దేశవ్యాప్తంగా ఉన్నటువంటి రైతులతో ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ఈ రోజు వీడియో కాన్ఫరెన్స్ మాధ్యమం ద్వారా సంభాషించారు. ఈ కార్యక్రమం లో 2 లక్షలకు పైగా కామన్ సర్వీస్ సెంటర్లు (సిఎస్సి) మరియు 600 కృషి విజ్ఞాన కేంద్రాలు (కెవికె) సంధానమయ్యాయి. ప్రభుత్వ పథకాలకు చెందిన వివిధ లబ్దిదారులతో వీడియో కాన్ఫరెన్స్ మాధ్యమం ద్వారా ప్రధాన మంత్రి జరిపిన సంభాషణల పరంపర లో ఇది ఏడో ముఖాముఖి సమావేశం.
600కు పైగా జిల్లా లకు చెందిన రైతులతో మమేకం కావడం పట్ల ప్రధాన మంత్రి సంతోషాన్ని వ్యక్తం చేస్తూ, రైతులు మన దేశానికి ‘‘అన్నదాతలు’’ అని పేర్కొన్నారు. దేశం ఆహార భద్రతను సాధించిందంటే అందుకు పూర్తి ఘనత రైతులకే దక్కాలని ఆయన అన్నారు.
రైతులతో జరిపిన సంభాషణ క్రమంలో ప్రధాన మంత్రి సేంద్రియ వ్యవసాయం, నీలి విప్లవం, పశువుల పెంపకం, తోట పంటలు, పూల జాతుల మొక్కల పెంపకం వంటి రంగాలతో పాటు వ్యవసాయానికి సంబంధించిన విస్తృత శ్రేణి అంశాలు చోటుచేసుకొన్నాయి.
దేశంలో రైతుల సర్వతోముఖ అభివృద్ధి విషయంలో తన దార్శనికత ను ప్రధాన మంత్రి వెల్లడి చేస్తూ, 2022వ సంవత్సరం కల్లా రైతుల ఆదాయాన్ని రెట్టింపు చేయడం కోసం మరియు వారు పండించిన పంటకు గరిష్ఠ ధర అందడం కోసం ప్రభుత్వం కృషి చేస్తోందని తెలిపారు. వ్యవసాయం లో నాట్లు మొదలుకొని ఫల సాయం విక్రయాల వరకు అన్ని దశలలోను రైతులు సహాయాన్ని అందుకొనే విధంగా చూడాలన్నదే ధ్యేయమని ఆయన వివరించారు. ముడి పదార్థాలను కనీస ఖర్చు కే లభించేటట్టు చూడడం, పంట దిగుబడికి న్యాయమైన విలువను అందించడం, వృథా ను అరికట్టడంతో పాటు రైతులకు ప్రత్యామ్నాయ ఆదాయ వనరుల కల్పన పట్ల శ్రద్ధ వహించడం ప్రభుత్వ ప్రయత్నాలలో భాగంగా ఉన్నాయని ఆయన స్పష్టం చేశారు.
‘బీజ్ సే బాజార్’ (విత్తనం నుండి విపణి వరకు) వ్యవసాయదారులు లబ్ది పొందాలని ప్రభుత్వం కంకణం కట్టుకొందని ఆయన చెబుతూ, సాంప్రదాయక సేద్యాన్ని మెరుగు పరచుకోవడంలో వివిధ కార్యక్రమాలు రైతులకు ఏవిధంగా తోడ్పడిందీ చెప్పుకొచ్చారు.
వ్యవసాయ రంగంలో మార్పును గురించి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ వివరిస్తూ, గత 48 నెలల్లో వ్యవసాయ రంగం శరవేగంగా అభివృద్ధి చెందిందన్నారు. ఈ కాలంలో దేశంలో పాలు, ఫలాలు, ఇంకా కాయగూరల ఉత్పత్తి రికార్డు స్థాయికి చేరుకొన్నట్లు ఆయన తెలిపారు.
ఇదివరకటి ప్రభుత్వ హయాంలోని అయిదు సంవత్సరాలలో వ్యవసాయ రంగానికి జరిగిన 1,21,000 కోట్ల రూపాయల కేటాయింపులతో పోలిస్తే, వ్యవసాయ రంగానికి బడ్జెట్ (2014-19 మధ్య కాలంలో) కేటాయింపులను 2,12,000 కోట్ల రూపాయల మేర చేసి ప్రభుత్వం ఈ కేటాయింపును దాదాపు రెండింతలకు చేర్చింది. అదే విధంగా, ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి 2010-2014 మధ్య కాలంలోని సరాసరి 255 మిలియన్ టన్నులతో పోలిస్తే 2017-2018 లో 279 మిలియన్ టన్నులకు పైగా స్థాయికి పెరిగింది. ఇదే కాలంలో చేపల పెంపకం నీలి విప్లవం కారణంగా 26 శాతానికి ఎగబాకింది. పశుగణాభివృద్ధి, ఇంకా పాల ఉత్పత్తి లో సైతం 24 శాతం పెరుగుదల నమోదు అయింది.
రైతులతో ప్రధాన మంత్రి మాట్లాడుతూ, రైతు యొక్క సమగ్ర సంక్షేమం కోసం పాటుపడుతున్న ప్రభుత్వం భూమి స్వస్థత కార్డులను అందించిందని, కిసాన్ క్రెడిట్ కార్డుల ద్వారా పరపతి సౌకర్యాన్ని కల్పించిందని, వేప పూత పూసిన యూరియా ద్వారా నాణ్యమైన ఎరువులను సమకూర్చిందని, ఫసల్ బీమా యోజన ద్వారా పంట బీమా సదుపాయాన్ని కల్పించిందని, అలాగే ప్రధాన మంత్రి కృషి సించాయీ యోజన ద్వారా సేద్యపు నీటి పారుదల సౌకర్యాన్ని సమకూర్చిందని వివరించారు. ప్రధాన మంత్రి కృషి సించాయీ యోజన లో భాగంగా దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో దాదాపు 100 సేద్యపు నీటిపారుదల పథకాలు ప్రస్తుతం నిర్మాణం పూర్తి అయ్యే దశకు చేరుకొంటున్నాయి; తద్వారా సుమారు 29 లక్షల హెక్టార్ల భూమి సాగు యోగ్యంగా మారుతుంది.
రైతులు వారి పంటలను సరైన ధరకు విక్రయించడానికి వీలుగా ఒక ఆన్లైన్ ప్లాట్ ఫారమ్ గా e-NAM ను కూడా ప్రభుత్వం ప్రారంభించింది. గత నాలుగు సంవత్సరాలలో 585 కి పైగా నియంత్రిత టోకు విపణులను e-NAM పరిధి లోకి తీసుకు రావడమైంది. ప్రభుత్వం దాదాపు 22 లక్షల హెక్టార్ల భూమిని కూడా సేంద్రియ వ్యవసాయం పరిధి లోకి తీసుకు వచ్చింది. 2013-2014 లో ఈ విధంగా తీసుకు వచ్చినటువంటి భూమి విస్తీర్ణం కేవలం 7 లక్షల హెక్టార్లుగా ఉంది. ప్రభుత్వం ఈశాన్య ప్రాంత రాష్ట్రాలను సేంద్రియ వ్యవసాయానికి కేంద్రంగా ప్రోత్సహించే దిశగా ప్రణాళికలను రచిస్తోంది.
ఫార్మర్ ప్రొడ్యూసర్ గ్రూపు ను మరియు ఫార్మర్ ప్రొడ్యూసర్ ఆర్గనైజేషన్ (ఎఫ్పిఒ)ను ఏర్పాటు చేయడం ద్వారా రైతుల సమష్టి శక్తిని చాటి చెప్పడంలోను, వారికి వ్యవసాయ సంబంధ ముడి పదార్థాలు తక్కువ ఖర్చులో లభ్యం అయ్యేలాడి, ఇంకా వారు పండించిన పంటకు చక్కటి మార్కెటింగ్ సదుపాయం లభించేటట్లుగా చూడడం తనకు సంతోషాన్ని ఇచ్చినట్లు ప్రధాన మంత్రి- తన సంభాషణ క్రమంలో- వెల్లడించారు. గడచిన 4 సంవత్సరాలలోనూ 517 ఫార్మర్ ప్రొడ్యూసర్ ఆర్గనైజేశన్ లను ఏర్పాటు చేయడం జరిగింది. మరి అలాగే, ఫార్మర్ ప్రొడ్యూసర్ కంపెనీలకు ఆదాయపు పన్ను నుండి మినహాయింపు ను మంజూరు చేసి, వ్యవసాయదారులలో సహకార సంఘాలను ప్రోత్సహించడమైంది.
ప్రభుత్వ వివిధ పథకాలు ఉత్పత్తిని మెరుగు పరచడంలో ఏ విధంగా తోడ్పాటును అందించాయో లబ్దిదారులు ఈ సందర్భంగా ప్రధాన మంత్రి దృష్టికి తీసుకు వచ్చారు. వారు భూమి స్వస్థత కార్డు యొక్క ప్రాముఖ్యాన్ని ప్రస్తావిస్తూ, సహకార ఉద్యమంలో తమ అనుభవాలను కూడా ప్రధాన మంత్రి సమక్షంలో వెల్లడి చేశారు.
We are working towards ensuring that the incomes of our hardworking farmers doubles by 2022. For that we are facilitating proper assistance wherever required. We have faith in the farmers of India: PM @narendramodi https://t.co/5XFNDURZZi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
मुख्य रूप से चार मूल बिन्दुओं पर बल दिया जा रहा है।
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
पहला, कच्चे माल की लागत कम से कम हो,
दूसरा, उपज का उचित मूल्य मिले,
तीसरा, उपज की बर्बादी रुके,
और चौथा, आदमनी के वैकल्पिक स्रोत तैयार हों: PM @narendramodi
देश के किसानों को फसलों की उचित कीमत मिले, इसके लिए इस बार के बजट में सरकार ने एक बड़ा फैसला लिया। सरकार ने तय किया है कि अधिसूचित फसलों के लिए MSP, उनकी लागत का कम से कम डेढ़ गुना घोषित किया जाएगा: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
आज देश में न सिर्फ अनाज का, बल्कि फल-सब्जियों और दूध का रिकॉर्ड उत्पादन हो रहा है: PM @narendramodi #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
वर्ष 2017-18 में खाद्यान उत्पादन 280 मिलियन टन से अधिक हुआ है जबकि 2010 से 2014 का औसत उत्पादन 250 मिलियन टन था।
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
इसी तरह दलहन के क्षेत्र में भी औसत उत्पादन में 10.5% एवं बागवानी के क्षेत्र में 15% की वृद्धि दर्ज हुई है: PM @narendramodi #KisanKiBaatPMKeSaath
Blue Revolution या नीली क्रांति के अंतर्गत मछली पालन के क्षेत्र में 26% वृद्धि हुई तो दूसरी और पशुपालन व दुग्ध उत्पादन के क्षेत्र में करीब 24% की वृद्धि हुई है: PM @narendramodi #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
हमारा प्रयास है कि किसानों को खेती की पूरी प्रक्रिया में हर कदम पर मदद मिले, यानि
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
बुआई से पहले,
बुआई के बाद
और फसल कटाई के बाद: PM @narendramodi
सीधे तौर पर कहें तो फसलों के तैयार होने से लेकर बाजार में उसकी बिक्री तक, यानि ‘बीज से बाजार तक’ फैसले लिए जा रहे हैं। किसान कल्याण के लिए एक पूरी व्यवस्था बने, उस दिशा में हम बढ़ रहे हैं: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
बुआई से पहले किसान यह जान पाए कि किस मिट्टी पर कौन सी फसल उगानी चाहिए, इसके लिए soil health card शुरू किया गया। एक बार जब ये पता चल जाए कि क्या उगाना है तो फिर किसानों को अच्छी quality के बीज मिले, उसे पूँजी की समस्या से गुजरना न पड़े, इसके लिए किसान ऋण की व्यवस्था की गई: PM
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
पहले खाद के लिए लंबी-लंबी कतारें हुआ करती थी लेकिन अब किसानों को आसानी से खाद मिल रहा है। आज किसानों के लिए 100% नीम कोटिंग वाला यूरिया देश में उपलब्ध है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
पीएम कृषि सिंचाई योजना के तहत आज देश भर में 99 सिंचाई परियोजनाएं पूरी की जा रहीं हैं। हर खेत को पानी मिले, इस लक्ष्य के साथ आगे बढ़ रहे हैं। किसानों को फसल को लेकर किसी भी तरह का जोखिम न हो, इसके लिए आज फसल बीमा योजना है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
फसल कटाई के बाद जब किसान का उत्पाद बाजार में पहुँचता है, उसमें उसे अपने उपज की सही कीमत मिले, इसके लिए ऑनलाइन प्लेटफार्म e-NAM शुरू किया गया है ताकि किसानों को अपनी उपज का पूरा पैसा मिल सके और सबसे बड़ी बात कि अब बिचौलिए किसानों का profit नहीं मार पाएंगे: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Smt. Chandramani Kaushik from Kanker in Chhattisgarh is sharing her experiences. Watch. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
किसानों को खेत की सिंचाई में परेशानी न हो, हर खेत को पानी मिले, per drop more crop, यानि कम पानी और ज्यादा उपज। मैं हमेशा से किसानों को टपक सिंचाई या drip irregation को अपनाने के लिए प्रोत्साहित करता रहा हूँ: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
PM @narendramodi is interacting with farmers from Madhya Pradesh. Watch. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
मुझे यह देखकर खुशी हो रही है कि श्रीमति चम्पा निनामा जी कड़कनाथ की फ़ार्मिंग कर अपनी आय बढ़ाने में सक्षम हुई हैं। इससे आपके आस-पास के गांवों के लोग भी मुर्गी पालन के लिए प्रेरित हुए होंगे: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
यह अच्छी बात है कि आज हमारा किसान अपनी मेहनत में आधुनिक मशीनों और उपकरणों को भी जोड़ रहा है और इसका लाभ अपने आस-पास के गाँवों में भी पहुंचा रहा है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Farmers from Solapur in Maharashtra are interacting with PM @narendramodi. Watch live. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
यह बहुत ख़ुशी की बात है कि अब किसान, किसान उत्पादक समूह, FPO (Farmer Producer Organisation) बनाकर संगठित रूप में कार्य कर रहे हैं जिससे कृषि से जुड़े सामान इनको कम कीमत पर मिलते हैं एवं संगठित रूप से कार्य करने पर इनको उपज के मार्केटिंग में भी मदद मिलती है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Farmers from Karnataka are sharing their experiences with the Prime Minister. They are speaking about how soil health cards have benefitted them. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
मौसम की मार से हमारा किसान चिंता मुक्त हो, उसका विश्वास बना रहे, इसके लिए प्रधानमंत्री फसल बीमा योजना के तहत न सिर्फ प्रीमियम कम किया बल्कि इंश्योरेंस का दायरा भी बढ़ा दिया गया: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
कृषि के लिए जमीन की रक्षा हो, जमीन समृद्ध रहे, स्वस्थ रहे, इसके लिए सॉयल हेल्थ कार्ड शुरू किया गया। सॉयल हेल्थ कार्ड से मिल रही जानकारी के आधार पर, जो किसान खेती कर रहे हैं, उनकी पैदावार भी बढ़ रही है, और खाद पर खर्च भी कम हो रहा है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Now, the PM is interacting with farmers from Sikkim, a state that has made a mark in organic farming. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
सरकार परंपरागत कृषि विकास योजना के अंतर्गत Organic Farming को पूरे देश में प्रोत्साहित करने में जुटी है। विशेष रूप से उत्तर पूर्व को ऑर्गेनिक खेती के Hub के तौर पर विकसित किया जा रहा है। आज देश में 22 लाख हेक्टेयर से ज्यादा जमीन पर Organic Farming होती है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Here is what farmers from West Bengal are telling PM @narendramodi. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Blue Revolution समुद्री मछली पालन के विकास एवं मछुआरों के कल्याण की एक राष्ट्रीय योजना है। इसके अन्तर्गत आर्थिक समृद्धि के लिए एक जिम्मेदार और टिकाऊ तरीके से प्रयास किया जा रहा है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
इसमें
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
मछली उत्पादन को बढ़ावा देना,
मछली पालन का modernisation,
भोजन और पोषण सुरक्षा सुनिश्चित करना
और मछुआरों और जलीय कृषि किसानों को सशक्त बनाने पर बल दिया गया है: PM @narendramodi
पशुपालन, मछली पालन, poultry farm, ये तो प्रचलित हैं लेकिन मधुमक्खी पालन पर विशेष ध्यान नहीं दिया गया। मधुमक्खी पालन भी किसानों के लिए एक तरह की आय का एक जरिया है। मधुमक्खी पालन ना सिर्फ किसान की उपज बढ़ाने में मदद करता है बल्कि शहद के रूप में अतिरिक्त कमाई का साधन भी बनता है: PM
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Watch- the farmers in Jodhpur interact with PM @narendramodi. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Benudhar Pradhan Ji is a farmer from Odisha. He is interacting with PM @narendramodi on his experiences in agriculture. Watch. https://t.co/5XFNDV9BnS
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
I am farming for the last 20 years. For the last three years I have been getting valuable guidance on proper irrigation, which is helping me: Rajwinder Singh Ji from Uttar Pradesh tells PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
जो लोग यह पूरा संवाद देख रहे हैं, उन्हें बहुत गर्व होगा हमारे किसानों पर, उनकी मेहनत पर, उनकी प्रगति पर और उनके नए प्रयोगों पर: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
जब देश के गांवों का, किसानों का उदय होगा तब ही भारत का भी उदय होगा। जब हमारा किसान सशक्त होगा, तब ही देश सशक्त होगा: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
