નમસ્તે!
'સસ્ટેનેબલ ગ્રોથ માટે ઊર્જા', તે આપણી પ્રાચીન પરંપરાઓથી પણ પ્રેરિત છે અને ભવિષ્યની જરૂરિયાતો અને આકાંક્ષાઓને પૂર્ણ કરવાનો માર્ગ પણ છે. ભારતનું સ્પષ્ટ વિઝન છે કે ટકાઉ ઊર્જા સ્ત્રોતો દ્વારા જ સસ્ટેનેબલ ગ્રોથ શક્ય છે. ગ્લાસગોમાં, અમે 2070 સુધીમાં નેટ-ઝીરો સુધી પહોંચવાનું વચન આપ્યું છે.
કોપ-26માં, મેં સસ્ટેનેબલ લાઈફસ્ટાઈલને પ્રોત્સાહન આપવા માટેના LIFE મિશન વિશે પણ વાત કરી હતી, એટલે કે, પર્યાવરણ માટે જીવનશૈલીનું વિઝન આગળ મૂકવામાં આવ્યું હતું. આપણે આંતરરાષ્ટ્રીય સૌર જોડાણ જેવા વૈશ્વિક સહયોગમાં પણ નેતૃત્વ કરી રહ્યા છીએ. નોન-ફોસિલ એનર્જી કેપેસિટી માટે આપણું લક્ષ્ય 500 GW છે. 2030 સુધીમાં, આપણે બિન-અશ્મિભૂત ઊર્જામાંથી આપણી સ્થાપિત ઊર્જા ક્ષમતાના 50 ટકા હાંસલ કરવાના છે. ભારતે પોતાના માટે જે પણ લક્ષ્યો નક્કી કર્યા છે, હું તેને એક પડકાર તરીકે નહીં પરંતુ એક તક તરીકે જોઉં છું. ભારત છેલ્લા વર્ષોથી આ વિઝન પર ચાલી રહ્યું છે અને આ બજેટમાં તેને નીતિ સ્તરે આગળ વધારવામાં આવ્યું છે.
મિત્રો,
આ બજેટમાં સૌર ઊર્જાની દિશામાં ઉચ્ચ કાર્યક્ષમતાવાળા સોલાર મોડ્યુલ ઉત્પાદન માટે સાડા 19 હજાર કરોડ રૂપિયાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. આનાથી ભારતને સોલર મોડ્યુલ્સ અને સંબંધિત ઉત્પાદનોના ઉત્પાદન અને આરએન્ડડીમાં વૈશ્વિક હબ બનાવવામાં મદદ મળશે.
સાથીઓ,
અમે નેશનલ હાઈડ્રોજન મિશનની પણ જાહેરાત કરી છે. વિપુલ પ્રમાણમાં પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જા ઉપલબ્ધ હોવાના રૂપમાં ભારતનો સહજ લાભ છે. આ સાથે ભારત વિશ્વમાં ગ્રીન હાઇડ્રોજનનું હબ બની શકે છે. હાઇડ્રોજન ઇકો-સિસ્ટમ ખાતર, રિફાઇનરીઓ અને પરિવહન ક્ષેત્રો સાથે આંતર-જોડાયેલ છે. આ એક એવું ક્ષેત્ર છે જેમાં ખાનગી ક્ષેત્ર દ્વારા નવીનતાઓને પ્રોત્સાહન આપવું જોઈએ, જેથી ભારતની સંપૂર્ણ ક્ષમતાનો ઉપયોગ કરી શકાય.
સાથીઓ,
પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જા સાથે એક મોટો પડકાર ઊર્જા સંગ્રહનો પણ છે. આ માટે પણ ઉકેલ શોધવા માટે, સંગ્રહ ક્ષમતામાં વૃદ્ધિ જાળવી રાખવા માટે બજેટમાં મોટી પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી છે. આ વર્ષના બજેટમાં બેટરી સ્વેપિંગ પોલિસી અને ઇન્ટર ઓપરેબિલિટી સ્ટાન્ડર્ડ્સ અંગે પણ જોગવાઈઓ કરવામાં આવી છે. આનાથી ભારતમાં ઇલેક્ટ્રિક વાહનોના ઉપયોગમાં આવતી સમસ્યાઓમાં ઘટાડો થશે. પ્લગ-ઇન ચાર્જિંગ વધુ સમય અને વધુ ખર્ચ લે છે. ઇલેક્ટ્રિક વાહનની કિંમતના 40-50% બેટરીની કિંમત હોવાથી, અદલાબદલી ઇલેક્ટ્રિક વાહનની અપફ્રન્ટ કિંમતમાં ઘટાડો કરશે. એ જ રીતે મોબાઈલની બેટરી હોય કે સોલાર પાવર સ્ટોરેજ, આ ક્ષેત્રમાં પણ ઘણી શક્યતાઓ છે. આના પર પણ મને લાગે છે કે આપણે બધા સાથે મળીને કામ કરી શકીએ છીએ.
સાથીઓ,
ઊર્જા ઉત્પાદનની સાથે, ટકાઉપણું માટે ઊર્જા બચત પણ એટલી જ મહત્વપૂર્ણ છે. મને લાગે છે કે આપણા દેશમાં વધુ ઊર્જા કાર્યક્ષમ A/C કેવી રીતે બનવું અને વધુ ઊર્જા કાર્યક્ષમ હીટર, ગીઝર, ઓવન કેવી રીતે બનવું તે વિશે ઘણું કરવાની જરૂર છે. જ્યાં પણ વીજળીનો વપરાશ વધુ હોય ત્યાં ઊર્જા કાર્યક્ષમ ઉત્પાદનોનું ઉત્પાદન અમારી પ્રાથમિકતા હોવી જોઈએ.
હું તમને એક ઉદાહરણ આપીશ. 2014માં જ્યારે અમારી સરકાર આવી ત્યારે દેશમાં LED બલ્બની કિંમત 300-400 રૂપિયા હતી. અમારી સરકારે એલઈડી બલ્બનું ઉત્પાદન વધાર્યું અને ઉત્પાદન વધાર્યા પછી તેની કિંમત 70-80 રૂપિયા થઈ જાય તે સ્વાભાવિક હતું. ઉજાલા યોજના હેઠળ અમે દેશમાં લગભગ 37 કરોડ LED બલ્બનું વિતરણ કર્યું છે. આના કારણે લગભગ 48 હજાર મિલિયન કિલો વોટ કલાકની વીજળીની બચત થઈ છે. આપણા ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગ માટે વાર્ષિક આશરે 20 હજાર કરોડ રૂપિયાના વીજળી બિલની પણ બચત થઈ છે. અને વાર્ષિક આશરે 40 મિલિયન ટન કાર્બન ઉત્સર્જનમાં ઘટાડો થયો છે. અમે પરંપરાગત સ્ટ્રીટ લાઇટને પણ 125 કરોડ સ્માર્ટ એલઇડી બલ્બથી બદલી નાખી છે, આપણી સ્થાનિક સંસ્થાઓ, નગરપાલિકાઓ, મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનો, જ્યાં પંચાયતોમાં આવી સ્ટ્રીટ લાઇટો છે, ત્યાં અત્યાર સુધી જેટલું કામ થયું છે તેમાં નગરપાલિકાઓને વર્ષમાં 6 હજાર કરોડ રૂપિયાના વીજળી બિલમાં બચત થઈ છે. આનાથી વીજળીની પણ બચત થઈ છે અને લગભગ 5 મિલિયન ટન કાર્બન ઉત્સર્જનમાં પણ ઘટાડો થયો છે. તમે કલ્પના કરી શકો છો કે આ એક યોજનાએ પર્યાવરણનું કેટલું રક્ષણ કર્યું છે.
સાથીઓ,
આપણે કોલસાના વિકલ્પ તરીકે કોલ ગેસિફિકેશન વિશે વિચારી શકીએ છીએ. આ વર્ષના બજેટમાં કોલ ગેસિફિકેશન માટે 4 પાયલોટ પ્રોજેક્ટ રાખવામાં આવ્યા છે, જેમાં ટેકનિકલ અને નાણાકીય સદ્ધરતા મજબૂત કરવામાં આવશે. અને તેના માટે નવીનતાની જરૂર છે. અને હું ઈચ્છું છું કે આ ક્ષેત્રમાં કામ કરતા લોકો ભારતની જરૂરિયાત મુજબ કોલ ગેસિફિકેશનમાં કઈ રીતે નવીનતા લાવી શકે, આપણે આ માટે પ્રયાસ કરવો જોઈએ.
એ જ રીતે, તમે જુઓ, એક મોટા મિશન મોડમાં, સરકાર પણ ઇથેનોલ મિશ્રણને સતત પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. આ બજેટમાં અનબ્લેન્ડેડ ઈંધણ પર એક્સ્ટ્રા ડિફરન્શિયલ એક્સાઈઝ ડ્યુટીની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. આપણે આપણી સુગર મિલો અને ડિસ્ટિલરીઓને વધુ આધુનિક બનાવવાની જરૂર છે. આમાં પણ ટેક્નોલોજી અપગ્રેડેશન જરૂરી છે. આ માટે, આપણે આવી નિસ્યંદન પ્રક્રિયાઓ પર કામ કરવું પડશે જેમાંથી આપણને પોટાશ અને કોમ્પ્રેસ્ડ બાયો-ગેસ જેવી વધારાની આડપેદાશો પણ મળે છે.
થોડાં અઠવાડિયાં પહેલાં મેં વારાણસીમાં ગોબરધન પ્લાન્ટનું ઉદ્ઘાટન કર્યું છે અને થોડાં દિવસો પહેલાં ઈન્દોરમાં પણ. શું આગામી બે વર્ષમાં દેશમાં ખાનગી ક્ષેત્ર દ્વારા આવા 500 કે 1000 ગોબરધન પ્લાન્ટ સ્થાપી શકાશે? હું એ જ રીતે આ શક્યતાઓનો ઉપયોગ કરવા માટે ઉદ્યોગને નવીન રોકાણ કરવાની જરૂરિયાત અનુભવું છું.
મિત્રો,
આપણી ઊર્જાની માગ સતત વધશે. તેથી, પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જા તરફનું સંક્રમણ ભારત માટે વધુ મહત્વપૂર્ણ છે. ભારતમાં 24-25 કરોડ ઘર હોવાનો અંદાજ છે. આપણે ક્લીન-કુકિંગને કેવી રીતે આગળ વધારી શકીએ? હું સમજું છું, અમારા સ્ટાર્ટઅપ લોકો પણ આ કામને ખૂબ જ સરળતાથી આગળ લઈ શકે છે. સોલાર સ્ટોવના ક્ષેત્રમાં તમારા માટે એક વિશાળ બજાર પણ છે, જે ક્લીન-કુકિંગ મૂવમેન્ટ માટે જરૂરી છે. તમે જોયો જ હશે, ગુજરાતમાં એક સફળ પ્રયોગ થયો, અમે પાણીની નહેરો પર સોલાર પેનલ લગાવી, જમીનનો ખર્ચ બચ્યો, પાણીની બચત થઈ, વીજળી પણ ઉત્પન્ન થઈ, એટલે કે બહુવિધ ફાયદા. આવા જ પ્રયોગો હવે દેશમાં અન્યત્ર નદીઓ અને સરોવરોમાં કરવામાં આવી રહ્યા છે. આપણે આમાં વધુ વધારો કરવો જોઈએ.
અન્ય કામ, ઘરે કરી શકાય છે. જે ઘરમાં બગીચો હોય, કે બાલ્કની હોય, ત્યાં આપણી પાસે જે ગાર્ડનિંગ કોન્સેપ્ટ છે તેમાં સોલાર ટ્રી છે. દરેક પરિવાર એક નવો કોન્સેપ્ટ વિકસાવી શકે છે કે તેમની પાસે પોતાનું સોલાર ટ્રી હોય, જે ઘરની 10-15 ટકા, 20 ટકા વીજળીમાં મદદ કરી શકે. અને ઘરની ઓળખ એ પણ બનશે કે તે સૌર વૃક્ષ ધરાવતું ઘર છે, એટલે કે પર્યાવરણ પ્રત્યે જાગૃત નાગરિકોનું ઘર છે. આપણે સમાજમાં એક વિશિષ્ટ વિશ્વસનીય સમાજ તરીકે વિકાસ કરી શકીએ છીએ. અને તેને ખૂબ જ સરળતાથી અને સુંદર પણ બનાવી શકાય છે. તેથી, સૌર વૃક્ષની વિભાવના માટે, હું આપણા બાંધકામ વિશ્વના લોકોને, બિલ્ડરો અને આર્કિટેક્ટ્સને પણ કહીશ કે આપણે ઘરના બાંધકામમાં નવી પદ્ધતિ ઉમેરી શકીએ.
માઇક્રોહાઇડલ ઉત્પાદનો પણ આપણા દેશમાં પુષ્કળ પ્રમાણમાં જોવા મળે છે. ઉત્તરાખંડ-હિમાચલમાં આપણે ઘરાટ નામની ઘણી બધી વોટરમિલો જોઈએ છીએ. માઈક્રો હાઈડલ પ્રોડક્ટ્સ પર વધુ સંશોધન કરીને આપણે તેનો ઉપયોગ કરીને વીજ ઉત્પાદન કેવી રીતે વધારી શકીએ તેના પર પણ કામ કરવું જોઈએ. વિશ્વમાં તમામ પ્રકારના કુદરતી સંસાધનોની અછત સર્જાઈ રહી છે. આવી સ્થિતિમાં ગોળ અર્થતંત્ર એ સમયની જરૂરિયાત છે અને તેને જીવનનો આવશ્યક ભાગ બનાવવો પડશે. આપણા માટે દરેક ક્ષેત્રમાં નવીનતા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, નવા ઉત્પાદનો જરૂરી છે, અને હું દેશના ખાનગી ક્ષેત્રને ખાતરી આપું છું કે સરકાર તમારા પ્રયાસોમાં તમારી સાથે ઉભી છે.
સંયુક્ત પ્રયાસોથી, આપણે આ દિશામાં માત્ર આપણા લક્ષ્યોને પ્રાપ્ત કરીશું નહીં, પરંતુ સમગ્ર માનવતાને પણ માર્ગદર્શન આપીશું.
સાથીઓ,
હું એ પણ કહેવા માગું છું કે સામાન્ય રીતે બજેટ તૈયાર થતા પહેલા ઘણી ચર્ચા થતી હોય છે. આપણી ટીવી ચેનલો વગેરે બધી જ તેમાં વ્યસ્ત છે, સારું મંથન છે અને તેનાથી બજેટમાં થોડો ફાયદો પણ થાય છે. બજેટ બનાવવા માટે ઘણા સારા વિચારો છે. પરંતુ હવે આપણે ધ્યાન કેન્દ્રીત કર્યું છે, ચાલો બજેટ બનાવીએ, હવે બજેટમાં કોઈ ફેરફાર નથી. તે સંસદની અમનાત હોય છે, સંસદ નિર્ણય કરે છે. અમારી પાસે બે મહિના છે. 1 એપ્રિલથી બજેટનો અમલ કરવો. અમે અમલીકરણ માટેના રોડમેપ પર ધ્યાન કેન્દ્રીત કરવા માટે આ બે મહિનાનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરીશું અને શક્ય તેટલી શ્રેષ્ઠ રીતે યોજનાનો અમલ કેવી રીતે કરવો. સમજદારીપૂર્વક બજેટનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરવો.
સરકાર જે રીતે વિચારે છે અને જે રીતે વ્યાપાર જગત આ ક્ષેત્રમાં કામ કરે છે તેમાં ઘણો તફાવત છે. આ સેમિનાર દ્વારા તે અંતરને ભરવાના પ્રયાસો કરવા જોઈએ. હિસ્સેદારોની વિચાર પ્રક્રિયા અને સરકારની નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં કોઈ વિરોધાભાસ ન હોવો જોઈએ. તેમાં કોઈ અંતર ન હોવું જોઈએ. જો આવું થાય તો વસ્તુઓ ખૂબ જ ઝડપથી અમલમાં આવે છે. કેટલીકવાર એક જ વાક્ય એવી ફાઇલમાં આવે છે કે પછી તેને સુધારવામાં 6-6, 8-8 મહિના લાગે છે. બજેટની સમયમર્યાદા પૂરી થઈ ગઈ છે.
અમે આ ભૂલો ટાળવા માગીએ છીએ. અને તેથી જ આ વેબિનાર અમે કરી રહ્યા છીએ, અમે તે સરકાર વતી તમને જ્ઞાન આપવા માટે નથી કરી રહ્યા. અમે બજેટ શું છે તે સમજાવવા માટે નથી કરી રહ્યા, તમે અમારા કરતાં વધુ સમજી ગયા છો. અમે તમને સાંભળવા માટે વેબિનારો કરીએ છીએ અને બજેટ માટેના સૂચનો પણ સાંભળતા નથી, આ ક્ષેત્રમાં જે બજેટ બનાવવામાં આવ્યું છે તેનો અમે કેવી રીતે અમલ કરીશું, અમે તેને શક્ય તેટલી વહેલી તકે કેવી રીતે લાગુ કરીશું, અમે મહત્તમ પરિણામો સાથે કેવી રીતે આગળ વધીશું. આપણું એવું કોઈ સર્જન ન હોવું જોઈએ કે જે કોઈપણ કારણ વગર સમયનો વ્યય કરે અને તેથી ઝડપી ગતિ લાવવા હું ઈચ્છું છું કે તમે નક્કર વ્યવહારુ ઉદાહરણો અને સૂચનો સાથે આ વેબિનારને સફળ બનાવો.
હું તમને ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છા પાઠવું છું. ખુબ ખુબ આભાર.
