પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "શ્રી કલ્કી ધામ મંદિર ભારતની આધ્યાત્મિકતાના નવા કેન્દ્ર તરીકે ઉભરી આવશે"
"આજનું ભારત 'વિકાસભી વિરાસતભી'ના મંત્ર સાથે ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે - વારસાની સાથે વિકાસ"
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ ભારતના સાંસ્કૃતિક પુનરુત્થાન, આપણી ઓળખ પર ગર્વ અને તેને સ્થાપિત કરવાનો આત્મવિશ્વાસ પાછળની પ્રેરણા છે"
"રામ લલાજીની ઉપસ્થિતિનો દિવ્ય અનુભવ, એ દૈવી લાગણી આજે પણ આપણને ભાવુક બનાવે છે"
"જે કલ્પનાની બહાર હતું તે હવે વાસ્તવિકતા બની ગયું છે"
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "આજે એક તરફ આપણાં યાત્રાધામોનો વિકાસ થઈ રહ્યો છે, તો બીજી તરફ શહેરોમાં હાઈટેક માળખું પણ ઊભું કરવામાં આવી રહ્યું છે"
"કલ્કી કાલ ચક્રમાં પરિવર્તનની શરૂઆત કરનાર છે અને તે પ્રેરણાનો સ્ત્રોત પણ છે"
"ભારત જાણે છે કે હારના જડબામાંથી વિજય કેવી રીતે છીનવી લેવો"
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "આજે પ્રથમ વખત ભારત એવા તબક્કે છે કે જ્યાં અમે અનુકરણ નથી કરી રહ્યા, અમે એક ઉદાહરણ પ્રસ્ત
ધામના ઉદઘાટન માટે 18 વર્ષની પ્રતીક્ષાનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, એવું લાગે છે કે, ઘણાં સારાં કામો થયાં છે, જે પૂર્ણ કરવા તેમનાં માટે બાકી રહ્યાં છે. તેમણે કહ્યું કે લોકો અને સંતોના આશીર્વાદથી તે અધૂરા કાર્યોને પૂરા કરવાનું ચાલુ રાખશે.
આજે છત્રપતિ શિવાજી મહારાજની જયંતી છે એ વાતનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ શિવાજી મહારાજને આજના સાંસ્કૃતિક પુનરુત્થાન, આપણી ઓળખમાં ગર્વ અને વિશ્વાસનો શ્રેય આપ્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ છત્રપતિ શિવાજી મહારાજને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરી હતી.

જય મા કૈલા દેવી, જય મા કૈલા દેવી, જય મા કૈલા દેવી.

જય બૂઢે બાબાની, જય બૂઢે બાબાની.

ભારત માતાની જય, ભારત માતાની જય.

તમામ સંતોને પોતપોતાની જગ્યા લેવા વિનંતી છે. ઉત્તર પ્રદેશના ઊર્જાવાન મુખ્યમંત્રી શ્રી યોગી આદિત્યનાથજી, પૂજ્ય શ્રી અવધેશાનંદ ગીરીજી, કલ્કિધામના મુખ્ય આચાર્ય પ્રમોદ કૃષ્ણમજી, પૂજ્ય સ્વામી કૈલાશાનંદ બ્રહ્મચારીજી, પૂજ્ય સદગુરુ શ્રી રિતેશ્વરજી, ભારતના વિવિધ ખૂણેથી મોટી સંખ્યામાં ઉપસ્થિત આદરણીય સંતો, અને મારા વહાલા શ્રદ્ધાવાન ભાઈઓ અને બહેનો!

 

આજે ભગવાન રામ અને ભગવાન કૃષ્ણની ભૂમિ યુપીની ધરતીમાંથી ભક્તિ, લાગણી અને આધ્યાત્મિકતાનો બીજો પ્રવાહ વહેવા આતુર છે. આજે પૂજ્ય સંતોની ભક્તિ અને લોકોની ભાવનાથી વધુ એક પવિત્ર સ્થળનો પાયો નાખવામાં આવી રહ્યો છે. હવે આપના સંતો અને આચાર્યોની હાજરીમાં મને ભવ્ય કલ્કિ ધામનો શિલાન્યાસ કરવાનું સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું છે. મને વિશ્વાસ છે કે કલ્કિ ધામ ભારતીય આસ્થાના બીજા મહાન કેન્દ્ર તરીકે ઉભરી આવશે. હું તમામ દેશવાસીઓ અને વિશ્વના તમામ ભક્તોને મારી શુભકામનાઓ આપું છું. હવે આચાર્યજી કહેતા હતા કે 18 વર્ષની રાહ જોયા પછી આજે આ અવસર આવ્યો છે. કોઈપણ રીતે, આચાર્યજી, આવા ઘણા સારા કાર્યો છે જે કેટલાક લોકોએ મારા માટે જ છોડી દીધા છે. અને ભવિષ્યમાં પણ જે સારું કામ બાકી હશે તે સંતો અને લોકોના આશીર્વાદથી જ પૂર્ણ કરીશું.

મિત્રો,

આજે છત્રપતિ શિવાજી મહારાજની જન્મજયંતી પણ છે. તેથી આ દિવસ વધુ પવિત્ર અને વધુ પ્રેરણાદાયક બને છે. આજે આપણે દેશમાં જે સાંસ્કૃતિક પુનરુત્થાન જોઈ રહ્યા છીએ, આપણી ઓળખ માટેનું ગૌરવ અને તેની સ્થાપનામાં જે આત્મવિશ્વાસ છે, તે આપણને છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ પાસેથી જ પ્રેરણા મળે છે. આ પ્રસંગે હું છત્રપતિ શિવાજી મહારાજના ચરણોમાં આદરપૂર્વક પ્રણામ કરું છું. હું તેમને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરું છું.

 

મિત્રો,

તાજેતરમાં, જ્યારે પ્રમોદ કૃષ્ણમજી મને આમંત્રણ આપવા આવ્યા હતા. તેણે મને જે કહ્યું તેના આધારે હું કહું છું કે તેની પૂજ્ય માતાનો આત્મા જ્યાં પણ હશે ત્યાં તે આજે જે અનુભવી રહ્યો છે તેના કરતાં અનેકગણો આનંદ અનુભવતો હશે. અને પ્રમોદજીએ બતાવ્યું છે કે કેવી રીતે એક પુત્ર તેની માતાના વચનને પૂર્ણ કરવા માટે પોતાનું જીવન બલિદાન આપી શકે છે. પ્રમોદ કૃષ્ણમજી કહી રહ્યા હતા કે કેટલાય એકરમાં ફેલાયેલું આ વિશાળ ધામ અનેક રીતે ખાસ બનવાનું છે. આ એક એવું મંદિર હશે, જેમ કે તેણે હવે મને સમજાવ્યું છે, જેમાં 10 ગર્ભગૃહ હશે, અને ભગવાનના તમામ 10 અવતારો બિરાજશે. 10 અવતારો દ્વારા, આપણા શાસ્ત્રોએ માત્ર મનુષ્ય જ નહીં પરંતુ દૈવી અવતારોને પણ વિવિધ સ્વરૂપોમાં રજૂ કર્યા છે. એટલે કે આપણે દરેક જીવનમાં ભગવાનની ચેતના જોઈ છે. આપણે સિંહ, વરાહ અને કાચબામાં પણ ભગવાનનું સ્વરૂપ જોયું છે. આ તમામ ફોર્મેટને એકસાથે સ્થાપિત કરવાથી આપણી માન્યતાઓની વ્યાપક છબી રજૂ થશે. ભગવાનની કૃપાથી જ તેમણે મને આ પવિત્ર યજ્ઞનું માધ્યમ બનાવ્યું છે અને શિલાન્યાસ કરવાની તક આપી છે. અને હવે જ્યારે તેઓ સ્વાગત પ્રવચન આપી રહ્યા હતા ત્યારે તેમણે કહ્યું કે દરેકને કંઈક આપવા માટે હોય છે, મારી પાસે કંઈ નથી, હું ફક્ત મારી લાગણીઓ જ વ્યક્ત કરી શકું છું. પ્રમોદજી, સારું થયું કે કશું આપ્યું નહીં, નહીંતર જમાનો એ રીતે બદલાઈ ગયો છે કે આજના યુગમાં સુદામાએ શ્રી કૃષ્ણને પોટલીમાં ચોખા આપ્યા હોત તો વિડિયો બહાર આવ્યો હોત, પીઆઈએલ દાખલ થઈ હોત. સુપ્રીમ કોર્ટમાં અને ચુકાદો આવ્યો હશે કે ભ્રષ્ટાચારમાં ભગવાન કૃષ્ણને કંઈક આપવામાં આવ્યું અને ભગવાન કૃષ્ણ ભ્રષ્ટાચાર કરતા હતા. આ સમયે અમે જે પણ કરી રહ્યા છીએ, તે વધુ સારું છે કે તમે તમારી લાગણીઓ વ્યક્ત કરી અને કંઈપણ ન આપ્યું. આ શુભ કાર્યમાં મને માર્ગદર્શન આપવા આવેલા તમામ સંતોને પણ હું નમસ્કાર કરું છું. હું આચાર્ય પ્રમોદ કૃષ્ણમજીને પણ અભિનંદન આપું છું.

 

મિત્રો,

સંભાલમાં આજે આપણે જે પ્રસંગના સાક્ષી છીએ તે ભારતના સાંસ્કૃતિક પુનરુજ્જીવનની બીજી અદ્ભુત ક્ષણ છે. ગયા મહિને, 22 જાન્યુઆરીએ, દેશે અયોધ્યામાં 500 વર્ષ રાહ જોયા. રામલલ્લાની હાજરીનો એ અલૌકિક અનુભવ, એ દૈવી અનુભૂતિ આજે પણ આપણને ભાવુક બનાવે છે. દરમિયાન, અમે દેશથી સેંકડો કિલોમીટર દૂર આરબ ધરતી પર અબુ ધાબીમાં પ્રથમ વિશાળ મંદિરના ઉદ્ઘાટનના સાક્ષી પણ બન્યા છીએ. જે પહેલા કલ્પના બહાર હતું તે હવે વાસ્તવિકતા બની ગયું છે. અને હવે અમે અહીં સંભલમાં ભવ્ય કલ્કિ ધામના શિલાન્યાસના સાક્ષી છીએ.

 

ભાઈઓ અને બહેનો,

આપણી પેઢીના જીવનકાળમાં આવા આધ્યાત્મિક અનુભવો, સાંસ્કૃતિક ગૌરવની આ ક્ષણો એક પછી એક થવાથી મોટું સૌભાગ્ય બીજું શું હોઈ શકે? આ સમયગાળા દરમિયાન, આપણે કાશીની ભૂમિ પર વિશ્વનાથ ધામનો મહિમા ખીલતો જોયો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન જ આપણે કાશીનો કાયાકલ્પ જોઈ રહ્યા છીએ. આ સમયગાળામાં આપણે મહાકાલના મહાલોકનો મહિમા જોયો છે. આપણે સોમનાથનો વિકાસ, કેદાર ખીણનું પુનર્નિર્માણ જોયું છે. વિકાસની સાથે સાથે વિરાસતના આ મંત્રને અમે આત્મસાત કરી રહ્યા છીએ. આજે એક તરફ આપણા તીર્થધામોનો વિકાસ થઈ રહ્યો છે તો બીજી તરફ શહેરોમાં હાઈટેક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પણ બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. આજે મંદિરો બની રહ્યા છે તો દેશભરમાં નવી મેડિકલ કોલેજો પણ બની રહી છે. આજે આપણી પ્રાચીન મૂર્તિઓ પણ વિદેશમાંથી પરત લાવવામાં આવી રહી છે અને વિદેશી રોકાણ પણ રેકોર્ડ સંખ્યામાં આવી રહ્યું છે. મિત્રો, આ પરિવર્તન એ સાબિતી છે અને સાબિતી છે કે સમયનું પૈડું ઘૂમી ચૂક્યું છે. એક નવો યુગ આજે આપણા દરવાજા પર દસ્તક આપી રહ્યો છે. આ સમય છે, અમે તે આગમનને ખુલ્લા દિલથી આવકારીએ છીએ. એટલા માટે લાલ કિલ્લા પરથી મેં દેશને આ વિશ્વાસ અપાવ્યો હતો-આ જ સમય છે, આ યોગ્ય સમય છે.

 

મિત્રો,

જે દિવસે અયોધ્યામાં રામ મંદિરની પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા થઈ ત્યારે મેં અન્ય એક વાત કરી હતી. હવે 22મી જાન્યુઆરીથી નવા કાળચક્રની શરૂઆત થઈ છે. જ્યારે ભગવાન શ્રી રામે શાસન કર્યું ત્યારે તેમનો પ્રભાવ હજારો વર્ષ સુધી રહ્યો. એ જ રીતે, રામલલ્લાના સિંહાસન સાથે, ભારત માટે આગામી હજાર વર્ષ માટે એક નવી યાત્રા શરૂ થઈ રહી છે. અમૃતકલમાં રાષ્ટ્ર નિર્માણ માટે સમગ્ર સહસ્ત્રાબ્દીનો આ સંકલ્પ માત્ર એક ઈચ્છા નથી. આ એક એવો સંકલ્પ છે જે આપણી સંસ્કૃતિએ દરેક કાળમાં જીવીને બતાવ્યો છે. આચાર્ય પ્રમોદ કૃષ્ણમજીએ ભગવાન કલ્કિ વિશે ઊંડો અભ્યાસ કર્યો છે. આચાર્ય પ્રમોદ કૃષ્ણમજી મને ભગવાન કલ્કિના અવતાર સંબંધિત ઘણી હકીકતો અને શાસ્ત્રીય માહિતી પણ જણાવી રહ્યા હતા. જેમ કે તેણે કહ્યું કે તે કલ્કિ પુરાણમાં લખાયેલું છે – શંભલે વાસ-તતસ્ય સહસ્ર પરિવત્સર. એટલે કે ભગવાન રામની જેમ કલ્કિનો અવતાર પણ હજારો વર્ષની રૂપરેખા નક્કી કરશે.

એટલા માટે ભાઈઓ અને બહેનો,

આપણે કહી શકીએ કે કલ્કિ ચક્રમાં પરિવર્તનની શરૂઆત કરનાર છે અને તે પ્રેરણાનો સ્ત્રોત પણ છે. અને કદાચ એટલે જ કલ્કિધામ એ ભગવાનને સમર્પિત સ્થળ બનવા જઈ રહ્યું છે જેનો હજુ અવતાર લેવાનો બાકી છે. જરા વિચારો, ભવિષ્યને લગતા આ પ્રકારનો ખ્યાલ આપણા શાસ્ત્રોમાં સેંકડો અને હજારો વર્ષ પહેલાં લખાયેલો છે. હજારો વર્ષો પછીની ઘટનાઓ પર પણ વિચારો આપવામાં આવ્યા. આ ખૂબ જ આશ્ચર્યજનક છે. અને તે પણ આશ્ચર્યજનક છે કે આજે પ્રમોદ કૃષ્ણમ જેવા લોકો તે માન્યતાઓને પૂર્ણ વિશ્વાસ સાથે આગળ લઈ રહ્યા છે અને તેના માટે પોતાનું જીવન સમર્પિત કરી રહ્યા છે. તેઓ ભગવાન કલ્કિ માટે મંદિર બનાવી રહ્યા છે અને તેમની પૂજા કરી રહ્યા છે. હજારો વર્ષો પછીનો વિશ્વાસ, અને હવેથી તેની તૈયારીનો અર્થ એ છે કે આપણે ભવિષ્ય માટે કેટલા તૈયાર છીએ. આ માટે પ્રમોદ કૃષ્ણમ જી ખરેખર પ્રશંસાને પાત્ર છે. હું પ્રમોદ કૃષ્ણમ જીને દૂરથી એક રાજકીય વ્યક્તિ તરીકે ઓળખતો હતો, હું તેમને ઓળખતો નહોતો. પણ થોડા દિવસો પહેલા જ જ્યારે હું તેમને પહેલીવાર મળ્યો ત્યારે મને પણ ખબર પડી કે તેઓ આવી ધાર્મિક-આધ્યાત્મિક પ્રવૃત્તિઓમાં કેટલી મહેનત કરે છે. તેમને કલ્કિ મંદિર માટે અગાઉની સરકારો સાથે લાંબી લડાઈ લડવી પડી હતી. કોર્ટના ચક્કર પણ મારવા પડ્યા! તેઓ મને કહેતા હતા કે એક સમયે તેમને કહેવામાં આવતું હતું કે મંદિર બનાવવાથી શાંતિ અને વ્યવસ્થા બગાડશે. આજે, અમારી સરકારમાં, પ્રમોદ કૃષ્ણમ જી આ કાર્યને માનસિક શાંતિથી શરૂ કરવામાં સક્ષમ છે. મને વિશ્વાસ છે કે આ મંદિર એ વાતનો પુરાવો હશે કે આપણે સારા ભવિષ્ય માટે કેટલા સકારાત્મક છીએ.

મિત્રો,

ભારત એક એવું રાષ્ટ્ર છે જે હારમાંથી પણ જીત ખેંચી શકે છે. અમે સેંકડો વર્ષો સુધી ઘણા હુમલાઓનો સામનો કર્યો. જો તે અન્ય કોઈ દેશ હોત, અન્ય કોઈ સમાજ હોત, તો તે ઘણા સતત હુમલાઓને કારણે સંપૂર્ણપણે નાશ પામ્યો હોત. તેમ છતાં, અમે માત્ર ધીરજ જ નહિ, પણ વધુ મજબૂત રીતે બહાર આવ્યા. આજે સદીઓનું એ બલિદાન ફળ આપી રહ્યું છે. દુષ્કાળના વર્ષોથી બીજની જેમ પડેલું છે, પણ જ્યારે વરસાદની મોસમ આવે છે, ત્યારે તે બીજ અંકુરિત થાય છે. એ જ રીતે, આજે ભારતના અમૃતકાળમાં, ભારતના ગૌરવ, ભારતની પ્રગતિ અને ભારતની શક્તિના બીજ અંકુરિત થઈ રહ્યા છે. એક પછી એક દરેક ક્ષેત્રમાં ઘણું નવું થઈ રહ્યું છે. જે રીતે દેશના સંતો અને આચાર્યો નવા મંદિરો બનાવી રહ્યા છે, તેવી જ રીતે ભગવાને મને રાષ્ટ્રના રૂપમાં નવા મંદિર બનાવવાની જવાબદારી સોંપી છે. રાત-દિવસ હું રાષ્ટ્રના મંદિરને ભવ્યતા આપવા અને તેની ભવ્યતા વધારવામાં વ્યસ્ત રહું છું. આ ભક્તિનું પરિણામ આપણને એ જ ઝડપે મળી રહ્યું છે. આજે, પ્રથમ વખત, ભારત એવા તબક્કે છે જ્યાં આપણે અનુસરતા નથી, અમે એક ઉદાહરણ સ્થાપિત કરી રહ્યા છીએ. આજે, પ્રથમ વખત, ભારતને ટેક્નોલોજી અને ડિજિટલ ટેક્નોલોજીના ક્ષેત્રમાં શક્યતાઓના કેન્દ્ર તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે. અમારી ઓળખ ઈનોવેશન હબ તરીકે થઈ રહી છે. પ્રથમ વખત, અમે વિશ્વની 5મી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા તરીકે આટલા મોટા સીમાચિહ્ન પર પહોંચ્યા છીએ. આપણે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ સુધી પહોંચનાર પ્રથમ દેશ બની ગયા છીએ. ભારતમાં પહેલીવાર વંદે ભારત અને નમો ભારત જેવી આધુનિક ટ્રેનો દોડી રહી છે. ભારતમાં પહેલીવાર બુલેટ ટ્રેન દોડાવવાની તૈયારીઓ કરવામાં આવી રહી છે. દેશમાં પ્રથમ વખત હાઈટેક હાઈવે અને એક્સપ્રેસ વેનું આટલું મોટું નેટવર્ક છે અને તેની તાકાત છે. પ્રથમ વખત, ભારતીય નાગરિક, ભલે તે વિશ્વના કોઈપણ દેશમાં હોય, આટલું ગૌરવ અનુભવે છે. સકારાત્મક વિચાર અને આત્મવિશ્વાસની લહેર જે આપણે દેશમાં જોઈ રહ્યા છીએ તે એક અદ્ભુત લાગણી છે. તેથી જ આજે આપણી શક્તિ પણ અનંત છે અને આપણા માટે શક્યતાઓ પણ અપાર છે.

 

મિત્રો,

રાષ્ટ્ર માટે સફળ થવાની ઊર્જા સામૂહિકમાંથી આવે છે. આપણા વેદ કહે છે - ‘સહસ્રશીર્ષ પુરુષ સહસ્રક્ષા સહસ્રપત’. એટલે કે બાંધકામ માટે હજારો, લાખો, કરોડો હાથ છે. ગતિમાન થવા માટે હજારો, લાખો, અબજો પગ છે. આજે આપણે ભારતમાં એ જ વિશાળ ચેતના જોઈ રહ્યા છીએ. 'સબકા સાથ, સબકા વિકાસ, સબકા વિશ્વાસ અને સબકા પ્રયાસ'ની ભાવના સાથે દરેક દેશવાસી એક લાગણી અને એક સંકલ્પ સાથે રાષ્ટ્ર માટે કામ કરી રહ્યો છે. છેલ્લા 10 વર્ષમાં થયેલા કામોના વિસ્તરણ પર નજર કરીએ તો, પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના હેઠળ 4 કરોડથી વધુ લોકોને કાયમી મકાનો મળ્યા છે, 11 કરોડ પરિવારોને શૌચાલય એટલે કે ઈઝ્ઝતઘર, 2.5 કરોડ પરિવારોને ઘરે વીજળી મળી છે, 10થી વધુ લોકોને કરોડ પરિવારોને પાણી મળ્યું કનેક્શન, 80 કરોડ લોકોને મફત રાશન, 10 કરોડ મહિલાઓને ઓછી કિંમતે ગેસ સિલિન્ડર, 50 કરોડ લોકોને સ્વસ્થ જીવન માટે આયુષ્માન કાર્ડ, લગભગ 10 કરોડ ખેડૂતોને કિસાન સન્માન નિધિ, દરેક દેશવાસીને મફત રસી કોરોના કાળ, સ્વચ્છ ભારત. આટલું મોટું અભિયાન, આજે આખી દુનિયામાં ભારતના આ કાર્યોની ચર્ચા થઈ રહી છે. આ સ્કેલ પર કામ થઈ શક્યું કેમકે સરકારના પ્રયાસોની સાથે જનતાની તાકાત ઉમેરાઈ. આજે લોકો સરકારી યોજનાઓનો લાભ મેળવવા ગરીબોને મદદ કરી રહ્યા છે. લોકો 100% સંતૃપ્તિ માટે અભિયાનમાં ભાગ લઈ રહ્યા છે. ગરીબોની સેવાની આ ભાવના આપણા આધ્યાત્મિક મૂલ્યોમાંથી આવી છે જે સમાજને 'નર મેં નારાયણ'ની પ્રેરણા આપે છે. તેથી જ દેશે ‘વિકસિત ભારતનું નિર્માણ’ અને ‘આપણા વારસા પર ગર્વ’ના પાંચ સિદ્ધાંતો માટે આહ્વાન કર્યું છે.

મિત્રો,

જ્યારે પણ ભારત મોટા સંકલ્પો લે છે, ત્યારે દિવ્ય ચેતના તેને માર્ગદર્શન આપવા માટે કોઈને કોઈ સ્વરૂપે આપણી વચ્ચે ચોક્કસપણે આવે છે. તેથી જ ગીતામાં ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ ‘સંભવામિ યુગે-યુગે’ કહીને આટલું મોટું આશ્વાસન આપ્યું છે. પરંતુ, આ વચનની સાથે, તે આપણને આદેશ પણ આપે છે કે - “કર્મણ્યેવધિકારસ્તે મા ફલેષુ કડાચન” એટલે કે પરિણામની ચિંતા કર્યા વિના આપણે કર્તવ્યની ભાવનાથી કાર્ય કરવાનું છે. ભગવાનનો આ શબ્દ, તેમનો આ ઉપદેશ આજે 140 કરોડ દેશવાસીઓ માટે જીવનમંત્ર સમાન છે. આગામી 25 વર્ષની ફરજના આ સમયગાળામાં આપણે આપણી મહેનતની પરાકાષ્ઠા હાંસલ કરવાની છે. દેશની સેવામાં અગ્રેસર રહીને આપણે નિઃસ્વાર્થપણે કામ કરવાનું છે. આપણા દરેક પ્રયાસમાં, આપણા દરેક કાર્યથી રાષ્ટ્રને શું ફાયદો થશે, આ પ્રશ્ન આપણા મનમાં પ્રથમ આવવો જોઈએ. આ પ્રશ્ન રાષ્ટ્રના સામૂહિક પડકારોનો ઉકેલ આપશે. મને વિશ્વાસ છે કે, ભગવાન કલ્કીના આશીર્વાદથી, આપણી સંકલ્પોની યાત્રા સમય પહેલા પૂર્ણ થશે. આપણે એક મજબૂત અને સક્ષમ ભારતનું સપનું 100 ટકા પૂરું થતું જોઈશું. આ ઈચ્છા સાથે હું આપ સૌનો ખૂબ ખૂબ આભાર માનું છું. અને આ ભવ્ય પ્રસંગ માટે અને આટલી મોટી સંખ્યામાં સંતોના આશીર્વાદ પ્રાપ્ત કરવા બદલ હું મારા વક્તવ્યનો અંત હૃદયપૂર્વક વંદન સાથે કરું છું. મારી સાથે બોલો -

ભારત માતાની જય, ભારત માતાની જય.

ભારત માતા અમર રહે

ખૂબ ખૂબ આભાર.

 

Explore More
શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર ધ્વજારોહણ ઉત્સવ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર ધ્વજારોહણ ઉત્સવ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનનો મૂળપાઠ
Exclusive: Just two friends in a car, says Putin on viral carpool with PM Modi

Media Coverage

Exclusive: Just two friends in a car, says Putin on viral carpool with PM Modi
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
India–Russia friendship has remained steadfast like the Pole Star: PM Modi during the joint press meet with Russian President Putin
December 05, 2025

Your Excellency, My Friend, राष्ट्रपति पुतिन,
दोनों देशों के delegates,
मीडिया के साथियों,
नमस्कार!
"दोबरी देन"!

आज भारत और रूस के तेईसवें शिखर सम्मेलन में राष्ट्रपति पुतिन का स्वागत करते हुए मुझे बहुत खुशी हो रही है। उनकी यात्रा ऐसे समय हो रही है जब हमारे द्विपक्षीय संबंध कई ऐतिहासिक milestones के दौर से गुजर रहे हैं। ठीक 25 वर्ष पहले राष्ट्रपति पुतिन ने हमारी Strategic Partnership की नींव रखी थी। 15 वर्ष पहले 2010 में हमारी साझेदारी को "Special and Privileged Strategic Partnership” का दर्जा मिला।

पिछले ढाई दशक से उन्होंने अपने नेतृत्व और दूरदृष्टि से इन संबंधों को निरंतर सींचा है। हर परिस्थिति में उनके नेतृत्व ने आपसी संबंधों को नई ऊंचाई दी है। भारत के प्रति इस गहरी मित्रता और अटूट प्रतिबद्धता के लिए मैं राष्ट्रपति पुतिन का, मेरे मित्र का, हृदय से आभार व्यक्त करता हूँ।

Friends,

पिछले आठ दशकों में विश्व में अनेक उतार चढ़ाव आए हैं। मानवता को अनेक चुनौतियों और संकटों से गुज़रना पड़ा है। और इन सबके बीच भी भारत–रूस मित्रता एक ध्रुव तारे की तरह बनी रही है।परस्पर सम्मान और गहरे विश्वास पर टिके ये संबंध समय की हर कसौटी पर हमेशा खरे उतरे हैं। आज हमने इस नींव को और मजबूत करने के लिए सहयोग के सभी पहलुओं पर चर्चा की। आर्थिक सहयोग को नई ऊँचाइयों पर ले जाना हमारी साझा प्राथमिकता है। इसे साकार करने के लिए आज हमने 2030 तक के लिए एक Economic Cooperation प्रोग्राम पर सहमति बनाई है। इससे हमारा व्यापार और निवेश diversified, balanced, और sustainable बनेगा, और सहयोग के क्षेत्रों में नए आयाम भी जुड़ेंगे।

आज राष्ट्रपति पुतिन और मुझे India–Russia Business Forum में शामिल होने का अवसर मिलेगा। मुझे पूरा विश्वास है कि ये मंच हमारे business संबंधों को नई ताकत देगा। इससे export, co-production और co-innovation के नए दरवाजे भी खुलेंगे।

दोनों पक्ष यूरेशियन इकॉनॉमिक यूनियन के साथ FTA के शीघ्र समापन के लिए प्रयास कर रहे हैं। कृषि और Fertilisers के क्षेत्र में हमारा करीबी सहयोग,food सिक्युरिटी और किसान कल्याण के लिए महत्वपूर्ण है। मुझे खुशी है कि इसे आगे बढ़ाते हुए अब दोनों पक्ष साथ मिलकर यूरिया उत्पादन के प्रयास कर रहे हैं।

Friends,

दोनों देशों के बीच connectivity बढ़ाना हमारी मुख्य प्राथमिकता है। हम INSTC, Northern Sea Route, चेन्नई - व्लादिवोस्टोक Corridors पर नई ऊर्जा के साथ आगे बढ़ेंगे। मुजे खुशी है कि अब हम भारत के seafarersकी polar waters में ट्रेनिंग के लिए सहयोग करेंगे। यह आर्कटिक में हमारे सहयोग को नई ताकत तो देगा ही, साथ ही इससे भारत के युवाओं के लिए रोजगार के नए अवसर बनेंगे।

उसी प्रकार से Shipbuilding में हमारा गहरा सहयोग Make in India को सशक्त बनाने का सामर्थ्य रखता है। यह हमारेwin-win सहयोग का एक और उत्तम उदाहरण है, जिससे jobs, skills और regional connectivity – सभी को बल मिलेगा।

ऊर्जा सुरक्षा भारत–रूस साझेदारी का मजबूत और महत्वपूर्ण स्तंभ रहा है। Civil Nuclear Energy के क्षेत्र में हमारा दशकों पुराना सहयोग, Clean Energy की हमारी साझा प्राथमिकताओं को सार्थक बनाने में महत्वपूर्ण रहा है। हम इस win-win सहयोग को जारी रखेंगे।

Critical Minerals में हमारा सहयोग पूरे विश्व में secure और diversified supply chains सुनिश्चित करने के लिए महत्वपूर्ण है। इससे clean energy, high-tech manufacturing और new age industries में हमारी साझेदारी को ठोस समर्थन मिलेगा।

Friends,

भारत और रूस के संबंधों में हमारे सांस्कृतिक सहयोग और people-to-people ties का विशेष महत्व रहा है। दशकों से दोनों देशों के लोगों में एक-दूसरे के प्रति स्नेह, सम्मान, और आत्मीयताका भाव रहा है। इन संबंधों को और मजबूत करने के लिए हमने कई नए कदम उठाए हैं।

हाल ही में रूस में भारत के दो नए Consulates खोले गए हैं। इससे दोनों देशों के नागरिकों के बीच संपर्क और सुगम होगा, और आपसी नज़दीकियाँ बढ़ेंगी। इस वर्ष अक्टूबर में लाखों श्रद्धालुओं को "काल्मिकिया” में International Buddhist Forum मे भगवान बुद्ध के पवित्र अवशेषों का आशीर्वाद मिला।

मुझे खुशी है कि शीघ्र ही हम रूसी नागरिकों के लिए निशुल्क 30 day e-tourist visa और 30-day Group Tourist Visa की शुरुआत करने जा रहे हैं।

Manpower Mobility हमारे लोगों को जोड़ने के साथ-साथ दोनों देशों के लिए नई ताकत और नए अवसर create करेगी। मुझे खुशी है इसे बढ़ावा देने के लिए आज दो समझौतेकिए गए हैं। हम मिलकर vocational education, skilling और training पर भी काम करेंगे। हम दोनों देशों के students, scholars और खिलाड़ियों का आदान-प्रदान भी बढ़ाएंगे।

Friends,

आज हमने क्षेत्रीय और वैश्विक मुद्दों पर भी चर्चा की। यूक्रेन के संबंध में भारत ने शुरुआत से शांति का पक्ष रखा है। हम इस विषय के शांतिपूर्ण और स्थाई समाधान के लिए किए जा रहे सभी प्रयासों का स्वागत करते हैं। भारत सदैव अपना योगदान देने के लिए तैयार रहा है और आगे भी रहेगा।

आतंकवाद के विरुद्ध लड़ाई में भारत और रूस ने लंबे समय से कंधे से कंधा मिलाकर सहयोग किया है। पहलगाम में हुआ आतंकी हमला हो या क्रोकस City Hall पर किया गया कायरतापूर्ण आघात — इन सभी घटनाओं की जड़ एक ही है। भारत का अटल विश्वास है कि आतंकवाद मानवता के मूल्यों पर सीधा प्रहार है और इसके विरुद्ध वैश्विक एकता ही हमारी सबसे बड़ी ताक़त है।

भारत और रूस के बीच UN, G20, BRICS, SCO तथा अन्य मंचों पर करीबी सहयोग रहा है। करीबी तालमेल के साथ आगे बढ़ते हुए, हम इन सभी मंचों पर अपना संवाद और सहयोग जारी रखेंगे।

Excellency,

मुझे पूरा विश्वास है कि आने वाले समय में हमारी मित्रता हमें global challenges का सामना करने की शक्ति देगी — और यही भरोसा हमारे साझा भविष्य को और समृद्ध करेगा।

मैं एक बार फिर आपको और आपके पूरे delegation को भारत यात्रा के लिए बहुत बहुत धन्यवाद देता हूँ।