હેલો, પ્રિય પ્રિવ્યેત મોસ્કવા! કાક દેલા?

તમારો પ્રેમ, તમારો સ્નેહ, તમે સમય કાઢીને અહીં આવ્યા એ માટે હું તમારો ખૂબ આભારી છું. હું એકલો આવ્યો નથી. હું મારી સાથે ઘણું બધું લઈને આવ્યો છું. હું મારી સાથે ભારતની માટીની સુવાસ લઈને આવ્યો છું. હું મારી સાથે 140 કરોડ દેશવાસીઓનો પ્રેમ લઈને આવ્યો છું. હું તમારા માટે તેમની શુભકામનાઓ લઈને આવ્યો છું અને તે ખૂબ જ આનંદદાયક છે કે ત્રીજી વખત સરકારમાં આવ્યા પછી, ભારતીય ડાયસ્પોરા સાથે મારો પ્રથમ સંવાદ અહીં મોસ્કોમાં તમારી સાથે થઈ રહ્યો છે.

સારું મિત્રો,

આજે 9મી જુલાઈ છે અને મને શપથ લીધાને એક મહિનો થઈ ગયો છે. આજથી બરાબર એક મહિના પહેલા, 9 જૂનના રોજ, મેં ત્રીજી વખત ભારતના પ્રધાનમંત્રી તરીકે શપથ લીધા અને તે જ દિવસે મેં પ્રતિજ્ઞા લીધી. મેં વચન આપ્યું હતું કે મારી ત્રીજી ટર્મમાં હું ત્રણ ગણી તાકાત સાથે કામ કરીશ. હું ત્રણ ગણી ઝડપે કામ કરીશ. અને એ પણ યોગાનુયોગ છે કે સરકારના ઘણા ધ્યેયોમાં નંબર ત્રણનો આંકડો છે. સરકારનો ધ્યેય ત્રીજી ટર્મમાં ભારતને વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનાવવાનો છે, સરકારનો ધ્યેય ત્રીજી ટર્મમાં ગરીબો માટે ત્રણ કરોડ ઘર બનાવવાનો છે, સરકારનું લક્ષ્ય ત્રીજી ટર્મમાં ત્રણ કરોડ લખપતિ દીદી બનાવવાનું છે. કદાચ આ શબ્દ તમારા માટે નવો પણ હશે.

ભારતમાં ગામડાઓમાં જે મહિલા સ્વસહાય જૂથો ચાલી રહ્યા છે. અમે તેમને ખૂબ સશક્ત કરવા માંગીએ છીએ, એટલું કૌશલ્ય વિકાસ કરવા માંગીએ છીએ, એટલું વૈવિધ્યીકરણ કરવા માંગીએ છીએ. અમે ઈચ્છીએ છીએ કે મારી ત્રીજી ટર્મમાં ગામડાની ગરીબ મહિલાઓમાંથી ત્રણ કરોડ દીદીઓ કરોડપતિ બને. એટલે કે તેમની વાર્ષિક આવક રૂ. 1 લાખથી વધુ હોવી જોઈએ અને તે કાયમ રહેવી જોઈએ, જે એક મોટો લક્ષ્યાંક છે. પરંતુ જ્યારે તમારા જેવા મિત્રોના આશીર્વાદ હોય ત્યારે મોટામાં મોટા લક્ષ્યો પણ સરળતાથી પૂરા થઈ જાય છે. અને તમે બધા જાણો છો કે આજનું ભારત જે પણ લક્ષ્ય નક્કી કરે છે તે હંમેશા હાંસલ કરે છે. આજે ભારત એ એવો દેશ છે જેણે ચંદ્રયાનને ચંદ્ર પર મોકલ્યું છે જ્યાં વિશ્વનો અન્ય કોઈ દેશ પહોંચી શક્યો નથી. આજે ભારત એવો દેશ છે જે વિશ્વને ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શનનું સૌથી વિશ્વસનીય મોડલ આપી રહ્યું છે. આજે ભારત એક એવો દેશ છે જે સામાજિક ક્ષેત્રમાં શ્રેષ્ઠ નીતિઓ વડે તેના નાગરિકોને સશક્ત બનાવી રહ્યો છે. આજે ભારત વિશ્વનો ત્રીજો સૌથી મોટો સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ ધરાવતો દેશ છે. 2014માં પહેલીવાર તમે લોકોએ મને દેશની સેવા કરવાનો મોકો આપ્યો. તે સમયે થોડાક સેંકડો સ્ટાર્ટઅપ્સ હતા, આજે તેમાંથી લાખો છે. આજે ભારત એક એવો દેશ છે જે રેકોર્ડ સંખ્યામાં પેટન્ટ ફાઇલ કરી રહ્યો છે અને રિસર્ચ પેપર પ્રકાશિત કરી રહ્યો છે અને આ મારા દેશના યુવાનોની શક્તિ છે, આ તેમની તાકાત છે અને ભારતના યુવાનોની પ્રતિભા જોઈને દુનિયા પણ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગઈ છે.

મિત્રો,

છેલ્લા 10 વર્ષમાં દેશ દ્વારા જે વિકાસ થયો છે તે જોઈને વિશ્વ આશ્ચર્યચકિત છે. જ્યારે દુનિયાના લોકો ભારતમાં આવે છે...તેઓ કહે છે...ભારત બદલાઈ રહ્યું છે. તમે પણ આવો ત્યારે એવું જ લાગે છે ને? તેઓ એવું શું જોઈ રહ્યા છે? તેઓ ભારતનો કાયાકલ્પ, ભારતનું નવનિર્માણ જોઈ રહ્યા છે, તેઓ તેને સ્પષ્ટપણે જોઈ શકે છે. જ્યારે ભારત G-20 જેવી સફળ ઈવેન્ટ્સનું આયોજન કરે છે, ત્યારે વિશ્વ એક અવાજે બોલે છે, ભારત બદલાઈ રહ્યું છે. જ્યારે ભારત માત્ર દસ વર્ષમાં તેના એરપોર્ટની સંખ્યા બમણી કરે છે, ત્યારે વિશ્વ કહે છે કે ભારત ખરેખર બદલાઈ રહ્યું છે. જ્યારે ભારત 40 હજાર કિલોમીટરથી વધુ રેલ્વે લાઈનનું વિદ્યુતીકરણ કરે છે, ત્યારે આ આંકડો યાદ રાખો, માત્ર દસ વર્ષમાં… તો વિશ્વને પણ ભારતની શક્તિનો અહેસાસ થાય છે. તેમને લાગે છે કે દેશ બદલાઈ રહ્યો છે. આજે જ્યારે ભારત ડિજિટલ પેમેન્ટના નવા રેકોર્ડ બનાવી રહ્યું છે, આજે જ્યારે ભારત એલ-વન પોઈન્ટથી સૂર્યની ફરતે ક્રાંતિ પૂર્ણ કરે છે... આજે જ્યારે ભારત વિશ્વનો સૌથી ઉંચો રેલ્વે બ્રિજ બનાવે છે, ત્યારે આજે જ્યારે ભારત વિશ્વની સૌથી ઊંચી પ્રતિમાનું નિર્માણ કરે છે દુનિયા કહે છે કે ભારત ખરેખર બદલાઈ રહ્યું છે. અને ભારત કેવી રીતે બદલાઈ રહ્યું છે? તે કેવી રીતે બદલાઈ રહ્યું છે? ભારત બદલાઈ રહ્યું છે, કારણ કે ભારત તેના 140 કરોડ નાગરિકોની ક્ષમતામાં વિશ્વાસ રાખે છે. વિશ્વભરમાં ફેલાયેલા ભારતીયોની શક્તિમાં વિશ્વાસ અને ગર્વ અનુભવે છે. ભારત બદલાઈ રહ્યું છે, કારણ કે 140 કરોડ ભારતીયો હવે સંકલ્પ લે છે અને વિકસિત દેશ બનવાનું સપનું પૂરું કરવા માંગે છે. આખું ભારત સખત મહેનત કરી રહ્યું છે, દરેક ખેડૂત તે કરી રહ્યો છે, દરેક યુવા કરી રહ્યો છે, દરેક ગરીબ તે કરી રહ્યો છે.

આજે મારા ભારતીય ભાઈ-બહેનો વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં રહે છે. તમે બધા ભારતીયો તમારી છાતી ફુલાવીને અને માથું ઉંચુ રાખીને તમારી માતૃભૂમિની સિદ્ધિઓ પર ગર્વ કરો છો. તમે ગર્વથી કહો છો કે તમારું ભારત આજે કઈ ઊંચાઈઓને સ્પર્શી રહ્યું છે. તમારા વિદેશી મિત્રોની સામે ભારતનો ઉલ્લેખ થતાં જ તમે દેશની સિદ્ધિઓની સંપૂર્ણ યાદી આપો છો અને તેઓ સાંભળતા જ રહે છે. ચાલો હું તમને પૂછું, મને કહો કે હું જે કહું છું તે સાચું છે કે નહીં? તમે તે કરો છો, નહીં? તમને ગર્વ છે કે નહીં? દુનિયાની તમને જોવાની રીત પણ બદલાઈ ગઈ છે કે નહીં? 140 કરોડ દેશવાસીઓએ આ કર્યું છે. આજે 140 કરોડ ભારતીયો દાયકાઓથી ચાલી આવતી સમસ્યાઓને ઉકેલવામાં માને છે. મિત્રો, કાર્પેટ નીચે વસ્તુઓ દબાવીને દેશનું અસ્તિત્વ સ્વીકાર્ય નથી.

આજે 140 કરોડ ભારતીયો દરેક ક્ષેત્રમાં મોખરે રહેવાની તૈયારીમાં વ્યસ્ત છે. તમે એ પણ જોયું છે કે, અમે માત્ર અમારી અર્થવ્યવસ્થાને કોવિડ કટોકટીમાંથી બહાર કાઢી નથી… પરંતુ ભારતે તેની અર્થવ્યવસ્થાને વિશ્વની સૌથી મજબૂત અર્થવ્યવસ્થાઓમાંની એક બનાવી છે. અમે માત્ર અમારા ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની ખામીઓ જ નથી દૂર કરી રહ્યા છીએ, પરંતુ અમે વૈશ્વિક ધોરણોના સીમાચિહ્નો પણ બનાવી રહ્યા છીએ. અમે માત્ર અમારી સ્વાસ્થ્ય સેવાઓમાં સુધારો નથી કરી રહ્યા, પરંતુ અમે દેશના દરેક ગરીબ વ્યક્તિને મફત સારવારની સુવિધા પણ આપી રહ્યા છીએ અને અમે વિશ્વની સૌથી મોટી સ્વાસ્થ્ય ખાતરી યોજના, આયુષ્માન ભારત ચલાવીએ છીએ. આ વિશ્વની સૌથી મોટી યોજના છે. આ બધું કેવી રીતે થઈ રહ્યું છે મિત્રો? તે કોના દ્વારા છે? હું ફરી કહું છું 140 કરોડ દેશવાસીઓ. તેઓ સપના કરે છે, સંકલ્પ કરે છે અને સફળતા મેળવવા માટે સખત મહેનત કરે છે. આપણા નાગરિકોની મહેનત, સમર્પણ અને વફાદારીના કારણે આ શક્ય બન્યું છે.

 

મિત્રો,

ભારતમાં આ પરિવર્તન માત્ર સિસ્ટમ્સ અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર વિશે નથી. દેશના દરેક નાગરિક અને દરેક યુવાનોના આત્મવિશ્વાસમાં પણ આ પરિવર્તન દેખાય છે. અને તમે જાણો છો કે સફળતાનું પ્રથમ પગથિયું એ તમારો આત્મવિશ્વાસ છે. 2014 પહેલા આપણે નિરાશાના ખાડામાં ગરકાવ થઈ ગયા હતા. હતાશા અને નિરાશાએ અમને ઘેરી લીધા હતા. આજે દેશ આત્મવિશ્વાસથી ભરેલો છે. જો એક જ રોગના બે દર્દી હોસ્પિટલમાં હોય, તો ડોક્ટરો પણ એટલા જ સક્ષમ હોય, પરંતુ એક નિરાશાનો દર્દી હોય અને બીજો આત્મવિશ્વાસથી ભરેલો દર્દી હોય, તો તમે આત્મવિશ્વાસથી ભરેલા દર્દીને હોસ્પિટલમાંથી સાજા થતા જોયા જ હશે. થોડા અઠવાડિયા બહાર આવે છે. નિરાશામાં ડૂબેલા દર્દીને કોઈ બીજા દ્વારા ઉપાડીને લઈ જવો પડે છે. આજે દેશ આત્મવિશ્વાસથી ભરેલો છે અને તે ભારતની સૌથી મોટી રાજધાની છે.

તમે તાજેતરમાં ટી-ટ્વેન્ટી વર્લ્ડ કપમાં પણ તે વિજયની ઉજવણી કરી હતી, હવે મને ખાતરી છે કે અહીં પણ તમે તે વિજયની ઉજવણી કરી હશે. તે કર્યું કે ન કર્યું? તે ગર્વ અનુભવતો હતો કે નહીં? વર્લ્ડ કપ જીતવાની વાસ્તવિક વાર્તા પણ વિજયની સફર છે. આજનો યુવા અને આજનો યુવા ભારત છેલ્લા બોલ અને છેલ્લી ક્ષણ સુધી હાર માનતો નથી અને જેઓ હાર સ્વીકારવા તૈયાર નથી તેમના પગ ચુંબન કરે છે. આ ભાવના માત્ર ક્રિકેટ પુરતી મર્યાદિત નથી, પરંતુ અન્ય રમતોમાં પણ જોવા મળે છે. પાછલા વર્ષોમાં, અમારા ખેલાડીઓએ દરેક આંતરરાષ્ટ્રીય ટૂર્નામેન્ટમાં ઐતિહાસિક પ્રદર્શન કર્યું છે. આ વખતે ભારત તરફથી પેરિસ ઓલિમ્પિકમાં પણ એક શાનદાર ટીમ મોકલવામાં આવી રહી છે. તમે જોશો... કેવી રીતે આખી ટીમ, તમામ એથ્લેટ્સ, તેમની તાકાત બતાવશે. ભારતની યુવા શક્તિનો આ આત્મવિશ્વાસ જ ભારતની વાસ્તવિક મૂડી છે. અને આ યુવા શક્તિ 21મી સદીમાં ભારતને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જવાની સૌથી મોટી ક્ષમતા દર્શાવે છે.

મિત્રો,

તમે ચૂંટણીનો માહોલ જોયો જ હશે અને ટીવી પર પણ જોયું હશે કે શું ચાલે છે. કોણ શું કહે છે, કોણ શું કરે છે.

મિત્રો,

ચૂંટણી દરમિયાન હું કહેતો હતો કે છેલ્લા 10 વર્ષમાં ભારતે જે વિકાસ કર્યો છે તે માત્ર ટ્રેલર છે. આવનારા 10 વર્ષ વધુ ઝડપી વૃદ્ધિના છે. સેમિકન્ડક્ટરથી લઈને ઈલેક્ટ્રોનિક્સ મેન્યુફેક્ચરિંગ સુધી, ગ્રીન હાઈડ્રોજનથી લઈને ઈલેક્ટ્રિક વાહનો અને વર્લ્ડ ક્લાસ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સુધી, ભારતની નવી ગતિ વિશ્વના વિકાસનો અધ્યાય લખશે અને હું આ ખૂબ જ જવાબદારી સાથે કહી રહ્યો છું, વિશ્વનો વિકાસ. આજે ભારત વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થાના વિકાસમાં 15 ટકા યોગદાન આપી રહ્યું છે. આવનારા સમયમાં વધુ વિસ્તરણ થવાની ખાતરી છે. વૈશ્વિક ગરીબીથી લઈને ક્લાઈમેટ ચેન્જ સુધીના દરેક પડકારને પડકારવામાં ભારત મોખરે રહેશે અને દરેક પડકારને પડકારવા તે મારા ડીએનએમાં છે.

મિત્રો,

હું ખુશ છું, આ જ પ્રેમ છે મિત્રો, જ્યારે દેશવાસીઓથી કોઈ અંતર નથી, નેતાના મનમાં જે વિચારો ચાલે છે, તે જ વિચારો જ્યારે લોકોના મનમાં દોડે છે, ત્યારે અપાર ઊર્જા ઉત્પન્ન થાય છે. , મિત્રો, અને તે જ હું જોઉં છું, મિત્રો.

મિત્રો,

મને ખુશી છે કે ભારત અને રશિયા વૈશ્વિક સમૃદ્ધિને નવી ઊર્જા આપવા માટે ખભે ખભા મિલાવીને કામ કરી રહ્યા છે. અહીં હાજર તમે બધા ભારત અને રશિયાના સંબંધોને નવી ઊંચાઈ આપી રહ્યા છો. તમે તમારી સખત મહેનત અને પ્રમાણિકતાથી રશિયન સમાજમાં યોગદાન આપ્યું છે.

 

મિત્રો,

દાયકાઓથી ભારત અને રશિયા વચ્ચેના અનોખા સંબંધોની મેં પ્રશંસા કરી છે. રશિયા શબ્દ સાંભળીને... દરેક ભારતીયના મનમાં પહેલો શબ્દ આવે છે... સુખ-દુઃખમાં ભારતનો સાથી... ભારતનો વિશ્વાસુ મિત્ર. અમારા રશિયન મિત્રો તેને દ્રુઝબા કહે છે, અને અમે તેને હિન્દીમાં દોસ્તી કહીએ છીએ. રશિયામાં શિયાળાની ઋતુમાં તાપમાન માઈનસમાં કેટલું પણ નીચે જાય તે મહત્વનું નથી... ભારત-રશિયાની મિત્રતા હંમેશા પ્લસમાં રહી છે, હૂંફથી ભરેલી રહી છે. આ સંબંધ પરસ્પર વિશ્વાસ અને પરસ્પર આદરના મજબૂત પાયા પર બનેલો છે. અને તે ગીત એક સમયે અહીં દરેક ઘરમાં ગવાતું હતું. સર પે લાલ ટોપી રુસી, ફિર ભી? ફિર ભી? ફિર ભી? દિલ હૈ હિન્દુસ્તાની...આ ગીત ભલે જૂનું હોય, પણ લાગણીઓ સદાબહાર છે. જૂના જમાનામાં, શ્રી રાજ કપૂર, શ્રી મિથુન દા, આવા કલાકારોએ ભારત અને રશિયા વચ્ચેની સાંસ્કૃતિક મિત્રતાને મજબૂત બનાવી હતી... અમારી સિનેમાએ ભારત-રશિયાના સંબંધોને આગળ વધાર્યા હતા... અને આજે તમે બધાએ ભારત અને રશિયા વચ્ચેની મિત્રતા મજબૂત કરી છે. રશિયા નવી ઊંચાઈ આપે છે. અમારા સંબંધોની મજબૂતાઈ ઘણી વખત પરીક્ષણ કરવામાં આવી છે. અને દરેક વખતે અમારી મિત્રતા વધુ મજબૂત બની છે.

મિત્રો,

ભારત અને રશિયા વચ્ચેની આ મિત્રતા માટે હું ખાસ કરીને મારા પ્રિય મિત્ર રાષ્ટ્રપતિ પુતિનના નેતૃત્વની પ્રશંસા કરીશ. બે દાયકાથી વધુ સમયથી આ ભાગીદારીને મજબૂત બનાવવામાં તેમણે ઘણું સારું કામ કર્યું છે. હું છેલ્લા 10 વર્ષમાં છઠ્ઠી વખત રશિયા આવ્યો છું. અને આ વર્ષોમાં અમે એકબીજાને 17 વાર મળ્યા છીએ. આ તમામ બેઠકો વિશ્વાસ અને સન્માનમાં વધારો કરી રહી છે. જ્યારે અમારા વિદ્યાર્થીઓ સંઘર્ષમાં ફસાયા હતા, ત્યારે રાષ્ટ્રપતિ પુતિને તેમને ભારત પાછા લાવવામાં અમારી મદદ કરી હતી. આ માટે હું ફરી એકવાર રશિયાના લોકો અને મારા મિત્ર રાષ્ટ્રપતિ પુતિનનો આભાર વ્યક્ત કરું છું.

મિત્રો,

આજે આપણા યુવાનો મોટી સંખ્યામાં રશિયા ભણવા આવે છે. મને કહેવામાં આવ્યું છે કે વિવિધ રાજ્યોના સંગઠનો પણ છે. આ કારણે દરેક રાજ્યના તહેવારો, ભોજન, ભાષા, બોલી, ગીત-સંગીતની વિવિધતા પણ અહીં રહે છે. અહીં તમે હોળીથી લઈને દિવાળી સુધીના દરેક તહેવારને ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવો છો. ભારતનો સ્વતંત્રતા દિવસ પણ અહીં ઉત્સાહ અને ઉમંગ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. અને હું આશા રાખું છું કે આ વખતે 15મી ઓગસ્ટ વધુ શાનદાર બની રહે. ગયા મહિને આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ પર પણ અહીં હજારો લોકોએ ભાગ લીધો હતો. બીજી એક વસ્તુ જોઈને મને વધુ સારું લાગે છે. અહીંના અમારા રશિયન મિત્રો પણ આ તહેવારોને સમાન ઉત્સાહથી ઉજવવામાં તમારી સાથે જોડાય છે. આ લોકોથી લોકોનું જોડાણ સરકારોના કાર્યક્ષેત્રથી ઘણું ઉપર છે અને તે એક વિશાળ બળ પણ છે.

અને મિત્રો,

આ સકારાત્મકતા વચ્ચે, હું તમારી સાથે અન્ય એક સારા સમાચાર પણ શેર કરવા માંગુ છું. તમે વિચારતા હશો કે કયા સારા સમાચાર આવ્યા. કાઝાન અને યેકાટેરિનબર્ગમાં બે નવા કોન્સ્યુલેટ ખોલવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. આનાથી મુસાફરી અને વેપાર સરળ બનશે.

મિત્રો,

આસ્ટ્રાખાનમાં ઈન્ડિયા હાઉસ પણ આપણા સંબંધોનું પ્રતિક છે. 17મી સદીમાં ગુજરાતના વેપારીઓ ત્યાં સ્થાયી થયા. જ્યારે હું ગુજરાતનો નવો મુખ્યમંત્રી બન્યો ત્યારે હું ત્યાં ગયો હતો. બે વર્ષ પહેલા નોર્થ-સાઉથ ટ્રાન્સપોર્ટ કોરિડોરમાંથી પહેલું કોમર્શિયલ કન્સાઈનમેન્ટ પણ અહીં પહોંચ્યું હતું. આ કોરિડોર મુંબઈ અને બંદર શહેર આસ્ટ્રખાનને જોડે છે. હવે અમે ચેન્નાઈ-વ્લાદિવોસ્તોક ઈસ્ટર્ન મેરીટાઇમ કોરિડોર પર પણ કામ કરી રહ્યા છીએ. આપણા બંને દેશો સંસ્કૃતિના ગંગા-વોલ્ગા સંવાદ દ્વારા એકબીજાને ફરીથી શોધી રહ્યા છે.

 

મિત્રો,

2015માં જ્યારે હું અહીં આવ્યો ત્યારે મેં કહ્યું હતું કે 21મી સદી ભારતની હશે. ત્યારે હું કહેતો હતો, આજે દુનિયા કહે છે. વિશ્વના તમામ નિષ્ણાતો વચ્ચે હવે આ વિષય પર કોઈ વિવાદ નથી. બધા કહે છે કે 21મી સદી એ ભારતની સદી છે. આજે વિશ્વ મિત્ર તરીકે ભારત વિશ્વને નવો વિશ્વાસ આપી રહ્યું છે. ભારતની વધતી જતી ક્ષમતાઓએ સમગ્ર વિશ્વને સ્થિરતા અને સમૃદ્ધિની આશા આપી છે. નવી ઉભરતી બહુધ્રુવીય વિશ્વ વ્યવસ્થામાં ભારતને એક મજબૂત સ્તંભ તરીકે જોવામાં આવે છે. ભારત જ્યારે શાંતિ, સંવાદ અને કૂટનીતિની વાત કરે છે ત્યારે આખી દુનિયા સાંભળે છે. વિશ્વમાં જ્યારે પણ સંકટ આવે છે ત્યારે ભારત પહોંચનાર પ્રથમ દેશ બને છે. અને ભારત વિશ્વની અપેક્ષાઓ પૂર્ણ કરવામાં કોઈ કસર છોડશે નહીં. લાંબા સમયથી વિશ્વએ પ્રભાવ ઓરિએન્ટેડ ગ્લોબલ ઓર્ડર જોયો છે. આજના વિશ્વને સંગમની જરૂર છે, પ્રભાવની નહીં. મેળાવડા અને સંગમની પૂજા કરતા ભારત કરતાં આ સંદેશને કોણ સારી રીતે સમજી શકે? કોણ આપી શકે?

મિત્રો,

તમે બધા રશિયામાં ભારતના બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર છો. જેઓ અહીં મિશનમાં બેઠા છે તેઓ ન તો એમ્બેસેડર છે અને ન તો મિશનની બહારના લોકો એમ્બેસેડર છે. તમે રશિયા અને ભારત વચ્ચેના સંબંધોને વધુ મજબૂત કરતા રહો.

મિત્રો,

ભારતમાં 60 વર્ષ બાદ ત્રીજી વખત સરકાર ચૂંટાઈ આવે તે પોતાનામાં મોટી વાત છે. પરંતુ આ ચૂંટણીમાં બધાનું ધ્યાન અને કેમેરા મોદી પર કેન્દ્રિત હતા, જેના કારણે લોકોએ અન્ય ઘણી મહત્વપૂર્ણ ઘટનાઓ પર ધ્યાન આપ્યું ન હતું. જેમ કે, આ ચૂંટણી સમયે ચાર રાજ્યોમાં ચૂંટણી પણ યોજાઈ હતી. અરુણાચલ પ્રદેશ, સિક્કિમ, આંધ્ર, ઓરિસ્સા અને આ ચાર રાજ્યોમાં એનડીએ ક્લીન સ્વીપ બહુમતી સાથે જીતી ગયું. અને હમણાં જ મહાપ્રભુ જગન્નાથ જીની યાત્રા ચાલી રહી છે, જય જગન્નાથ. ઓરિસ્સાએ બહુ મોટી ક્રાંતિ કરી છે અને તેથી જ હું આજે તમારી વચ્ચે ઉડિયા સ્કાર્ફ પહેરીને આવ્યો છું.

 

મિત્રો,

મહાપ્રભુ જગન્નાથજીના આશીર્વાદ તમારા બધા પર રહે, તમે સ્વસ્થ રહો, તમે સમૃદ્ધ રહો...આ ઈચ્છા સાથે હું આપ સૌનો ખૂબ ખૂબ આભાર માનું છું! અને આ અમર પ્રેમની વાર્તા છે મિત્રો. તે દિવસેને દિવસે વધતો જશે, તે સપનાઓને સંકલ્પોમાં ફેરવતો રહેશે અને આપણી મહેનતથી દરેક સંકલ્પ સિદ્ધ થશે. આ આત્મવિશ્વાસ સાથે, હું ફરી એકવાર તમારો હૃદયપૂર્વક આભાર વ્યક્ત કરું છું. મારી સાથે બોલો -

ભારત માતા કી જય,

ભારત માતા કી જય,

ભારત માતા કી જય,

વંદે માતરમ!

વંદે માતરમ!

વંદે માતરમ!

વંદે માતરમ!

વંદે માતરમ!

વંદે માતરમ!

વંદે માતરમ!

ખૂબ ખૂબ આભાર!

 

Explore More
શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર ધ્વજારોહણ ઉત્સવ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર ધ્વજારોહણ ઉત્સવ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનનો મૂળપાઠ
Exclusive: Just two friends in a car, says Putin on viral carpool with PM Modi

Media Coverage

Exclusive: Just two friends in a car, says Putin on viral carpool with PM Modi
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
India–Russia friendship has remained steadfast like the Pole Star: PM Modi during the joint press meet with Russian President Putin
December 05, 2025

Your Excellency, My Friend, राष्ट्रपति पुतिन,
दोनों देशों के delegates,
मीडिया के साथियों,
नमस्कार!
"दोबरी देन"!

आज भारत और रूस के तेईसवें शिखर सम्मेलन में राष्ट्रपति पुतिन का स्वागत करते हुए मुझे बहुत खुशी हो रही है। उनकी यात्रा ऐसे समय हो रही है जब हमारे द्विपक्षीय संबंध कई ऐतिहासिक milestones के दौर से गुजर रहे हैं। ठीक 25 वर्ष पहले राष्ट्रपति पुतिन ने हमारी Strategic Partnership की नींव रखी थी। 15 वर्ष पहले 2010 में हमारी साझेदारी को "Special and Privileged Strategic Partnership” का दर्जा मिला।

पिछले ढाई दशक से उन्होंने अपने नेतृत्व और दूरदृष्टि से इन संबंधों को निरंतर सींचा है। हर परिस्थिति में उनके नेतृत्व ने आपसी संबंधों को नई ऊंचाई दी है। भारत के प्रति इस गहरी मित्रता और अटूट प्रतिबद्धता के लिए मैं राष्ट्रपति पुतिन का, मेरे मित्र का, हृदय से आभार व्यक्त करता हूँ।

Friends,

पिछले आठ दशकों में विश्व में अनेक उतार चढ़ाव आए हैं। मानवता को अनेक चुनौतियों और संकटों से गुज़रना पड़ा है। और इन सबके बीच भी भारत–रूस मित्रता एक ध्रुव तारे की तरह बनी रही है।परस्पर सम्मान और गहरे विश्वास पर टिके ये संबंध समय की हर कसौटी पर हमेशा खरे उतरे हैं। आज हमने इस नींव को और मजबूत करने के लिए सहयोग के सभी पहलुओं पर चर्चा की। आर्थिक सहयोग को नई ऊँचाइयों पर ले जाना हमारी साझा प्राथमिकता है। इसे साकार करने के लिए आज हमने 2030 तक के लिए एक Economic Cooperation प्रोग्राम पर सहमति बनाई है। इससे हमारा व्यापार और निवेश diversified, balanced, और sustainable बनेगा, और सहयोग के क्षेत्रों में नए आयाम भी जुड़ेंगे।

आज राष्ट्रपति पुतिन और मुझे India–Russia Business Forum में शामिल होने का अवसर मिलेगा। मुझे पूरा विश्वास है कि ये मंच हमारे business संबंधों को नई ताकत देगा। इससे export, co-production और co-innovation के नए दरवाजे भी खुलेंगे।

दोनों पक्ष यूरेशियन इकॉनॉमिक यूनियन के साथ FTA के शीघ्र समापन के लिए प्रयास कर रहे हैं। कृषि और Fertilisers के क्षेत्र में हमारा करीबी सहयोग,food सिक्युरिटी और किसान कल्याण के लिए महत्वपूर्ण है। मुझे खुशी है कि इसे आगे बढ़ाते हुए अब दोनों पक्ष साथ मिलकर यूरिया उत्पादन के प्रयास कर रहे हैं।

Friends,

दोनों देशों के बीच connectivity बढ़ाना हमारी मुख्य प्राथमिकता है। हम INSTC, Northern Sea Route, चेन्नई - व्लादिवोस्टोक Corridors पर नई ऊर्जा के साथ आगे बढ़ेंगे। मुजे खुशी है कि अब हम भारत के seafarersकी polar waters में ट्रेनिंग के लिए सहयोग करेंगे। यह आर्कटिक में हमारे सहयोग को नई ताकत तो देगा ही, साथ ही इससे भारत के युवाओं के लिए रोजगार के नए अवसर बनेंगे।

उसी प्रकार से Shipbuilding में हमारा गहरा सहयोग Make in India को सशक्त बनाने का सामर्थ्य रखता है। यह हमारेwin-win सहयोग का एक और उत्तम उदाहरण है, जिससे jobs, skills और regional connectivity – सभी को बल मिलेगा।

ऊर्जा सुरक्षा भारत–रूस साझेदारी का मजबूत और महत्वपूर्ण स्तंभ रहा है। Civil Nuclear Energy के क्षेत्र में हमारा दशकों पुराना सहयोग, Clean Energy की हमारी साझा प्राथमिकताओं को सार्थक बनाने में महत्वपूर्ण रहा है। हम इस win-win सहयोग को जारी रखेंगे।

Critical Minerals में हमारा सहयोग पूरे विश्व में secure और diversified supply chains सुनिश्चित करने के लिए महत्वपूर्ण है। इससे clean energy, high-tech manufacturing और new age industries में हमारी साझेदारी को ठोस समर्थन मिलेगा।

Friends,

भारत और रूस के संबंधों में हमारे सांस्कृतिक सहयोग और people-to-people ties का विशेष महत्व रहा है। दशकों से दोनों देशों के लोगों में एक-दूसरे के प्रति स्नेह, सम्मान, और आत्मीयताका भाव रहा है। इन संबंधों को और मजबूत करने के लिए हमने कई नए कदम उठाए हैं।

हाल ही में रूस में भारत के दो नए Consulates खोले गए हैं। इससे दोनों देशों के नागरिकों के बीच संपर्क और सुगम होगा, और आपसी नज़दीकियाँ बढ़ेंगी। इस वर्ष अक्टूबर में लाखों श्रद्धालुओं को "काल्मिकिया” में International Buddhist Forum मे भगवान बुद्ध के पवित्र अवशेषों का आशीर्वाद मिला।

मुझे खुशी है कि शीघ्र ही हम रूसी नागरिकों के लिए निशुल्क 30 day e-tourist visa और 30-day Group Tourist Visa की शुरुआत करने जा रहे हैं।

Manpower Mobility हमारे लोगों को जोड़ने के साथ-साथ दोनों देशों के लिए नई ताकत और नए अवसर create करेगी। मुझे खुशी है इसे बढ़ावा देने के लिए आज दो समझौतेकिए गए हैं। हम मिलकर vocational education, skilling और training पर भी काम करेंगे। हम दोनों देशों के students, scholars और खिलाड़ियों का आदान-प्रदान भी बढ़ाएंगे।

Friends,

आज हमने क्षेत्रीय और वैश्विक मुद्दों पर भी चर्चा की। यूक्रेन के संबंध में भारत ने शुरुआत से शांति का पक्ष रखा है। हम इस विषय के शांतिपूर्ण और स्थाई समाधान के लिए किए जा रहे सभी प्रयासों का स्वागत करते हैं। भारत सदैव अपना योगदान देने के लिए तैयार रहा है और आगे भी रहेगा।

आतंकवाद के विरुद्ध लड़ाई में भारत और रूस ने लंबे समय से कंधे से कंधा मिलाकर सहयोग किया है। पहलगाम में हुआ आतंकी हमला हो या क्रोकस City Hall पर किया गया कायरतापूर्ण आघात — इन सभी घटनाओं की जड़ एक ही है। भारत का अटल विश्वास है कि आतंकवाद मानवता के मूल्यों पर सीधा प्रहार है और इसके विरुद्ध वैश्विक एकता ही हमारी सबसे बड़ी ताक़त है।

भारत और रूस के बीच UN, G20, BRICS, SCO तथा अन्य मंचों पर करीबी सहयोग रहा है। करीबी तालमेल के साथ आगे बढ़ते हुए, हम इन सभी मंचों पर अपना संवाद और सहयोग जारी रखेंगे।

Excellency,

मुझे पूरा विश्वास है कि आने वाले समय में हमारी मित्रता हमें global challenges का सामना करने की शक्ति देगी — और यही भरोसा हमारे साझा भविष्य को और समृद्ध करेगा।

मैं एक बार फिर आपको और आपके पूरे delegation को भारत यात्रा के लिए बहुत बहुत धन्यवाद देता हूँ।