ભાવનગરના મારા નાગરિક ભાઈઓ અને બહેનો... આજે ભાવનગરની ધરતી પર ત્રિવેણી સંગમ છે. રાજ્ય સરકાર તરફથી રાજ્યનો પ્રજાસત્તાક પર્વનો ઉત્સવ ભાવનગરની ધરતી પર ઊજવવાનો નિર્ણય કરવામાં આવ્યો અને ભાવનગર એટલા માટે પસંદ કરવામાં આવ્યું કારણકે આ ધરતીના બે પનોતા પુત્ર, જે આવનારી અનેક પેઢીઓને પ્રેરણા આપે એવું જીવન જીવી ગયા છે, એવા પ્રજા-વત્સલ રાજવી કૃષ્ણકુમારસિંહજીની શતાબ્દી અને જ્ઞાન અને વહીવટનો ભંડાર એવા પ્રભાશંકર પટ્ટણીજીનાં ૧૫૦ વર્ષ, એક એવો અનેરો અવસર જેને પ્રજાસત્તાક પર્વની સાથે જોડીને આ અવસરને આપણે ઊજવી શકીએ અને તેથી રાજ્યએ ભાવનગરને પસંદ કર્યું.
એક સમય હતો ૧૫ ઓગસ્ટ હોય કે ૨૬ જાન્યુઆરી હોય, લગભગ એ શાળાના વિદ્યાર્થીઓનો કાર્યક્રમ બની ગયો હતો, એણે માત્ર એક રિચ્યુઅલનું રૂપ લઈ લીધું હતું. જાણે આપણે જ આપણી પ્રાણશક્તિ ગુમાવી ચૂક્યા હતા. આપણે છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોથી આ સમગ્ર ઉત્સવને પ્રાણવાન બનાવ્યા, પ્રજાવાન બનાવ્યા, લોકશક્તિના જાગરણનો અવસર બનાવ્યા અને આ મહામૂલી આઝાદી એ માત્ર મત આપવા માટેનો કાર્યક્રમ નથી, સમગ્ર માનવજાતના કલ્યાણને માટે આ ભારતભૂમિએ કોઈ જવાબદારીનું નિર્વાહ કરવાનો છે અને જો જવાબદારી નિર્વાહ કરવાનો હોય તો આપણા સૌની સામૂહિક જવાબદારી બને છે કે આપણે બધા મળીને સ્વામિ વિવેકાનંદે જે સ્વપ્ન જોયું હતું કે હું મારી ભારતમાતાને દેદીપ્યમાન અવસ્થામાં જોવું છું, વિશ્વગુરુના સ્થાને બિરાજેલી જોવું છું. સ્વામિ વિવેકાનંદના એ સ્વપ્નને પૂરાં કરવા માટે પ્રતિબદ્ધતા સાથે, એક પ્રજાજન તરીકે આપણે બધાએ સહિયારો પુરુષાર્થ કરવો રહ્યો, પરાક્રમી બનવું રહ્યું. પુરુષાર્થ અને પરાક્રમની પરાકાષ્ઠા સ્વામિ વિવેકાનંદજીનાં સ્વપ્નને સાકાર કરી શકે. અને આ જાગરણને માટે નિરંતર આવા અવસરો દ્વારા લોકશક્તિને વિકાસયાત્રામાં જોડીને આ ભારતમાતા દેદીપ્યમાન બને એ દિશામાં પ્રયાસ આદર્યો. આપણે અવસરોને વિકાસનાં પર્વ બનાવ્યાં છે. મને ઘણા લોકો કહે છે કે સાહેબ, અમે દિવાળી આવવાની હોય અને આપણું ઘર જેમ સાફસૂફી કરીએ, માંજી દઇએ, એમ આ ૨૬ જાન્યુઆરી નિમિત્તે અમારા આખા ભાવનગરની સાફસફાઈ કરીએ છીએ. આપને આનંદ આવે છે પણ મને દુ:ખ થાય છે. કારણ, પાછા તમે એમ કહેશો કે સાહેબ હવે ફરી ૧૫ ઓગસ્ટ કે ૨૬ જાન્યુઆરી ક્યારે લાવશો? જેથી કરીને અમારી સફાઈ થાય..! ભાઈઓ-બહેનો, એક નાગરિક તરીકે આપણું કર્તવ્ય છે કે આપણે હવે ભાવનગરને આવું જ સાફસૂથરું રાખીએ, નાગરિક તરીકે આપણું કર્તવ્ય બને છે. શરૂઆત ત્યાંથી થાય છે. ડગલેને પગલે આપણે મહાત્મા ગાંધીજીને યાદ કરીએ પણ મહાત્મા ગાંધીજીને જો સાચી શ્રદ્ધાંજલિ આપવાની હોય તો હું એમ કહું કે સ્વચ્છતાનો આગ્રહ, સ્વચ્છતાનો અમલ, સ્વચ્છ જીવી જાણવું એનાથી મોટી મહાત્મા ગાંધીજીને કોઈ શ્રદ્ધાંજલિ ન હોઈ શકે. કેટલા ટન કચરો ઉપાડ્યો... આ કચરો ગાંધીનગરથી નાખવા હું નહોતો આવ્યો ભાઈ, પણ સાફ કરવા માટે મારે આવવું પડ્યું..! આ પરિવર્તન આપણે લાવવું પડે, આપણા સ્વભાવમાં લાવવું પડે અને એ જો આપણે કરીશું તો આજે જ્યારે વિશ્વની અંદર એકવીસમી સદી હિંદુસ્તાનની સદી તરીકે જોવાઈ રહી છે ત્યારે આ એક મહત્વની બાબતને ઓછી આંકવા જેવી નથી.
ભાઈઓ-બહેનો, આપણે આ અવસરને પર્વ બનાવેલ છે ત્યારે ગયા એક મહિનાથી ભાવનગર નગરમાં અને ભાવનગર જિલ્લામાં અનેક વિકાસના કામોનાં શિલાન્યાસ થયા, અનેક વિકાસના કામોનાં લોકાર્પણ કર્યાં, અનેક નવાં વિકાસના કામોનાં આયોજન કર્યાં. સામાન્ય રીતે જે કામો સરકારની ટેવ પ્રમાણે જો ચાલે તો કાગળિયાં ફર્યા જ કરે, ફાઇલો ચાલ્યા જ કરે... દોઢ-બે વર્ષ નીકળી જાય, એ આ ૨૬ જાન્યુઆરી નિમિત્તે અઠવાડિયા, દસ દિવસ કે પંદર દિવસની અંદર આ ભાવનગરની ધરતી પર એને ઉતારી દેવામાં આવ્યાં. આખાં વિકાસના કામને ઝડપ આવે છે. અને આ નિમિત્તે ૧૪૦ કરોડ રૂપિયાના વિકાસનાં કામોનાં લોકાર્પણ થયાં, આ મહિનાની અંદર. આ જ સમય દરમિયાન ૧૫૫ કરોડના નવાં કામોનાં ખાતમુહૂર્ત થયાં, આ જ સમયગાળા દરમિયાન ૪૨૪ કરોડ રૂપિયાના નવાં વિકાસનાં આયોજનો થઈ ગયાં. આપ વિચાર કરી શકો છો કે ૨૬ જાન્યુઆરી નિમિત્તે વિકાસનાં કામોને કેવી ગતિ આપી શકાય છે, અને એના કારણે પ્રજાની ભાગીદારી પણ વધતી હોય છે. એક પર્વ પ્રજાને કેવી પ્રેરણા આપી શકે છે એ સમગ્ર હિંદુસ્તાનમાં આપણે નમૂનારૂપ બનાવ્યું છે.
ભાઈઓ-બહેનો, ગુજરાત એક નાનકડું રાજ્ય છે. ૨૬ જાન્યુઆરીની પરેડને દિલ્હીમાં સમગ્ર દેશ જોવા માટે આવતો હોય છે. અને દિલ્હી પછી કોઇ એક ૨૬ જાન્યુઆરી ક્યાંય ઊજવાતી હોય અને દેશનું ધ્યાન જતું હોય તો એ ગુજરાતની ધરતી પર ઊજવાય છે, એ આપણે સ્થિતિ લાવી દીધી છે. આઝાદીના દીવાનાઓએ, આઝાદી માટે મરી ફીટનાર મહાપુરુષોએ કેટકેટલાં સપનાં સજીને આ દેશ આપણને સુપરત કર્યો છે. એમણે કેટલાં કષ્ટ વેઠ્યાં છે, ફાંસીના તખ્તાને શોભાવ્યા છે, જીંદગીની જવાની જેલોમાં ખપાવી છે. એટલા માટે કે આ ભારતમાતા આઝાદ થાય..! એ આઝાદ હિંદુસ્તાન આપણને સુપરત કર્યું છે. એ સ્વરાજ્યને સુરાજ્યમાં પરિવર્તિત કરવું એ આ દેશના ૧૨૦ કરોડ નાગરિકોની જવાબદારી છે. છ કરોડ ગુજરાતીઓએ ગુજરાતને એ દિશામાં આગળ ધપાવીને નમૂનારુપ કામગીરી કરવાની પહેલ કરી છે. એને આગળ ધપાવવી એ આપણો પ્રયાસ છે.
ભાઈઓ-બહેનો, આજે જ્યારે ૨૬મી જાન્યુઆરીએ પ્રજાસત્તાક પર્વ નિમિત્તે આપની વચ્ચે આવ્યો છું ત્યારે, જ્યારે કૃષ્ણકુમારસિંહજીની શતાબ્દી ઊજવી રહ્યા છીએ ત્યારે, મારે આ ગોહીલવાડને એક નજરાણું આપતા જવું છે. અને એ નજરાણું છે કે હવેથી ભાવનગર યુનિવર્સિટી ‘કૃષ્ણકુમારસિંહજી ભાવનગર યુનિવર્સિટી’ તરીકે ઓળખાય અને ત્યાં ભણનારો પ્રત્યેક વ્યક્તિ એ રાજવીના નામ માત્રને નહીં, એમાંથી પ્રેરણા લઈને ભાવી પેઢીઓને આપવા માટે તૈયાર થશે એવી હું આશા રાખું છું. ભાઈઓ-બહેનો, મેં આજે સવારે ઘોઘા, ‘રો-રો ફેરી સર્વિસ’ના શિલાન્યાસમાં એનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. ૩-૪ દાયકાથી પડી રહેલું સપનું સાકાર કરવાનું મારા ભાગ્યમાં આવ્યું છે. મારા માટે આનંદની ઘડી છે. કેવું વિકાસનું રૂપ બદલાશે તે હું બરાબર જોઈ શકું છું. પણ એની સાથે સાથે આપણું અલંગ, શિપ બ્રેકિંગ યાર્ડ તરીકે દુનિયામાં જાણીતું થયું પણ આપણે ત્યાંથી આગળ વધ્યા જ નહીં. કેટલા દા’ડા સુધી ભાંગફોડ કર્યા કરીએ, બહુ થયું ભાઈ..! બહુ શિપ તોડ્યાં, ઘણા કાટમાળ વેચ્યા... હવે મારે નવી દિશામાં લઈ જવું છે અને એટલા માટે ૧૭૫ કરોડ રૂપિયાથી મરીન શિપ બિલ્ડિંગ યાર્ડ અહીંયાં ઉભા કરવાનું સરકારે વિચાર્યુ છે. શિપ બનાવવાનું કામ અહીંયાં થશે, અહીંના નવજવાનોનું કૌશલ્ય સમુદ્ર પાર કરવાનું સાધન બનાવશે, એ દિશામાં કામ કરવાનો વિચાર કર્યો છે. નવા માઢીયામાં ગુજરાત ઔદ્યોગિક વિકાસ નિગમ, જી.આઈ.ડી.સી. દ્વારા ૨૩૦૦ હેક્ટરમાં એક નવી ઔદ્યોગિક વસાહત ઊભી કરવામાં આવશે, જેના કારણે લઘુ ઉદ્યોગોને, નૌજવાનોને નવા રોજગારો માટેનો અવસર મળી રહે એ કામ કરવામાં આવશે. ભાઈઓ-બહેનો, ગુજરાતનું ખૂબ ઝડપે શહેરીકરણ થઈ રહ્યું છે. હિંદુસ્તાનના અર્બનાઇઝેશનના પ્રમાણ કરતાં ગુજરાતના અર્બનાઇઝેશનનું પ્રમાણ વધારે છે. ખૂબ નજીકના ભવિષ્યમાં આ રાજ્યની ૫૦-૫૫% જનતા ગણ્યા-ગાંઠ્યા શહેરોમાં રહેતી થવાની છે. ભાઈઓ-બહેનો, જેમ મનુષ્યને ફેફસાંની જરૂર હોય છે, એમ શહેરને પણ ફેફસાંની જરૂર પડતી હોય છે. જો શહેરને ફેફસું ન હોય તો એ શહેરમાં જીવનારો વ્યક્તિ ક્યારેય સ્વસ્થ જીંદગી ન જીવી શકે અને તેથી ભાવનગરને એક મજબૂત ફેફસું મળે એટલા માટે ‘વિક્ટોરિયા પાર્ક’નો રમણીય પર્યટન સ્થળ તરીકે વિકાસ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. ભાવનગરની ‘ન્યુ જહાંગીર મિલ’ ની જમીન પર ૧૫ એકર વિસ્તારમાં આધુનિક જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરી પાર્કનું નિર્માણ કરવાનું આયોજન છે. મિત્રો, પૂરા વિશ્વમાં જ્વેલરીનું મોટું માર્કેટ છે પણ ભારત દુનિયાના બજારમાં નગણ્ય અવસ્થામાં છે. એ વિશ્વના મોટા માર્કેટને કબજે કરવું છે. અને આપણે ત્યાં કૌશલ્ય છે. આજે પણ તમે થાઈલેન્ડમાં જાવ તો ભાવનગરના સોનીકામ કરનારા લોકો થાઈલેન્ડની અંદર પોતાનો રુતબો બતાવે છે. આજે પણ દુબઈમાં જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરીનું પ્રદર્શન થાય તો ભાવનગર અને રાજકોટના કારીગરોની કલાકૃતિ દુનિયાના બજારમાં વેચાય છે. સામર્થ્ય પડ્યું છે, શા માટે અવસર આ ધરતી પર ના આવે..! અને એટલા માટે જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરીનો પાર્ક આ ભૂમી પર બનાવવાનું નક્કી કર્યું છે. ભાઈઓ-બહેનો, સદભાવના મિશનની અંદર મેં આ ભાવનગરમાં કોઈ જાહેરાત કરી નહોતી, પણ આજે જ્યારે આ અવસર છે ત્યારે હું જાહેરાત કરું છું કે આ એક વર્ષમાં, આગામી ૨૬ જાન્યુઆરી પહેલાં ૧૯૦૦ કરોડ રૂપિયા, ભાવનગરના વિકાસ માટે લગભગ ૨૦૦૦ કરોડ રૂપિયા. મિત્રો, જે વખતે આ પ્રતાપભાઈ અને બધા વિધાનસભામાં જતા હતા ત્યારે આખી સરકારનું બજેટ ૨૦૦૦ કરોડ નહોતું..! આજે હું એક વર્ષમાં ભાવનગર જિલ્લામાં ૧૯૦૦ કરોડ રૂપિયાના વિકાસનાં આયોજનની જાહેરાત કરું છું. ગારીયાધાર અને ભાવનગરની પાણી પુરવઠાની યોજનાઓ માટે લગભગ ૪૯૪ કરોડ રૂપિયા ખર્ચીશું અને ગારીયાધાર અને ભાવનગર શહેરની પીવાના પાણીની સમસ્યાનું કાયમી નિરાકરણ કરવાનું એક મોટું બીડું ઉઠાવ્યું છે. નર્મદા શાખા-નહેરનાં કામો વલ્લભીપુર, બોટાદ, લીંબડીને આવરી લેતાં ૯૨ ગામો અને ૬૫ હજાર હેક્ટર જમીનની સિંચાઈ માટે લગભગ ૧૨૫ કરોડ રૂપિયાની માતબર રકમ ખેડૂતોને માટે ખર્ચવાનું આયોજન છે. ભાઈઓ-બહેનો, બોટાદ, ગોમા, સુખભાદર ડેમ, કૃષ્ણસાગર તળાવને સાંકળતી નર્મદા કેનાલ શાખા દ્વારા પાઇપલાઇનથી ૮૬૦૦ હેક્ટરમાં સિંચાઈની સુવિધા પહોંચે એ માટે લગભગ ૨૨૫ કરોડ રૂપિયાનું આમાંથી આયોજન કરવામાં આવશે. ભાઈઓ-બહેનો, ૧૯૦૦ કરોડ રૂપિયાની માતબર રકમની સાથે સાથે, આજે જ્યારે આ પ્રજાસત્તાક પર્વની અહીંયાં ઉજવણી થઈ છે ત્યારે ભાવનગર શહેર માટે વધારાના ૧ કરોડ રૂપિયા, ભાવનગર જિલ્લા માટે ૧ કરોડ રૂપિયા અને ભાવનગર જિલ્લાની નગરપાલિકાઓ માટે ૧ કરોડ રૂપિયા એમ ૩ કરોડ રૂપિયાનો હું અહીંયાંથી જ ચેક આપીને જઇશ.
આજે આ મારા કાર્યક્રમ પછી ‘ભાવસભર ભાવનગર’ના અંશો આપણે જોવાના છીએ. અને અમારા યુવક સેવા અને સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિના મિત્રો, ભાઈ ભાગ્યેશ જહા, ભાઈ ફકીરભાઈ વાઘેલાના નેતૃત્વમાં અનેક પરંપરા ઊભી કરી છે કે આ રાષ્ટ્રીય પર્વને ઇતિહાસને જીવવાનો પણ અવસર બનાવવો. ઐતિહાસિક પ્રસંગોને નાટ્યાત્મક રીતે નવી પેઢીને શિક્ષિત કરવાનો અવસર બનાવવો. શ્રીમાન વિષ્ણુભાઈ પંડ્યા લગાતાર આ બાબતમાં સંશોધન કરતા હોય છે, અનેક ગ્રંથોને ખૂંદી વળતા હોય છે અને જહેમત કરીને નવી પેઢીને શું પીરસી શકાય એ પીરસવાનો પ્રયાસ કરતા હોય છે.
સ્વામી વિવેકાનંદે જે સ્વપ્ન જોયું હતું કે હું મારી ભારતમાતાને દેદીપ્યમાન અવસ્થામાં જોઉં છું, વિશ્વગુરુના સ્થાને બિરાજેલ જોવું છું. સ્વામી વિવેકાનંદના એ સ્વપ્નને પૂરા કરવા માટે પ્રતિબદ્ધતા સાથે એક પ્રજાજન તરીકે આપણે બધાએ સહિયારો પુરુષાર્થ કરવો રહ્યો, પરાક્રમી બનવું રહ્યું. પુરુષાર્થ અને પરાક્રમની પરાકાષ્ઠા સ્વામી વિવેકાનંદજીનાં સ્વપ્નોને સાકાર કરી શકે છે.
