"যেতিয়া ন্যায় প্ৰদান কৰা দেখা যায়, তেতিয়া সাংবিধানিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ওপৰত দেশবাসীৰ বিশ্বাস দৃঢ় হয়"
"দেশৰ জনসাধাৰণে চৰকাৰৰ অনুপস্থিতি বা চাপ অনুভৱ কৰা উচিত নহয়"
"যোৱা ৮ বছৰত, ভাৰতে ডেৰ হাজাৰৰো অধিক পুৰণি আৰু অপ্ৰাসংগিক আইন বাতিল কৰিছে আৰু ৩২ হাজাৰৰো অধিক অনুপালন হ্ৰাস কৰিছে"
"আমি বুজিব লাগিব যে ৰাজ্যসমূহৰ স্থানীয় পৰ্যায়ত বৈকল্পিক বিবাদ নিষ্পত্তি প্ৰণালীক আইনী ব্যৱস্থাৰ কেনেদৰে এটা অংশ কৰি তুলিব পাৰি"
"আমাৰ লক্ষ্য হ'ব লাগে দৰিদ্ৰতম লোকসকলে সহজে বুজি পোৱাকৈ আইন প্ৰস্তুত কৰা"
"ন্যায়ৰ সহজতাৰ বাবে আইনী ব্যৱস্থাত স্থানীয় ভাষাই এক ডাঙৰ ভূমিকা পালন কৰে"
"ৰাজ্য চৰকাৰবোৰে বিচাৰাধীন বন্দীসকলৰ সন্দৰ্ভত এক মানৱীয় দৃষ্টিভংগীৰে কাম কৰা উচিত যাতে ন্যায়িক ব্যৱস্থা মানৱীয় আদৰ্শৰ সৈতে আগবাঢ়ি যায়"
"যদি আমি সংবিধানৰ আত্মালৈ লক্ষ্য কৰোঁ, বিভিন্ন কাৰ্য স্বত্বেও ন্যায়পালিকা, আইনসভা আৰু আদালতৰ মাজত তৰ্ক বা প্ৰতিযোগিতাৰ কোনো সুযোগৰ সৃষ্টি নহয় "
"এক সক্ষম ৰাষ্ট্ৰ আৰু এক সুসংগত সমাজৰ বাবে

কেন্দ্ৰীয় আইন মন্ত্ৰী কিৰেন ৰিজিজুজী, ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী এছ পি সিং বাঘেলজী, বৈঠকত অংশগ্ৰহণ কৰা সকলো ৰাজ্যৰ আইন মন্ত্ৰী, সচিব, এই গুৰুত্বপূৰ্ণ সন্মিলনত উপস্থিত থকা অন্যান্য গণ্যমান্য ব্যক্তিসকল

ষ্টেচু অৱ ইউনিটিৰ মহিমাৰ মাজতে দেশৰ আৰু সকলো ৰাজ্যৰ আইন মন্ত্ৰী আৰু সচিবসকলৰ এই গুৰুত্বপূৰ্ণ বৈঠক অনুষ্ঠিত হৈছে। আজি যেতিয়া দেশখনে স্বাধীনতাৰ অমৃত মহোৎসৱ উদযাপন কৰি আছে, চৰ্দাৰ পেটেলে জনস্বাৰ্থৰ বাবে আগবঢ়োৱা ত্যাগে, অনুপ্ৰেৰণাই আমাক সঠিক দিশত লৈ যাব আৰু আমাক লক্ষ্যলৈ লৈ যাব।

বন্ধুসকল,

প্ৰতিখন সমাজতে, ন্যায় ব্যৱস্থা আৰু বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়া আৰু পৰম্পৰা সেই সময় অনুসৰি বিকশিত হৈ আহিছে। এখন সুস্থ সমাজৰ বাবে, এক আত্মবিশ্বাসী সমাজৰ বাবে, দেশৰ বিকাশৰ বাবে এক নিৰ্ভৰযোগ্য আৰু দ্ৰুত ন্যায় ব্যৱস্থা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। যেতিয়া ন্যায় প্ৰদান কৰা দেখা যায়, সাংবিধানিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ প্ৰতি দেশবাসীৰ আস্থা শক্তিশালী হয়। আৰু যেতিয়া ন্যায় প্ৰদান কৰা হয়, দেশৰ সাধাৰণ মানুহৰ আস্থা সমানে বৃদ্ধি পায়। সেয়েহে, দেশৰ আইন-শৃংখলা নিৰন্তৰ উন্নত কৰাৰ বাবে এনে ঘটনাঅতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।

বন্ধুসকল,

ভাৰতৰ সমাজৰ উন্নয়নৰ যাত্ৰা হাজাৰ হাজাৰ বছৰ পুৰণি। সকলো প্ৰত্যাহ্বান সত্বেও, ভাৰতীয় সমাজে নিৰন্তৰ অগ্ৰগতি কৰিছে, ধাৰাবাহিকতা বজাই ৰাখিছে। আমাৰ সমাজত নৈতিকতা আৰু সাংস্কৃতিক পৰম্পৰাৰ প্ৰতি আগ্ৰহ যথেষ্ট সমৃদ্ধ। আমাৰ সমাজৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ বৈশিষ্ট্যটোৱেই হ'ল যে ই নিজেই আভ্যন্তৰীণ উন্নতি কৰি আছে, প্ৰগতিৰ পথত আগবাঢ়িছে। আমাৰ সমাজে অপ্ৰাসংগিক হৈ পৰা আইন, ভ্ৰষ্টাচাৰ, ৰীতি-নীতি আদি আঁতৰ কৰে। অন্যথা, আমি এইটোও দেখিছোঁ যে পৰম্পৰা যিয়েই নহওঁক, যেতিয়া ই ৰক্ষণশীল হৈ পৰে, ই সমাজৰ ওপৰত বোজা হৈ পৰে, আৰু সমাজ এই বোজাত ভাৰাক্ৰান্ত হয়। সেয়েহে, প্ৰতিটো প্ৰণালীত নিৰন্তৰ উন্নতি এক অনিবাৰ্য প্ৰয়োজনীয়তা। আপুনি নিশ্চয় শুনিছে, মই প্ৰায়ে কওঁ যে দেশৰ মানুহে চৰকাৰৰ অভাৱ অনুভৱ কৰিব নালাগে আৰু দেশৰ মানুহে চৰকাৰৰ চাঁপ অনুভৱ কৰিব নালাগে। চৰকাৰৰ যিকোনো চাপ সৃষ্টি হোৱাত অপ্ৰয়োজনীয় আইনেও যথেষ্ট ডাঙৰ ভূমিকা পালন কৰিছে। যোৱা 8 বছৰত, আমি ভাৰতৰ নাগৰিকৰ পৰা চৰকাৰৰ চাপ আঁতৰ কৰাৰ ওপৰত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছো। আপুনি এইটোও জানে যে দেশখনে ডেৰ হাজাৰতকৈও অধিক পুৰণি আৰু অপ্ৰাসংগিক আইন বাতিল কৰিছে। এই আইনবোৰৰ বহুতো দাসত্বৰ সময়ৰ পৰাই চলি আহিছিল। উদ্ভাৱন আৰু জীৱনধাৰণৰ সহজতাৰ পথৰ পৰা আইনী বাধা আঁতৰাবলৈ ৩২ হাজাৰৰো অধিক অনুপালন হ্ৰাস কৰা হৈছে। এই পৰিৱৰ্তনবোৰ জনসাধাৰণৰ সুবিধাৰ বাবে, আৰু সেই সময়অনুসৰি অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। আমি জানো যে দাসত্বৰ বহুতো পুৰণি আইন এতিয়াও ৰাজ্যসমূহত বলবৎ হৈ আছে। স্বাধীনতাৰ এই অমৃত কালত দাসত্বৰ সময়ৰ পৰা চলি অহা আইনসমূহ বাতিল কৰা আৰু আজিৰ তাৰিখ অনুসৰি নতুন আইন প্ৰস্তুত কৰা প্ৰয়োজন। মই আপোনালোকক অনুৰোধ জনাইছো যে এই সন্মিলনত এনে আইন ৰদ কৰাৰ বাবে পথ প্ৰস্তুত কৰাৰ বাবে বিবেচনা কৰিব লাগিব। ইয়াৰ উপৰিও, ৰাজ্যসমূহৰ বিদ্যমান আইনসমূহৰ পুনৰীক্ষণো যথেষ্ট সহায়ক প্ৰমাণিত হ'ব। এই পৰ্যালোচনাৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হ'ব লাগে জীৱন ধাৰণৰ সহজতা আৰু ন্যায়ৰ সহজতা।

বন্ধুসকল,

ন্যায়ত পলম হোৱাটো এটা বিষয় যিভাৰতৰ নাগৰিকসকলে সন্মুখীন হোৱা আটাইতকৈ ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে। আমাৰ ন্যায়পালিকাই এই দিশত অতি গুৰুত্বসহকাৰে কাম কৰি আছে। এতিয়া অমৃতকালত, আমি একেলগে এই সমস্যাটো সমাধান কৰিব লাগিব। বহুতো প্ৰচেষ্টাৰ ভিতৰত, এটা বিকল্প হৈছে বৈকল্পিক বিবাদ নিষ্পত্তি, যাক ৰাজ্য চৰকাৰৰ পৰ্যায়ত প্ৰচাৰ কৰিব পাৰি। এনে ধৰণৰ প্ৰণালীয়ে দীৰ্ঘদিন ধৰি ভাৰতৰ গাওঁবোৰত কাম কৰি আহিছে। তেওঁৰ নিজা উপায় থাকিব, নিজৰ ব্যৱস্থা থাকিব কিন্তু সেয়াহৈছে চিন্তা। আমি ৰাজ্যবোৰৰ স্থানীয় পৰ্যায়ত এই প্ৰণালীটো বুজিব লাগিব, আমি ইয়াক কেনেদৰে আইনী ব্যৱস্থাৰ অংশ কৰিব পাৰোঁ, ইয়াৰ ওপৰত কাম কৰিব পাৰোঁ। মোৰ মনত আছে, যেতিয়া মই গুজৰাটৰ মুখ্যমন্ত্ৰী আছিলোঁ, আমি সন্ধিয়াৰ আদালত আৰম্ভ কৰিছিলো আৰু দেশৰ প্ৰথম সন্ধিয়াৰ আদালত তাত আৰম্ভ হৈছিল। সন্ধিয়াৰ আদালতত বেছিভাগ গোচৰ আছিল যিবোৰ সোঁতৰ ক্ষেত্ৰত বহুত কম গুৰুতৰ আছিল। গোটেই দিনটো কাম সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পিছত মানুহে এই আদালতলৈ আহি ন্যায়িক প্ৰক্ৰিয়াটো সম্পূৰ্ণ কৰিছিল। এইটোৱে তেওঁলোকৰ সময়ো ৰক্ষা কৰিছিল আৰু গোচৰটো দ্ৰুতগতিত শুনা গৈছিল। সন্ধিয়াৰ আদালতৰ বাবে, যোৱা বছৰবোৰত গুজৰাটত ৯ লাখৰো অধিক গোচৰ সমাধান কৰা হৈছে। আমি দেখিছোঁ যে লোক আদালতবোৰকো দেশত দ্ৰুত ন্যায়ৰ আন এটা মাধ্যম কৰা হৈছে। বহুতো ৰাজ্যত বহুত ভাল কাম কৰা হৈছে। লোক আদালতৰ জৰিয়তে দেশত বিগত বছৰবোৰত লাখ লাখ গোচৰ সমাধান কৰা হৈছে। এইবোৰে আদালতৰ বোজাও যথেষ্ট হ্ৰাস কৰিছে আৰু গাওঁখনত বাস কৰা লোকসকলৰ বাবে, দৰিদ্ৰ লোকসকলৰ বাবে ন্যায় পোৱাটো অতি সহজ হৈ পৰিছে।

বন্ধুসকল,

আপোনালোকৰ অধিক লোকৰ সংসদীয় পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ৰ দায়িত্বও আছে। অৰ্থাৎ, আপুনি সকলোৱে আইন প্ৰণয়নৰ প্ৰক্ৰিয়াটোৰ মাজেৰে অতি ঘনিষ্ঠভাৱে যায়। উদ্দেশ্য যিমানেই ভাল নহওঁক কিয়, যদি আইনত নিজেই বিভ্ৰান্তি থাকে, স্পষ্টতাৰ অভাৱ থাকে, তেনেহ'লে সাধাৰণ নাগৰিকে ভৱিষ্যতে এক বৃহৎ ক্ষতি বহন কৰিব লাগিব। আইনৰ জটিলতা, ইয়াৰ ভাষা আৰু তাৰ বাবে, জটিলতাৰ বাবে, সাধাৰণ নাগৰিকসকলে যথেষ্ট ধন খৰচ কৰি ন্যায় পাবলৈ দৌৰিব লগা হয়। সেয়েহে, যেতিয়া আইনে সাধাৰণ মানুহৰ অৰ্থ বুজায়, ইয়াৰ প্ৰভাৱ আন কিবা হয়। সেয়েহে, কিছুমান দেশত, যেতিয়া সংসদ বা বিধানসভাত আইন প্ৰস্তুত কৰা হয়, ইয়াক দুটা ধৰণে প্ৰস্তুত কৰা হয়। এটা হ'ল আইনৰ সংজ্ঞাত কাৰিকৰী শব্দ ব্যৱহাৰ কৰি আইনখন বিতংভাৱে ব্যাখ্যা কৰা আৰু দ্বিতীয়টো হ'ল সেই ভাষাত আইন লিখা আৰু লোকভাষাত যি লিখা হৈছে, সেই ৰূপত লিখাটোৱে সেই দেশৰ সাধাৰণ মানুহক বুজি পায়, মৌলিক আইনৰ আত্মাৰ কথা মনত ৰাখি লিখিব। সেয়েহে, আইন প্ৰস্তুত কৰোঁতে, আমাৰ লক্ষ্য হ'ব লাগে যে দৰিদ্ৰতম লোকসকলেও নতুনকৈ প্ৰস্তুত কৰা আইনখন ভালদৰে বুজি পায়। কিছুমান দেশত, এনে এটা ব্যৱস্থাও আছে যে আইন প্ৰস্তুত কৰাৰ সময়ত, সেই আইন কিমান দিনলৈ কাৰ্যকৰী হ'ব সেয়া সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। অৰ্থাৎ, এক প্ৰকাৰে, আইন প্ৰস্তুত কৰাৰ সময়ত, ইয়াৰ বয়স, ইয়াৰ ম্যাদ উকলি যোৱা তাৰিখ নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়। এই আইন ৫ বছৰৰ বাবে, এই আইন ১০ বছৰৰ বাবে, এইটো সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। যেতিয়া সেই তাৰিখ টো আহে, সেই আইনখন নতুন পৰিস্থিতিত পুনৰ পৰ্যালোচনা কৰা হয়। ভাৰততো আমি একেই মনোভাৱৰে আগবাঢ়িব লাগিব। ন্যায়ৰ সহজতাৰ বাবে আইনী ব্যৱস্থাত স্থানীয় ভাষাৰো এক বৃহৎ ভূমিকা আছে। মই আমাৰ ন্যায়পালিকাৰ ওচৰতো এই বিষয়টো ধাৰাবাহিকভাৱে উত্থাপন কৰি আহিছো। দেশখনেও এই দিশত বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰচেষ্টা চলাই আছে। আইনৰ ভাষা কোনো নাগৰিকৰ বাবে বাধা হ'ব নালাগে, প্ৰতিখন ৰাজ্যই ইয়াৰ বাবেও কাম কৰা উচিত। ইয়াৰ বাবে, আমাক লজিষ্টিক আৰু আন্তঃগাঁথনিৰ সমৰ্থনৰ প্ৰয়োজন হ'ব, আৰু লগতে যুৱসকলৰ বাবে মাতৃভাষাত এক শৈক্ষিক পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ সৃষ্টি কৰিব লাগিব। আমি আইন সম্পৰ্কীয় পাঠ্যক্ৰমবোৰ মাতৃভাষাত থাকিবলৈ কাম কৰিব লাগিব, আমাৰ আইনবোৰ সৰল ভাষাত লিখিব লাগিব, উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ গোচৰৰ ডিজিটেল পুথিভঁৰাল আৰু উচ্চতম ন্যায়ালয় স্থানীয় ভাষাত হ'ব লাগে। ই সাধাৰণ মানুহৰ আইনৰ বিষয়ে জ্ঞান বৃদ্ধি কৰিব, আৰু লগতে গধুৰ আইনী শব্দৰ ভয় হ্ৰাস কৰিব।

বন্ধুসকল,

যেতিয়া সমাজৰ সৈতে ন্যায় ব্যৱস্থা ৰ সম্প্ৰসাৰণ হয়, আধুনিকতা গ্ৰহণ কৰাৰ স্বাভাৱিক প্ৰৱণতা থাকে, তেতিয়া সমাজত অহা পৰিৱৰ্তনবোৰন্যায়িক ব্যৱস্থাতো দেখা যায়। প্ৰযুক্তি আজি কেনেদৰে ন্যায়িক ব্যৱস্থাৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংগ হৈ পৰিছে, আমি ইয়াক কৰোনা যুগতো দেখিছোঁ। আজি দেশত e-Courts Mission দ্ৰুতগতিত আগবাঢ়িছে। 'ভাৰ্চুৱেল শ্ৰৱণ'ৰ দৰে ব্যৱস্থা এতিয়া আমাৰ আইনী ব্যৱস্থাৰ অংশ হৈ পৰিছে। ইয়াৰ উপৰিও, গোচৰৰ e-filing ৰো প্ৰচাৰ কৰা হৈছে। এতিয়া দেশত 5G ৰ আগমনৰ লগে লগে, এই প্ৰণালীবোৰ আৰু অধিক ত্বৰান্বিত হ'ব, আৰু ইয়াৰ ফলত বহুত ডাঙৰ পৰিৱৰ্তন অন্তৰ্নিহিত হ'ব। সেয়েহে, প্ৰতিখন ৰাজ্যই ইয়াক মনত ৰাখি ইয়াৰ প্ৰণালীবোৰ আপডেট আৰু আপগ্ৰেড কৰিব লাগিব। প্ৰযুক্তি অনুসৰি আমাৰ আইনী শিক্ষা প্ৰস্তুত কৰাটোও আমাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ লক্ষ্য হ'ব লাগে।

বন্ধুসকল,

এক সংবেদনশীল ন্যায়িক ব্যৱস্থা এটা সক্ষম ৰাষ্ট্ৰ আৰু এক সুসংগত সমাজৰ বাবে এক অপৰিহাৰ্য চৰ্ত। সেয়েহে, মই উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ মুখ্য ন্যায়াধীশসকলৰ যুটীয়া বৈঠকত বিচাৰাধীন বিষয়টো উত্থাপন কৰিছিলো। মই আপোনালোক সকলোকে অনুৰোধ জনাইছো যে গোচৰৰ দ্ৰুত বিচাৰৰ বাবে ৰাজ্য চৰকাৰে যি কৰিব পাৰে সেয়া কৰক। ৰাজ্য চৰকাৰবোৰেও বিচাৰাধীন সম্পৰ্কে এক সম্পূৰ্ণ মানৱীয় দৃষ্টিভংগীৰে কাম কৰা উচিত, যাতে আমাৰ ন্যায়িক ব্যৱস্থা এক মানৱীয় আদৰ্শৰ সৈতে আগবাঢ়ি যায়।

বন্ধুসকল,

আমাৰ দেশৰ ন্যায়িক ব্যৱস্থাৰ বাবে সংবিধান সৰ্বোচ্চ। এই সংবিধানৰ গৰ্ভৰ পৰা, তিনিওজনৰ জন্ম হৈছে, ন্যায়পালিকা, আইনসভা আৰু কাৰ্যবাহী। চৰকাৰ, সংসদ, আমাৰ আদালত হওঁক, এই তিনিওটা এক প্ৰকাৰে একেমাতৃৰ সন্তান, সংবিধান মাতৃ। সেয়েহে, বিভিন্ন কাৰ্যৰ মাজতো, যদি আমি সংবিধানৰ আত্মালৈ লক্ষ্য কৰোঁ, তেন্তে ইজনে সিজনৰ সৈতে প্ৰতিযোগিতা কৰাৰ বাবে বিতৰ্কৰ কোনো সুযোগ ইয়াত নাই। এগৰাকী মাতৃৰ সন্তানৰ দৰে, তিনিওজনে ভাৰত মাতৃৰ সেৱা কৰিব লাগিব, তিনিওজনে একেলগে একবিংশ শতিকাত ভাৰতক নতুন উচ্চতালৈ লৈ যাব লাগিব। মই আশা কৰোঁ যে এই সন্মিলনত অনুষ্ঠিত হ'বলগীয়া মন্থনে নিশ্চিতভাৱে দেশৰ বাবে আইনী সংস্কাৰৰ অমৃত উলিয়াই আনিব। মই আপোনালোক সকলোকে সময় উলিয়াবলৈ আৰু ষ্টেচু অফ ইউনিটি আৰু ইয়াৰ সমগ্ৰ চৌহদৰ সম্প্ৰসাৰণ আৰু বিকাশ চাবলৈ অনুৰোধ জনাইছো। দেশখন এতিয়া অতি দ্ৰুতগতিত আগবাঢ়িবলৈ সাজু। আপোনাৰ যিদায়িত্বই নহওঁক, আপুনি ইয়াক ভালদৰে সম্পাদন কৰা উচিত। এইটো আপোনাক মোৰ শুভেচ্ছা। বহুত ধন্যবাদ।

Explore More
শ্ৰী ৰাম জনমভূমি মন্দিৰৰ ধ্বজাৰোহণ উৎসৱত প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ সম্বোধনৰ অসমীয়া অনুবাদ

Popular Speeches

শ্ৰী ৰাম জনমভূমি মন্দিৰৰ ধ্বজাৰোহণ উৎসৱত প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ সম্বোধনৰ অসমীয়া অনুবাদ
Portraits of PVC recipients replace British officers at Rashtrapati Bhavan

Media Coverage

Portraits of PVC recipients replace British officers at Rashtrapati Bhavan
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Prime Minister meets with His Majesty Sultan of Oman
December 18, 2025

Prime Minister Shri Narendra Modi today held a bilateral meeting with His Majesty Sultan Haitham bin Tarik in Muscat. On arrival at the Royal Palace, Prime Minister was warmly received by His Majesty and accorded a ceremonial welcome.

The two leaders met in one-on-one and delegation-level formats. They comprehensively reviewed the multifaceted India–Oman Strategic Partnership and appreciated the steady growth in bilateral ties. They noted that the visit holds special significance for India-Oman ties as the two countries are celebrating 70 years of the establishment of diplomatic relations this year.

They welcomed signing of the Comprehensive Economic Partnership Agreement [CEPA] as a landmark development in bilateral ties and stated that it will give a major boost to the Strategic Partnership. While expressing satisfaction at bilateral trade crossing US$ 10 billion and two-way investment flows moving forward, Prime Minister underlined that CEPA will significantly promote bilateral trade and investment, create jobs and open a plethora of opportunities in both countries.

The leaders also discussed giving new thrust to energy cooperation through long-term energy arrangements, renewable energy ventures and green hydrogen and green ammonia projects. Prime Minister appreciated Oman joining the International Solar Alliance and invited them to join the Coalition for Disaster Resilient Infrastructure and the Global Biofuel Alliance.

Prime Minister noted that the two countries can benefit from agricultural cooperation including collaboration in the fields of agricultural science, animal husbandry, aquaculture and millet cultivation.

Acknowledging the importance of cooperation in the field of education, the two leaders noted that the exchange of faculty and researchers will be mutually beneficial.

The two leaders also discussed cooperation in the areas of food security, manufacturing, digital technologies, critical minerals, logistics, human-capital development and space cooperation.

On financial services, they discussed cooperation between UPI and Omani digital payment system, RUPAY card adoption and trade in local currencies.

Prime Minister noted that fertilizer and agricultural research were areas of win-win value for both sides and they should work for greater collaboration in these fields, including through joint investment.

The two leaders reaffirmed their commitment to further enhancing defense and security collaboration, including in the maritime domain.

Prime Minister thanked His Majesty for his support towards the welfare of the Indian community in Oman. He noted that several new bilateral initiatives in the fields of maritime heritage, language promotion, youth exchanges, and sports ties will further strengthen people-to-people bonds. They also discussed the rich cultural heritage shared by the two countries, and highlighted the importance of collaboration between maritime museums, and exchange of artefacts and expertise.

The leaders welcomed the alignment between Oman Vision 2040 and India’s goal of becoming a developed nation or Viksit Bharat by 2047, and conveyed their support to each other for meeting the aspirations of their peoples.

The leaders also exchanged views on regional and global developments and reaffirmed their commitment to regional peace and stability.

On the occasion of the visit, the two sides, in addition to CEPA, also signed MoUs/ arrangement in the fields of maritime heritage, education, agriculture, and millet cultivation.