PM Modi dedicates Kishanganga Hydropower Station to the Nation, lays foundation stone for Srinagar Ring Road
To bring about change in the lives of the people of the state, balanced development of Jammu, Kashmir and Ladakh is very necessary: PM
Jammu and Kashmir has immense potential for tourism sector, we are making efforts to boost tourism in the state: PM Modi
Youth of Jammu and Kashmir are becoming role models for youngsters across the country: PM
In the journey of New India, a New Jammu and Kashmir can be the bright spot: PM Modi
There is no alternative to peace and stability. I urge the youth of Jammu and Kashmir to contribute towards welfare and development of the state: PM
Na Gaali Se, Na Goli Se, Samasya Suljhegi Har Kashmiri Ko Gale Lagane Se: PM Modi
Solutions to all problems is in development: PM Modi

ମଞ୍ଚ ଉପରେ ଉପସ୍ଥିତ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ରାଜ୍ୟପାଳ ଶ୍ରୀମାନ ଏନ୍. ଏନ୍. ଭୋରା ମହାଶୟ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମେହବୁବା ମୁଫ୍ତି ମହାଶୟା, ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳରେ ମୋର ସହଯୋଗୀ ଶ୍ରୀମାନ ନିତିନ ଗଡ଼କରୀ ମହାଶୟ, ଡକ୍ଟର ଜିତେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ମହାଶୟ, ଆର୍. କେ. ସିଂହ ମହାଶୟ, ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଉପ-ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀମାନ କବିନ୍ଦ୍ର ଗୁପ୍ତା ମହାଶୟ, ରାଜ୍ୟର ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀମାନ ସୁନୀଲ କୁମାର ଶର୍ମା ମହାଶୟ, ବିଧାନସଭାର ଉପ-ବାଚସ୍ପତି ଶ୍ରୀ ନଜିର ଅହମଦ ଖାନ୍ ମହାଶୟ, ସାଂସଦ ଏବଂ ଦେଶର ବରିଷ୍ଠ ନେତା ଆଦରଣୀୟ ଡକ୍ଟର ଫାରୁକ୍ ଅବଦୁଲ୍ଲା ମହାଶୟ, ସାଂସଦ ଶ୍ରୀମାନ ମୁଜାଫର ହୁସେନ ବେଗ୍ ମହାଶୟ, ଏବଂ ଏଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ମହାନୁଭବ ଓ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ମୋର ପ୍ରିୟ ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀ ମାନେ ।

ପୁଣି ଥରେ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରକୁ ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କ ମଧ୍ୟକୁ ଆସିବା ପାଇଁ ମୋତେ ସୁଯୋଗ ମିଳିଛି । ଆପଣମାନଙ୍କର ଆପଣାର ଭାବ, ଆପଣମାନଙ୍କର ସ୍ନେହ ଯାହା ମୋତେ ବାରମ୍ବାର ଏଠାକୁ ଟାଣି ଆଣୁଛି । ବିଗତ ଚାରି ବର୍ଷରେ ଏଭଳି କୌଣସି ବର୍ଷ ନାହିଁ ଯେ ମୁଁ ଏଠାକୁ ଆସିନାହିଁ । ଯେତେବେଳେ ଶ୍ରୀନଗରରେ ବନ୍ୟା ପରେ ମଧ୍ୟ ଦିପାବଳୀ ପାଳନ କରାଯାଉଥିଲା, ମୁଁ ଏଠାରେ ବନ୍ୟା ପିଡ଼ୀତଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦିପାବଳୀ ପାଳନ କରିଥିଲି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ସୀମାରେ ମୁତୟନ ଯବାନଙ୍କ ସହିତ ଦିପାବଳୀ ପାଳନ କରିବା ପାଇଁ ମୋତେ ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା ଆଉ ଆଜି ଯେତେବେଳେ ପବିତ୍ର ରମଜାନ୍ ମାସ ଚାଲୁ ରହିଛି, ସେତେବେଳେ ମଧ୍ୟ ମୁଁ ଆପଣମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି । ଏହି ମାସ ହେଉଛି ପୈଗମ୍ବର ମହମ୍ମଦଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ତାଙ୍କର ବାର୍ତ୍ତାକୁ ସ୍ମରଣ କରିବାର ଅବସର । ତାଙ୍କ ଜୀବନରୁ ସମାନତା ଏବଂ ଭାତୃତ୍ୱ ଭାବର ଶିକ୍ଷା ହିଁ ସଠିକ୍ ରୂପେ ଦେଶ ଆଉ ଦୁନିଆକୁ ଆଗକୁ ନେଇ ଯାଇପାରିବ ।

ଏହା ମଧ୍ୟ ହେଉଛି ଏକ ସୁଖଦ ସଂଯୋଗ ଯେ ରମଜାନର ଏହି ମୁବାରକ୍ ମାସରେ ଆମେ ଏଠାରେ ଏକ ବହୁତ ବଡ଼ ସ୍ୱପ୍ନକୁ ସାକାର କରିବା ପାଇଁ ଏକାଠି ହୋଇଛେ । ଆଜି ମୋତେ କୃଷ୍ଣଗଙ୍ଗା ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ଦେଶ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସମର୍ପଣ କରିବାର ସୌଭାଗ୍ୟ ମିଳିଛି । ଅନେକ ଅସୁବିଧାକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ପରେ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ବିକାଶ ଯାତ୍ରାରେ ନୂତନ ଅଧ୍ୟାୟ ଯୋଡ଼ିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛି । ଏହି ଅବସରରେ ମୁଁ ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ବହୁତ-ବହୁତ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଉଛି । ଏହା ଦ୍ୱାରା ରାଜ୍ୟକୁ କେବଳ ମାଗଣାରେ ହିଁ ନୁହେଁ ବରଂ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ବିଜୁଳି ମଧ୍ୟ ମିଳିବ । ଏବେ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରକୁ ଯେତେ ବିଜୁଳି ଆବଶ୍ୟକତା ହେଉଥିଲା, ତାହାର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ଦେଶର ଅନ୍ୟ ଭାଗର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ମଧ୍ୟ ପୂରଣ କରାଯାଇ ପାରିବ । 330 ମେଗାୱାଟର ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଆରମ୍ଭ ହେଲେ ବିଜୁଳି ଅଭାବ ଜନିତ ସମସ୍ୟାକୁ ବହୁ ମାତ୍ରାରେ ହ୍ରାସ କରାଯାଇ ପାରିବ ।

ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନେ, ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଇଂଜିନିୟରିଂ ର ହେଉଛି ଏକ ଅନନ୍ୟ ଉଦାହରଣ । ଏହାକୁ ଶେଷ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ ଲୋକ ତପସ୍ୟା କରିଛନ୍ତି । ପାହାଡ଼ର ଛାତିକୁ ଚିରି କୃଷ୍ଣଗଙ୍ଗାର ପାଣିକୁ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ଜରିଆରେ ବାନ୍ଦିପୋରାର ବୋନାର କେନାଲରେ ପହଂଚା ଯାଇଛି । ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ସହିତ ଜଡ଼ିତ ସମସ୍ତ ଶ୍ରମିକ, ସମସ୍ତ କର୍ମଚାରୀ, ସମସ୍ତ ଇଂଜିନିୟର ସମସ୍ତେ ହେଉଛନ୍ତି ବିଶେଷ ଅଭିନନ୍ଦନର ପାତ୍ର । ଆପଣଙ୍କର ହିଁ ସାହସ ଓ ଧୈର୍ଯ୍ୟର ଏହା ହେଉଛି ପରିଣାମ କି ଏହି କଠିନ ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ଆମେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ପାରିଛେ ।

ଏବେ ଏଠାରୁ ଏହି ମଂଚରୁ ମୋତେ ଶ୍ରୀନଗର ରୋଡର, ରିଙ୍ଗ ରୋଡ଼ର ଶିଳାନ୍ୟାସ କରିବାର ମଧ୍ୟ ସୁଯୋଗ ମିଳିଛି । ବୟାଳିଶ କିଲୋମିଟରର ଏହି ସଡ଼କ ପାଇଁ ପାଞ୍ଚ ଶହ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯିବ । ଏହି ରିଙ୍ଗ୍ ରୋଡ଼ ଶ୍ରୀନଗର ସହର ମଧ୍ୟରେ ହେଉଥିବା ଭିଡ଼ ସମସ୍ୟାକୁ ଅନେକ ମାତ୍ରାରେ ହ୍ରାସ କରିବାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ, ଆପଣଙ୍କ ଜୀବନକୁ ସହଜ ଓ ସରଳ କରିଦେବ ।

ଏହା ସହିତ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟର ତିନି ଭାଗକୁ କାଶ୍ମୀର, ଜାମ୍ମୁ, ଏବଂ ଲଦାଖର ସନ୍ତୁଳିତ ବିକାଶ ବହୁତ ଆବଶ୍ୟକ । ଏହାକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ଅଢ଼େଇ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ 80ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ପ୍ୟାକେଜ୍ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । ମୁଁ ଖୁସି ଯେ ଏତେ କମ୍ ସମୟରେ ପାଖାପାଖି ତେଷଠି ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ମଞ୍ଜୁରି ଦିଆଯାଇସାରିଛି ଆଉ 20 ହଜାର କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ମଧ୍ୟ ହୋଇ ସାରିଛି । ଏହି ଧନ ରାଶିରେ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରରେ ଆଇଆଇଟି ନିର୍ମାଣର କାର୍ଯ୍ୟ, ଆଇଆଇଏମ୍ ନିର୍ମାଣର କାର୍ଯ୍ୟ, ଦୁଇଟି ଏମ୍ସ ନିର୍ମାଣର କାର୍ଯ୍ୟ, ପ୍ରାଥମିକ ଚିକିତ୍ସାଳୟ ଠାରୁ ନେଇ ଜିଲ୍ଲା ହାସପାତାଳର ଆଧୁନିକୀକରଣର କାମ ମଧ୍ୟ ଚାଲୁ ରହିଛି ।

ନୂତନ ଜାତୀୟ ରାଜପଥ, ସବୁଦିନିଆ ରାସ୍ତା, ନୂତନ ସୁଡଙ୍ଗ, ଶକ୍ତି ପରିବହନ ଏବଂ ଆବଂଟନ ଲାଇନ୍, ନଦୀ ଓ ହ୍ରଦ ଗୁଡ଼ିକର ସଂରକ୍ଷଣ, କୃଷକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଯୋଜନାଗୁଡିକ, ଶୀତଳ ଭଣ୍ଡାର, ପଣ୍ୟାଗାର, ଯୁବକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ରୋଜଗାରର ନୂତନ ସୁଯୋଗ ନିମନ୍ତେ ଅନେକ ନୂତନ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆ ଯାଉଛି । ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର ଓ ଏଠାକାର ଲୋକଙ୍କ ଆଶା, ଆକାଂକ୍ଷା ଅନୁରୂପ ହେଉ, ଏହା ଉପରେ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇ କାର୍ଯ୍ୟ କରା ଯାଉଛି ।

ସାଥୀଗଣଯେତେବେଳେ ମଧ୍ୟ ମୁଁ ପାହାଡ଼ ଉପରକୁ ଯାଏ, ଗୋଟିଏ ଲୋକକଥା ନିଶ୍ଚୟ ମନେ ପଡ଼େ । ଆଗରୁ କୁହା ଯାଉଥିଲା କି ପାହାଡ଼ର ଯୌବନ ଏବଂ ପାହାଡ଼ର ପାଣି କେବେ ପାହାଡ଼ର କାମରେ ଆସି ନ ଥାଏ । ଏହି ଲୋକକଥା ହେଉଛି ସେତେବେଳର ଯେତେବେଳେ ଆଧୁନିକ କୌଶଳର ସେତେ ପ୍ରସାର ହୋଇ ନ ଥିଲା, ମଣିଷ ପ୍ରକୃତି ଆଗରେ ବାଧ୍ୟ ହେଉଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଏବେ ସମୟ ବଦଳି ଯାଇଛି । ଏହି ଲୋକକଥାକୁ ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ଆମେ ବଦଳାଇବାରେ ଏକାଠି ହୋଇଛେ । ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ପାଣି ଆଉ ଏହାର ଯୌବନ, ଦୁଇଟି ଯାକ ଏହି ଧରଣୀର କାମରେ ଆସିବ ।

ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରରେ ଅନେକ ନଦୀ ଅଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତର ଅମାପ ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି । ଏହା ହେଉଛି ଦେଶର ସେହି ଅଂଶ ଯାହା ନା କେବଳ ନିଜର ଆବଶ୍ୟକତା ବରଂ ସମଗ୍ର ଦେଶ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବିଜୁଳି ଉତ୍ପାଦନ କରିବାର ମଧ୍ୟ ସାମର୍ଥ୍ୟ ରଖିଛି । ଏହାକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ବିଗତ ଚାରି ବର୍ଷରେ ଆମେ ଏଠାରେ ଅନେକ ପ୍ରକଳ୍ପ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛୁ । କିସ୍ତୱାଡ଼ରେ 8,000କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟରେ ତିଆରି ହେବାକୁ ଥିବା ଜଳ ବିଦ୍ୟୁତ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଖୁବ ଶୀଘ୍ର ଆରମ୍ଭ ହେବ ।

ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘରକୁ ବିନା ବାଧାରେ ବିଜୁଳି ପହଂଚାଇବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ନିରନ୍ତର ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି । ସ୍ମାର୍ଟ ଗ୍ରୀଡ଼୍ (Smart Grid) ଏବଂ ସ୍ମାର୍ଟ ମିଟର ଭଳି ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଜ୍ଞାନ କୌଶଳର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି । ରାସ୍ତା ଆଲୋକୀକରଣର ଆଧୁନିକୀକରଣ କରାଯାଉଛି । ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଗାଁରୁ ନେଇ ଛୋଟ-ଛୋଟ ଅଂଚଳକୁ ଆଲୋକିତ କରିବା ପାଇଁ, ରାଜ୍ୟରେ ବିଜୁଳି ବଂଟନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସଂସ୍କାର ଆଣିବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରାୟ 4 ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ନିବେଶ କରାଯାଉଛି ।

ସାଥୀଗଣ, କେବଳ ଗାଁ ଆଉ ଘର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଜୁଳି ପହଂଚାଇବା ଆମର ଲକ୍ଷ୍ୟ ନୁହେଁ । ବରଂ ଯେଉଁ ଘରେ ବିଜୁଳି ପହଂଚି ଯାଇଛି ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବିଜୁଳି ବିଲ୍ ବୋଝ ନ ପାଲଟୁ ଏଥିପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି । ଉଜାଲା ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରରେ ମଧ୍ୟ 78 ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଏଲଇଡ଼ି ବଲବ୍ ବଂଟନ କରାଯାଇ ସାରିଛି । ଏହାଦ୍ୱାରା ଏଠାକାର ଜନତାଙ୍କୁ ବିଜୁଳି ବିଲ୍ ରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ପ୍ରାୟ 400 କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ସଂଚୟ ହେଉଛି । ସରକାର ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଜୁଳି ପହଂଚାଇବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଛନ୍ତି । ସୌଭାଗ୍ୟ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ଏବେ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ସେହି ସମସ୍ତ ଘରକୁ ମାଗଣା ବିଜୁଳି ସଂଯୋଗ ଦେବାର କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲୁ ରହିଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଜୁଳି ପହଂଚି ପାରିନାହିଁ ।

ସାଥୀଗଣ, ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରରେ ବିକାଶର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ମାଧ୍ୟମ ଯଦି କୌଣସି କ୍ଷେତ୍ର ଅଛି, ତ ତାହା ହେଉଛି ପର୍ଯ୍ୟଟନ, ଏହା ଦଶକ-ଦଶକ ଧରି ଆମେ ଦେଖି ଆସୁଛୁ । କମ୍ ନିବେଶରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ରୋଜଗାର ସୃଷ୍ଟି କଲା ଭଳି ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଭାଗ୍ୟ ପାଇଁ ହେଉଛି ଭାଗ୍ୟ ବିଧାତା । କିନ୍ତୁ ଏବେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ପୁରୁଣା କୌଶଳରେ ଚାଲୁ ନାହିଁ । ଆଜିର ପର୍ଯ୍ୟଟକ, ବର୍ତ୍ତମାନର ସୁବିଧା ଚାହୁଁଛି । ସେ ଗୋଟିଏ ଜାଗାରୁ ଅନ୍ୟ ଜାଗାକୁ ଯିବା ପାଇଁ ଘଣ୍ଟା-ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିବାକୁ ଚାହୁଁ ନାହିଁ, ସେ ସଙ୍କଟଜନକ ପଥରେ ଫସିବାକୁ ଚାହୁଁ ନାହିଁ, ସେ ଲଗାତାର ବିଜୁଳି ଚାହୁଁଛି, ସେ ପରିଷ୍କାର ପରିଚ୍ଛନ୍ନତା ଚାହୁଁଛି, ସେ ଭଲ ବିମାନ ସେବା ଚାହୁଁଛି ।

ପର୍ଯ୍ୟଟନ ପାଇଁ ଯେଉଁ ସବୁ ଆଧୁନିକ ଇକୋ-ସିଷ୍ଟମର ଆବଶ୍ୟକତା ହେଉଛି, ତାକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ଆମ ସରକାର ଅନେକ ଯୋଜନା ଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ଆଗକୁ ବଢ଼ୁଛି । ଏହି ଇକୋ ସିଷ୍ଟମ୍ ଯେତେ ଅଧିକ ମଜବୁତ ହେବ, ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରକୁ ସେତେ ଅଧିକ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ଆଗମନ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ିବ, କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ରୋଜଗାର ପାଇଁ ନୂତନ ସୁଯୋଗ ମଧ୍ୟ ମିଳିବ, ସେମାନଙ୍କର ଆୟ ସେତେ ଅଧିକ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ।

ସାଥୀଗଣ, ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ଏପରି ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ର ଅଛି, ଯେଉଁଠାରେ ସମଗ୍ର ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହେଉଛି ପର୍ଯ୍ୟଟନ କୈନ୍ଦ୍ରିକ, ସମଗ୍ର ଦେଶର ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥା । କେବଳ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରରେ ସେହି କ୍ଷମତା ଅଛି ଯାହା ଭାରତର ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆହୁରି ଅଧିକ ଗତିଶୀଳ କରିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ରଖିଛି । ଯଦି ମୁଁ କେବଳ ପର୍ଯ୍ୟଟନର କଥା କହିବି ତ ପ୍ରାୟ 2 ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ନିବେଶରେ 12 ବିକାଶଶୀଳ ପ୍ରାଧିକରଣ, 3 ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସର୍କିଟ, 50 ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଗ୍ରାମର କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯିବ । କିନ୍ତୁ ଯେପରି ମୁଁ ପ୍ରଥମରୁ କହିଥିଲି, ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସହିତ ହିଁ ତାହାର ସମସ୍ତ ଇକୋ-ସିଷ୍ଟମକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।

ଏହି ଇକୋ-ସିଷ୍ଟମର ବହୁତ ବଡ଼ ଆଧାର ହେଉଛି ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା । ଏହା ହେଉଛି କାରଣ ଯେ, ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରରେ ବହୁତ ବଡ଼ ସ୍ତରରେ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି । ରାଜ୍ୟକୁ ଦିଆ ଯାଇଥିବା ପ୍ୟାକେଜରେ ପ୍ରାୟ ଅଧା ଅଂଶ ସଡ଼କ ପ୍ରକଳ୍ପରେ ହିଁ ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯାଉଛି । ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରରେ ଜାତୀୟ ରାଜପଥର ନେଟୱାର୍କ ବିଛାଯାଉଛି ।

ଏଠାକୁ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ, ମୁଁ ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ଦୀର୍ଘତମ ଜୋଜିଲା ସୁଡ଼ଙ୍ଗ କାର୍ଯ୍ୟର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛି । ଏହି ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରରେ ବିକାଶର ନୂତନ ଗାଥା ଲେଖିବାକୁ ଯାଉଛି । ଆପଣ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ, ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବଢିବ ତ ସୁଯୋଗ, ପଢିବାକୁ ଯାଉଥିବା, ସଂପର୍କୀୟଙ୍କୁ ଭେଟିବାକୁ ଯିବା ବେଳେ, ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ଯାଉଥିବା ବେଳେ, ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ ଯିବା ଆସିବା ସମୟରେ, ଜିନିଷପତ୍ର କିଣା-ବିକା ସମୟରେ ଆପଣମାନଙ୍କୁ କମ୍ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡିବ । ରାସ୍ତାରେ ବିଳମ୍ବ କାରଣରୁ ଆମର ଯେଉଁ ସେଓ ନଷ୍ଟ ହୋଇ ଯାଉଛି, ଆମର ପନି ପରିବା ଖରାପ ହୋଇ ଯାଉଛି, ଏଠାକାର କୃଷକଙ୍କର ଯେଉଁ କ୍ଷତି ହେଉଛି, ତାହା ମଧ୍ୟ ଆମେ ବହୁତ ବଡ଼ ମାତ୍ରାରେ କମ୍ କରି ପାରିବା ।

ଏଠାରେ ଶ୍ରୀନଗରରେ ତିଆରି ହେବାକୁ ଥିବା ରିଙ୍ଗ ରୋଡ଼୍ ହେଉ, ଶ୍ରୀନଗର-ସୋପିୟାଂ-କାଜିଗୁଣ୍ଡ୍ ଜାତୀୟ ରାଜପଥ ହେଉ ଅଥବା ପୁଣି ଚେନାନୀ ଶୁଦ୍ଧ ମହାଦେବ-ଗୋହା ରାସ୍ତା ହେଉ, ତାହା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଲେ ଆପଣମାନଙ୍କର ସମୟ ବଂଚିବ ଆଉ ସଂସାଧନ ଗୁଡ଼ିକ କମ୍ ନଷ୍ଟ ହେବ । ରାଜ୍ୟର ଏଭଳି ଅଂଚଳ ଯାହା ବରଫପାତ ଯୋଗୁଁ ମାସ-ମାସ ଧରି ବିଛିନ୍ନ ହେଉଥିଲା ତାହାକୁ ମଧ୍ୟ ଯୋଡ଼ା ଯାଉଛି, ସେଥିପାଇଁ ହେଲିକପ୍ଟର ସେବା ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଉଛି । ଏହା ମଧ୍ୟ ଆପଣମାନଙ୍କୁ ଜାଣିବାର ଅଛି କି ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଶ୍ରୀନଗର ଏବଂ ଜାମ୍ମୁକୁ ସ୍ମାର୍ଟ ସିଟି କରିବାର କାମ ମଧ୍ୟ ଅଗ୍ରଗତି କରୁଛି ।

ସହରମାନଙ୍କରେ ଜଳ ଯୋଗାଣ ଆଉ ସ୍ୱରେଜ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ଅମୃତ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ପାଖାପାଖି ସାଢ଼େ 5 ଶହ କୋଟି ବ୍ୟୟ ବରାଦ କରାଯାଇଛି । ଯେତେବେଳେ ଆଧୁନିକ ସୁବିଧା ଗୁଡ଼ିକ ହେବ, ଆଧୁନିକ ସଡ଼କ ହେବ, ତ ଆପଣ ମାନଙ୍କର ଜୀବନ ମଧ୍ୟ ସହଜ ଓ ସରଳ ହେବ, ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର ଓ ତାହାର ସୁନ୍ଦରତାରେ ଆହୁରି ନୂତନ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଭରିଦେବ ।

ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନେ, ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଗାଁ ଆଉ ସହରକୁ ସ୍ମାର୍ଟ କରିବା କଥା କହୁଛେ, ତ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ହେଉଛି ଏହାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ । ମୁଁ ଖୁସି ଯେ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଜନତା ମଧ୍ୟ ଏହି ଅଭିଯାନକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଶକ୍ତିର ସହିତ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇ ନେଉଛନ୍ତି ।

ନିକଟରେ ଏଠାକାର ଏକ ଝିଅର ଭିଡ଼ିଓ ମୁଁ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ଦେଖିଥିଲି । ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷର ‘ଜନ୍ନତ’ ଡାଲ ହ୍ରଦକୁ ସଫା କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ଲାଗିଛି । ଯେତେବେଳେ ଦେଶର ଭବିଷ୍ୟତ ଏତେ ପବିତ୍ର ଆଉ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଚିନ୍ତା କରୁଛି, ସେତେବେଳେ ମୋତେ ଏହି ଅଭିଯାନର ଏକ ସଦସ୍ୟ ହିସାବରେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଖୁସି ଲାଗିଥାଏ । ସାଥୀଗଣ, ଏଭଳି ଅନେକ ଲୋକ ଅଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ନିଜସ୍ୱ ସ୍ତରରେ ଏହି ପ୍ରକାରର କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ।

ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନେ, ମୋତେ ଏହି କଥାର ଅନୁଭବ ରହିଛି କି ଭୀଷଣ ବନ୍ୟାରେ ଏଠାରେ ଯେଉଁ କ୍ଷୟ କ୍ଷତି ହୋଇଥିଲା, ତାହା ଆପଣଙ୍କ ଜୀବନକୁ ପରିବର୍ତ୍ତିତ କରି ଦେଇଛି । ଆମର ଏହା ହେଉଛି ଯଥା ସମ୍ଭବ ପ୍ରୟାସ ଯେ ଯେଉଁଠାରେ ଯାହା କ୍ଷତି ହୋଇଛି, ତାହାର ଭରଣା ହେଉ ଆଉ ଏଥିପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ ନିରନ୍ତର ସହାୟତା ଦିଆଯାଉଛି ।

ସାଥୀଗଣ, ଆହୁରି ଏକ ଗମ୍ଭୀର ବିଷୟ ହେଉଛି ଯାହା ଉପରେ ପିଡିପି-ବିଜେପି ମେଂଟ ସରକାର ଆଉ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ମିଳିମିଶି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି । ଏହି ବିଷୟ ହେଉଛି ବିସ୍ଥାପିତ ମାନଙ୍କର । ଯେଉଁ ଲୋକ ସୀମା ଆରପଟର ପରିସ୍ଥିତିରେ ବ୍ୟତିବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇ ଏଠାକୁ ଆସିଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନଙ୍କୁ ସ୍ଥାନୀୟ ସମସ୍ୟା କାରଣରୁ ଘର ଛାଡ଼ିବାକୁ ପଡ଼ିଛି, ଭିନ୍ନ-ଭିନ୍ନ ଜାଗାରେ ସେମାନଙ୍କ ପୁନର୍ବାସ ପାଇଁ ପାଖାପାଖି ସାଢ଼େ ତିନି ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯାଉଛି ।

ସାଥୀଗଣ, ଆଜି ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଅନେକ ଯୁବକ, ଦେଶର ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟର ଯୁବକ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ରୋଲ୍ ମଡେଲ ସାଜୁଛନ୍ତି । ପ୍ରଶାସନିକ ସେବାରେ ଯେତେବେଳେ ଏଠାକାର ଯୁବକଙ୍କର ନାମକୁ ଦେଖୁଛି, ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ସାକ୍ଷାତ କରୁଛି, ତ ମୋର ଖୁସି ଦୁଇ ଗୁଣା ହୋଇଯାଏ । ମୋର ମନେ ଅଛି ଦେଶର ଛାତି ସେତିକି ବେଳେ ଗର୍ବରେ ଚଉଡ଼ା ହୋଇ ଯାଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ଏଠାକାର ବାନ୍ଦିପୋରାର ଝିଅ କିକ୍ ବକ୍ସିଂରେ ଭାରତର ନାମକୁ ଗୌରବାନ୍ୱିତ କରିଥିଲେ । ତଜାମୁଲଙ୍କ ଭଳି ପ୍ରତିଭାକୁ ଦେଶ ବେକାର ଯିବାକୁ ଦେବ ନାହିଁ । ଏହା  ହେଉଛି କାରଣ କି କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର କ୍ରୀଡ଼ା ପ୍ରତିଭାକୁ ପରିସ୍ଫୁଟ କରିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ସହିତ ମିଶି ପ୍ରୟାସ କରୁଛନ୍ତି । ଏହି ଭାବନା ଦ୍ୱାରା ଏଠାରେ କ୍ରୀଡ଼ା ଭିତିଭୂମି ବିକଶିତ କରିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରୟାସ କରା ଯାଉଛି ।

ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନେ, ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଆଉ ରୋଜଗାରର ଅବସର ଉପଲବ୍ଧ କରାଇବା ବିଷୟକୁ ନେଇ ଗମ୍ଭୀର ଭାବେ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି । ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ସହିତ ମିଶି ବହୁ ନୂତନ ଯୋଜନା ସବୁକୁ ସାକାର କରାଯାଇଛି । ହିମାୟତ ଯୋଜନା ଦ୍ୱାରା ଏଠାକାର ଏକ ଲକ୍ଷ ଯୁବକଙ୍କୁ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ କରାଇବାର ଯୋଜନା ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲୁ ରହିଛି । 16 ହଜାରରୁ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବୃତ୍ତି ଯୋଜନାର ଲାଭ ମିଳିଛି । ସେମାନଙ୍କୁ ଦେଶର ଉନ୍ନତ କଲେଜ ଆଉ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାର ସୁଯୋଗ ଦିଆ ଯାଇଛି । ଭିନ୍ନ-ଭିନ୍ନ କାରଣରୁ କଲେଜ ଆଉ ସ୍କୁଲ ପଢ଼ା ଅଧାରୁ ଛାଡ଼ୁଥିôବା ପଖାପାଖି 60 ହଜାର ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀଙ୍କ ପାଇଁ ଚାକିରୀର ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆ ଯାଇଛି ।

ଏଠାକାର ଯୁବକ ଦେଶ ଆଉ ପ୍ରଦେଶର ନାଗରିକଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା କାମରେ ଆସି ପାରିବେ, ଏଥିପାଇଁ ମଧ୍ୟ ନୂତନ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଛି । ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ପୁଲିସକୁ ସଶକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ 5ଟି ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବାଟାଲିୟନକୁ ମଞ୍ଜୁରି ଦିଆଯାଇଛି । ମୋତେ ଅବଗତ କରାଯାଇଛି କି ଭର୍ତ୍ତି ହେବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଉପନୀତ, ଯାହା ପରେ ଏଠାକାର 5 ହଜାର ଯୁବକଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ରୋଜଗାର ମିଳିବ ।

ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନେ, ଆମ ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ନାଗରିକ ଆଉ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସୁରକ୍ଷା, ଏହା ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପ୍ରାଥମିକତା । ଏହି ଦାୟିତ୍ୱକୁ ତୁଲାଇବା ପାଇଁ ଆମର ସୁରକ୍ଷାବଳ ଅନବରତ ଲାଗି ପଡ଼ିଛନ୍ତି, ଏଠାରେ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ପୁଲିସ ହେଉ, ବେସାମରିକ ବାହିନୀର ଯବାନ ହୁଅନ୍ତୁ, ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ମୁଁ କହିବାକୁ ଚାହୁଁଛି କି ଜଟିଳ ପରିସ୍ଥିତିରେ ମଧ୍ୟ ଆପଣ ବେଶ ଭଲ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି । ଆପଣମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଯେଉଁ ସୁ-ସଂପର୍କ ରହିଛି, ସହଯୋଗ ରହିଛି, ଏଥିପାଇଁ ଏହି ସମସ୍ତେ ହେଉଛନ୍ତି ବହୁତ-ବହୁତ ଧନ୍ୟବାଦର ପାତ୍ର । ବନ୍ୟା ହେଉ କିମ୍ବା ବରଫ ଝଡ଼ ଅବା ଅଗ୍ନିକାଣ୍ଡ ଭଳି ବିପଦ ହେଉ, ଅସୁବିଧାରେ ଫସି ରହିଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷାବଳଙ୍କର ଯୋଗଦାନ ହେଉଛି ଅତୁଳନୀୟ । ଏଠାକାର ଜନତାଙ୍କ ପାଇଁ ସେମାନେ ଯାହା କିଛି ମଧ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ମଧ୍ୟ କଷ୍ଟ ସହ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ତାହାର ଗୋଟିଏ-ଗୋଟିଏ ଛବି ଦେଶର ଜନତାର ମନ-ମସ୍ତିଷ୍କରେ ଆଚ୍ଛାଦିତ ହୋଇ ରହିଛି ।

ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନେ, ଦେଶର ଶହେ ପଚିଶ କୋଟି ଲୋକ ଆଜି ନିଉ ଇଣ୍ଡିଆର ସଙ୍କଳ୍ପ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି । ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର ଏହି ନିଉ ଇଣ୍ଡିଆର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଚମକୁଥିବା ତାରକା ହୋଇ ପାରିବ । କୌଣସି କାରଣ ନାହିଁ କି ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରରେ ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ଭଲ ଶିକ୍ଷା ସଂସ୍ଥାନ, ସବୁଠାରୁ ଭଲ ହାସପାତାଳ, ସବୁଠାରୁ ଭଲ ସଡ଼କ, ସବୁଠାରୁ ଆଧୁନିକ ବିମାନବନ୍ଦର ନ ହେଉ । କୌଣସି କାରଣ ନାହିଁ କି ଏଠାକାର ଆମର ପିଲାମାନେ ଭଲ ଡାକ୍ତର ହୋଇପାରିବେନି, ଭଲ ଇଂଜିନିୟର ହୋଇପାରିବେନି, ଭଲ ପ୍ରଫେସର ହୋଇପାରିବେନି ଆଉ ଭଲ ଅଧିକାରୀ ହୋଇପାରିବେନି, କୌଣସି କାରଣ ନାହିଁ ।

ସାଥୀଗଣ, ବହୁତ ଗୁଡ଼ିଏ ଶକ୍ତି ରହିଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ଚାହାଁନ୍ତି ନାହିଁ କି ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ବିକାଶ ହେଉ, ଏଠାକାର ଲୋକମାନଙ୍କର ଜୀବନ ହସଖୁସିଭରା ହେଉ, କିନ୍ତୁ ସାଥୀଗଣ, ଆମକୁ ଏହି ବିଦେଶୀ ଶକ୍ତି ମାନଙ୍କୁ ଜବାବ ଦେଇ ଆଗକୁ ବଢ଼ି ଚାଲିବାର ଅଛି ।

ଏଠାରେ ମେହବୁବା ମୁଫ୍ତି ମହାଶୟାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଚାଲୁଥିବା ପିଡିପି-ବିଜେପି ମେଣ୍ଟ ସରକାର ଆଉ କେନ୍ଦ୍ରର ଏନ୍ଡିଏ ସରକାର ନିରନ୍ତର ଏଭଳି ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟଧାରାକୁ ଆଣିବାର ପ୍ରୟାସ କରୁଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ଦୁଷ୍ପ୍ରଚାର ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ନିଜର ହିଁ ପବିତ୍ର ମାଟି ଉପରେ ପ୍ରହାର କରୁଛନ୍ତି ।

ସାଥୀଗଣ, ଶାନ୍ତି ଆଉ ସ୍ଥାୟୀତ୍ୱର କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ହୋଇ ନ ପାରେ । ମୋର ଅନୁରୋଧ ହେଉଛି କି ଯେଉଁ ଯୁବକମାନେ ରାସ୍ତା ଭୁଲି ଯାଇଛନ୍ତି, ସେମାନେ ମୁଖ୍ୟଧାରାକୁ ଫେରି ଆସନ୍ତୁ । ଏହା ହେଉଛି ମୁଖ୍ୟଧାରା, ସେମାନଙ୍କର ମାତା-ପିତା, ସେମାନଙ୍କର ପରିବାର । ଏହି ମୁଖ୍ୟଧାରା ହେଉଛି ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ବିକାଶରେ ସେମାନଙ୍କର ସକ୍ରିୟ ଯୋଗଦାନ । ଏହି ଯୁବ ପିଢି ଉପରେ ହିଁ ଦାୟିତ୍ୱ ରହିଛି ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଗୌରବ ବୃଦ୍ଧି କରିବା । ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରରେ ଏତେ ସବୁ ସାଧନ ରହିଛି, ଏତେ ସବୁ ସଂସାଧନ ରହିଛି, ଏତେ ସାମର୍ଥ୍ୟ ରହିଛି ଯେ, କୌଣସି କାରଣ ନାହିଁ କି ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର, ଭାରତର ନିଜର ଅନ୍ୟ ସବୁ ଅଂଚଳଠାରୁ ତିଳେ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ପଛରେ ରହୁ । ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ଯୁବକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଉଠାଯାଇଥିବା ପ୍ରତିଟି ପଥର, ପ୍ରତିଟି ଅସ୍ତ୍ର, ତାଙ୍କର ନିଜର ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରକୁ ଅସ୍ଥିର କରୁଛି ।

ରାଜ୍ୟକୁ ଏବେ ଏହି ଅସ୍ଥିରତାର ବାତାବରଣ ଭିତରୁ ବାହାରକୁ ଆଣିବାକୁ ହିଁ ହେବ । ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ, ନିଜର ଆଗାମୀ ପିଢିଙ୍କ ପାଇଁ, ସେମାନଙ୍କୁ କେବଳ କାଶ୍ମୀର ହିଁ ନୁହେଁ, ଭାରତର ବିକାଶର ମୁଖ୍ୟଧାରା ସହିତ ମଧ୍ୟ ଯୋଡ଼ିବାକୁ ହିଁ ହେବ । ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ଧରି, ଆମେ ହେଉଛେ ଏକ ଭାରତ ମାଆର ସନ୍ତାନ । ଦୁନିଆର କୌଣସି ଏଭଳି ଶକ୍ତି ନାହିଁ, ଯାହା ଭାଇକୁ ଭାଇଠାରୁ ଦୂର କରି ପାରିବ । ମାଆର କ୍ଷୀରରେ କେବେ ହେଲେ କୌଣସି ପ୍ରଭେଦ ହୋଇ ନ ପାରେ । ଯେଉଁ ଲୋକମାନେ ଦଶକ ଦଶକ ଧରି ଏହି ପ୍ରୟାସରେ ଲାଗି ରହିଥିଲେ, ସେମାନେ ଏବେ ନିଜେ ବିଖଣ୍ଡିତ ହେବାର ଦ୍ୱାରରେ ଆସି ଉପନୀତ ।

ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନେ, ମୁଁ ପୁଣି ଥରେ କହିବି, ଗତ ବର୍ଷ ମୁଁ ଦିପାବଳୀ ଗୁରେଜରେ ବିତାଇଥିଲି ତ ଏ ବର୍ଷ ରମଜାନ ଅବସରରେ, ଏଠାରେ ଆପଣ ମାନଙ୍କ ଗହଣରେ ଅଛି । ଏହା ତ ହେଉଛି କାଶ୍ମୀରର ଭାବନା, ଏହା ତ ହେଉଛି ଏହି ମାଟିର ଦେଶ ଆଉ ଦୁନିଆକୁ ଦାନ । ଏଠାରେ ସମସ୍ତଙ୍କର ସ୍ୱାଗତ, ଏଠାରେ ସମସ୍ତଙ୍କର ସକ୍ରାର । ଏହା ହେଉଛି ସେହି ପରମ୍ପରାର ମାଟି ଯାହା ଦେଶ ଦୁନିଆରେ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ନାହିଁ । ଏହି ମାଟିକୁ ପନ୍ଥ ଆଉ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରୁ ଅଧିକ ପରମ୍ପରା ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି । ତେଣୁ-

କାଶ୍ମୀରିୟାତକୁ ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପାୟୀ ମହାଶୟ ମଧ୍ୟ ଆଦର କରୁଥିଲେ ଆଉ ଏହି ମୋଦୀ ମଧ୍ୟ କାଶ୍ମୀରିୟାତକୁ ସମ୍ମାନ କରୁଛନ୍ତି ।

ଆଉ ମୁଁ ତ ଲାଲକିଲ୍ଲାରୁ ମଧ୍ୟ କହିଥିଲି କି :-

ନା ଗୁଳି ଦ୍ୱାରା ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ହେବ, ନା ଗୁଳି ଦ୍ୱାରା ସମସ୍ୟାର ଅନ୍ତ ହେବ, ପ୍ରତ୍ୟେକ କାଶ୍ମୀରୀଙ୍କୁ ଆଲିଙ୍ଗନ କଲେ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ହେବ ।

ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ବିକାଶ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ଆଉ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ନୀତି ମଧ୍ୟ ରହିଛି, ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ମଧ୍ୟ ରହିଛି, ଆଉ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ଆମେ କେବେ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ପଛଘୁଂଚା ଦେଉନାହିଁ । ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ଉପରେ ରହିଥିବା ହଜାର ହଜାର ମୋକଦ୍ଦମାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହର କରିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ହେଉ କିମ୍ବା ଏବେ ରମଜାନ୍ ର ଏହି ପବିତ୍ର ମୁବାରକ୍ ମାସରେ ନିଆ ଯାଇଥିବା ଅସ୍ତ୍ର ବିରତିର ନିଷ୍ପତ୍ତି ହେଉ, ତାହାର ପଛରେ ରହିଥିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏହା ଯେ, କାଶ୍ମୀରର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଯୁବକଙ୍କୁ, ଏଠାକାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସ୍ଥାୟିତ୍ୱ ମିଳୁ, ସ୍ଥିରତା ମିଳୁ ଆଉ ବିକାଶ ମିଳୁ ।

ସାଥୀଗଣ, ଏହା କେବଳ ଅସ୍ତ୍ର ବିରତି ନୁହେଁ, ଏହା ହେଉଛି ଇସଲାମ୍ ନାମରେ ଆତଙ୍କବାଦ ଖେଳାଉଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଜାଗ୍ରତ କରିବାର ହେଉଛି ଏକ ମାଧ୍ୟମ ମଧ୍ୟ । ମୁଁ ବୁଝୁଛି କି ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ଲୋକମାନେ ଏହି କଥାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି କି କିପରି ସେମାନଙ୍କୁ ଭ୍ରମରେ ରଖିବାର ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଉଛି । ସ୍ଥିରତାର ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ସରକାର ଏକ ପ୍ରତିନିଧିଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ନିଯୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି । ସେ ଜନତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିବା ପ୍ରତିନିଧିଙ୍କ ଠାରୁ, ଏଠାକାର ଭିନ୍ନ-ଭିନ୍ନ ସଂଗଠନ-ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ସାକ୍ଷାତ କରୁଛନ୍ତି । ଆଉ ମୁଁ ଚାହୁଁଛି କି ଯାହା ମଧ୍ୟ ନିଜର କଥା ରହିଛି ଯାଇଛି କୁହନ୍ତୁ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ସହିତ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରି ସେ ଶାନ୍ତିର ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାର ପ୍ରୟାସ ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି ।

ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନେ, ସରକାର ନିଜ ତରଫରୁ କୌଣସି ଉପାୟ ଛାଡ଼ୁ ନାହାଁନ୍ତି । କିନ୍ତୁ କାଶ୍ମୀରିୟାତ ଏବଂ ଜାମ୍ମୁରିୟାତର ମେଣ୍ଟକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଆପଣମାନଙ୍କର ସମସ୍ତଙ୍କର ମଧ୍ୟ ଆଉ ମୁଁ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ସମସ୍ତ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରୁଛି କି ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କର ମଧ୍ୟ, ଏଠାକାର ସମସ୍ତ ମାତା-ପିତାଙ୍କର, ଏଠାକାର ଯୁବକମାନଙ୍କର, ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀଙ୍କର ଏବଂ ଧର୍ମଗୁରୁଙ୍କର ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଦାୟିତ୍ୱ ଏବଂ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଭୂମିକା ।

ମୁଁ ଚାହିଁବି କି ଆପଣ, ଆମେ, ସମସ୍ତେ ନିଜର ସମସ୍ତ ଶକ୍ତି କେବଳ ଏବଂ କେବଳ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ବିକାଶ ପାଇଁ ବିନିଯୋଗ କରିବା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମସ୍ୟା, ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିବାଦ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ମତଭେଦର, ତାହାର ସମାଧାନ ହେଉଛି ଗୋଟିଏ- ବିକାଶ, ବିକାଶ ଆଉ କେବଳ ମାତ୍ର ବିକାଶ ।

ନିଉ ଇଣ୍ଡିଆ ସହିତ ହିଁ ନିଉ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର, ଶାନ୍ତ ଆଉ ସମୃଦ୍ଧ ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଭାରତର ବିକାଶର ଗାଥାକୁ ଆହୁରି ଅଧିକ ସୁଦୃଢ଼ କରିବ, ଆଉ ଏଭଳି ମୋର ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି । ଆଉ ମୁଁ ଏହି ବିଶ୍ୱାସର ସହିତ ଆପଣମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମୋର ଭାବନାକୁ ଖୋଲିଖୋଲି ଭାବେ ବ୍ୟକ୍ତ କରୁଛି । ନିଜର କଥାକୁ ଖୋଲିକରି କହୁଛି । ଆଉ ମୁଁ ଦୁନିଆର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ କହୁଛି – ସମଗ୍ର ଦୁନିଆର ଦେଶ, ଯିଏ ମଧ୍ୟ ଏହି ରାସ୍ତାରେ ଚାଲି ପଡ଼ିଛନ୍ତି, ସେ ସମସ୍ତେ ଅନୁତାପ କରୁଛନ୍ତି । ସମସ୍ତେ ଫେରୁଛନ୍ତି । ସେମାନେ ଫେରିବାର ରାସ୍ତା ଖୋଜୁଛନ୍ତି । ଆଉ ଏଥିପାଇଁ ହସଖୁସିର ଜୀବନ, ଭ୍ରାତୃଭାବ ଜୀବନ, ଶାନ୍ତି ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧିର ଜୀବନ, ସୁଖଶାନ୍ତିର ଜୀବନ, ଏହି ପରମ୍ପରାକୁ ଆମକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବାର ଅଛି ଆଉ ଏଥିପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ କୌଣସି ଅଭାବ ରହିବ ନାହିଁ । ଯେଉଁଠାରେ ଆବଶ୍ୟକ ହେବ ସମସ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ଉଠାଇ ଚାଲିବା । ଆପଣଙ୍କ ସମର୍ଥନ ଏବଂ ସହଯୋଗ ରହିବ, ଆମେ ଯେଉଁ ଇଚ୍ଛାକୁ ନେଇ ବାହାରିଛୁ ସେହି ଇଚ୍ଛାକୁ ଆମେ ପୂରଣ କରି ରହିବୁ ଆଉ ପୁଣି ଥରେ ଆମର ଏହି କାଶ୍ମୀର, ଆମର ଏହି ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର, ଲେହ-ଲଦାଖ, ସମସ୍ତ ଅଂଚଳ ସମସ୍ତ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନୀଙ୍କ ପାଇଁ ସେହି ମୁକୁଟ ମଣି ରୂପରେ ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କୁ ସ୍ନେହର ସହିତ ଗଳାରେ ଲଗାଇବାର ସୁଯୋଗ ଦେବ ।

ଏହି ଭାବନା ସହିତ ସେଠା-ସେଠା ସୁକ୍ରିୟା (ବହୁତ ବହୁତ ଧନ୍ୟବାଦ) ସୁକ୍ରିୟା, ଅଜ ଦିୟୁ ଇଜାଜତ୍ (ଏବେ ବିଦାୟ ଦିଅନ୍ତୁ), ଖୁଦାଇ ଥଇ ନବ ଖୋସତ୍ ଖୁସହାଲ (ଖୁଦା ତୁମମାନଙ୍କୁ ନୂଆ ସୁଖ ଶାନ୍ତିରେ ରଖନ୍ତୁ) ।

ଧନ୍ୟବାଦ ।

Explore More
ଶ୍ରୀରାମ ଜନ୍ମଭୂମି ମନ୍ଦିର ଧ୍ଵଜାରୋହଣ ସମାରୋହରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣ

ଲୋକପ୍ରିୟ ଅଭିଭାଷଣ

ଶ୍ରୀରାମ ଜନ୍ମଭୂମି ମନ୍ଦିର ଧ୍ଵଜାରୋହଣ ସମାରୋହରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣ
'Will walk shoulder to shoulder': PM Modi pushes 'Make in India, Partner with India' at Russia-India forum

Media Coverage

'Will walk shoulder to shoulder': PM Modi pushes 'Make in India, Partner with India' at Russia-India forum
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Today, India is becoming the key growth engine of the global economy: PM Modi
December 06, 2025
India is brimming with confidence: PM
In a world of slowdown, mistrust and fragmentation, India brings growth, trust and acts as a bridge-builder: PM
Today, India is becoming the key growth engine of the global economy: PM
India's Nari Shakti is doing wonders, Our daughters are excelling in every field today: PM
Our pace is constant, Our direction is consistent, Our intent is always Nation First: PM
Every sector today is shedding the old colonial mindset and aiming for new achievements with pride: PM

आप सभी को नमस्कार।

यहां हिंदुस्तान टाइम्स समिट में देश-विदेश से अनेक गणमान्य अतिथि उपस्थित हैं। मैं आयोजकों और जितने साथियों ने अपने विचार रखें, आप सभी का अभिनंदन करता हूं। अभी शोभना जी ने दो बातें बताई, जिसको मैंने नोटिस किया, एक तो उन्होंने कहा कि मोदी जी पिछली बार आए थे, तो ये सुझाव दिया था। इस देश में मीडिया हाउस को काम बताने की हिम्मत कोई नहीं कर सकता। लेकिन मैंने की थी, और मेरे लिए खुशी की बात है कि शोभना जी और उनकी टीम ने बड़े चाव से इस काम को किया। और देश को, जब मैं अभी प्रदर्शनी देखके आया, मैं सबसे आग्रह करूंगा कि इसको जरूर देखिए। इन फोटोग्राफर साथियों ने इस, पल को ऐसे पकड़ा है कि पल को अमर बना दिया है। दूसरी बात उन्होंने कही और वो भी जरा मैं शब्दों को जैसे मैं समझ रहा हूं, उन्होंने कहा कि आप आगे भी, एक तो ये कह सकती थी, कि आप आगे भी देश की सेवा करते रहिए, लेकिन हिंदुस्तान टाइम्स ये कहे, आप आगे भी ऐसे ही सेवा करते रहिए, मैं इसके लिए भी विशेष रूप से आभार व्यक्त करता हूं।

साथियों,

इस बार समिट की थीम है- Transforming Tomorrow. मैं समझता हूं जिस हिंदुस्तान अखबार का 101 साल का इतिहास है, जिस अखबार पर महात्मा गांधी जी, मदन मोहन मालवीय जी, घनश्यामदास बिड़ला जी, ऐसे अनगिनत महापुरूषों का आशीर्वाद रहा, वो अखबार जब Transforming Tomorrow की चर्चा करता है, तो देश को ये भरोसा मिलता है कि भारत में हो रहा परिवर्तन केवल संभावनाओं की बात नहीं है, बल्कि ये बदलते हुए जीवन, बदलती हुई सोच और बदलती हुई दिशा की सच्ची गाथा है।

साथियों,

आज हमारे संविधान के मुख्य शिल्पी, डॉक्टर बाबा साहेब आंबेडकर जी का महापरिनिर्वाण दिवस भी है। मैं सभी भारतीयों की तरफ से उन्हें श्रद्धांजलि अर्पित करता हूं।

Friends,

आज हम उस मुकाम पर खड़े हैं, जब 21वीं सदी का एक चौथाई हिस्सा बीत चुका है। इन 25 सालों में दुनिया ने कई उतार-चढ़ाव देखे हैं। फाइनेंशियल क्राइसिस देखी हैं, ग्लोबल पेंडेमिक देखी हैं, टेक्नोलॉजी से जुड़े डिसरप्शन्स देखे हैं, हमने बिखरती हुई दुनिया भी देखी है, Wars भी देख रहे हैं। ये सारी स्थितियां किसी न किसी रूप में दुनिया को चैलेंज कर रही हैं। आज दुनिया अनिश्चितताओं से भरी हुई है। लेकिन अनिश्चितताओं से भरे इस दौर में हमारा भारत एक अलग ही लीग में दिख रहा है, भारत आत्मविश्वास से भरा हुआ है। जब दुनिया में slowdown की बात होती है, तब भारत growth की कहानी लिखता है। जब दुनिया में trust का crisis दिखता है, तब भारत trust का pillar बन रहा है। जब दुनिया fragmentation की तरफ जा रही है, तब भारत bridge-builder बन रहा है।

साथियों,

अभी कुछ दिन पहले भारत में Quarter-2 के जीडीपी फिगर्स आए हैं। Eight परसेंट से ज्यादा की ग्रोथ रेट हमारी प्रगति की नई गति का प्रतिबिंब है।

साथियों,

ये एक सिर्फ नंबर नहीं है, ये strong macro-economic signal है। ये संदेश है कि भारत आज ग्लोबल इकोनॉमी का ग्रोथ ड्राइवर बन रहा है। और हमारे ये आंकड़े तब हैं, जब ग्लोबल ग्रोथ 3 प्रतिशत के आसपास है। G-7 की इकोनमीज औसतन डेढ़ परसेंट के आसपास हैं, 1.5 परसेंट। इन परिस्थितियों में भारत high growth और low inflation का मॉडल बना हुआ है। एक समय था, जब हमारे देश में खास करके इकोनॉमिस्ट high Inflation को लेकर चिंता जताते थे। आज वही Inflation Low होने की बात करते हैं।

साथियों,

भारत की ये उपलब्धियां सामान्य बात नहीं है। ये सिर्फ आंकड़ों की बात नहीं है, ये एक फंडामेंटल चेंज है, जो बीते दशक में भारत लेकर आया है। ये फंडामेंटल चेंज रज़ीलियन्स का है, ये चेंज समस्याओं के समाधान की प्रवृत्ति का है, ये चेंज आशंकाओं के बादलों को हटाकर, आकांक्षाओं के विस्तार का है, और इसी वजह से आज का भारत खुद भी ट्रांसफॉर्म हो रहा है, और आने वाले कल को भी ट्रांसफॉर्म कर रहा है।

साथियों,

आज जब हम यहां transforming tomorrow की चर्चा कर रहे हैं, हमें ये भी समझना होगा कि ट्रांसफॉर्मेशन का जो विश्वास पैदा हुआ है, उसका आधार वर्तमान में हो रहे कार्यों की, आज हो रहे कार्यों की एक मजबूत नींव है। आज के Reform और आज की Performance, हमारे कल के Transformation का रास्ता बना रहे हैं। मैं आपको एक उदाहरण दूंगा कि हम किस सोच के साथ काम कर रहे हैं।

साथियों,

आप भी जानते हैं कि भारत के सामर्थ्य का एक बड़ा हिस्सा एक लंबे समय तक untapped रहा है। जब देश के इस untapped potential को ज्यादा से ज्यादा अवसर मिलेंगे, जब वो पूरी ऊर्जा के साथ, बिना किसी रुकावट के देश के विकास में भागीदार बनेंगे, तो देश का कायाकल्प होना तय है। आप सोचिए, हमारा पूर्वी भारत, हमारा नॉर्थ ईस्ट, हमारे गांव, हमारे टीयर टू और टीय़र थ्री सिटीज, हमारे देश की नारीशक्ति, भारत की इनोवेटिव यूथ पावर, भारत की सामुद्रिक शक्ति, ब्लू इकोनॉमी, भारत का स्पेस सेक्टर, कितना कुछ है, जिसके फुल पोटेंशियल का इस्तेमाल पहले के दशकों में हो ही नहीं पाया। अब आज भारत इन Untapped पोटेंशियल को Tap करने के विजन के साथ आगे बढ़ रहा है। आज पूर्वी भारत में आधुनिक इंफ्रास्ट्रक्चर, कनेक्टिविटी और इंडस्ट्री पर अभूतपूर्व निवेश हो रहा है। आज हमारे गांव, हमारे छोटे शहर भी आधुनिक सुविधाओं से लैस हो रहे हैं। हमारे छोटे शहर, Startups और MSMEs के नए केंद्र बन रहे हैं। हमारे गाँवों में किसान FPO बनाकर सीधे market से जुड़ें, और कुछ तो FPO’s ग्लोबल मार्केट से जुड़ रहे हैं।

साथियों,

भारत की नारीशक्ति तो आज कमाल कर रही हैं। हमारी बेटियां आज हर फील्ड में छा रही हैं। ये ट्रांसफॉर्मेशन अब सिर्फ महिला सशक्तिकरण तक सीमित नहीं है, ये समाज की सोच और सामर्थ्य, दोनों को transform कर रहा है।

साथियों,

जब नए अवसर बनते हैं, जब रुकावटें हटती हैं, तो आसमान में उड़ने के लिए नए पंख भी लग जाते हैं। इसका एक उदाहरण भारत का स्पेस सेक्टर भी है। पहले स्पेस सेक्टर सरकारी नियंत्रण में ही था। लेकिन हमने स्पेस सेक्टर में रिफॉर्म किया, उसे प्राइवेट सेक्टर के लिए Open किया, और इसके नतीजे आज देश देख रहा है। अभी 10-11 दिन पहले मैंने हैदराबाद में Skyroot के Infinity Campus का उद्घाटन किया है। Skyroot भारत की प्राइवेट स्पेस कंपनी है। ये कंपनी हर महीने एक रॉकेट बनाने की क्षमता पर काम कर रही है। ये कंपनी, flight-ready विक्रम-वन बना रही है। सरकार ने प्लेटफॉर्म दिया, और भारत का नौजवान उस पर नया भविष्य बना रहा है, और यही तो असली ट्रांसफॉर्मेशन है।

साथियों,

भारत में आए एक और बदलाव की चर्चा मैं यहां करना ज़रूरी समझता हूं। एक समय था, जब भारत में रिफॉर्म्स, रिएक्शनरी होते थे। यानि बड़े निर्णयों के पीछे या तो कोई राजनीतिक स्वार्थ होता था या फिर किसी क्राइसिस को मैनेज करना होता था। लेकिन आज नेशनल गोल्स को देखते हुए रिफॉर्म्स होते हैं, टारगेट तय है। आप देखिए, देश के हर सेक्टर में कुछ ना कुछ बेहतर हो रहा है, हमारी गति Constant है, हमारी Direction Consistent है, और हमारा intent, Nation First का है। 2025 का तो ये पूरा साल ऐसे ही रिफॉर्म्स का साल रहा है। सबसे बड़ा रिफॉर्म नेक्स्ट जेनरेशन जीएसटी का था। और इन रिफॉर्म्स का असर क्या हुआ, वो सारे देश ने देखा है। इसी साल डायरेक्ट टैक्स सिस्टम में भी बहुत बड़ा रिफॉर्म हुआ है। 12 लाख रुपए तक की इनकम पर ज़ीरो टैक्स, ये एक ऐसा कदम रहा, जिसके बारे में एक दशक पहले तक सोचना भी असंभव था।

साथियों,

Reform के इसी सिलसिले को आगे बढ़ाते हुए, अभी तीन-चार दिन पहले ही Small Company की डेफिनीशन में बदलाव किया गया है। इससे हजारों कंपनियाँ अब आसान नियमों, तेज़ प्रक्रियाओं और बेहतर सुविधाओं के दायरे में आ गई हैं। हमने करीब 200 प्रोडक्ट कैटगरीज़ को mandatory क्वालिटी कंट्रोल ऑर्डर से बाहर भी कर दिया गया है।

साथियों,

आज के भारत की ये यात्रा, सिर्फ विकास की नहीं है। ये सोच में बदलाव की भी यात्रा है, ये मनोवैज्ञानिक पुनर्जागरण, साइकोलॉजिकल रेनसां की भी यात्रा है। आप भी जानते हैं, कोई भी देश बिना आत्मविश्वास के आगे नहीं बढ़ सकता। दुर्भाग्य से लंबी गुलामी ने भारत के इसी आत्मविश्वास को हिला दिया था। और इसकी वजह थी, गुलामी की मानसिकता। गुलामी की ये मानसिकता, विकसित भारत के लक्ष्य की प्राप्ति में एक बहुत बड़ी रुकावट है। और इसलिए, आज का भारत गुलामी की मानसिकता से मुक्ति पाने के लिए काम कर रहा है।

साथियों,

अंग्रेज़ों को अच्छी तरह से पता था कि भारत पर लंबे समय तक राज करना है, तो उन्हें भारतीयों से उनके आत्मविश्वास को छीनना होगा, भारतीयों में हीन भावना का संचार करना होगा। और उस दौर में अंग्रेजों ने यही किया भी। इसलिए, भारतीय पारिवारिक संरचना को दकियानूसी बताया गया, भारतीय पोशाक को Unprofessional करार दिया गया, भारतीय त्योहार-संस्कृति को Irrational कहा गया, योग-आयुर्वेद को Unscientific बता दिया गया, भारतीय अविष्कारों का उपहास उड़ाया गया और ये बातें कई-कई दशकों तक लगातार दोहराई गई, पीढ़ी दर पीढ़ी ये चलता गया, वही पढ़ा, वही पढ़ाया गया। और ऐसे ही भारतीयों का आत्मविश्वास चकनाचूर हो गया।

साथियों,

गुलामी की इस मानसिकता का कितना व्यापक असर हुआ है, मैं इसके कुछ उदाहरण आपको देना चाहता हूं। आज भारत, दुनिया की सबसे तेज़ी से ग्रो करने वाली मेजर इकॉनॉमी है, कोई भारत को ग्लोबल ग्रोथ इंजन बताता है, कोई, Global powerhouse कहता है, एक से बढ़कर एक बातें आज हो रही हैं।

लेकिन साथियों,

आज भारत की जो तेज़ ग्रोथ हो रही है, क्या कहीं पर आपने पढ़ा? क्या कहीं पर आपने सुना? इसको कोई, हिंदू रेट ऑफ ग्रोथ कहता है क्या? दुनिया की तेज इकॉनमी, तेज ग्रोथ, कोई कहता है क्या? हिंदू रेट ऑफ ग्रोथ कब कहा गया? जब भारत, दो-तीन परसेंट की ग्रोथ के लिए तरस गया था। आपको क्या लगता है, किसी देश की इकोनॉमिक ग्रोथ को उसमें रहने वाले लोगों की आस्था से जोड़ना, उनकी पहचान से जोड़ना, क्या ये अनायास ही हुआ होगा क्या? जी नहीं, ये गुलामी की मानसिकता का प्रतिबिंब था। एक पूरे समाज, एक पूरी परंपरा को, अन-प्रोडक्टिविटी का, गरीबी का पर्याय बना दिया गया। यानी ये सिद्ध करने का प्रयास किया गया कि, भारत की धीमी विकास दर का कारण, हमारी हिंदू सभ्यता और हिंदू संस्कृति है। और हद देखिए, आज जो तथाकथित बुद्धिजीवी हर चीज में, हर बात में सांप्रदायिकता खोजते रहते हैं, उनको हिंदू रेट ऑफ ग्रोथ में सांप्रदायिकता नज़र नहीं आई। ये टर्म, उनके दौर में किताबों का, रिसर्च पेपर्स का हिस्सा बना दिया गया।

साथियों,

गुलामी की मानसिकता ने भारत में मैन्युफेक्चरिंग इकोसिस्टम को कैसे तबाह कर दिया, और हम इसको कैसे रिवाइव कर रहे हैं, मैं इसके भी कुछ उदाहरण दूंगा। भारत गुलामी के कालखंड में भी अस्त्र-शस्त्र का एक बड़ा निर्माता था। हमारे यहां ऑर्डिनेंस फैक्ट्रीज़ का एक सशक्त नेटवर्क था। भारत से हथियार निर्यात होते थे। विश्व युद्धों में भी भारत में बने हथियारों का बोल-बाला था। लेकिन आज़ादी के बाद, हमारा डिफेंस मैन्युफेक्चरिंग इकोसिस्टम तबाह कर दिया गया। गुलामी की मानसिकता ऐसी हावी हुई कि सरकार में बैठे लोग भारत में बने हथियारों को कमजोर आंकने लगे, और इस मानसिकता ने भारत को दुनिया के सबसे बड़े डिफेंस importers के रूप में से एक बना दिया।

साथियों,

गुलामी की मानसिकता ने शिप बिल्डिंग इंडस्ट्री के साथ भी यही किया। भारत सदियों तक शिप बिल्डिंग का एक बड़ा सेंटर था। यहां तक कि 5-6 दशक पहले तक, यानी 50-60 साल पहले, भारत का फोर्टी परसेंट ट्रेड, भारतीय जहाजों पर होता था। लेकिन गुलामी की मानसिकता ने विदेशी जहाज़ों को प्राथमिकता देनी शुरु की। नतीजा सबके सामने है, जो देश कभी समुद्री ताकत था, वो अपने Ninety five परसेंट व्यापार के लिए विदेशी जहाज़ों पर निर्भर हो गया है। और इस वजह से आज भारत हर साल करीब 75 बिलियन डॉलर, यानी लगभग 6 लाख करोड़ रुपए विदेशी शिपिंग कंपनियों को दे रहा है।

साथियों,

शिप बिल्डिंग हो, डिफेंस मैन्यूफैक्चरिंग हो, आज हर सेक्टर में गुलामी की मानसिकता को पीछे छोड़कर नए गौरव को हासिल करने का प्रयास किया जा रहा है।

साथियों,

गुलामी की मानसिकता ने एक बहुत बड़ा नुकसान, भारत में गवर्नेंस की अप्रोच को भी किया है। लंबे समय तक सरकारी सिस्टम का अपने नागरिकों पर अविश्वास रहा। आपको याद होगा, पहले अपने ही डॉक्यूमेंट्स को किसी सरकारी अधिकारी से अटेस्ट कराना पड़ता था। जब तक वो ठप्पा नहीं मारता है, सब झूठ माना जाता था। आपका परिश्रम किया हुआ सर्टिफिकेट। हमने ये अविश्वास का भाव तोड़ा और सेल्फ एटेस्टेशन को ही पर्याप्त माना। मेरे देश का नागरिक कहता है कि भई ये मैं कह रहा हूं, मैं उस पर भरोसा करता हूं।

साथियों,

हमारे देश में ऐसे-ऐसे प्रावधान चल रहे थे, जहां ज़रा-जरा सी गलतियों को भी गंभीर अपराध माना जाता था। हम जन-विश्वास कानून लेकर आए, और ऐसे सैकड़ों प्रावधानों को डी-क्रिमिनलाइज किया है।

साथियों,

पहले बैंक से हजार रुपए का भी लोन लेना होता था, तो बैंक गारंटी मांगता था, क्योंकि अविश्वास बहुत अधिक था। हमने मुद्रा योजना से अविश्वास के इस कुचक्र को तोड़ा। इसके तहत अभी तक 37 lakh crore, 37 लाख करोड़ रुपए की गारंटी फ्री लोन हम दे चुके हैं देशवासियों को। इस पैसे से, उन परिवारों के नौजवानों को भी आंत्रप्रन्योर बनने का विश्वास मिला है। आज रेहड़ी-पटरी वालों को भी, ठेले वाले को भी बिना गारंटी बैंक से पैसा दिया जा रहा है।

साथियों,

हमारे देश में हमेशा से ये माना गया कि सरकार को अगर कुछ दे दिया, तो फिर वहां तो वन वे ट्रैफिक है, एक बार दिया तो दिया, फिर वापस नहीं आता है, गया, गया, यही सबका अनुभव है। लेकिन जब सरकार और जनता के बीच विश्वास मजबूत होता है, तो काम कैसे होता है? अगर कल अच्छी करनी है ना, तो मन आज अच्छा करना पड़ता है। अगर मन अच्छा है तो कल भी अच्छा होता है। और इसलिए हम एक और अभियान लेकर आए, आपको सुनकर के ताज्जुब होगा और अभी अखबारों में उसकी, अखबारों वालों की नजर नहीं गई है उस पर, मुझे पता नहीं जाएगी की नहीं जाएगी, आज के बाद हो सकता है चली जाए।

आपको ये जानकर हैरानी होगी कि आज देश के बैंकों में, हमारे ही देश के नागरिकों का 78 thousand crore रुपया, 78 हजार करोड़ रुपए Unclaimed पड़ा है बैंको में, पता नहीं कौन है, किसका है, कहां है। इस पैसे को कोई पूछने वाला नहीं है। इसी तरह इन्श्योरेंश कंपनियों के पास करीब 14 हजार करोड़ रुपए पड़े हैं। म्यूचुअल फंड कंपनियों के पास करीब 3 हजार करोड़ रुपए पड़े हैं। 9 हजार करोड़ रुपए डिविडेंड का पड़ा है। और ये सब Unclaimed पड़ा हुआ है, कोई मालिक नहीं उसका। ये पैसा, गरीब और मध्यम वर्गीय परिवारों का है, और इसलिए, जिसके हैं वो तो भूल चुका है। हमारी सरकार अब उनको ढूंढ रही है देशभर में, अरे भई बताओ, तुम्हारा तो पैसा नहीं था, तुम्हारे मां बाप का तो नहीं था, कोई छोड़कर तो नहीं चला गया, हम जा रहे हैं। हमारी सरकार उसके हकदार तक पहुंचने में जुटी है। और इसके लिए सरकार ने स्पेशल कैंप लगाना शुरू किया है, लोगों को समझा रहे हैं, कि भई देखिए कोई है तो अता पता। आपके पैसे कहीं हैं क्या, गए हैं क्या? अब तक करीब 500 districts में हम ऐसे कैंप लगाकर हजारों करोड़ रुपए असली हकदारों को दे चुके हैं जी। पैसे पड़े थे, कोई पूछने वाला नहीं था, लेकिन ये मोदी है, ढूंढ रहा है, अरे यार तेरा है ले जा।

साथियों,

ये सिर्फ asset की वापसी का मामला नहीं है, ये विश्वास का मामला है। ये जनता के विश्वास को निरंतर हासिल करने की प्रतिबद्धता है और जनता का विश्वास, यही हमारी सबसे बड़ी पूंजी है। अगर गुलामी की मानसिकता होती तो सरकारी मानसी साहबी होता और ऐसे अभियान कभी नहीं चलते हैं।

साथियों,

हमें अपने देश को पूरी तरह से, हर क्षेत्र में गुलामी की मानसिकता से पूर्ण रूप से मुक्त करना है। अभी कुछ दिन पहले मैंने देश से एक अपील की है। मैं आने वाले 10 साल का एक टाइम-फ्रेम लेकर, देशवासियों को मेरे साथ, मेरी बातों को ये कुछ करने के लिए प्यार से आग्रह कर रहा हूं, हाथ जोड़कर विनती कर रहा हूं। 140 करोड़ देशवसियों की मदद के बिना ये मैं कर नहीं पाऊंगा, और इसलिए मैं देशवासियों से बार-बार हाथ जोड़कर कह रहा हूं, और 10 साल के इस टाइम फ्रैम में मैं क्या मांग रहा हूं? मैकाले की जिस नीति ने भारत में मानसिक गुलामी के बीज बोए थे, उसको 2035 में 200 साल पूरे हो रहे हैं, Two hundred year हो रहे हैं। यानी 10 साल बाकी हैं। और इसलिए, इन्हीं दस वर्षों में हम सभी को मिलकर के, अपने देश को गुलामी की मानसिकता से मुक्त करके रहना चाहिए।

साथियों,

मैं अक्सर कहता हूं, हम लीक पकड़कर चलने वाले लोग नहीं हैं। बेहतर कल के लिए, हमें अपनी लकीर बड़ी करनी ही होगी। हमें देश की भविष्य की आवश्यकताओं को समझते हुए, वर्तमान में उसके हल तलाशने होंगे। आजकल आप देखते हैं कि मैं मेक इन इंडिया और आत्मनिर्भर भारत अभियान पर लगातार चर्चा करता हूं। शोभना जी ने भी अपने भाषण में उसका उल्लेख किया। अगर ऐसे अभियान 4-5 दशक पहले शुरू हो गए होते, तो आज भारत की तस्वीर कुछ और होती। लेकिन तब जो सरकारें थीं उनकी प्राथमिकताएं कुछ और थीं। आपको वो सेमीकंडक्टर वाला किस्सा भी पता ही है, करीब 50-60 साल पहले, 5-6 दशक पहले एक कंपनी, भारत में सेमीकंडक्टर प्लांट लगाने के लिए आई थी, लेकिन यहां उसको तवज्जो नहीं दी गई, और देश सेमीकंडक्टर मैन्युफैक्चरिंग में इतना पिछड़ गया।

साथियों,

यही हाल एनर्जी सेक्टर की भी है। आज भारत हर साल करीब-करीब 125 लाख करोड़ रुपए के पेट्रोल-डीजल-गैस का इंपोर्ट करता है, 125 लाख करोड़ रुपया। हमारे देश में सूर्य भगवान की इतनी बड़ी कृपा है, लेकिन फिर भी 2014 तक भारत में सोलर एनर्जी जनरेशन कपैसिटी सिर्फ 3 गीगावॉट थी, 3 गीगावॉट थी। 2014 तक की मैं बात कर रहा हूं, जब तक की आपने मुझे यहां लाकर के बिठाया नहीं। 3 गीगावॉट, पिछले 10 वर्षों में अब ये बढ़कर 130 गीगावॉट के आसपास पहुंच चुकी है। और इसमें भी भारत ने twenty two गीगावॉट कैपेसिटी, सिर्फ और सिर्फ rooftop solar से ही जोड़ी है। 22 गीगावाट एनर्जी रूफटॉप सोलर से।

साथियों,

पीएम सूर्य घर मुफ्त बिजली योजना ने, एनर्जी सिक्योरिटी के इस अभियान में देश के लोगों को सीधी भागीदारी करने का मौका दे दिया है। मैं काशी का सांसद हूं, प्रधानमंत्री के नाते जो काम है, लेकिन सांसद के नाते भी कुछ काम करने होते हैं। मैं जरा काशी के सांसद के नाते आपको कुछ बताना चाहता हूं। और आपके हिंदी अखबार की तो ताकत है, तो उसको तो जरूर काम आएगा। काशी में 26 हजार से ज्यादा घरों में पीएम सूर्य घर मुफ्त बिजली योजना के सोलर प्लांट लगे हैं। इससे हर रोज, डेली तीन लाख यूनिट से अधिक बिजली पैदा हो रही है, और लोगों के करीब पांच करोड़ रुपए हर महीने बच रहे हैं। यानी साल भर के साठ करोड़ रुपये।

साथियों,

इतनी सोलर पावर बनने से, हर साल करीब नब्बे हज़ार, ninety thousand मीट्रिक टन कार्बन एमिशन कम हो रहा है। इतने कार्बन एमिशन को खपाने के लिए, हमें चालीस लाख से ज्यादा पेड़ लगाने पड़ते। और मैं फिर कहूंगा, ये जो मैंने आंकडे दिए हैं ना, ये सिर्फ काशी के हैं, बनारस के हैं, मैं देश की बात नहीं बता रहा हूं आपको। आप कल्पना कर सकते हैं कि, पीएम सूर्य घर मुफ्त बिजली योजना, ये देश को कितना बड़ा फायदा हो रहा है। आज की एक योजना, भविष्य को Transform करने की कितनी ताकत रखती है, ये उसका Example है।

वैसे साथियों,

अभी आपने मोबाइल मैन्यूफैक्चरिंग के भी आंकड़े देखे होंगे। 2014 से पहले तक हम अपनी ज़रूरत के 75 परसेंट मोबाइल फोन इंपोर्ट करते थे, 75 परसेंट। और अब, भारत का मोबाइल फोन इंपोर्ट लगभग ज़ीरो हो गया है। अब हम बहुत बड़े मोबाइल फोन एक्सपोर्टर बन रहे हैं। 2014 के बाद हमने एक reform किया, देश ने Perform किया और उसके Transformative नतीजे आज दुनिया देख रही है।

साथियों,

Transforming tomorrow की ये यात्रा, ऐसी ही अनेक योजनाओं, अनेक नीतियों, अनेक निर्णयों, जनआकांक्षाओं और जनभागीदारी की यात्रा है। ये निरंतरता की यात्रा है। ये सिर्फ एक समिट की चर्चा तक सीमित नहीं है, भारत के लिए तो ये राष्ट्रीय संकल्प है। इस संकल्प में सबका साथ जरूरी है, सबका प्रयास जरूरी है। सामूहिक प्रयास हमें परिवर्तन की इस ऊंचाई को छूने के लिए अवसर देंगे ही देंगे।

साथियों,

एक बार फिर, मैं शोभना जी का, हिन्दुस्तान टाइम्स का बहुत आभारी हूं, कि आपने मुझे अवसर दिया आपके बीच आने का और जो बातें कभी-कभी बताई उसको आपने किया और मैं तो मानता हूं शायद देश के फोटोग्राफरों के लिए एक नई ताकत बनेगा ये। इसी प्रकार से अनेक नए कार्यक्रम भी आप आगे के लिए सोच सकते हैं। मेरी मदद लगे तो जरूर मुझे बताना, आईडिया देने का मैं कोई रॉयल्टी नहीं लेता हूं। मुफ्त का कारोबार है और मारवाड़ी परिवार है, तो मौका छोड़ेगा ही नहीं। बहुत-बहुत धन्यवाद आप सबका, नमस्कार।