയോ കോൺഫറൻസിംഗ് നടത്തുന്നുണ്ടാകണം?

കേഡറ്റ് - അതെ സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - എന്തുകൊണ്ടാണ് അവർക്ക് ഇത് ചെയ്യാൻ കഴിയുന്നതെന്ന് നിങ്ങൾക്കറിയാമോ? സാങ്കേതികവിദ്യ, രണ്ടാമത്തേത് ഡിജിറ്റൽ ഇന്ത്യ, മൂന്നാമത്തേത് വികസിത ഇന്ത്യ. പിന്നെ, നോക്കൂ, പാവപ്പെട്ടവരിൽ പാവപ്പെട്ടവർക്ക് പോലും വീഡിയോ കോൺഫറൻസിലൂടെ അവരുടെ കുടുംബാംഗങ്ങളുമായി എളുപ്പത്തിൽ സംസാരിക്കാൻ കഴിയുന്ന തരത്തിൽ  ഡേറ്റയ്ക്ക് വളരെ വിലകുറഞ്ഞ രാജ്യങ്ങൾ ലോകത്ത് തന്നെ വളരെ കുറവാണ്. നിങ്ങളിൽ എത്ര പേർ ഡിജിറ്റൽ പേയ്‌മെന്റിനായി UPI ഉപയോഗിക്കുന്നു? വൗ, പുതിയ തലമുറ അവരുടെ പോക്കറ്റിൽ പണം പോലും സൂക്ഷിക്കുന്നില്ല! NCC നിങ്ങളുടെ ജീവിതത്തിൽ നിങ്ങൾക്ക് ധാരാളം സേവനം നൽകിയിട്ടുണ്ട്, നിങ്ങൾക്ക് വളരെ നല്ല ഒരു കാര്യം ഉണ്ട്, നിങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് ഇല്ലാത്തത് എന്താണ്?

കേഡറ്റ്- ജയ് ഹിന്ദ് സർ, കൃത്യനിഷ്ഠയും സമയ മാനേജ്‌മെന്റും, മൂന്നാമത്തേത് നേതൃത്വമാണ്.

പ്രധാനമന്ത്രി- ശരി, മറ്റൊരാൾ.

കേഡറ്റ്: സർ, NCC എന്നെ പഠിപ്പിച്ച ഏറ്റവും മികച്ച കാര്യം രക്തദാന ക്യാമ്പുകൾ പോലെയുള്ള പൊതുസേവനമാണ്, നിങ്ങളുടെ ചുറ്റുപാടുകൾ വൃത്തിയായി സൂക്ഷിക്കുക.

പ്രധാനമന്ത്രി- നോക്കൂ, മൈ ഭാരത് മേരാ യുവ ഭാരത്, എന്റെ ഭാരത് എന്നത് ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റ് നടത്തുന്ന ഒരു പ്ലാറ്റ്‌ഫോമാണ്. ഇതുവരെ, രാജ്യത്തെ മൂന്ന് കോടിയിലധികം യുവതീയുവാക്കൾ ഇതിൽ രജിസ്റ്റർ ചെയ്തിട്ടുണ്ട്, ഇപ്പോൾ എന്റെ ഭാരതത്തിലെ ജനങ്ങൾ മികച്ച പ്രവർത്തനം നടത്തി, രാജ്യത്തുടനീളം വികസിത ഇന്ത്യയെക്കുറിച്ച് ചർച്ച നടത്തി, ക്വിസ് മത്സരങ്ങൾ, ഉപന്യാസ രചന, പ്രസംഗ മത്സരങ്ങൾ എന്നിവ നടത്തി, രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള ഏകദേശം 30 ലക്ഷം ആളുകൾ ഇതിൽ പങ്കുചേർന്നു. നിങ്ങൾ ആദ്യം എന്തുചെയ്യും?

കേഡറ്റ് - അതെ സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - മൈ ഭാരതിൽ രജിസ്റ്റർ ചെയ്യുമോ.

കേഡറ്റ് - അതെ സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - അപ്പോൾ നിങ്ങൾ എൻ‌സിസിയിൽ പഠിച്ചതെല്ലാം കുറച്ച് വർഷത്തേക്ക് നിങ്ങളോടൊപ്പമുണ്ടാകും, പക്ഷേ എന്റെ ഭാരതം ജീവിതകാലം മുഴുവൻ നിങ്ങളോടൊപ്പമുണ്ടാകും.

കേഡറ്റ് - അതെ സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - അപ്പോൾ നിങ്ങൾ അതിനെക്കുറിച്ച് എന്തെങ്കിലും ചെയ്യുമോ?

കേഡറ്റ് - അതെ സർ.

 

പ്രധാനമന്ത്രി - ഇന്ത്യ അടുത്ത 25 വർഷത്തേക്ക് ഒരു ലക്ഷ്യം വെച്ചിട്ടുണ്ട്. ആ ലക്ഷ്യം എന്താണെന്ന് നിങ്ങൾക്കറിയാമോ? ദയവായി നിങ്ങളുടെ കൈ ഉയർത്തി ഉറക്കെ പറയുക.

കേഡറ്റ് - വികസിത ഇന്ത്യ.

പ്രധാനമന്ത്രി: നിങ്ങൾ ഏത് വർഷമാണ് പരാമർശിച്ചത്?

കേഡറ്റുകൾ – 2047!

പ്രധാനമന്ത്രി – ശരി, ഈ വർഷം 2047 തീരുമാനിച്ചത് എന്തുകൊണ്ട്?

കേഡറ്റുകൾ – 100 വർഷം പൂർത്തിയാകും.

പ്രധാനമന്ത്രി- ആർക്ക്?

കേ‍‍ഡറ്റ്- സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്

പ്രധാനമന്ത്രി- മോദിജി, അപ്പോൾ ഇന്ത്യയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം

കേഡറ്റുകൾ – 100 വർഷം പൂർത്തിയാകും.

പ്രധാനമന്ത്രി: അതുവരെ നമ്മുടെ ലക്ഷ്യം എന്താണ്?

കേഡറ്റ് - വികസിത ഇന്ത്യ.

പ്രധാനമന്ത്രി – ഈ രാജ്യം വികസിക്കണം, ആരാണ് വികസിപ്പിക്കുക?

കേ‍ഡറ്റുകൾ- നമ്മൾ അത് നേടും.

പ്രധാനമന്ത്രി – ​ഗവൺമെന്റ് ഇത് ചെയ്യണമെന്നില്ല.

കേഡറ്റുകൾ – ഇല്ല സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി – 140 കോടി പൗരന്മാർ ഇത് തീരുമാനിക്കുകയും അതിനായി എന്തെങ്കിലും പോസിറ്റീവായി ചെയ്യുകയും ചെയ്യുമ്പോൾ, ഈ ദൗത്യം ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതല്ല. നോക്കൂ, നമ്മൾ നമ്മുടെ കടമകൾ പാലിച്ചാൽ, ഇന്ത്യയെ വികസിതമാക്കുന്നതിൽ നമുക്ക് ഒരു വലിയ ശക്തിയായി മാറാൻ കഴിയും. അമ്മയെ വളരെയധികം സ്നേഹിക്കുന്നവർ ആരാണ്? എല്ലാവർക്കും നല്ലത്! ഭൂമി മാതാവിനെ വളരെയധികം സ്നേഹിക്കുന്ന നിരവധി പേരുണ്ട്, അതും ധാരാളം. ശരി, അമ്മയോടും ഭൂമി മാതാവിനോടും ബഹുമാനം പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന ഒരു പരിപാടിയെക്കുറിച്ച് ഞാൻ നിങ്ങളോട് പറഞ്ഞിരുന്നു - ഏക് പേഡ് മാ കേ നാം. നിങ്ങളുടെ അമ്മയോടൊപ്പം നിങ്ങൾ ഒരു മരം നടണമെന്നും ഇത് എന്റെ അമ്മയുടെ പേരിലുള്ള ഒരു മരമാണെന്നും ഞാൻ അത് ഒരിക്കലും ഉണങ്ങാൻ അനുവദിക്കില്ലെന്നും ഇതിൽ നിന്ന് ആദ്യം പ്രയോജനം നേടുന്നത് ഭൂമി മാതാവിനാണെന്നും ഞാൻ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.

കേഡറ്റ് - എന്റെ പേര് ബതാമിപി ജില്ല ദിവാങ്‌വാലി അനിനി, ഞാൻ ഇഡു മിഷ്മി, ഞാൻ അരുണാചൽ പ്രദേശിൽ നിന്നാണ് വരുന്നത്. പ്രധാനമന്ത്രി മോദി ​ഗവൺമെന്റ് രൂപീകരിച്ചതു മുതൽ, അത് അതിവേഗം പുരോഗമിക്കുകയാണ്, രാജ്യത്തിന്റെ എല്ലാ കോണുകളിലുമുള്ള എല്ലാവർക്കും അത് അറിയാം, കാണുകയും ചെയ്യുന്നു.

പ്രധാനമന്ത്രി - അരുണാചലിന് ഒരു പ്രത്യേകതയുണ്ട്, ഇന്ത്യയിൽ സൂര്യപ്രകാശം ആദ്യം വീഴുന്ന സ്ഥലം നമ്മുടെ അരുണാചലാണെന്ന് നമുക്കെല്ലാവർക്കും അറിയാം. എന്നാൽ അരുണാചലിന് ഒരു പ്രത്യേകതയുണ്ട്, നമ്മൾ എവിടെയെങ്കിലും കണ്ടുമുട്ടുമ്പോൾ, നമ്മൾ രാം റാം അല്ലെങ്കിൽ നമസ്തേ എന്ന് പറയുന്നത് പോലെ, അരുണാചലിന് ജയ് ഹിന്ദ് എന്ന് പറയുന്ന ഒരു സ്വഭാവമുണ്ട്, ഇന്ന് മുതൽ ഞാൻ നിങ്ങളോട് അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നു, വൈവിധ്യം, കല, പ്രകൃതി സൗന്ദര്യം, അവിടത്തെ ജനങ്ങളുടെ സ്നേഹം എന്നിവ കാണണമെങ്കിൽ, കുറച്ച് സമയമെടുത്ത് അരുണാചൽ, മിസോറാം, മണിപ്പൂർ, നാഗാലാൻഡ്, സിക്കിം, ത്രിപുര, അസം, നമ്മുടെ അഷ്ടലക്ഷ്മിയുടെ ഈ മുഴുവൻ പ്രദേശവും മേഘാലയയും, സന്ദർശിക്കുക, ഇത് വളരെ മനോഹരമാണ്, രണ്ടോ മൂന്നോ മാസത്തിനുള്ളിൽ നിങ്ങൾക്ക് ഇതെല്ലാം കാണാൻ കഴിയില്ല, കാണാൻ ധാരാളം കാര്യങ്ങളുണ്ട്.

 

പ്രധാനമന്ത്രി - നിങ്ങളുടെ പ്രദേശത്ത് നിങ്ങൾ പ്രവർത്തിക്കുന്ന NSS ടീമിൽ നിങ്ങളുടെ യൂണിറ്റ് എങ്ങനെയുള്ള ജോലി ചെയ്യുമായിരുന്നു, എല്ലാവരും പറയുന്നത് ഈ കുട്ടികൾ വളരെ നന്നായി ചെയ്യുന്നു എന്നാണ്, ഈ യുവാക്കൾ രാജ്യത്തിനായി എന്തെങ്കിലും ചെയ്യാൻ പോകുന്നു എന്നാണ്, അത്തരമൊരു അനുഭവം നിങ്ങൾ പങ്കിടുമോ?

കേഡറ്റ്: സർ, ഞാൻ അത് പറയാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു!

പ്രധാനമന്ത്രി- നിങ്ങൾ എവിടെ നിന്നാണ്?

കേഡറ്റ് - സർ എന്റെ പേര് അജയ് മോദി, ഞാൻ ജാർഖണ്ഡിൽ നിന്നാണ്, സർ ഞങ്ങളുടെ യൂണിറ്റ് എന്ന് ഞാൻ പറയാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു

പ്രധാനമന്ത്രി - നിങ്ങൾ മോദിയാണോ, മോട്ടി?

കേഡറ്റ് - മോദി സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - ശരി.

കേഡറ്റ് - ഞാൻ മോദിയാണ്.

പ്രധാനമന്ത്രി - അതുകൊണ്ടാണ് നിങ്ങൾ എന്നെ തിരിച്ചറിഞ്ഞത്.

കേഡറ്റ് - അതെ സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - എന്നോട് പറയൂ.

കേഡറ്റ് - സർ, എന്റെ യൂണിറ്റ് ചെയ്ത ഏറ്റവും മികച്ച പ്രവൃത്തി, നിങ്ങൾ പറഞ്ഞതുപോലെ, അഭിനന്ദനാർഹമായത്, സർ, ഞങ്ങളുടെ ദുംകയിൽ ഒരു മഹിരി സമൂഹമുണ്ട്, അവർ മുള വസ്തുക്കൾ വളരെ നന്നായി നിർമ്മിക്കുന്നു, പക്ഷേ അവ സീസണൽ ആയി മാത്രമേ വിൽക്കപ്പെടുന്നുള്ളൂ. അപ്പോൾ സർ, ഇത്തരത്തിലുള്ള ജോലികൾ ചെയ്യുന്ന ചില ആളുകളെ ഞങ്ങൾ കണ്ടെത്തി, ചന്ദനത്തിരികൾ നിർമ്മിക്കുന്ന ഫാക്ടറികളുമായി അവരെ ബന്ധിപ്പിച്ചു.

പ്രധാനമന്ത്രി - അഗർബത്തി എന്ന വാക്ക് എവിടെ നിന്നാണ് വന്നത്? ഇത് വളരെ രസകരമാണ്, നിങ്ങൾ അത് പരിശോധിക്കണം. ത്രിപുരയുടെ തലസ്ഥാനത്തിന്റെ പേരെന്താണ്?

കേഡറ്റ് - അഗർത്തല സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - അതിൽ എന്താണ് ഉള്ളത്, നമ്മൾ എന്തിനെക്കുറിച്ചാണ് സംസാരിക്കുന്നത്?

കേഡറ്റുകൾ - ചന്ദനത്തിരികൾ

പ്രധാനമന്ത്രി - അപ്പോൾ അവിടെ അഗർബത്തിയുടെ കാടുകൾ ഉണ്ട്, അതിന്റെ എണ്ണ വളരെ നല്ലതും വളരെ വിലയേറിയതുമാണ്, ഒരുപക്ഷേ ലോകത്തിലെ വളരെ കുറച്ച് എണ്ണകൾക്ക് മാത്രമേ വളരെ വലിയ വിലയുള്ളൂ, അതിന്റെ മണം വളരെ നല്ലതാണ്, അതിൽ നിന്നാണ് നല്ല മണമുള്ള അഗർബത്തി ഉണ്ടാക്കുന്ന പാരമ്പര്യം രൂപപ്പെട്ടത്. സർക്കാരിന് ഒരു ജെം പോർട്ടൽ ഉണ്ട്, നിങ്ങളുടെ പ്രദേശത്തും ആരെങ്കിലും ജെം പോർട്ടലിൽ തന്റെ ഉൽപ്പന്നം രജിസ്റ്റർ ചെയ്താൽ, അതിന്റെ വില മുതലായവ എഴുതേണ്ടതുണ്ട്, ​ഗവൺമെന്റിന് ആ സാധനങ്ങൾ ആവശ്യമായി വന്നേക്കാം, അവർ നിങ്ങൾക്ക് ഓർഡർ നൽകും, അതിനാൽ അതിന്റെ ജോലി വളരെ വേഗത്തിൽ പൂർത്തിയാകും, അതിനാൽ ചിലപ്പോൾ നിങ്ങൾ, വിദ്യാസമ്പന്നരായ യുവാക്കൾ, അത്തരം ആളുകളെ പരിചയപ്പെടുത്തുകയും അത് പൂർത്തിയാക്കുകയും വേണം. ഗ്രാമങ്ങളിൽ വനിതാ സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങൾ നടത്തുന്ന മൂന്ന് കോടി ലക്ഷപതി ദീദികളെ രാജ്യത്ത് ഉണ്ടാക്കുക എന്നതാണ് എന്റെ സ്വപ്നം. ഞാൻ ഒരു കോടി 30 ലക്ഷത്തിലെത്തി.

 

കേഡറ്റ്- എന്റെ അമ്മ തയ്യൽ പഠിച്ചു ഇപ്പോഴും അത് ചെയ്യുന്നു, അവർ വളരെ കഴിവുള്ളവരാണ്, ഇപ്പോൾ ചനിയാസ് (Chaniyas) നിർമ്മിക്കുന്നു, സർ, ചനിയാസ് നവരാത്രിയിൽ വളരെ ജനപ്രിയമായ ഒന്നാണ്, അവർ ഉണ്ടാക്കുന്ന ചനിയാസ് ഇപ്പോൾ    വിദേശത്തേക്കും പോകുന്നു.

പ്രധാനമന്ത്രി - വളരെ നല്ലത്.

കേഡറ്റ് - അങ്ങനെ സർ, നിങ്ങൾ ഒരു മാതൃക കാണിച്ചു, ഭാവിയിൽ, വികസിത ഇന്ത്യയിൽ ലഖ്പതി ദീദി പ്രോഗ്രാമിന് വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട പങ്ക് വഹിക്കാൻ കഴിയും സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - അപ്പോൾ, വിദേശത്ത് നിന്നുള്ള ഒരു കൂട്ടം ആളുകളുമായി നിങ്ങളെ കാണാൻ കഴിഞ്ഞു, അപ്പോൾ എത്ര പേർ വിദേശത്ത് നിന്നുള്ള സുഹൃത്തുക്കളുമായി ശക്തമായ സൗഹൃദം സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്? ശരി, അവർ നിങ്ങളെ കാണുമ്പോൾ അവരുടെ ചോദ്യങ്ങൾ എന്തൊക്കെയാണ്, അവർ ഇന്ത്യയെക്കുറിച്ച് എന്താണ് അറിയാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നത്, അവർ എന്താണ് ചോദിക്കുന്നത്?

കേഡറ്റ്- സർ, ഇന്ത്യൻ സംസ്കാരത്തെക്കുറിച്ചും പാരമ്പര്യത്തെക്കുറിച്ചും മതത്തെക്കുറിച്ചും രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചും അവർ ചോദിക്കും.

പ്രധാനമന്ത്രി- രാഷ്ട്രീയത്തെക്കുറിച്ചും, ഓ.

പങ്കെടുക്കുന്നയാൾ - नमस्ते सर (നമസ്തേ‌ സർ) ഞാൻ നേപ്പാളിൽ നിന്നുള്ള റോജിന ബാൻ ആണ്. ഇന്ത്യ സന്ദർശിക്കാനും നിങ്ങളെ കാണാനും ഞങ്ങൾ വളരെ ആവേശത്തിലായിരുന്നു. നിങ്ങളുടെ ആതിഥ്യമര്യാദയ്ക്കും, നിരുപാധികമായ ആതിഥ്യമര്യാദയ്ക്കും നന്ദി പറയാൻ ഞാൻ ഒരു നിമിഷം ആഗ്രഹിക്കുന്നു, അതിന് വളരെ നന്ദി.

പങ്കെടുക്കുന്നയാൾ- ഞങ്ങൾ പോകുന്നതിന്റെ തലേന്ന് മൗറീഷ്യസിലേക്കുള്ള ഇന്ത്യൻ ഹൈക്കമ്മീഷൻ ഞങ്ങളെ കണ്ടു. അതിനാൽ അദ്ദേഹം ഞങ്ങളോട് ഇന്ത്യയിലേക്ക് പോകൂ എന്ന് പറഞ്ഞു, ഇത് നിങ്ങളുടെ രണ്ടാമത്തെ വീടാണ്. അദ്ദേഹം പറഞ്ഞത് ശരിയാണ്.

പ്രധാനമന്ത്രി- വൗ(Wow).

പങ്കെടുക്കുന്നയാൾ- ഞങ്ങൾക്ക് വീട്ടിൽ ആണെന്ന് തോന്നുന്നു, ഇതിന് ഞങ്ങൾ നന്ദിയുള്ളവരാണ്. മൗറീഷ്യസും ഇന്ത്യയും തമ്മിലുള്ള സഹകരണവും സഹോദര ബന്ധവും നീണാൾ വാഴട്ടെ.

പ്രധാനമന്ത്രി - ഇത് നിങ്ങളുടെ രണ്ടാമത്തെ വീടാണ്, അതുപോലെ തന്നെ നിങ്ങളുടെ എല്ലാ പൂർവ്വികരുടെയും ആദ്യത്തെ വീടാണിത്.

പങ്കെടുക്കുന്നയാൾ - അതെ, തീർച്ചയായും!.

പങ്കെടുക്കുന്നയാൾ - കേസരിയ...എൻ്റെ രാജ്യത്തേക്ക് വരൂ

പ്രധാനമന്ത്രി - നന്നായി!

കേഡറ്റ് – सारे जहां से अच्छा हिंदुस्ता हमारा हमारा, सारे जहां से अच्छा, हम बुलबुले हैं इसके, ये गुलसितां हमारा हमारा सारे जहां से अच्छा।

പ്രധാനമന്ത്രി-  അഭിനന്ദനങ്ങൾ സഹോദരാ.

കേഡറ്റ്- നന്ദി സർ.

പ്രധാനമന്ത്രി - വളരെ നന്ദി, വളരെ നന്ദി.

 

Explore More
ശ്രീരാമജന്മഭൂമി ക്ഷേത്രത്തിലെ പതാക ഉയർത്തൽ ഉത്സവത്തിനിടെ പ്രധാനമന്ത്രി നടത്തിയ പ്രസം​ഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

ശ്രീരാമജന്മഭൂമി ക്ഷേത്രത്തിലെ പതാക ഉയർത്തൽ ഉത്സവത്തിനിടെ പ്രധാനമന്ത്രി നടത്തിയ പ്രസം​ഗം
'Will walk shoulder to shoulder': PM Modi pushes 'Make in India, Partner with India' at Russia-India forum

Media Coverage

'Will walk shoulder to shoulder': PM Modi pushes 'Make in India, Partner with India' at Russia-India forum
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Today, India is becoming the key growth engine of the global economy: PM Modi
December 06, 2025
India is brimming with confidence: PM
In a world of slowdown, mistrust and fragmentation, India brings growth, trust and acts as a bridge-builder: PM
Today, India is becoming the key growth engine of the global economy: PM
India's Nari Shakti is doing wonders, Our daughters are excelling in every field today: PM
Our pace is constant, Our direction is consistent, Our intent is always Nation First: PM
Every sector today is shedding the old colonial mindset and aiming for new achievements with pride: PM

आप सभी को नमस्कार।

यहां हिंदुस्तान टाइम्स समिट में देश-विदेश से अनेक गणमान्य अतिथि उपस्थित हैं। मैं आयोजकों और जितने साथियों ने अपने विचार रखें, आप सभी का अभिनंदन करता हूं। अभी शोभना जी ने दो बातें बताई, जिसको मैंने नोटिस किया, एक तो उन्होंने कहा कि मोदी जी पिछली बार आए थे, तो ये सुझाव दिया था। इस देश में मीडिया हाउस को काम बताने की हिम्मत कोई नहीं कर सकता। लेकिन मैंने की थी, और मेरे लिए खुशी की बात है कि शोभना जी और उनकी टीम ने बड़े चाव से इस काम को किया। और देश को, जब मैं अभी प्रदर्शनी देखके आया, मैं सबसे आग्रह करूंगा कि इसको जरूर देखिए। इन फोटोग्राफर साथियों ने इस, पल को ऐसे पकड़ा है कि पल को अमर बना दिया है। दूसरी बात उन्होंने कही और वो भी जरा मैं शब्दों को जैसे मैं समझ रहा हूं, उन्होंने कहा कि आप आगे भी, एक तो ये कह सकती थी, कि आप आगे भी देश की सेवा करते रहिए, लेकिन हिंदुस्तान टाइम्स ये कहे, आप आगे भी ऐसे ही सेवा करते रहिए, मैं इसके लिए भी विशेष रूप से आभार व्यक्त करता हूं।

साथियों,

इस बार समिट की थीम है- Transforming Tomorrow. मैं समझता हूं जिस हिंदुस्तान अखबार का 101 साल का इतिहास है, जिस अखबार पर महात्मा गांधी जी, मदन मोहन मालवीय जी, घनश्यामदास बिड़ला जी, ऐसे अनगिनत महापुरूषों का आशीर्वाद रहा, वो अखबार जब Transforming Tomorrow की चर्चा करता है, तो देश को ये भरोसा मिलता है कि भारत में हो रहा परिवर्तन केवल संभावनाओं की बात नहीं है, बल्कि ये बदलते हुए जीवन, बदलती हुई सोच और बदलती हुई दिशा की सच्ची गाथा है।

साथियों,

आज हमारे संविधान के मुख्य शिल्पी, डॉक्टर बाबा साहेब आंबेडकर जी का महापरिनिर्वाण दिवस भी है। मैं सभी भारतीयों की तरफ से उन्हें श्रद्धांजलि अर्पित करता हूं।

Friends,

आज हम उस मुकाम पर खड़े हैं, जब 21वीं सदी का एक चौथाई हिस्सा बीत चुका है। इन 25 सालों में दुनिया ने कई उतार-चढ़ाव देखे हैं। फाइनेंशियल क्राइसिस देखी हैं, ग्लोबल पेंडेमिक देखी हैं, टेक्नोलॉजी से जुड़े डिसरप्शन्स देखे हैं, हमने बिखरती हुई दुनिया भी देखी है, Wars भी देख रहे हैं। ये सारी स्थितियां किसी न किसी रूप में दुनिया को चैलेंज कर रही हैं। आज दुनिया अनिश्चितताओं से भरी हुई है। लेकिन अनिश्चितताओं से भरे इस दौर में हमारा भारत एक अलग ही लीग में दिख रहा है, भारत आत्मविश्वास से भरा हुआ है। जब दुनिया में slowdown की बात होती है, तब भारत growth की कहानी लिखता है। जब दुनिया में trust का crisis दिखता है, तब भारत trust का pillar बन रहा है। जब दुनिया fragmentation की तरफ जा रही है, तब भारत bridge-builder बन रहा है।

साथियों,

अभी कुछ दिन पहले भारत में Quarter-2 के जीडीपी फिगर्स आए हैं। Eight परसेंट से ज्यादा की ग्रोथ रेट हमारी प्रगति की नई गति का प्रतिबिंब है।

साथियों,

ये एक सिर्फ नंबर नहीं है, ये strong macro-economic signal है। ये संदेश है कि भारत आज ग्लोबल इकोनॉमी का ग्रोथ ड्राइवर बन रहा है। और हमारे ये आंकड़े तब हैं, जब ग्लोबल ग्रोथ 3 प्रतिशत के आसपास है। G-7 की इकोनमीज औसतन डेढ़ परसेंट के आसपास हैं, 1.5 परसेंट। इन परिस्थितियों में भारत high growth और low inflation का मॉडल बना हुआ है। एक समय था, जब हमारे देश में खास करके इकोनॉमिस्ट high Inflation को लेकर चिंता जताते थे। आज वही Inflation Low होने की बात करते हैं।

साथियों,

भारत की ये उपलब्धियां सामान्य बात नहीं है। ये सिर्फ आंकड़ों की बात नहीं है, ये एक फंडामेंटल चेंज है, जो बीते दशक में भारत लेकर आया है। ये फंडामेंटल चेंज रज़ीलियन्स का है, ये चेंज समस्याओं के समाधान की प्रवृत्ति का है, ये चेंज आशंकाओं के बादलों को हटाकर, आकांक्षाओं के विस्तार का है, और इसी वजह से आज का भारत खुद भी ट्रांसफॉर्म हो रहा है, और आने वाले कल को भी ट्रांसफॉर्म कर रहा है।

साथियों,

आज जब हम यहां transforming tomorrow की चर्चा कर रहे हैं, हमें ये भी समझना होगा कि ट्रांसफॉर्मेशन का जो विश्वास पैदा हुआ है, उसका आधार वर्तमान में हो रहे कार्यों की, आज हो रहे कार्यों की एक मजबूत नींव है। आज के Reform और आज की Performance, हमारे कल के Transformation का रास्ता बना रहे हैं। मैं आपको एक उदाहरण दूंगा कि हम किस सोच के साथ काम कर रहे हैं।

साथियों,

आप भी जानते हैं कि भारत के सामर्थ्य का एक बड़ा हिस्सा एक लंबे समय तक untapped रहा है। जब देश के इस untapped potential को ज्यादा से ज्यादा अवसर मिलेंगे, जब वो पूरी ऊर्जा के साथ, बिना किसी रुकावट के देश के विकास में भागीदार बनेंगे, तो देश का कायाकल्प होना तय है। आप सोचिए, हमारा पूर्वी भारत, हमारा नॉर्थ ईस्ट, हमारे गांव, हमारे टीयर टू और टीय़र थ्री सिटीज, हमारे देश की नारीशक्ति, भारत की इनोवेटिव यूथ पावर, भारत की सामुद्रिक शक्ति, ब्लू इकोनॉमी, भारत का स्पेस सेक्टर, कितना कुछ है, जिसके फुल पोटेंशियल का इस्तेमाल पहले के दशकों में हो ही नहीं पाया। अब आज भारत इन Untapped पोटेंशियल को Tap करने के विजन के साथ आगे बढ़ रहा है। आज पूर्वी भारत में आधुनिक इंफ्रास्ट्रक्चर, कनेक्टिविटी और इंडस्ट्री पर अभूतपूर्व निवेश हो रहा है। आज हमारे गांव, हमारे छोटे शहर भी आधुनिक सुविधाओं से लैस हो रहे हैं। हमारे छोटे शहर, Startups और MSMEs के नए केंद्र बन रहे हैं। हमारे गाँवों में किसान FPO बनाकर सीधे market से जुड़ें, और कुछ तो FPO’s ग्लोबल मार्केट से जुड़ रहे हैं।

साथियों,

भारत की नारीशक्ति तो आज कमाल कर रही हैं। हमारी बेटियां आज हर फील्ड में छा रही हैं। ये ट्रांसफॉर्मेशन अब सिर्फ महिला सशक्तिकरण तक सीमित नहीं है, ये समाज की सोच और सामर्थ्य, दोनों को transform कर रहा है।

साथियों,

जब नए अवसर बनते हैं, जब रुकावटें हटती हैं, तो आसमान में उड़ने के लिए नए पंख भी लग जाते हैं। इसका एक उदाहरण भारत का स्पेस सेक्टर भी है। पहले स्पेस सेक्टर सरकारी नियंत्रण में ही था। लेकिन हमने स्पेस सेक्टर में रिफॉर्म किया, उसे प्राइवेट सेक्टर के लिए Open किया, और इसके नतीजे आज देश देख रहा है। अभी 10-11 दिन पहले मैंने हैदराबाद में Skyroot के Infinity Campus का उद्घाटन किया है। Skyroot भारत की प्राइवेट स्पेस कंपनी है। ये कंपनी हर महीने एक रॉकेट बनाने की क्षमता पर काम कर रही है। ये कंपनी, flight-ready विक्रम-वन बना रही है। सरकार ने प्लेटफॉर्म दिया, और भारत का नौजवान उस पर नया भविष्य बना रहा है, और यही तो असली ट्रांसफॉर्मेशन है।

साथियों,

भारत में आए एक और बदलाव की चर्चा मैं यहां करना ज़रूरी समझता हूं। एक समय था, जब भारत में रिफॉर्म्स, रिएक्शनरी होते थे। यानि बड़े निर्णयों के पीछे या तो कोई राजनीतिक स्वार्थ होता था या फिर किसी क्राइसिस को मैनेज करना होता था। लेकिन आज नेशनल गोल्स को देखते हुए रिफॉर्म्स होते हैं, टारगेट तय है। आप देखिए, देश के हर सेक्टर में कुछ ना कुछ बेहतर हो रहा है, हमारी गति Constant है, हमारी Direction Consistent है, और हमारा intent, Nation First का है। 2025 का तो ये पूरा साल ऐसे ही रिफॉर्म्स का साल रहा है। सबसे बड़ा रिफॉर्म नेक्स्ट जेनरेशन जीएसटी का था। और इन रिफॉर्म्स का असर क्या हुआ, वो सारे देश ने देखा है। इसी साल डायरेक्ट टैक्स सिस्टम में भी बहुत बड़ा रिफॉर्म हुआ है। 12 लाख रुपए तक की इनकम पर ज़ीरो टैक्स, ये एक ऐसा कदम रहा, जिसके बारे में एक दशक पहले तक सोचना भी असंभव था।

साथियों,

Reform के इसी सिलसिले को आगे बढ़ाते हुए, अभी तीन-चार दिन पहले ही Small Company की डेफिनीशन में बदलाव किया गया है। इससे हजारों कंपनियाँ अब आसान नियमों, तेज़ प्रक्रियाओं और बेहतर सुविधाओं के दायरे में आ गई हैं। हमने करीब 200 प्रोडक्ट कैटगरीज़ को mandatory क्वालिटी कंट्रोल ऑर्डर से बाहर भी कर दिया गया है।

साथियों,

आज के भारत की ये यात्रा, सिर्फ विकास की नहीं है। ये सोच में बदलाव की भी यात्रा है, ये मनोवैज्ञानिक पुनर्जागरण, साइकोलॉजिकल रेनसां की भी यात्रा है। आप भी जानते हैं, कोई भी देश बिना आत्मविश्वास के आगे नहीं बढ़ सकता। दुर्भाग्य से लंबी गुलामी ने भारत के इसी आत्मविश्वास को हिला दिया था। और इसकी वजह थी, गुलामी की मानसिकता। गुलामी की ये मानसिकता, विकसित भारत के लक्ष्य की प्राप्ति में एक बहुत बड़ी रुकावट है। और इसलिए, आज का भारत गुलामी की मानसिकता से मुक्ति पाने के लिए काम कर रहा है।

साथियों,

अंग्रेज़ों को अच्छी तरह से पता था कि भारत पर लंबे समय तक राज करना है, तो उन्हें भारतीयों से उनके आत्मविश्वास को छीनना होगा, भारतीयों में हीन भावना का संचार करना होगा। और उस दौर में अंग्रेजों ने यही किया भी। इसलिए, भारतीय पारिवारिक संरचना को दकियानूसी बताया गया, भारतीय पोशाक को Unprofessional करार दिया गया, भारतीय त्योहार-संस्कृति को Irrational कहा गया, योग-आयुर्वेद को Unscientific बता दिया गया, भारतीय अविष्कारों का उपहास उड़ाया गया और ये बातें कई-कई दशकों तक लगातार दोहराई गई, पीढ़ी दर पीढ़ी ये चलता गया, वही पढ़ा, वही पढ़ाया गया। और ऐसे ही भारतीयों का आत्मविश्वास चकनाचूर हो गया।

साथियों,

गुलामी की इस मानसिकता का कितना व्यापक असर हुआ है, मैं इसके कुछ उदाहरण आपको देना चाहता हूं। आज भारत, दुनिया की सबसे तेज़ी से ग्रो करने वाली मेजर इकॉनॉमी है, कोई भारत को ग्लोबल ग्रोथ इंजन बताता है, कोई, Global powerhouse कहता है, एक से बढ़कर एक बातें आज हो रही हैं।

लेकिन साथियों,

आज भारत की जो तेज़ ग्रोथ हो रही है, क्या कहीं पर आपने पढ़ा? क्या कहीं पर आपने सुना? इसको कोई, हिंदू रेट ऑफ ग्रोथ कहता है क्या? दुनिया की तेज इकॉनमी, तेज ग्रोथ, कोई कहता है क्या? हिंदू रेट ऑफ ग्रोथ कब कहा गया? जब भारत, दो-तीन परसेंट की ग्रोथ के लिए तरस गया था। आपको क्या लगता है, किसी देश की इकोनॉमिक ग्रोथ को उसमें रहने वाले लोगों की आस्था से जोड़ना, उनकी पहचान से जोड़ना, क्या ये अनायास ही हुआ होगा क्या? जी नहीं, ये गुलामी की मानसिकता का प्रतिबिंब था। एक पूरे समाज, एक पूरी परंपरा को, अन-प्रोडक्टिविटी का, गरीबी का पर्याय बना दिया गया। यानी ये सिद्ध करने का प्रयास किया गया कि, भारत की धीमी विकास दर का कारण, हमारी हिंदू सभ्यता और हिंदू संस्कृति है। और हद देखिए, आज जो तथाकथित बुद्धिजीवी हर चीज में, हर बात में सांप्रदायिकता खोजते रहते हैं, उनको हिंदू रेट ऑफ ग्रोथ में सांप्रदायिकता नज़र नहीं आई। ये टर्म, उनके दौर में किताबों का, रिसर्च पेपर्स का हिस्सा बना दिया गया।

साथियों,

गुलामी की मानसिकता ने भारत में मैन्युफेक्चरिंग इकोसिस्टम को कैसे तबाह कर दिया, और हम इसको कैसे रिवाइव कर रहे हैं, मैं इसके भी कुछ उदाहरण दूंगा। भारत गुलामी के कालखंड में भी अस्त्र-शस्त्र का एक बड़ा निर्माता था। हमारे यहां ऑर्डिनेंस फैक्ट्रीज़ का एक सशक्त नेटवर्क था। भारत से हथियार निर्यात होते थे। विश्व युद्धों में भी भारत में बने हथियारों का बोल-बाला था। लेकिन आज़ादी के बाद, हमारा डिफेंस मैन्युफेक्चरिंग इकोसिस्टम तबाह कर दिया गया। गुलामी की मानसिकता ऐसी हावी हुई कि सरकार में बैठे लोग भारत में बने हथियारों को कमजोर आंकने लगे, और इस मानसिकता ने भारत को दुनिया के सबसे बड़े डिफेंस importers के रूप में से एक बना दिया।

साथियों,

गुलामी की मानसिकता ने शिप बिल्डिंग इंडस्ट्री के साथ भी यही किया। भारत सदियों तक शिप बिल्डिंग का एक बड़ा सेंटर था। यहां तक कि 5-6 दशक पहले तक, यानी 50-60 साल पहले, भारत का फोर्टी परसेंट ट्रेड, भारतीय जहाजों पर होता था। लेकिन गुलामी की मानसिकता ने विदेशी जहाज़ों को प्राथमिकता देनी शुरु की। नतीजा सबके सामने है, जो देश कभी समुद्री ताकत था, वो अपने Ninety five परसेंट व्यापार के लिए विदेशी जहाज़ों पर निर्भर हो गया है। और इस वजह से आज भारत हर साल करीब 75 बिलियन डॉलर, यानी लगभग 6 लाख करोड़ रुपए विदेशी शिपिंग कंपनियों को दे रहा है।

साथियों,

शिप बिल्डिंग हो, डिफेंस मैन्यूफैक्चरिंग हो, आज हर सेक्टर में गुलामी की मानसिकता को पीछे छोड़कर नए गौरव को हासिल करने का प्रयास किया जा रहा है।

साथियों,

गुलामी की मानसिकता ने एक बहुत बड़ा नुकसान, भारत में गवर्नेंस की अप्रोच को भी किया है। लंबे समय तक सरकारी सिस्टम का अपने नागरिकों पर अविश्वास रहा। आपको याद होगा, पहले अपने ही डॉक्यूमेंट्स को किसी सरकारी अधिकारी से अटेस्ट कराना पड़ता था। जब तक वो ठप्पा नहीं मारता है, सब झूठ माना जाता था। आपका परिश्रम किया हुआ सर्टिफिकेट। हमने ये अविश्वास का भाव तोड़ा और सेल्फ एटेस्टेशन को ही पर्याप्त माना। मेरे देश का नागरिक कहता है कि भई ये मैं कह रहा हूं, मैं उस पर भरोसा करता हूं।

साथियों,

हमारे देश में ऐसे-ऐसे प्रावधान चल रहे थे, जहां ज़रा-जरा सी गलतियों को भी गंभीर अपराध माना जाता था। हम जन-विश्वास कानून लेकर आए, और ऐसे सैकड़ों प्रावधानों को डी-क्रिमिनलाइज किया है।

साथियों,

पहले बैंक से हजार रुपए का भी लोन लेना होता था, तो बैंक गारंटी मांगता था, क्योंकि अविश्वास बहुत अधिक था। हमने मुद्रा योजना से अविश्वास के इस कुचक्र को तोड़ा। इसके तहत अभी तक 37 lakh crore, 37 लाख करोड़ रुपए की गारंटी फ्री लोन हम दे चुके हैं देशवासियों को। इस पैसे से, उन परिवारों के नौजवानों को भी आंत्रप्रन्योर बनने का विश्वास मिला है। आज रेहड़ी-पटरी वालों को भी, ठेले वाले को भी बिना गारंटी बैंक से पैसा दिया जा रहा है।

साथियों,

हमारे देश में हमेशा से ये माना गया कि सरकार को अगर कुछ दे दिया, तो फिर वहां तो वन वे ट्रैफिक है, एक बार दिया तो दिया, फिर वापस नहीं आता है, गया, गया, यही सबका अनुभव है। लेकिन जब सरकार और जनता के बीच विश्वास मजबूत होता है, तो काम कैसे होता है? अगर कल अच्छी करनी है ना, तो मन आज अच्छा करना पड़ता है। अगर मन अच्छा है तो कल भी अच्छा होता है। और इसलिए हम एक और अभियान लेकर आए, आपको सुनकर के ताज्जुब होगा और अभी अखबारों में उसकी, अखबारों वालों की नजर नहीं गई है उस पर, मुझे पता नहीं जाएगी की नहीं जाएगी, आज के बाद हो सकता है चली जाए।

आपको ये जानकर हैरानी होगी कि आज देश के बैंकों में, हमारे ही देश के नागरिकों का 78 thousand crore रुपया, 78 हजार करोड़ रुपए Unclaimed पड़ा है बैंको में, पता नहीं कौन है, किसका है, कहां है। इस पैसे को कोई पूछने वाला नहीं है। इसी तरह इन्श्योरेंश कंपनियों के पास करीब 14 हजार करोड़ रुपए पड़े हैं। म्यूचुअल फंड कंपनियों के पास करीब 3 हजार करोड़ रुपए पड़े हैं। 9 हजार करोड़ रुपए डिविडेंड का पड़ा है। और ये सब Unclaimed पड़ा हुआ है, कोई मालिक नहीं उसका। ये पैसा, गरीब और मध्यम वर्गीय परिवारों का है, और इसलिए, जिसके हैं वो तो भूल चुका है। हमारी सरकार अब उनको ढूंढ रही है देशभर में, अरे भई बताओ, तुम्हारा तो पैसा नहीं था, तुम्हारे मां बाप का तो नहीं था, कोई छोड़कर तो नहीं चला गया, हम जा रहे हैं। हमारी सरकार उसके हकदार तक पहुंचने में जुटी है। और इसके लिए सरकार ने स्पेशल कैंप लगाना शुरू किया है, लोगों को समझा रहे हैं, कि भई देखिए कोई है तो अता पता। आपके पैसे कहीं हैं क्या, गए हैं क्या? अब तक करीब 500 districts में हम ऐसे कैंप लगाकर हजारों करोड़ रुपए असली हकदारों को दे चुके हैं जी। पैसे पड़े थे, कोई पूछने वाला नहीं था, लेकिन ये मोदी है, ढूंढ रहा है, अरे यार तेरा है ले जा।

साथियों,

ये सिर्फ asset की वापसी का मामला नहीं है, ये विश्वास का मामला है। ये जनता के विश्वास को निरंतर हासिल करने की प्रतिबद्धता है और जनता का विश्वास, यही हमारी सबसे बड़ी पूंजी है। अगर गुलामी की मानसिकता होती तो सरकारी मानसी साहबी होता और ऐसे अभियान कभी नहीं चलते हैं।

साथियों,

हमें अपने देश को पूरी तरह से, हर क्षेत्र में गुलामी की मानसिकता से पूर्ण रूप से मुक्त करना है। अभी कुछ दिन पहले मैंने देश से एक अपील की है। मैं आने वाले 10 साल का एक टाइम-फ्रेम लेकर, देशवासियों को मेरे साथ, मेरी बातों को ये कुछ करने के लिए प्यार से आग्रह कर रहा हूं, हाथ जोड़कर विनती कर रहा हूं। 140 करोड़ देशवसियों की मदद के बिना ये मैं कर नहीं पाऊंगा, और इसलिए मैं देशवासियों से बार-बार हाथ जोड़कर कह रहा हूं, और 10 साल के इस टाइम फ्रैम में मैं क्या मांग रहा हूं? मैकाले की जिस नीति ने भारत में मानसिक गुलामी के बीज बोए थे, उसको 2035 में 200 साल पूरे हो रहे हैं, Two hundred year हो रहे हैं। यानी 10 साल बाकी हैं। और इसलिए, इन्हीं दस वर्षों में हम सभी को मिलकर के, अपने देश को गुलामी की मानसिकता से मुक्त करके रहना चाहिए।

साथियों,

मैं अक्सर कहता हूं, हम लीक पकड़कर चलने वाले लोग नहीं हैं। बेहतर कल के लिए, हमें अपनी लकीर बड़ी करनी ही होगी। हमें देश की भविष्य की आवश्यकताओं को समझते हुए, वर्तमान में उसके हल तलाशने होंगे। आजकल आप देखते हैं कि मैं मेक इन इंडिया और आत्मनिर्भर भारत अभियान पर लगातार चर्चा करता हूं। शोभना जी ने भी अपने भाषण में उसका उल्लेख किया। अगर ऐसे अभियान 4-5 दशक पहले शुरू हो गए होते, तो आज भारत की तस्वीर कुछ और होती। लेकिन तब जो सरकारें थीं उनकी प्राथमिकताएं कुछ और थीं। आपको वो सेमीकंडक्टर वाला किस्सा भी पता ही है, करीब 50-60 साल पहले, 5-6 दशक पहले एक कंपनी, भारत में सेमीकंडक्टर प्लांट लगाने के लिए आई थी, लेकिन यहां उसको तवज्जो नहीं दी गई, और देश सेमीकंडक्टर मैन्युफैक्चरिंग में इतना पिछड़ गया।

साथियों,

यही हाल एनर्जी सेक्टर की भी है। आज भारत हर साल करीब-करीब 125 लाख करोड़ रुपए के पेट्रोल-डीजल-गैस का इंपोर्ट करता है, 125 लाख करोड़ रुपया। हमारे देश में सूर्य भगवान की इतनी बड़ी कृपा है, लेकिन फिर भी 2014 तक भारत में सोलर एनर्जी जनरेशन कपैसिटी सिर्फ 3 गीगावॉट थी, 3 गीगावॉट थी। 2014 तक की मैं बात कर रहा हूं, जब तक की आपने मुझे यहां लाकर के बिठाया नहीं। 3 गीगावॉट, पिछले 10 वर्षों में अब ये बढ़कर 130 गीगावॉट के आसपास पहुंच चुकी है। और इसमें भी भारत ने twenty two गीगावॉट कैपेसिटी, सिर्फ और सिर्फ rooftop solar से ही जोड़ी है। 22 गीगावाट एनर्जी रूफटॉप सोलर से।

साथियों,

पीएम सूर्य घर मुफ्त बिजली योजना ने, एनर्जी सिक्योरिटी के इस अभियान में देश के लोगों को सीधी भागीदारी करने का मौका दे दिया है। मैं काशी का सांसद हूं, प्रधानमंत्री के नाते जो काम है, लेकिन सांसद के नाते भी कुछ काम करने होते हैं। मैं जरा काशी के सांसद के नाते आपको कुछ बताना चाहता हूं। और आपके हिंदी अखबार की तो ताकत है, तो उसको तो जरूर काम आएगा। काशी में 26 हजार से ज्यादा घरों में पीएम सूर्य घर मुफ्त बिजली योजना के सोलर प्लांट लगे हैं। इससे हर रोज, डेली तीन लाख यूनिट से अधिक बिजली पैदा हो रही है, और लोगों के करीब पांच करोड़ रुपए हर महीने बच रहे हैं। यानी साल भर के साठ करोड़ रुपये।

साथियों,

इतनी सोलर पावर बनने से, हर साल करीब नब्बे हज़ार, ninety thousand मीट्रिक टन कार्बन एमिशन कम हो रहा है। इतने कार्बन एमिशन को खपाने के लिए, हमें चालीस लाख से ज्यादा पेड़ लगाने पड़ते। और मैं फिर कहूंगा, ये जो मैंने आंकडे दिए हैं ना, ये सिर्फ काशी के हैं, बनारस के हैं, मैं देश की बात नहीं बता रहा हूं आपको। आप कल्पना कर सकते हैं कि, पीएम सूर्य घर मुफ्त बिजली योजना, ये देश को कितना बड़ा फायदा हो रहा है। आज की एक योजना, भविष्य को Transform करने की कितनी ताकत रखती है, ये उसका Example है।

वैसे साथियों,

अभी आपने मोबाइल मैन्यूफैक्चरिंग के भी आंकड़े देखे होंगे। 2014 से पहले तक हम अपनी ज़रूरत के 75 परसेंट मोबाइल फोन इंपोर्ट करते थे, 75 परसेंट। और अब, भारत का मोबाइल फोन इंपोर्ट लगभग ज़ीरो हो गया है। अब हम बहुत बड़े मोबाइल फोन एक्सपोर्टर बन रहे हैं। 2014 के बाद हमने एक reform किया, देश ने Perform किया और उसके Transformative नतीजे आज दुनिया देख रही है।

साथियों,

Transforming tomorrow की ये यात्रा, ऐसी ही अनेक योजनाओं, अनेक नीतियों, अनेक निर्णयों, जनआकांक्षाओं और जनभागीदारी की यात्रा है। ये निरंतरता की यात्रा है। ये सिर्फ एक समिट की चर्चा तक सीमित नहीं है, भारत के लिए तो ये राष्ट्रीय संकल्प है। इस संकल्प में सबका साथ जरूरी है, सबका प्रयास जरूरी है। सामूहिक प्रयास हमें परिवर्तन की इस ऊंचाई को छूने के लिए अवसर देंगे ही देंगे।

साथियों,

एक बार फिर, मैं शोभना जी का, हिन्दुस्तान टाइम्स का बहुत आभारी हूं, कि आपने मुझे अवसर दिया आपके बीच आने का और जो बातें कभी-कभी बताई उसको आपने किया और मैं तो मानता हूं शायद देश के फोटोग्राफरों के लिए एक नई ताकत बनेगा ये। इसी प्रकार से अनेक नए कार्यक्रम भी आप आगे के लिए सोच सकते हैं। मेरी मदद लगे तो जरूर मुझे बताना, आईडिया देने का मैं कोई रॉयल्टी नहीं लेता हूं। मुफ्त का कारोबार है और मारवाड़ी परिवार है, तो मौका छोड़ेगा ही नहीं। बहुत-बहुत धन्यवाद आप सबका, नमस्कार।