આ એકતા નગરમાં દેશના વિવિધ ખૂણેથી કેવડિયા આવેલા પોલીસ દળના સાથીદારો, એનસીસીના યુવાનો, કલા સાથે સંકળાયેલા તમામ કલાકારો, દેશના વિવિધ ભાગોમાં એકતા દોડ, રન ફોર યુનિટીમાં ભાગ લેનાર નાગરિક ભાઈઓ-બહેનો, દેશની તમામ શાળાના વિદ્યાર્થી-વિદ્યાર્થીનીઓ, અન્ય મહાનુભાવો અને તમામ દેશવાસીઓ,
હું એકતા નગરમાં છું પણ મારું મન મોરબીના પીડિતો સાથે જોડાયેલું છે. મેં મારા જીવનમાં આવી પીડા ભાગ્યે જ અનુભવી છે. એક બાજુ પીડાથી ભરેલું પીડિત હૃદય છે અને બીજી બાજુ કર્મ અને કર્તવ્યનો માર્ગ છે. આ કર્તવ્ય માર્ગની જવાબદારીઓ નિભાવવા હું તમારી વચ્ચે છું. પરંતુ કરુણાથી ભરેલું હૃદય તે પીડિત પરિવારોની વચ્ચે છે.
હું અકસ્માતમાં જીવ ગુમાવનારા લોકોના પરિવારજનો પ્રત્યે સંવેદના વ્યક્ત કરું છું. દુઃખની આ ઘડીમાં સરકાર દરેક રીતે પીડિત પરિવારોની સાથે છે. ગુજરાત સરકાર ગત સાંજથી પુરી તાકાત સાથે રાહત અને બચાવ કામગીરીમાં લાગેલી છે. રાજ્ય સરકારને પણ કેન્દ્ર સરકાર તરફથી સંપૂર્ણ મદદ આપવામાં આવી રહી છે. બચાવ કાર્યમાં NDRFની ટીમો તૈનાત કરવામાં આવી છે. આર્મી અને એરફોર્સ પણ રાહત કાર્યમાં લાગેલા છે. જે લોકો હોસ્પિટલમાં સારવાર લઈ રહ્યા છે, ત્યાં પણ સંપૂર્ણ સતર્કતા છે. લોકોની મુશ્કેલી ઓછી થાય તે માટે પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી રહી છે. અકસ્માતના સમાચાર મળતાં જ ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી શ્રી ભુપેન્દ્રભાઈ રાત્રે જ મોરબી પહોંચી ગયા હતા. ગઈકાલથી, તેઓ રાહત અને બચાવ કામગીરીને કમાન્ડ કરી રહ્યા છે. આ ઘટનાની તપાસ માટે રાજ્ય સરકાર દ્વારા એક કમિટી પણ બનાવવામાં આવી છે. હું દેશના લોકોને આશ્વાસન આપું છું કે રાહત અને બચાવ કામગીરીમાં કોઈ કચાશ રાખવામાં આવશે નહીં. આજે રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસનો આ અવસર આપણને પણ આ મુશ્કેલ સમયનો એકજૂથ થઈને સામનો કરવા અને કર્તવ્યના માર્ગે રહેવાની પ્રેરણા આપી રહ્યો છે. વિકટ પરિસ્થિતિઓમાં સરદાર પટેલની ધીરજ, તેમની તત્પરતામાંથી શીખીને અમે કામ કરતા રહ્યા અને કરતા રહીશું.
સાથીઓ,
હું આને વર્ષ 2022માં રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસના ખૂબ જ ખાસ અવસર તરીકે જોઉં છું. આ તે વર્ષ છે જ્યારે આપણે આપણી આઝાદીના 75 વર્ષ પૂર્ણ કર્યા છે. અમે નવા સંકલ્પો સાથે આગળ વધી રહ્યા છીએ. આજે એકતા નગરમાં યોજાયેલી આ પરેડ આપણને એ અહેસાસ પણ આપી રહી છે કે જ્યારે બધા સાથે મળીને ચાલે, સાથે આગળ વધે તો અશક્યને પણ શક્ય બનાવી શકાય છે. આજે દેશભરમાંથી આવેલા કેટલાક કલાકાર પણ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો કરવાના હતા. તેઓ ભારતના વિવિધ નૃત્યો પણ પ્રદર્શિત કરવાના હતા. પરંતુ ગઈકાલની ઘટના એટલી દુઃખદ હતી કે તેને આજના કાર્યક્રમમાંથી પડતી મૂકવામાં આવી હતી. હું તે તમામ કલાકારોને અહીં આવવા માટે કહું છું, તેઓએ ભૂતકાળમાં ઘણી મહેનત કરી છે પરંતુ આજે તેમને તક નથી મળી. હું તેમની ઉદાસી સમજી શકું છું પરંતુ કેટલીક પરિસ્થિતિઓ આવી છે.
સાથીઓ,
આ એકતા, આ અનુશાસન પરિવાર, સમાજ, ગામ, રાજ્ય અને દેશના દરેક સ્તરે જરૂરી છે. અને આજે આપણે દેશના દરેક ખૂણામાં આ જોઈ રહ્યા છીએ. આજે દેશભરમાં એકતા માટે 75 હજાર એકતા દોડ ચાલી રહી છે, લાખો લોકો જોડાઈ રહ્યા છે. લોખંડી પુરૂષ સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની નિશ્ચય શક્તિમાંથી દેશની જનતા પ્રેરણા લઈ રહી છે. આજે દેશની જનતા અમર કાળના 'પંચ પ્રાણ'ને જાગૃત કરવા રાષ્ટ્રની એકતા અને અખંડિતતા માટે પ્રતિજ્ઞા લઈ રહી છે.
સાથીઓ,
રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ, કેવડિયા-એકતાનગરની આ ભૂમિનો આ અવસર અને સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી આપણને સતત અહેસાસ કરાવે છે કે જો આઝાદી સમયે ભારત પાસે સરદાર પટેલ જેવું નેતૃત્વ ન હોત તો શું થાત? જો સાડા પાંચસોથી વધુ રજવાડાઓ એક ન થયા હોત તો? આપણા મોટા ભાગના રાજકુમારો અને રાજકુમારોએ બલિદાનની પરાકાષ્ઠા ન બતાવી, મા ભારતીમાં શ્રદ્ધા ન દર્શાવી તો? આજે આપણે જે પ્રકારનું ભારત જોઈએ છીએ તેની આપણે કલ્પના પણ કરી શકતા નથી. આ મુશ્કેલ કાર્ય, આ અસંભવ કાર્ય માત્ર અને માત્ર સરદાર પટેલે જ પાર પાડ્યું હતું.
સાથીઓ,
સરદાર સાહેબની જન્મજયંતિ અને 'રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ' આપણા માટે માત્ર તારીખો નથી. તે ભારતની સાંસ્કૃતિક ક્ષમતાનો એક મહાન તહેવાર પણ છે. ભારત માટે એકતા ક્યારેય મજબૂરી રહી નથી. એકતા હંમેશા ભારતની વિશેષતા રહી છે. એકતા અમારી વિશેષતા રહી છે. એકતાની ભાવના ભારતના મનમાં એટલી ઊંડે વણાયેલી છે, આપણા અંતરઆત્મામાં, આપણે ઘણીવાર આપણા આ ગુણને સમજી શકતા નથી, ક્યારેક તે ખોવાઈ જાય છે. પરંતુ તમે જુઓ, જ્યારે પણ દેશ પર કોઈ કુદરતી આફત આવે છે, ત્યારે આખો દેશ એક સાથે ઉભો રહે છે. આપત્તિ ઉત્તરમાં હોય કે દક્ષિણમાં, પૂર્વમાં હોય કે પશ્ચિમમાં હોય તેનાથી કોઈ ફરક પડતો નથી. આખું ભારત સેવા, સહકાર અને કરુણાથી એક થઈને ઊભું છે. ગઈકાલે જ જુઓ, મોરબીમાં અકસ્માત થયો હતો, જે બાદ દરેક દેશવાસીઓ અકસ્માતનો ભોગ બનેલા લોકોની સલામતી માટે પ્રાર્થના કરી રહ્યા છે. અકસ્માતના સ્થળે, હોસ્પિટલોમાં, સ્થાનિક લોકો તમામ શક્ય મદદ માટે જાતે આગળ આવી રહ્યા હતા. એ એકતાની શક્તિ છે. કોરોનાનું આટલું મોટું ઉદાહરણ પણ આપણી સામે છે. તાળીઓ પાડવાની ભાવનાત્મક એકતાથી લઈને રાશન, દવા અને રસીના સમર્થન સુધી, દેશ એક પરિવારની જેમ આગળ વધ્યો. સરહદ પર કે સરહદ પાર, જ્યારે ભારતની સેના શૌર્ય બતાવે છે ત્યારે આખા દેશમાં સમાન લાગણી, સમાન ભાવના હોય છે. જ્યારે ભારતના યુવાનો ઓલિમ્પિકમાં તિરંગાનું ગૌરવ વધારે છે ત્યારે આખો દેશ તેની ઉજવણી કરે છે. જ્યારે દેશ ક્રિકેટ મેચ જીતે છે ત્યારે દેશનો એવો જ જુસ્સો હોય છે. આપણી પાસે ઉજવણીની વિવિધ સાંસ્કૃતિક પદ્ધતિઓ છે, પરંતુ ભાવના એક જ છે. દેશની આ એકતા, આ એકતા, આ એકબીજા પ્રત્યેનો લગાવ, આ બતાવે છે કે એક રાષ્ટ્ર તરીકે ભારતના મૂળ કેટલા ઊંડા છે.
અને સાથીઓ,
ભારતની આ એકતા આપણા દુશ્મનોને પછાડે છે. આજથી નહીં પણ સેંકડો વર્ષ પહેલાં, ગુલામીના લાંબા ગાળામાં પણ ભારતની એકતા આપણા દુશ્મનોને ખૂંચતી રહી છે. તેથી, સેંકડો વર્ષની ગુલામી દરમિયાન આપણા દેશમાં આવેલા તમામ વિદેશી આક્રમણકારોએ ભારતમાં ભેદભાવ પેદા કરવા માટે શક્ય તેટલું બધું કર્યું. તેણે ભારતના ભાગલા કરવા, ભારતને તોડવા માટે બધું જ કર્યું. તેમ છતાં આપણે તેની સાથે સ્પર્ધા કરી શકીએ છીએ, કારણ કે એકતાનું અમૃત આપણી અંદર જીવંત હતું, જીવંત પ્રવાહની જેમ વહેતું હતું. પરંતુ, તે સમયગાળો લાંબો હતો. એ જમાનામાં જે ઝેર ભેળવવામાં આવ્યું હતું તેનું નુકસાન દેશ આજે પણ ભોગવી રહ્યો છે. તેથી જ આપણે વિભાજન પણ જોયું, અને ભારતના દુશ્મનોને તેનો લાભ લેતા પણ જોયા. તેથી જ આજે આપણે પણ ખૂબ કાળજી રાખવી પડશે! ભૂતકાળની જેમ, ભારતના ઉદય અને ઉદયને તકલીફ આપનાર શક્તિઓ આજે પણ અસ્તિત્વ ધરાવે છે. આજે પણ તે આપણને તોડવા, વિભાજન કરવાના તમામ પ્રયાસો કરે છે. જાતિના નામે આપણને લડાવવા માટે વિવિધ કથાઓ રચાય છે. પ્રાંતોના નામે અમને વિભાજિત કરવાનો પ્રયાસ થઈ રહ્યો છે. કેટલીકવાર એક ભારતીય ભાષાને બીજી ભારતીય ભાષાની દુશ્મન બનાવવા માટે ઝુંબેશ ચલાવવામાં આવે છે. ઈતિહાસ પણ એવી રીતે રજૂ કરવામાં આવે છે કે જેથી દેશના લોકો જોડાયેલા ન રહે, પણ એકબીજાથી દૂર રહે!
અને ભાઈઓ અને બહેનો,
બીજી એક વાત આપણે ધ્યાનમાં રાખવાની જરૂર છે. એવું જરૂરી નથી કે દેશને નબળો પાડનારી શક્તિ હંમેશા આપણા ખુલ્લા દુશ્મનના રૂપમાં જ આવે. ઘણી વખત આ શક્તિ ગુલામીની માનસિકતાના રૂપમાં આપણી અંદર ઘર કરી જાય છે. કેટલીકવાર આ બળ આપણા અંગત હિતોને તોડી નાંખે છે. ક્યારેક તે તુષ્ટિકરણના રૂપમાં દરવાજો ખખડાવે છે, ક્યારેક પરિવારવાદના રૂપમાં, તો ક્યારેક લોભ અને ભ્રષ્ટાચારના રૂપમાં, જે દેશના ભાગલા પાડે છે અને નબળા પાડે છે. પરંતુ, આપણે તેમને જવાબ આપવો પડશે. આપણે જવાબ આપવાનો છે – ભારત માતાના બાળક તરીકે. આપણે જવાબ આપવો પડશે - હિન્દુસ્તાની તરીકે. આપણે એક થવું પડશે, આપણે સાથે રહેવું પડશે. આપણે એકતાના આ અમૃતથી ભેદભાવના ઝેરનો જવાબ આપવાનો છે. આ ન્યુ ઈન્ડિયાની તાકાત છે.
સાથીઓ,
આજે રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ પર, હું સરદાર સાહેબ દ્વારા આપણને સોંપવામાં આવેલી જવાબદારીનું પુનરાવર્તન કરવા માંગુ છું. તેમણે આપણને આ જવાબદારી પણ આપી હતી કે આપણે દેશની એકતાને મજબૂત કરીએ, દેશને એક રાષ્ટ્ર તરીકે મજબૂત કરીએ. જ્યારે દરેક નાગરિક આ જવાબદારી સમાન ફરજની ભાવનાથી નિભાવશે ત્યારે આ એકતા વધુ મજબૂત બનશે. 'સબકા સાથ, સબકા વિકાસ, સબકા વિશ્વાસ અને સબકા પ્રયાસ'ના આ મંત્ર સાથે આજે એ જ કર્તવ્યની ભાવના સાથે દેશ વિકાસના પંથે આગળ વધી રહ્યો છે. આજે એ જ નીતિઓ દેશના ખૂણે-ખૂણે, દરેક ગામમાં, દરેક વર્ગ માટે અને દરેક વ્યક્તિ માટે કોઈપણ ભેદભાવ વિના પહોંચી રહી છે. આજે ગુજરાતના સુરતમાં સામાન્ય માનવીને મફત રસી મળી રહી છે તો અરુણાચલના સિયાંગમાં પણ એટલી જ સરળતાથી મફત રસી મળી રહે છે. આજે જો AIIMS ગોરખપુરમાં છે તો તે બિલાસપુર, દરભંગા અને ગુવાહાટી અને રાજકોટ સહિત દેશના અન્ય શહેરોમાં પણ છે. આજે એક તરફ તામિલનાડુમાં ડિફેન્સ કોરિડોરનું નિર્માણ થઈ રહ્યું છે તો ઉત્તર પ્રદેશમાં પણ ડિફેન્સ કોરિડોરનું કામ ઝડપથી ચાલી રહ્યું છે. આજે, નોર્થ ઈસ્ટના રસોડામાં કે તમિલનાડુના કોઈપણ “સૈમલ-અરાઈ”માં ભોજન બનતું હોય, ભાષા અલગ હોઈ શકે, ખોરાક અલગ હોઈ શકે, પરંતુ માતાઓ અને બહેનોને ધુમાડાથી મુક્ત કરનાર ઉજ્જવલા સિલિન્ડર છે. દરેક જગ્યાએ આપણી નીતિઓ ગમે તે હોય, સૌનો હેતુ એક જ છે - ઉભેલા છેલ્લા માણસ સુધી પહોંચવું, તેને વિકાસની મુખ્ય ધારા સાથે જોડવું.
સાથીઓ,
આપણા દેશના લાખો લોકો દાયકાઓથી તેમની મૂળભૂત જરૂરિયાતો માટે પણ લાંબા સમયથી રાહ જોઈ રહ્યા છે. ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વચ્ચેનું અંતર જેટલું નાનું છે, તેટલી મજબૂત એકતા. તેથી જ આજે દેશમાં સંતૃપ્તિના સિદ્ધાંત પર કામ થઈ રહ્યું છે. લક્ષ્ય એ છે કે દરેક યોજનાનો લાભ દરેક લાભાર્થી સુધી પહોંચવો જોઈએ. તેથી જ આજે આવા ઘણા અભિયાનો ચલાવવામાં આવી રહ્યા છે જેમ કે હાઉસિંગ ફોર ઓલ, ડિજિટલ કનેક્ટિવિટી ફોર ઓલ, ક્લીન કુકિંગ ફોર ઓલ, ઇલેક્ટ્રિસિટી ફોર ઓલ. આજે 100% નાગરિકો સુધી પહોંચવાનું આ મિશન માત્ર સમાન સુવિધાઓનું મિશન નથી. આ મિશન પણ સંયુક્ત ધ્યેય, સંયુક્ત વિકાસ અને સંયુક્ત પ્રયાસનું મિશન છે. આજે, જીવનની મૂળભૂત જરૂરિયાતો માટે 100% કવરેજ દેશ અને બંધારણમાં સામાન્ય માણસની આસ્થાનું માધ્યમ બની રહ્યું છે. તે સામાન્ય માણસના વિશ્વાસનું માધ્યમ બની રહ્યું છે. આ છે સરદાર પટેલના ભારતનું વિઝન - જેમાં દરેક ભારતીયને સમાન તકો મળશે, સમાનતાની ભાવના હશે. આજે દેશ એ વિઝન સાકાર થતો જોઈ રહ્યો છે.
સાથીઓ,
છેલ્લાં 8 વર્ષમાં દેશે એવા દરેક સમાજને પ્રાથમિકતા આપી છે જેને દાયકાઓ સુધી ઉપેક્ષા કરવી પડી હતી. તેથી જ આદિવાસીઓના ગૌરવને યાદ કરવા માટે આદિવાસી ગૌરવ દિવસની ઉજવણીની પરંપરા દેશમાં શરૂ થઈ છે. આદિવાસીઓની સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં તેમની ભૂમિકા વિશે દેશના ઘણા રાજ્યોમાં સંગ્રહાલયો પણ બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. કાલે હું માનગઢ જવાનો છું, ત્યારબાદ હું જાંબુઘોડા પણ જઈશ. હું દેશવાસીઓને માનગઢ ધામ અને જાંબુઘોડાનો ઈતિહાસ પણ જાણવા વિનંતી કરું છું. વિદેશી આક્રમણકારો દ્વારા કરવામાં આવેલા આટલા કત્લેઆમ સામે આપણને આઝાદી મળી છે, આજની યુવા પેઢી માટે આ બધું જાણવું ખૂબ જ જરૂરી છે. તો જ આપણે સ્વતંત્રતાનું મૂલ્ય અને એકતાનું મૂલ્ય સમજી શકીશું.
સાથીઓ,
અમને અહીં પણ કહેવામાં આવ્યું છે-
ऐक्यं बलं समाजस्य तद्भावे स दुर्बलः। तस्मात् ऐक्यं प्रशंसन्ति दृढं राष्ट्र हितैषिणः॥
એટલે કે કોઈપણ સમાજની તાકાત તેની એકતા છે. એટલા માટે, એક મજબૂત રાષ્ટ્રના શુભેચ્છકો આ એકતાની ભાવનાની પ્રશંસા કરે છે, તેના માટે પ્રયત્ન કરે છે. તેથી દેશની એકતા અને એકતા આપણા સૌની સામૂહિક જવાબદારી છે. આ એકતા નગર, ભારતનું એક એવું મોડેલ શહેર વિકસી રહ્યું છે, જે માત્ર દેશમાં જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વમાં અભૂતપૂર્વ હશે. લોકભાગીદારીના બળે વિકાસ પામતું એકતાનું શહેર આજે ભવ્ય અને દિવ્ય બની રહ્યું છે. સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટીના રૂપમાં વિશ્વની સૌથી મોટી પ્રતિમાની પ્રેરણા આપણી વચ્ચે છે. ભવિષ્યમાં, એકતા નગર ભારતનું એક એવું શહેર બનવા જઈ રહ્યું છે જે અભૂતપૂર્વ હશે, અને અવિશ્વસનીય પણ હશે. દેશમાં પર્યાવરણના રક્ષણ માટે મોડલ સિટીની વાત થશે ત્યારે એકતા નગરનું નામ આવશે. દેશમાં વીજળીની બચત કરતા એલઈડી ધરાવતા મોડેલ સિટીની વાત થશે ત્યારે એકતા નગરનું નામ પ્રથમ આવશે. દેશમાં સૌર ઉર્જાથી ચાલતી સ્વચ્છ પરિવહન વ્યવસ્થાની વાત કરવામાં આવે તો એકતા નગરનું નામ સૌથી પહેલા આવશે. દેશમાં પશુ-પક્ષીઓના સંરક્ષણની વાત કરીએ તો વિવિધ પ્રજાતિના પ્રાણીઓના સંરક્ષણની વાત કરીએ તો એકતા નગરનું નામ સૌથી પહેલા આવશે. ગઈકાલે જ મને અહીં મિયાવાકી ફોરેસ્ટ અને મેઝ ગાર્ડનનું ઉદ્ઘાટન કરવાની તક મળી છે. એકતા મોલ, એકતા નર્સરી, વિવિધતામાં એકતા દર્શાવતું વિશ્વ વન, એકતા ફેરી, એકતા રેલવે સ્ટેશન, આ તમામ પહેલો રાષ્ટ્રીય એકતાને મજબૂત કરવા માટે પ્રેરણારૂપ છે. હવે એકતા નગરમાં વધુ એક નવો સ્ટાર પણ ઉમેરાવા જઈ રહ્યો છે. આજે હું તમને આ વિશે પણ કહેવા માંગુ છું. અને હમણાં જ્યારે અમે સરદાર સાહેબને સાંભળતા હતા. તેમણે વ્યક્ત કરેલી ભાવનામાં અમે પ્રતિબિંબિત કરી રહ્યા છીએ. આઝાદી બાદ દેશની એકતામાં સરદાર સાહેબે જે ભૂમિકા ભજવી હતી તેમાં દેશના રાજા-રાજકુમારોનો પણ ઘણો ફાળો હતો. જે શાહી પરિવારો સદીઓથી સત્તા સંભાળતા હતા, તેઓએ દેશની એકતા માટે નવી વ્યવસ્થામાં તેમના અધિકારોને કર્તવ્યપૂર્વક સમર્પિત કર્યા. તેમના આ યોગદાનની આઝાદી પછીના દાયકાઓ સુધી અવગણના કરવામાં આવી છે. હવે એકતા નગરમાં એક સંગ્રહાલય બનાવવામાં આવશે જે તે રાજવી પરિવારો, તે રાજવીઓના બલિદાનને સમર્પિત છે. આ દેશની એકતા માટે બલિદાનની પરંપરાને નવી પેઢીઓ સુધી પહોંચાડશે અને હું ગુજરાત સરકારનો પણ આભારી છું. કે તેઓએ આ દિશામાં ઘણું ગ્રાઉન્ડ વર્ક પૂર્ણ કર્યું છે. મને ખાતરી છે કે, સરદાર સાહેબની પ્રેરણા રાષ્ટ્રીય એકતાને મજબૂત કરવા આપણા બધાને સતત માર્ગદર્શન આપશે. આપણે સાથે મળીને મજબૂત ભારતનું સપનું સાકાર કરીશું. આ વિશ્વાસ સાથે, હું તમને બધાને વિનંતી કરીશ કે જ્યારે હું સરદાર પટેલ કહું - તમે બે વાર કહેશો અમર રહે, અમર રહે.
સરદાર પટેલ- અમર રહો, અમર રહો.
સરદાર પટેલ- અમર રહો, અમર રહો.
સરદાર પટેલ- અમર રહો, અમર રહો.
ભારત માતાની જય,
ભારત માતાની જય,
ભારત માતાની જય,
ખુબ ખુબ આભાર!
