જાહેરાતો

  • 29 ઓક્ટોબર 2018ના રોજ જાપાને અનુમોદન સંસાધન (instrument of ratification) જમા કરાવીને આંતરરાષ્ટ્રીય સૌર ગઠબંધન (આઈએસએ)માં જોડાવાની જાહેરાત કરી. અત્યાર સુધીમાં 70 દેશો આઈએસએ રૂપરેખા સંધિ (આઈએસએ એફએ)માં હસ્તાક્ષર કરી ચુક્યા છે અને 47 દેશોએ તેનું અનુમોદન કર્યું છે. જાપાન હસ્તાક્ષર કરનારો 71મો દેશ અને આઈએસએ એફએનું અનુમોદન કરનારો 48મો દેશ બનશે.
  • સાત યેન લોન પ્રોજેક્ટની જોગવાઈઓને લગતા મુદ્દાઓનું આદાન-પ્રદાન જેમાં મુંબઈ અમદાવાદ હાઈસ્પીડ રેલના નિર્માણ માટેનો પ્રોજેક્ટ, ઉમીય્મ-ઉમતૃ સ્ટેજ ૩ હાયડ્રોઇલેક્ટ્રિક પાવર સ્ટેશનના જીર્ણોદ્ધાર અને આધુનિકિરણ માટેનો પ્રોજેક્ટ, દિલ્હી માસ રેપીડ ટ્રાન્સપોર્ટ સિસ્ટમ પ્રોજેક્ટ (૩જો તબક્કો), પૂર્વોત્તર રોડ નેટવર્ક જોડાણ સુધારા પ્રોજેક્ટ, તુર્ગા પંપ સ્ટોરેજના નિર્માણ માટેનો પ્રોજેક્ટ, ચેન્નાઈ પેરીફેરલ રીંગ રોડના નિર્માણ માટેનો પ્રોજેક્ટ અને ત્રિપુરામાં સંતુલિત કેચમેન્ટ વન વ્યવસ્થાપન માટેના પ્રોજેક્ટનો સમાવેશ થાય છે (કુલ લોનની જોગવાઈ 458 બિલિયન યેન સુધી)

 

ક્રમ

એમઓયુ/સંધિ/કરારનું નામ

વિવરણ

A. સંરક્ષણ અને વ્યુહાત્મક

1.

જાપાન મેરીટાઈમ સેલ્ફ ડિફેન્સ ફોર્સ અને ભારતીય નૌકા દળ વચ્ચે ગાઢ સહયોગ માટે અમલીકરણની વ્યવસ્થા

ભારતીય નૌકા દળ અને જાપાન મેરીટાઈમ સેલ્ફ ડિફેન્સ ફોર્સ વચ્ચે દરિયાઈ ક્ષેત્ર જાગૃતિ અંતર્ગત વધુ મોટા સહયોગ અને માહિતીના આદાન-પ્રદાન માટે

B. ડિજિટલ અને નવી ટેકનોલોજી

2.

જાપાન-ભારત ડિજિટલ ભાગીદારી પર ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને સુચના પૌદ્યોગિકી મંત્રાલય તથા ઈકોનોમી, ટ્રેડ અને ઇન્ડસ્ટ્રી મંત્રાલય વચ્ચે એમઓસી કરાર

આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (એઆઈ) અને આઈઓટી (ઈન્ટરનેટ ઑફ થિંગ્સ) વગેરે જેવી આગામી પેઢીની ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં જાપાનની “સોસાયટી 5.0” અને ભારતના “ડિજિટલ ઇન્ડિયા”, “સ્માર્ટ સીટી” અને “સ્ટાર્ટ અપ ઇન્ડિયા” જેવા ફ્લેગશીપ કાર્યક્રમો વચ્ચે સંધાન અને પુરકતા સાધવા માટે

3.

આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (એઆઈ) પર નીતિ આયોગ અને જાપાનનાં ઈકોનોમી, ટ્રેડ અને ઇન્ડસ્ટ્રી મંત્રાલય (એમઇટીઆઇ) વચ્ચે ઉદ્દેશ નિવેદન (Statement of Intent)

આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ ટેકનોલોજી પર સહયોગને વિકસિત કરવા અને તેને પ્રોત્સાહન આપવા માટે

C. આરોગ્ય કાળજી અને સુખાકારી

4.

આરોગ્ય કાળજી અને સુખાકારીના ક્ષેત્રમાં આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલય, ભારત સરકાર અને હેલ્થકેર પોલીસીની કચેરી, કેબિનેટ સચિવાલય, જાપાન સરકાર તેમજ જાપાનના આરોગ્ય, શ્રમ અને કલ્યાણ મંત્રાલય વચ્ચે એમઓસી

પ્રાથમિક આરોગ્ય કાળજી, બિન ચેપી રોગોની અટકાયત, માતૃત્વ અને બાળ આરોગ્ય સેવાઓ, સ્વચ્છતા, સફાઈ, પોષણ અને વૃદ્ધોની કાળજી જેવા ક્ષેત્રોમાં ભારત અને જાપાન વચ્ચે સહયોગ માટેની ક્ષમતાને ઓળખવા માટે એક તંત્ર ઉભું કરવું

5.

આરોગ્ય કાળજી અને સુખાકારીના ક્ષેત્રમાં આયુષ મંત્રાલય, ભારત સરકાર અને કાનાગાવા પ્રિફેકચરલ જાપાન સરકાર વચ્ચે એમઓસી

આરોગ્ય કાળજી અને સુખાકારીના ક્ષેત્રમાં આયુષ મંત્રાલય, ભારત સરકાર અને કાનાગાવા પ્રિફેકચરલ જાપાન સરકાર વચ્ચે એમઓસી

6.

ખાદ્યાન્ન સુરક્ષા અને માનાંક સત્તામંડળ ભારત સરકાર (એફએસએસએઆઈ) અને ખાદ્યાન્ન સુરક્ષા કમિશન જાપાન, જાપાનની ગ્રાહક બાબતોની સંસ્થા, આરોગ્ય, શ્રમ અને કલ્યાણ મંત્રાલય, જાપાન વચ્ચે ખાદ્યાન્ન સુરક્ષા પર સમજૂતી કરાર

ખાદ્યાન્ન સુરક્ષાના ક્ષેત્રમાં જાપાન અને ભારતની સંસ્થાઓ વચ્ચે સહયોગ વધારવા માટે

 D. ફૂડ વેલ્યુ ચેઈન અને કૃષિ ક્ષેત્ર

7.

ખાદ્યાન્ન પ્રક્રિયા ઉદ્યોગના ક્ષેત્રમાં ખાદ્ય પ્રક્રિયા અને ઉદ્યોગો મંત્રાલય તથા કૃષિ, વન્ય અને મત્સ્યઉદ્યોગ મંત્રાલય, જાપાન વચ્ચે એમઓસી

સ્થાનિક સરકારો, ખાનગી કંપનીઓ વગેરે જેવા યોગ્ય સ્ટેકહોલ્ડર્સની ભાગીદારી સાથે ભારતના ખાદ્યાન્ન પ્રક્રિયા ઉદ્યોગને વિકસિત કરવા પર લક્ષ્યિત છે

8.

કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રાલય, ભારત અને કૃષિ વન્ય અને મત્સ્ય ઉછેર મંત્રાલય જાપાન વચ્ચે કૃષિ અને મત્સ્યપાલન ક્ષેત્રમાં જાપાન દ્વારા રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવા માટેનો કાર્યક્રમ

જાપાની કંપનીઓ માટે રોકાણનું વાતાવરણ સુધારીને દરિયાઈ જીવ સૃષ્ટિ સહિત કૃષિ વેલ્યુ ચેઈન અને મત્સ્ય પાલનના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે.

9.

મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય સરકાર અને કૃષિ, વન્ય અને મત્સ્યઉછેર મંત્રાલય, જાપાન વચ્ચે મહારાષ્ટ્રમાં ફૂડ વેલ્યુ ચેઈનના વિકાસ પર એમઓસી

મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં ફૂડ વેલ્યુ ચેઈન અંતર્ગત જાપાની કંપનીઓના રોકાણને સુવિધા પૂરી પાડવા માટે

10.

કૃષિ, વન્ય અને મત્સ્યઉછેર મંત્રાલય, જાપાન અને ઉત્તર પ્રદેશ રાજ્ય સરકાર, ભારત વચ્ચે ઉત્તર પ્રદેશમાં ફૂડ વેલ્યુ ચેઈનના વિકાસ માટે સહયોગ કરાર

ઉત્તર પ્રદેશ રાજ્યમાં ફૂડ વેલ્યુ ચેઈન અંતર્ગત જાપાની કંપનીઓનું રોકાણ વધારવા માટે

E. આર્થિક

11.

એક્સપોર્ટ ક્રેડીટ ગેરંટી કોર્પોરેશન ઑફ ઇન્ડિયા અને નેક્ઝી, જાપાન વચ્ચે સમજૂતી કરાર

ભારત અને જાપાન વચ્ચે વ્યાપાર અને રોકાણ વધારવા માટે અને ત્રીજા દેશોમાં પ્રોજેક્ટને મજબૂત કરવા માટે

F. પોસ્ટલ

12.

સંચાર મંત્રાલય ભારત સરકાર અને આંતરિક બાબતો અને સંચાર મંત્રાલય, જાપાન સરકાર વચ્ચે પોસ્ટલ ક્ષેત્રમાં એમઓસી

સંચાર મંત્રાલય અને આંતરિક બાબતો અને સંચાર મંત્રાલય વચ્ચે પોસ્ટલ સેવા સંવાદની સ્થાપના સહિત પોસ્ટલ ક્ષેત્રમાં સહયોગ વધારવા માટે.

G. વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીશૈક્ષણિક આદાનપ્રદાન અને પર્યાવરણ

13.

સંશોધનમાં ભાગીદારી માટે કાઉન્સિલ ઑફ સાયન્ટીફીક એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ રીસર્ચ (સીએસઆઈઆર), ભારત અને હિરોશીમા યુનિવર્સિટી, જાપાન વચ્ચે સમજૂતી કરાર

ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, સેન્સર્સ, હાઈ સ્પીડ વિઝન, રોબોટીક્સ અને મિકેટ્રોનિકસ, પર્યાવરણીય સંશોધન, બૌદ્ધિક વાહનવ્યવહાર વગેરે સહિતના આધુનિક ઉત્પાદનો જેવા ક્ષેત્રોમાં સંશોધન ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે

14.

સંશોધન ભાગીદારી માટે કાઉન્સિલ ઑફ સાયન્ટીફીક અને ઇન્ડસ્ટ્રીયલ રીસર્ચ (સીએસઆઈઆર), ભારત અને રીસર્ચ સેન્ટર ફોર એડવાન્સડ સાયન્સ અને ટેકનોલોજી (આરકાસ્ટ) તેમજ યુનિવર્સિટી ઑફ ટોક્યો, જાપાન વચ્ચે સમજૂતી કરાર

પુનઃપ્રાપ્ય ઉર્જા તથા રોબોટીક્સ/આઈઓટી, આધુનિક મટિરિયલ વગેરે જેવા ક્ષેત્રોમાં સંશોધન ભાગીદારીને વિકસિત કરવા માટે

15.

ઔદ્યોગિક સંશોધનમાં અમલીકરણ માટે આંતર શાખાકીય ક્ષેત્રોમાં સંયુક્ત સંશોધન માટે કાઉન્સિલ ઑફ સાયન્ટીફીક એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ રીસર્ચ(સીએસઆઈઆર), ભારત અને ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ ઇનોવેટીવ રીસર્ચ, ટોક્યો ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફટેકનોલોજી (ટીઆઈટી), જાપાન વચ્ચે સહયોગ માટેની સંધિ

એડવાન્સ મટીરીયલ, બાયોસાયન્સ અને ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી જેવા ક્ષેત્રોમાં કાઉન્સિલ ઑફ સાયન્ટીફીક એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ રીસર્ચ (સીએસઆઈઆર), ભારત અને ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ ઇનોવેટીવ રીસર્ચ, ટોક્યો વચ્ચે સંશોધન ભાગીદારીનું નિર્માણ કરવા માટે

16.

પોસ્ટલ ક્ષેત્રમાં સંચાર મંત્રાલય, ભારત સરકાર અને આંતરિક બાબતો અને સંચાર મંત્રાલય, જાપાન સરકાર વચ્ચે સહયોગ કરાર

સંચાર મંત્રાલય અને આંતરિક બાબતો તથા સંચાર મંત્રાલય વચ્ચે પોસ્ટલ ક્ષેત્રમાંપોસ્ટલ સેવાઓ ડાયલોગની સ્થાપના સહિત સહયોગને મજબૂત બનાવવા માટે.

17.

પર્યાવરણ સહયોગના ક્ષેત્રમાં ભારત અને જાપાન વચ્ચે એમઓસી

પર્યાવરણની સુરક્ષા અને જાળવણી માટે ભારત અને જાપાન વચ્ચે વધુ વિસ્તૃત સહયોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે.

18.

શૈક્ષણિક અને સંશોધનને લગતા આદાન-પ્રદાન માટે નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ ફાર્માસ્યુટિકલ એજ્યુકેશન અને રીસર્ચ (નાઈપેર), ભારત તેમજ શીઝૂઓકા યુનિવર્સિટી, જાપાન વચ્ચે સમજૂતી કરારો

નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ ફાર્માસ્યુટિકલ એજ્યુકેશન અને રીસર્ચ એસએએસ નગર તથા શીઝુંઓકા યુનિવર્સિટી વચ્ચે શૈક્ષણિક શ્રુંખલાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે

19.

નાગાસાકી યુનિવર્સિટી અને આઈઆઈઆઈટીડીએમ કાંચીપુરમ, ભારત વચ્ચે ઇન્ડો જાપાન વૈશ્વિક સ્ટાર્ટઅપની દિશામાં વધુ આગળના સહયોગ માટે સમજૂતી કરાર.

ઇન્ડો જાપાન ગ્લોબલ સ્ટાર્ટ અપની સાથે ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી અને માનવ સંસાધન વિકાસ

20.

સૈદ્ધાંતિક અનેશૈક્ષણિક આદાન-પ્રદાન અંતર્ગત ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ ટેકનોલોજી, હૈદરાબાદ, ભારત અને હિરોશીમા યુનિવર્સિટી, જાપાન વચ્ચે સમજૂતી કરારો

બંને સંસ્થાઓ વચ્ચે સંયુક્ત સંશોધન પ્રોત્સાહન અને વિદ્યાર્થીઓ તથા શિક્ષકોનું આદાન-પ્રદાન.

21.

ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ ટેકનોલોજી, હૈદરાબાદ અને નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ એડવાન્સડ ઇન્ડસ્ટ્રીયલ સાયન્સ અને ટેકનોલોજી વચ્ચે સમજૂતી કરારો.

બંને સંસ્થાઓ વચ્ચે સંયુક્ત સંશોધન પ્રોત્સાહન અને શિક્ષકો તથા વિદ્યાર્થીઓનું આદાન-પ્રદાન.

22.

ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ ટેકનોલોજી, કાનપુર અને ફેકલ્ટી, ગ્રેજ્યુએટ સ્કુલ અને સ્કુલ ઑફ એન્જીનીયરીંગ, ગ્રેજ્યુએટ સ્કુલ ઑફ ઇન્ફોર્મેશન સાયન્સ એન્ડ ટેકનોલોજી, ગ્રેજ્યુએટ સ્કુલ ઑફ કેમિકલ સાયન્સ એન્ડ એન્જીનીયરીંગ, હોકાઈડો યુનિવર્સિટી વચ્ચે શૈક્ષણિક આદાન-પ્રદાન સંધિ (કરાર)

ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઑફ ટેકનોલોજી, કાનપુર અને ફેકલ્ટી, ગ્રેજ્યુએટ સ્કુલ અને સ્કુલ ઑફ એન્જીનીયરીંગ, ગ્રેજ્યુએટ સ્કુલ ઑફ ઇન્ફોર્મેશન સાયન્સ એન્ડ ટેકનોલોજી, ગ્રેજ્યુએટ સ્કુલ ઑફ કેમિકલ સાયન્સ એન્ડ એન્જીનીયરીંગ, હોકાઈડો યુનિવર્સિટી વચ્ચે વિદ્યાર્થીઓના આદાન-પ્રદાન પર સમજૂતી કરાર (એમઓયુ)

બંને સંસ્થાઓ વચ્ચેસંયુક્ત સંશોધન પ્રોત્સાહન અને શિક્ષકો તથા વિદ્યાર્થીઓના આદાન-પ્રદાન.

H. ખેલકૂદ

23.

શૈક્ષણિક આદાન-પ્રદાન અને ખેલકૂદમાં સહયોગ માટે સ્પોર્ટ્સ ઓથોરીટી ઑફ ઇન્ડિયા (એસએઆઈ), ભારત અને યુનિવર્સિટી ઑફ સુકુબા, જાપાન વચ્ચે સમજૂતી કરારો

સંયુક્ત કાર્યક્રમોના માધ્યમથી ખેલકૂદ વિકાસ અને નિષ્ણાતના ક્ષેત્રમાં સહયોગને મજબૂત બનાવવો.

I. નીચેનાઓ માટે ધિરાણ સંધિઓનું આદાનપ્રદાન:

24.

મુંબઈ અમદાવાદ હાઈ સ્પીડ રેલ (આઈઆઈ)ના નિર્માણ માટેનો પ્રોજેક્ટ

 

25.

ઉમિઅમ ઉમતૃ સ્ટેજ ૩ હાયડ્રોઇલેક્ટ્રિક પાવર સ્ટેશનના જીર્ણોદ્ધાર અને આધુનીકરણ માટેના પ્રોજેક્ટ.

 

26.

દિલ્હી માસ રેપીડ ટ્રાન્સપોર્ટ સિસ્ટમ પ્રોજેક્ટ (૩જો તબક્કો) (આઈઆઈઆઈ)

 

27.

પૂર્વોત્તર રોડ નેટવર્ક જોડાણ સુધારા પ્રોજેક્ટ (૩જો તબક્કો) (આઈ)

 

28.

ત્રિપુરામાં સંતુલિત કેચમેન્ટ વન્ય વ્યવસ્થાપન માટેનો પ્રોજેક્ટ

 

જીટુબી/બીટુબી સંધિઓ

29.

કાગોમે કંપની લિમીટેડ, જાપાન અને ખાદ્યાન્ન પ્રક્રિયા ઉદ્યોગ મંત્રાલય, ભારત સરકાર વચ્ચે સમજૂતી કરાર

 

30.

સ્ટેટ બેંક ઑફ ઇન્ડિયા (એસબીઆઈ) અનેએસબીઆઈ પેમેન્ટ સર્વિસીસ પ્રાઇવેટ લિમીટેડ તથા હિટાચી પેમેન્ટ સર્વિસીસ પ્રાઇવેટ લિમીટેડ વચ્ચે સંયુક્ત સાહસ સંધિ

 

31.

નિસાન સ્ટીલ ઇન્ડસ્ટ્રી કંપની લિમિટેડ, જાપાન અને ખાદ્યાન્ન પ્રક્રિયા ઉદ્યોગ મંત્રાલય, ભારત સરકાર વચ્ચે સમજૂતી કરારો

 

32.

57 જાપાની કંપનીઓ દ્વારા ભારતમાં રોકાણ કરવા માટે અને 15 ભારતીય કંપનીઓ દ્વારા જાપાનમાં રોકાણ કરવા માટે લેટર ઑફ ઇન્ટેન્ટ અને ખાનગી ક્ષેત્રના રોકાણ પ્રોજેક્ટની દરખાસ્તની સ્વીકૃતિને ભારત અને જાપાન બંને સરકારો દ્વારા ટેકો આપવામાં આવ્યો.

 

 

 

Explore More
શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર ધ્વજારોહણ ઉત્સવ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર ધ્વજારોહણ ઉત્સવ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીના સંબોધનનો મૂળપાઠ
Exclusive: Just two friends in a car, says Putin on viral carpool with PM Modi

Media Coverage

Exclusive: Just two friends in a car, says Putin on viral carpool with PM Modi
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
India–Russia friendship has remained steadfast like the Pole Star: PM Modi during the joint press meet with Russian President Putin
December 05, 2025

Your Excellency, My Friend, राष्ट्रपति पुतिन,
दोनों देशों के delegates,
मीडिया के साथियों,
नमस्कार!
"दोबरी देन"!

आज भारत और रूस के तेईसवें शिखर सम्मेलन में राष्ट्रपति पुतिन का स्वागत करते हुए मुझे बहुत खुशी हो रही है। उनकी यात्रा ऐसे समय हो रही है जब हमारे द्विपक्षीय संबंध कई ऐतिहासिक milestones के दौर से गुजर रहे हैं। ठीक 25 वर्ष पहले राष्ट्रपति पुतिन ने हमारी Strategic Partnership की नींव रखी थी। 15 वर्ष पहले 2010 में हमारी साझेदारी को "Special and Privileged Strategic Partnership” का दर्जा मिला।

पिछले ढाई दशक से उन्होंने अपने नेतृत्व और दूरदृष्टि से इन संबंधों को निरंतर सींचा है। हर परिस्थिति में उनके नेतृत्व ने आपसी संबंधों को नई ऊंचाई दी है। भारत के प्रति इस गहरी मित्रता और अटूट प्रतिबद्धता के लिए मैं राष्ट्रपति पुतिन का, मेरे मित्र का, हृदय से आभार व्यक्त करता हूँ।

Friends,

पिछले आठ दशकों में विश्व में अनेक उतार चढ़ाव आए हैं। मानवता को अनेक चुनौतियों और संकटों से गुज़रना पड़ा है। और इन सबके बीच भी भारत–रूस मित्रता एक ध्रुव तारे की तरह बनी रही है।परस्पर सम्मान और गहरे विश्वास पर टिके ये संबंध समय की हर कसौटी पर हमेशा खरे उतरे हैं। आज हमने इस नींव को और मजबूत करने के लिए सहयोग के सभी पहलुओं पर चर्चा की। आर्थिक सहयोग को नई ऊँचाइयों पर ले जाना हमारी साझा प्राथमिकता है। इसे साकार करने के लिए आज हमने 2030 तक के लिए एक Economic Cooperation प्रोग्राम पर सहमति बनाई है। इससे हमारा व्यापार और निवेश diversified, balanced, और sustainable बनेगा, और सहयोग के क्षेत्रों में नए आयाम भी जुड़ेंगे।

आज राष्ट्रपति पुतिन और मुझे India–Russia Business Forum में शामिल होने का अवसर मिलेगा। मुझे पूरा विश्वास है कि ये मंच हमारे business संबंधों को नई ताकत देगा। इससे export, co-production और co-innovation के नए दरवाजे भी खुलेंगे।

दोनों पक्ष यूरेशियन इकॉनॉमिक यूनियन के साथ FTA के शीघ्र समापन के लिए प्रयास कर रहे हैं। कृषि और Fertilisers के क्षेत्र में हमारा करीबी सहयोग,food सिक्युरिटी और किसान कल्याण के लिए महत्वपूर्ण है। मुझे खुशी है कि इसे आगे बढ़ाते हुए अब दोनों पक्ष साथ मिलकर यूरिया उत्पादन के प्रयास कर रहे हैं।

Friends,

दोनों देशों के बीच connectivity बढ़ाना हमारी मुख्य प्राथमिकता है। हम INSTC, Northern Sea Route, चेन्नई - व्लादिवोस्टोक Corridors पर नई ऊर्जा के साथ आगे बढ़ेंगे। मुजे खुशी है कि अब हम भारत के seafarersकी polar waters में ट्रेनिंग के लिए सहयोग करेंगे। यह आर्कटिक में हमारे सहयोग को नई ताकत तो देगा ही, साथ ही इससे भारत के युवाओं के लिए रोजगार के नए अवसर बनेंगे।

उसी प्रकार से Shipbuilding में हमारा गहरा सहयोग Make in India को सशक्त बनाने का सामर्थ्य रखता है। यह हमारेwin-win सहयोग का एक और उत्तम उदाहरण है, जिससे jobs, skills और regional connectivity – सभी को बल मिलेगा।

ऊर्जा सुरक्षा भारत–रूस साझेदारी का मजबूत और महत्वपूर्ण स्तंभ रहा है। Civil Nuclear Energy के क्षेत्र में हमारा दशकों पुराना सहयोग, Clean Energy की हमारी साझा प्राथमिकताओं को सार्थक बनाने में महत्वपूर्ण रहा है। हम इस win-win सहयोग को जारी रखेंगे।

Critical Minerals में हमारा सहयोग पूरे विश्व में secure और diversified supply chains सुनिश्चित करने के लिए महत्वपूर्ण है। इससे clean energy, high-tech manufacturing और new age industries में हमारी साझेदारी को ठोस समर्थन मिलेगा।

Friends,

भारत और रूस के संबंधों में हमारे सांस्कृतिक सहयोग और people-to-people ties का विशेष महत्व रहा है। दशकों से दोनों देशों के लोगों में एक-दूसरे के प्रति स्नेह, सम्मान, और आत्मीयताका भाव रहा है। इन संबंधों को और मजबूत करने के लिए हमने कई नए कदम उठाए हैं।

हाल ही में रूस में भारत के दो नए Consulates खोले गए हैं। इससे दोनों देशों के नागरिकों के बीच संपर्क और सुगम होगा, और आपसी नज़दीकियाँ बढ़ेंगी। इस वर्ष अक्टूबर में लाखों श्रद्धालुओं को "काल्मिकिया” में International Buddhist Forum मे भगवान बुद्ध के पवित्र अवशेषों का आशीर्वाद मिला।

मुझे खुशी है कि शीघ्र ही हम रूसी नागरिकों के लिए निशुल्क 30 day e-tourist visa और 30-day Group Tourist Visa की शुरुआत करने जा रहे हैं।

Manpower Mobility हमारे लोगों को जोड़ने के साथ-साथ दोनों देशों के लिए नई ताकत और नए अवसर create करेगी। मुझे खुशी है इसे बढ़ावा देने के लिए आज दो समझौतेकिए गए हैं। हम मिलकर vocational education, skilling और training पर भी काम करेंगे। हम दोनों देशों के students, scholars और खिलाड़ियों का आदान-प्रदान भी बढ़ाएंगे।

Friends,

आज हमने क्षेत्रीय और वैश्विक मुद्दों पर भी चर्चा की। यूक्रेन के संबंध में भारत ने शुरुआत से शांति का पक्ष रखा है। हम इस विषय के शांतिपूर्ण और स्थाई समाधान के लिए किए जा रहे सभी प्रयासों का स्वागत करते हैं। भारत सदैव अपना योगदान देने के लिए तैयार रहा है और आगे भी रहेगा।

आतंकवाद के विरुद्ध लड़ाई में भारत और रूस ने लंबे समय से कंधे से कंधा मिलाकर सहयोग किया है। पहलगाम में हुआ आतंकी हमला हो या क्रोकस City Hall पर किया गया कायरतापूर्ण आघात — इन सभी घटनाओं की जड़ एक ही है। भारत का अटल विश्वास है कि आतंकवाद मानवता के मूल्यों पर सीधा प्रहार है और इसके विरुद्ध वैश्विक एकता ही हमारी सबसे बड़ी ताक़त है।

भारत और रूस के बीच UN, G20, BRICS, SCO तथा अन्य मंचों पर करीबी सहयोग रहा है। करीबी तालमेल के साथ आगे बढ़ते हुए, हम इन सभी मंचों पर अपना संवाद और सहयोग जारी रखेंगे।

Excellency,

मुझे पूरा विश्वास है कि आने वाले समय में हमारी मित्रता हमें global challenges का सामना करने की शक्ति देगी — और यही भरोसा हमारे साझा भविष्य को और समृद्ध करेगा।

मैं एक बार फिर आपको और आपके पूरे delegation को भारत यात्रा के लिए बहुत बहुत धन्यवाद देता हूँ।